Εθνογραφία

Πολιτισμικές σπουδές (cultural studies): χαρακτηρίζονται από πολλαπλούς Λόγους (multiple discourses) που πολλές φορές μπορεί και να έρχονται και σε σύγκρουση μεταξύ τους Αρχικά, 70ς, Η έννοια ‘κουλτούρα’ ορίζεται πολιτικά και όχι αισθητικά. Το αντικείμενο: -μελέτη των κειμένων και συνηθειών της καθημερινής ζωής (texts and practices of everyday life) και -λαϊκής κουλτούρας (popular culture).

Οι πολιτισμικές σπουδές, καθώς έχουν μαρξιστικές βάσεις, ισχυρίζονται: - για να καταλάβουμε το νόημα ενός κειμένου, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες παραγωγής και κατανάλωσής του. - επειδή η κουλτούρα είναι ένας χώρος που χαρακτηρίζεται από κοινωνικές ανισότητες, υπάρχει πάλη ανάμεσα στις κυρίαρχες και κυριαρχούμενες τάξεις για τη δημιουργία νοήματος.

Το μοντέλο κωδικοποίησης-αποκωδικοποίησης του Stuart Hall (Encoding-Decoding in the Television Discourse) Ο Hall στηρίχτηκε στο μοντέλο των συστημάτων νοήματος του Frank Parkin (Class Inequality and Political Order) (1971): μέλη διαφορετικών κοινωνικών τάξεων έχουν διαφορετικά ‘συστήματα νοημάτων’ (meaning-systems), τα οποία εξηγούν ταξική ανισότητα. Κυρίαρχο σύστημα αξιών (Dominant Value System), Κυριαρχούμενο σύστημα αξιών (Subordinate Value System) Ριζοσπαστικό σύστημα αξιών (Radical Value System)

Hall: κυκλοφορία του νοήματος και οι 3 υποθετικές θέσεις από τις οποίες μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε τον τηλεοπτικό λόγο: Κυρίαρχη-ηγεμονική θέση (dominant-hegemonic position) Ο θεατής λειτουργεί μέσα στον κυρίαρχο κώδικα, διαβάζει το προτιμητέο νόημα (dominant, preferred meaning) Διαπραγματευτική θέση/ κώδικας (negotiated position/ code) Ο θεατής αποδέχεται μερικώς την κυρίαρχη θέση για τα γεγονότα ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζει και τη δική του ερμηνεία. Αντιθετική θέση /κώδικας (oppositional position/code) όπου ο θεατής έχει αναγνωρίσει τον κυρίαρχο κώδικα του τηλεοπτικού λόγου και επιλέγει να αντισταθεί σ’ αυτόν.

Εθνογραφία. Charlotte Brundson και David Morley (Everyday Television: Nationwide, 1978) σημειωτική ανάλυση της ενημερωτικής εκπομπής Nationwide. 1980: Nationwide Audience του Morley με ζητούμενο: - μέχρι ποιο σημείο τα μέλη του ακροατηρίου αποδέχονταν την προτιμητέα θέση ανάγνωσης (preferred reading position) του Nationwide. - ποια η σχέση μεταξύ των ερμηνειών των μελών & του κοινωνικο-οικονομικού τους υπόβαθρου. - μέχρι ποιο σημείο επιδρούν παράγοντες όπως τάξη, γένος, φυλή στις συνήθειες κατανάλωσης

Τι βρήκε: - Ίσως το πιο σημαντικό = η διαπίστωση ότι το κοινωνικο-οικονομικό προφίλ αυτών που απάντησαν δεν καθόριζε αναγκαστικά την ερμηνεία που έδιναν. - Όχι μόνο αυτό, αλλά μέλη της έρευνας με παρόμοιο υπόβαθρο παρήγαγαν πολλές φορές διαφορετικές αναγνώσεις. Αναγκαίο: - εκτός από την κοινωνική θέση πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και άλλους Λόγους (discourses)

Προβλήματα: - Έμφαση στην ταξική διάσταση - Ανεπαρκής αιτιολόγηση της χρήσης παραμέτρων όπως ηλικία, τάξη, φύλο, φυλή (και όχι άλλων) - Αδικαιολόγητη γενίκευση συμπερασμάτων - Απουσία μελέτης σπιτιού και χώρου εργασίας=> επόμενο βήμα. Ας μην ξεχνάμε: Nationwide Audience = η πρώτη εμπειρική δουλειά πάνω στη δυναμική σχέση μεταξύ κειμένου και αναγνώστη Morley έδειξε ότι το νόημα δεν βρίσκεται μόνο στο κείμενο αλλά στις ερμηνείες που παράγονται μετά από διαπραγμάτευση μεταξύ κειμένου-αναγνώστη.

