ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Κ.Ε.Φ.Ι» ΑΘΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΑΘΗΝΑ 20/09/2017 ΝΕΩΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΩΝ ΛΕΜΦΩΜΑΤΩΝ

Τι είναι το Λέμφωμα? Ουσιατικά πρόκειται για καρκίνο του λεμφικού συστήματος Το λεμφικό σύστημα είναι μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Βοηθά στην αντιμετώπιση ασθενειών και λοιμώξεων Περιλαμβάνει ένα δίκτυο από λεπτούς «σωλήνες» τα λεμφικά αγγεία που διακλαδίζονται σε όλο το σώμα Μέσα σε αυτά κυκλοφορεί η λέμφος, υγρό στο οποίο βρίσκονται τα λεμφοκύτταρα Κατά μήκος του δικτύου αυτού βρίσκονται οι λεμφαδένες Άλλα μέρη του λεμφικού συστήματος είναι ο σπλήνας, ο θύμος, οι αμυγδαλές, ο μυελός των οστών Στα λεμφώματα εμφανίζεται διαταραχή στον πολλαπλασιασμό αλλά και στην λειτουργία των λεμφοκυττάρων

ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ 1. NON HODGKIN 90% των λεμφωμάτων 2. HODGKIN Β ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ (85%) Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ (15%) ΥΨΗΛΗΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟ HL Οζώδης σκλήρυνση Μεικτής κυτταροβρίθειας Πλούσιο σε λεμφοκύτταρα Πτωχό σε λεμφοκύτταρα ΛΕΜΦΟΕΠΙΚΡΑΤΕΣ HL

5-ΕΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΛΕΜΦΩΜΑ NON-HODGKIN 5-ΕΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΛΕΜΦΩΜΑ NON-HODGKIN 71% περίπου στο σύνολο των ασθενών HODGKIN 98% στους ασθενείς με καλούς παράγοντες 85% στους ασθενείς με κακούς παράγοντες

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΛΕΜΦΩΜΑ Διάγνωση Σταδιοποίηση Εκτίμηση προγν. ρίσκου ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες Ωστόσο γίνεται εξατομίκευση της θεραπείας τύπος στάδιο νόσου στην διάγνωση μέγεθος και φορτίο νόσου συμπτώματα και προσβεβλημένες περιοχές μοριακοί δείκτες (πχ ΧΛΛ) ηλικία γενική κατάσταση ικανότητας συνοσηρότητα

Χημειοθεραπεία (1ης, 2ης, 3ης γραμμής) Ακτινοθεραπεία Μονοκλωνικά αντισώματα Κορτικοστεροιδή Μεταμόσχευση μυελού των οστών (ΑΜΜΟ/ΆΛΛΟ) Νεώτερα φάρμακα / στοχευμένες θεραπείες Παρηγορητική αγωγή

ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Εξακολουθεί και αποτελεί βασική θεραπευτική επιλογή Σταματά τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων ή/και τα οδηγεί σε πρόωρο θάνατο Υπάρχουν διάφοροι συνδυασμοί φαρμάκων ανάλογα τον τύπο και το στάδιο της νόσου (σχήματα) Παρενέργειες που σχετίζονται με τα ίδια τα φάρμακα (καρδιά, πνεύμονες, νεφρά, πεπτικό) και το γεγονός ότι σκοτώνουν και υγιή κύτταρα Το πλάνο και ο σχεδιασμός της ΧΜΘ εξαρτάται από τον τύπο του λεμφώματος αλλά και την κατάσταση ικανότητας του ασθενούς

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Κυρίως σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (μετά αλλά και πριν από αυτή) Ίσως και χορηγούμενη ως μονοθεραπεία σε επιλεγμένους ασθενείς αλλά και σε επιλεγμένους τύπους λεμφωμάτων Αρκετές παρενέργειες κυρίως μακροχρόνιες (πεδίο ακτινοβόλησης, ένταση ακτινοβολίας) Χορηγείται και για τον έλεγχο συμπτωμάτων Εξακολουθεί και έχει θέση στην αντιμετώπιση των ασθενών ακόμη και σήμερα

ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ (ανοσοθεραπεία) Στοχευμένη θεραπεία με σαφώς λιγότερες παρενέργειες Μονοθεραπεία ή συνδυασμός με ΧΜΘ σχήματα MoAb είναι εργαστηριακά κατασκευασμένα, κατευθύνονται προς συγκεκριμένο στόχο πάνω στο καρκινικό κύταρο με αποτέλεσμα είτε την θανάτωσή του (rituximab, ofatumumab, obinutuzumab) είτε την αφύπνιση του ανοσοποιητικού μας συστήματος που οδηγεί στην καταστροφή αυτών των κυττάρων (nivolulab, pembrolizumab) Μπορούν να είναι συνδεδεμένα με φάρμακο (brentuximab-vedotin για το HL), με κάποια τοξίνη (πειραματικό φάρμακο denileukin diftitox), ή με κάποιο ραδιενεργό μόριο (Zevalin)

ΑΜΜΟ και ΑΛΛΟΜΑΚ Η μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων αποτελεί θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς με λέμφωμα που: υποτροπίασαν δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην ΧΜΘ (ανθεκτικοί) ως κομμάτι του αρχικού θεραπευτικού σχεδιασμού Υπάρχει η αυτόλογη και η αλλογενής μεταμόσχευση Αυτόλογη: ονομάζεται και μεγαθεραπεία (δικά μας κύτταρα) Αλλογενής: κύτταρα από συμβατό δότη, δημιουργία νέου ανοσοποιητικού, υψηλότερος κίνδυνος επιπλοκών

ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Νέα φάρμακα που δρουν στοχευμένα πάνω στα καρκινικά κύτταρα εμποδίζοντας την επιβίωσή τους, τον πολλαπλασιασμό τους, οδηγώντας τα σε θάνατο, ή που κατευθύνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενάντια σε αυτά Το πρώτο φάρμακο αυτής της κατηγορίας ήταν το Mabthera (Rituximab) ένα MoAb με στόχο τον υποδοχέα CD20 πάνω στην επιφάνεια των Β-λεμφοκυττάρων (εγκρίθηκε από τον FDA το 1997). Σήμερα είναι διαθέσιμα νεότερα antiCD20 MoAb αλλά και άλλα φάρμακα που στοχεύουν σε άλλους υποδοχείς πάνω στα λεμφωματικά κύτταρα όπως το antiCD30 MoAb για το HL, καθώς και το ραδιοφάρμακο Zevalin το οποίο είναι ένα antiCD20 MoAb συνδεδεμένο με μικρές δόσεις ακτινοβολίας

φάρμακα που εμποδίζουν την σηματοδότηση ή την λειτουργία ρυθμιστικών πρωτεινών μέσα στα λεμφωματικά κύτταρα όπως το ibrutinib (BTK αναστολέας), το idelalisib (PI3Kδ αναστολέας), το temserolimus (mTOR αναστολέας) με αποτέλεσμα την αναστολή του πολλαπλασιασμού τους και τον ταχύτερο θάνατό τους φάρμακα που αναστέλλουν την λειτουργία του πρωτεασώματος όπως το bortezomib και το carfilzomib επάγοντας τον κυτταρικό θάνατο ανοσοτροποποιητικά φάρμακα, θαλιδομίδη, λεναλιδομίδη, πομαλιδομίδη, τα οποία επί της ουσίας έχουν πολλαπλές δράσεις (τροποποίηση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, αντιφλεγμονώδη δράση, αντιαγγειογενετική δράση κα)

φάρμακα που επάγουν τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο όπως το venetoclax που δρα ως Bcl-2 αναστολέας (η Bcl-2 πρωτείνη είναι αντι-αποπτωτική) φάρμακα που επιτρέπουν στο ανοσοποιητικό μας σύστημα να αναγνωρίσει και τελικά να σκοτώσει τα λεμφωματικά κύτταρα όπως το nivolumab και το pemprolizumab. Στην ουσία διακόπτουν την δράση μεταξύ δύο πρωτεινών επιτρέποντας στην άμυνα του οργανισμού μας να διακρίνει, αναγνωρίσει και σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα αναστολείς της αποακετυλίωσης των ιστονών όπως το vorinostat συνδυασμοί MoAb και τοξίνης ανοσοθεραπεία με την χρήση CAR-T cells

