Θεωρίεσ Προσωπικότητασ Ι Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας Δήμητρα Παπαστεργίου MSc – 2014 Λάρισα

Τι είναι προσωπικότητα; Προσωπικότητα είναι το κομμάτι εκείνο της ψυχολογίας που ασχολείται περισσότερο με τους ανθρώπους ως ολοκληρωμένα άτομα και σύνθετα όντα. Ένας ευρύς ορισμός της προσωπικότητας θεωρεί ότι αντιπροσωπεύει εκείνα τα χαρακτηριστικά του ατόμου που εξηγούν τους σταθερούς τύπους συναισθήματος, σκέψης και συμπεριφοράς. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ο παραπάνω ορισμός δίνει μια σαφή διάσταση στο ζήτημα της προσωπικότητας καθώς συμπεριλαμβάνει όλους τους σταθερούς τύπους συμπεριφοράς και τις εσωτερικές ιδιότητες του ατόμου στις οποίες οφείλεται αυτή η σταθερότητα. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Χαρακτηριστικά μιας θεωρίας Οι θεωρίες προσωπικότητας θέτουν το ερώτημα του τι(δομή), γιατί( διαδικασία) του πως (ανάπτυξη & εξέλιξη) αναφορικά με την ανθρώπινη λειτουργία. Επίσης, θέτουν ερωτήματα σχετικά με την φύση της ψυχοπαθολογίας και την αλλαγής στην προσωπικότητα. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Επίδραση γενετικού και περιβαλλοντικού παράγοντα Αυτοί οι 2 παράγοντες θεωρούνται υπεύθυνοι για την ανάπτυξη, την διαμόρφωση και την τροποποίηση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Η διαμάχη ανάμεσα στους γενετιστές και στους υποστηρικτές της επίδρασης του περιβάλλοντος είναι γνωστή για χρόνια. Η σύγκρουση οφείλεται στο γεγονός ότι το αντικείμενο παρατήρησης αλλά και ο ερευνητής είναι ο άνθρωπος. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Η συνεργασία πολλών κλάδων έχει πια αποδείξει ότι η ανθρώπινη προσωπικότητα και η συμπεριφορά βρίσκονται κάτω από τον γενετικό έλεγχο, καθώς αυτός προικοδοτεί την ανθρώπινη ύπαρξη με δυνατότητες. Για να ανθίσουν αυτές οι δυνατότητες ρόλο παίζει ο περιβαλλοντικός παράγοντας. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Θεωρίες Προσωπικότητας Οι θεωρίες προσωπικότητας μπορούμε να πούμε ότι δεν αλληλοαναιρούνται πλήρως. Η διαφορά τους βρίσκεται στην έμφαση του παράγοντα που η καθεμιά υιοθετεί ως πρωτεύοντα στην όλη διαδικασία της διαμόρφωσης της προσωπικότητας. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Επομένως, μπορούμε να διακρίνουμε διάφορες κατηγορίες θεωριών της προσωπικότητας. Τυπολογικές θεωρίες Θεωρίες χαρακτηριστικών Ψυχαναλυτική θεωρία Φαινομενολογική θεωρία Θεωρία της Συμπεριφοράς Γνωστικό-Συμπεριφορική κατεύθυνση: κοινωνική μάθηση Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Τυπολογικές θεωρίες Δίνεται έμφαση στην ερμηνεία και περιγραφή των διαφόρων ανθρώπινων τύπων. Ήδη από την αρχαία Ελλάδα ο Ιπποκράτης διατυπώνει μια θεωρία που όριζε ότι υπάρχουν 4 είδη ανθρώπινων τύπων που καθορίζονται από τους χυμούς τους σώματος. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ο Αμερικανός Sheldon, υποστηρίζει ότι η δομή του σώματος δίνει στοιχεία για την προσωπικότητα . Η πιο σημαντική τυπολογική θεωρία είναι αυτή του Jung, ο οποίος και υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι χωρίζονται σε 2 κατηγορίες που χαρακτηρίζονται από 2 μηχανισμούς: την εξωστρέφεια και την εσωστρέφεια. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Θεωρίες χαρακτηριστικών Η έννοια του χαρακτηριστικού αντιπροσωπεύει μια γενική προδιάθεση του ατόμου να συμπεριφέρεται με έναν ορισμένο τρόπο. Θεωρείται ότι είναι ιεραρχικά οργανωμένα από τις συγκεκριμένες αντιδράσεις ως τους γενικούς τρόπους ψυχολογικής λειτουργίας. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Υπάρχουν διάφοροι θεωρητικοί που έχουν προτείνει απόψεις πάνω στην θεωρία των χαρακτηριστικών με πιο σημαντικές μορφές αυτές των Allport, Catell & Eysenck. O Allport θεώρησε τα χαρακτηριστικά ως βασική δομή της ψυχικής οργάνωσης, γιατί αυτά καθορίζουν την συμπεριφορά. Ένα φιλικό άτομο θα φέρεται το ίδιο σχετικά τρόπο προς όλους. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Υποστηρίζει ότι υπάρχει σε κάθε άνθρωπο ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό και κάποια άλλα που θεωρούνται ως κεντρικές διαθέσεις. Το θεμελιώδες χαρακτηριστικό είναι αυτό που χαρακτηρίζει όλη την συμπεριφορά και το κεντρικό χαρακτηριστικό είναι αυτό που διακρίνει το κάθε άτομο. Κάθε άτομο έχει 5-10 κεντρικά χαρακτηριστικά, ενώ τα άλλα είναι δευτερεύοντα. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ο Cattel, χρησιμοποίησε την στατιστική μέθοδο της ανάλυσης των παραγόντων, μια στατιστική μέθοδο μέσω της οποίας διερευνώνται οι συσχετίσεις και ομαδοποιούνται ώστε να λάβουμε τους παράγοντες π.χ. συντηρητικός, παραδοσιακός κλπ. Μετά από πολλαπλές μελέτες κατέληξε σε 16 παράγοντες κοινούς, σταθερούς και ανεξάρτητους μεταξύ τους. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

O Eysenck κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι σημαντικότεροι παράγοντες της προσωπικότητας είναι 3. Ψυχωτισμός: Άνθρωποι ψυχροί, περίεργοι, αντικοινωνικοί, εχθρικοί Εσωστρέφεια- Εξωστρέφεια: Συναισθηματική σταθερότητα: Ηρεμία, άνεση, φιλικότητα Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ψυχαναλυτική θεωρία Ο ιδρυτής της ψυχαναλυτικής θεωρίας είναι ο Freud. Η βασική δομή της ψυχαναλυτικής θεωρίας έχει να κάνει με την ψυχική συσκευή που αντιστοιχεί στον εσωτερικό ψυχικό κόσμο του ατόμου. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Τα 2 βασικά ένστικτα του ανθρώπου είναι το ένστικτο της ζωής( ή σεξουαλικότητας) και το ένστικτο του θανάτου( ή επιθετικότητας). O Freud προσέγγισε το άτομο ως ενεργειακό σύστημα, δηλαδή ως αλληλεπίδραση δυνάμεων( ένστικτα, ενορμήσεις) ή πηγές ενέργειας. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Εισήγαγε τις έννοιες του συνειδητού, προσυνειδητού και ασυνείδητου. Εισήγαγε τις έννοιες του συνειδητού, προσυνειδητού και ασυνείδητου. Συνειδητό είναι οι σκέψεις, οι εμπειρίες και τα συναισθήματα για τα οποία έχουμε επίγνωση. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Προσυνειδητό είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα για τα οποία δεν έχουμε πάντοτε επίγνωση αλλά μπορούν κάποια στιγμή να γίνουν συνειδητό. Ασυνείδητο είναι οι σκέψεις, γνώσεις και εμπειρίες για τις οποίες δεν έχουμε επίγνωση, κάτι που οφείλεται στην απώθηση. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Διαμόρφωσε επιπλέον, 3 δομικούς όρους για να περιγράψει τον ψυχικό μηχανισμό το Αυτό, το Εγώ και το Υπερεγώ. Το Αυτό( id) αναφέρεται στην πηγή των ενστίκτων ή ολόκληρης της ενέργειας των ορμών του ανθρώπου Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Υπερεγώ (Superego): Εκφράζει ιδανικά και αξίες. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Το άγχος για τον Freud είναι ένα οδυνηρό συναίσθημα, το οποίο προειδοποιεί το Εγώ για κάποιον κίνδυνο. Μηχανισμοί άμυνας είναι οι τεχνικές που χρησιμοποιεί το άτομο για να μειώσει το άγχος. Βοηθάνε στο να απομακρυνθούν από την συνείδηση, σκέψεις και συναισθήματα. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Οι μηχανισμοί άμυνας είναι Προβολή όταν αποδίδει στους άλλους τα δικά του απορριπτέα ένστικτα και επιθυμίες. Άρνηση όταν το άτομο αρνείται μια οδυνηρή εσωτερική ή εξωτερική εμπειρία. Απομόνωση όταν το συναίσθημα απομονώνεται από το περιεχόμενο μιας οδυνηρής παρόρμησης Ματαίωση όταν το άτομο ακυρώνει μια αγχωτική επιθυμία. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Εκλογίκευση : Όταν ένα κίνητρο ή πράξη εξηγείται λογικά Απώθηση ο πρωταρχικός μηχανισμός άμυνας όπου μια αγχωτική ιδέα ή σκέψη αποβάλλεται από την συνείδηση. Μετουσίωση/ εξειδανίκευση: Όταν το αρχικό ένστικτο υποκαθίσταται από έναν υψηλότερο στόχο. Εκλογίκευση : Όταν ένα κίνητρο ή πράξη εξηγείται λογικά Αντισταθμιστική συμπτωματολογία: Έκφραση της αντίθετης παρόρμησης από μια άλλη που είναι απαράδεκτη. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ο Freud θεώρησε ότι διάφορα μέρη του σώματος αποτελούν πηγές έντασης ή διέγερσης. Έτσι, στην θεωρία του πρόσθεσε 5 στάδια για την ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Στοματικό όπου το στόμα αποτελεί το κέντρο της έντασης Στοματικό όπου το στόμα αποτελεί το κέντρο της έντασης Πρωκτικό όπου ο πρωκτός αποτελεί το κέντρο έντασης Φαλλικό όπου τα γεννητικά όργανα αποτελούν το σημείο επικέντρωσης και παρατηρείται έλξη προς τον γονέα του αντίθετου φύλου. Λανθάνον όπου μειώνεται το σεξουαλικό ενδιαφέρον Γεννητικό όπου εμφανίζεται ενδιαφέρον για το σεξ και ταυτίζεται με την εμφάνιση της εφηβείας. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Φαινομενολογία Είναι μια θεωρία που επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται και βιώνει τον εαυτό του και τον κόσμο. Αυτοαντίληψη είναι οι αντιλήψεις που συνδέονται με τον εαυτό και το εγώ μας. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Έννοια του ιδανικού εαυτού είναι αυτό που το άτομο θα ήθελε πάνω απ’ όλα να έχει. Αυτοπραγμάτωση κατέχει σημαντική θέση στην θεωρία και αφορά την θεμελιώδη τάση του οργανισμού να πραγματώσει, να διατηρήσει και να ενδυναμώσει τον εαυτό του. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Η έννοια της αυτοσυνέπειας εκφράζει την απουσία σύγκρουσης ανάμεσα στις αντιλήψεις για τον εαυτό. Μάλιστα , ο Rogers, θεωρούσε ότι η συμφωνία ανάμεσα στις αντιλήψεις και στις εμπειρίες ήταν σημαντική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την θεραπεία. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Επίκεντρο της θεωρίας του Rogers ήταν η θεραπευτική διαδικασία. Σημασία είχε το θεραπευτικό κλίμα, που για να συμβεί η αλλαγή 3 είναι βασικές προϋποθέσεις: Απεριόριστη θετική αναγνώριση Συμφωνία Ενσυναίσθηση/συναισθηματική κατανόηση. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Θεωρία μέσα από μάθηση Εδώ συναντάμε τις θεωρητικές αρχές όπως είχαν χρησιμοποιηθεί στην θεωρία της μάθησης. Έννοιες όπως κλασική εξάρτηση, συντελεστική εξάρτηση, απόσβεση, ενίσχυση, επιστρατεύονται για να εξηγήσουν συμπεριφορές. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Η ενίσχυση συνίσταται στην μείωση των ερεθισμάτων ενορμήσεων. Επιπλέον, εδώ υπάρχουν και άλλοι θεωρητικοί όπως ο Hull, Dollard & Miller, οι οποίοι είναι κοντά στην συντελεστική μάθηση. Οι συνήθειες μαθαίνονται με την ενίσχυση των συνδέσεων ερεθίσματος- αντίδρασης. Η ενίσχυση συνίσταται στην μείωση των ερεθισμάτων ενορμήσεων. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Bandura & Mischel Η κοινωνικο-γνωστική θεωρία δίνει έμφαση στην μάθηση ανεξάρτητα από ενίσχυση και στην σημασία των γνωστικών διεργασιών. Τονίζουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στο άτομο και στο περιβάλλον μέσα από την έννοια του αμοιβαίου προσδιορισμού. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Σημαντικές έννοιες είναι η έννοια της αυτεπάρκειας, δηλαδή, η προσωπική αντίληψη για την ικανότητα να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις. Στόχοι τα επιθυμητά μελλοντικά γεγονότα που κινητοποιούν το άτομο για εκτεταμένες χρονικές περιόδους. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ικανότητες: Μια δομική μονάδα της κοινωνικο- γνωστικής θεωρίας που αντανακλά την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και για ικανοποίηση στόχων. Προσδοκίες: Ό,τι περιμένει το άτομο να συμβεί ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων συμπεριφορών, σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Αυτορρύθμιση: Διεργασία μέσω της οποίας τα άτομα ρυθμίζουν την συμπεριφορά τους. Μάθηση μέσω παρατήρησης: Διαδικασία μέσω της οποίας οι άνθρωποι μαθαίνουν παρατηρώντας απλώς την συμπεριφορά κάποιων άλλων που αποκαλούνται πρότυπα. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες ΠροσωπικότηταςΑ

Μίμηση προτύπου: Διαδικασία της αναπαραγωγής της συμπεριφοράς που μαθαίνεται με την παρατήρηση των άλλων. Δίνει έμφαση στην απόκτηση ικανοτήτων, προτύπων και κρίσεων για την αυτεπάρκεια. Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!!! Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc- Διάλεξη 9η Θεωρίες Προσωπικότητας