Στροφή προς τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε την κατανάλωση των media (‘lived’ context of consumption) Αναγκαία η θεώρηση του χώρου που καταναλώνουμε τα μμε Αποτέλεσμα του φεμινιστικού κινήματος της εποχής (the personal is political) -> ενδιαφέρον για προγράμματα μυθοπλασίας (popular fiction). Παραδείγματα: i. Dorothy Hobson’s ‘Housewives and the mass media’ (1980): - Για τις γυναίκες το σπίτι είναι κυρίως χώρος εργασίας, όπου νιώθουν συχνά μοναξιά & απομόνωση Ρόλος ραδιοφώνου-τηλεόρασης στην καθημερινότητα των γυναικών:

σημαντικά για την κατανομή του χρόνου των νοικοκυρών. - Λόγω έλλειψης δομής (structurelessness) των οικιακών εργασιών, τα χρονικά όρια που προσέφερε το ραδιόφωνο = σημαντικά για την κατανομή του χρόνου των νοικοκυρών. Συντροφικός ο ρόλος των DJs- αλλά και ιδεολογικός ο ρόλος τους Συγκεκριμένες προτιμήσεις σε σχέση με τον τύπο προγράμματος που παρακολουθούσαν (generic preferences). Θεωρητικό πλαίσιο: οι νοικοκυρές είναι κοινωνικά τοποθετημένες ως έμφυλα υποκείμενα (gendered subjects) τα οποία ζουν σε συγκεκριμένες συνθήκες εξαιτίας της ταξικής τους θέσης. Το πλαίσιο ζωής τους είναι πλήρως ενσωματωμένο στις ιδεολογίες που κυριαρχούν στην κοινωνία.

ii. Άλλες έρευνες υποστήριξαν την ύπαρξη πιο δυναμικών γυναικείων παρουσιών στο σπίτι-=> Janice Radway’s Reading the Romance: Women, Patriarchy and Popular Literature (1987): - η πράξη του διαβάσματος και μόνο ήταν σημαντική δραστηριότητα για τις γυναίκες, και αποτελούσε μια μορφή αντίστασης. iii. Family Television (1986), David Morley: (dynamics of family viewing) - Ενδιαφέρον όχι στο άτομο, αλλά στην οικογένεια/ νοικοκυριό, στις διαφορές ανάμεσα στην ίδια οικογένεια, και στις διαφορές ανάμεσα σε διαφορετικές οικογένειες - Μόνο εξετάζοντας ευρύτερα κοινωνικά και πολιτιστικά πλαίσια μπορούμε να κατανοήσουμε ατομικές επιλογές και αντιδράσεις

Θέλουμε να μελετήσουμε: Ποια μέλη της οικογένειας κάνουν χρήση της τηλεόρασης? Σε τι είδους οικογένειας? για ποιο σκοπό? Ποια ώρα της ημέρας? Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον τρόπο παρακολούθησης? Πως το κατανοούν αυτό οι θεατές? Με ποιο τρόπο καθορίζονται οι προτεραιότητες στην παρακολούθηση σ΄ένα σπίτι? Πως γίνεται η διαπραγμάτευση όταν υπάρχουν αντιμαχόμενες απόψεις και πως επιλύονται οι διαφορές?

Ο Morley αναζήτησε: - ποιος έχει τη δύναμη και τον έλεγχο στην επιλογή προγράμματος - στυλ παρακολούθησης - προγραμματισμένη παρακολούθηση ή μη - συζήτηση σχετική με την τηλεόραση - χρήση του βίντεο - παρακολούθηση κατά μόνας και ένοχη ευχαρίστηση προτίμηση για τύπο προγράμματος

Τι βρήκε: Τηλεοπτική παρακολούθηση = ενσωματωμένη στις σχέσεις εξουσίας του νοικοκυριού και αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης μέσα στην οικογένεια Γι’ αυτό και επιλογή προγραμμάτων =αποτέλεσμα σχέσεων δύναμης μέσα στο νοικοκυριό Διαφορετική συμπεριφορά των δύο φύλων σχετικά με την τηλεόραση= κοινωνικά κατασκευασμένη Κοινωνικές συμβάσεις κάνουν τα 2 φύλα να αντιμετωπίζουν το σπίτι διαφορετικά=> διαφορετικές και οι πρακτικές τηλοψίας Σχέσεις δύναμης στη χρήση της τεχνολογίας της ραδιοτηλεόρασης (broadcasting) iv. Shaun Moores (1994) Interpreting Audiences: The Ethnography of Media Consumption: - ιστορική αναδρομή στην είσοδο της ραδιοφωνικής τεχνολογίας στις σχέσεις δύναμης του νοικοκυριού (domestic power relations)

Τι βρήκε: σε κάθε στιγμή η χρήση της τεχνολογίας υπόκειται στις σχέσεις δύναμης ανάμεσα στα δύο φύλα οι οποίες είναι ήδη ενσωματωμένες στο οικιακό περιβάλλον. v. Anne Gray (1992) Video Playtime: The Gendering of a Television Technology. Εξετάζει: - ρόλο του βίντεο στη ζωή των γυναικών μέσα στο σπίτι - οι γυναίκες θεωρούν την τεχνολογία στο σπίτι διαχωρισμένη με βάση το φύλο (gender-divided) - αντίληψη για τεχνικές ικανότητες των 2 φύλων - καμία τεχνολογία δεν είναι κατ’ ανάγκη αρσενική η θηλυκή, αλλά γίνεται μόνο μέσα από την κοινωνική και πολιτιστική της χρήση - ο (μη) χειρισμός του βίντεο = προσεκτκός σχεδιασμός