CAR-T cells (CHIMERIC ANTIGEN RECEPTOR T-Cells) Αρχικά οι μελέτες αφορούσαν έναν μικρό αριθμό ασθενών με αιματολογική κακοήθεια , συγκεκριμένα παιδιά με ΟΛΛ, στους οποίους όλες οι άλλες θεραπείες δεν είχαν πλέον κανένα αποτέλεσμα Τον Αύγουστο η θεραπεία αυτή εγκρίθηκε από τον FDA για την αντιμετώπιση ασθενών με ΟΛΛ, ενώ φαίνεται ότι θα λάβει και έγκριση για ασθενείς με προχωρημένο Λέμφωμα Εντούτοις οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτή η θεραπευτική επιλογή δεν είναι ακόμη διαθέσιμη για τους ασθενείς με συμπαγής όγκους όπως ο καρκίνος του μαστού και του πεπτικού

Λήψη αίματος από τον ασθενή και απομόνωση των Τ- λεμφοκυττάρων Γενετική τροποποίηση για να εκφράζουν στην επιφάνειά τους υποδοχείς για συγκεκριμένες πρωτείνες που βρίσκονται στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων, με στόχο την αναγνώρισή τους και την σύνδεσή τους με αυτά Πολλαπλασιασμός στο εργαστήριο για να αυξηθεί ο αριθμός τους και επανέγχυση στον ασθενή, μετά από χορήγηση ΧΜΘ ως σχήμα προετοιμασίας Χρονική διάρκεια κατασκευής τους : 7 ημέρες

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών Απλασία των Β-λεμφοκυττάρων Οίδημα εγκεφάλου (σπάνιο) Νευροτοξικότητα (σύγχηση, επιληπτικές κρίσεις)

Τελευταία δοκιμάζεται η κατασκευή τέτοιων κυττάρων από υγιής δότες τα οποία και θα είναι άμεσα διαθέσιμα για ασθενείς με αιματολογική κακοήθεια που δεν ανταποκρίνονται σε συμβατική χημειοθεραπεία Σκέψεις επίσης υπάρχουν για την ενσωμάτωση τους ως θεραπεία δεύτερης γραμμής σε ασθενείς με όχι καλή ανταπόκριση στην συμβατική ΧΜΘ πρώτης γραμμής Το μέλλον φαίνεται πάντως πολλά υποσχόμενο γι αυτό το είδος ανοσοθεραπείας και πιθανά να φανεί η χρησιμότητα της εφαρμογής της και στους καρκίνους των συμπαγών οργάνων

Συμπερασματικά: την τελευταία δεκαετία οι θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με λέμφωμα διαρκώς αυξάνονται πολλά νέα φάρμακα έχουν πάρει έγκριση ως θεραπεία όχι μόνο δεύτερης ή τρίτης γραμμής αλλά και πρώτης γραμμής η κλασσική ΧΜΘ στην παρούσα φάση αποτελεί ακόμη το Gold Standard για την αντιμετώπιση των ασθενών, εντούτοις όλο και αυξάνονται τα δεδομένα για την αξία των νεώτερων θεραπειών έντονη είναι η προσπάθεια για εξατομίκευση της θεραπείας λαμβάνοντας υπόψη τις γενικότερες κατευθυντήριες οδηγίες που υπάρχουν και τα΄ο προφίλ του ασθενή

τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των νεώτερων φαρμάκων που έχουν στοχευμένη δράση είναι περισσότερο από ενθαρρυντικά στόχος είναι η βελτιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος με την εμφάνιση των λιγότερων παρενεργειών μένουν όμως ακόμη πολλά ερωτηματικά που πρέπει να απαντηθούν σχετικά με την διάρκεια των θεραπειών, το πλάνο παρακολούθησης των ασθενών, τις πιθανές παρενέργειες που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα ακόμη και αυτές οι στοχευμένες θεραπείες, αλλά και το κόστος που μπορεί να έχουν με αποτέλεσμα να είναι απαγορευτικές σε κάποια συστήματα υγείας

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