ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ (Break-even point)

ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ (Break-even point) Ως Νεκρό Σημείο (του Κύκλου Εργασιών ή Πωλήσεων) μιας επιχείρησης, ορίζεται η κατάσταση εκείνη όπου η επιχείρηση δεν έχει κέρδη ούτε ζημία. Είναι το ποσό των συναλλαγών (του κύκλου εργασιών), όπου η επιχείρηση καλύπτει ακριβώς τα σταθερά και μεταβλητά της έξοδα και δεν αποκομίζει κανένα οικονομικά αποτέλεσμα κέρδους ή ζημίας. Θεωρητικά αποτελεί την αφετηρία μιας κερδοφόρας πορείας της επιχείρησης.

Με την ανάλυση του νεκρού σημείου εξετάζονται οι επιπτώσεις στην κερδοφορία μιας επιχείρησης από τις μεταβολές κυρίως του ύψους της παραγωγής. Μπορούν όμως να εξεταστούν και οι επιπτώσεις στην κερδοφορία από μεταβολές των μεταβλητών και σταθερών δαπανών καθώς και στην τιμή πώλησης του προϊόντος.

Η μελέτη του Νεκρού Σημείου αποτελεί αναγκαιότητα στις ακόλουθες περιπτώσεις: -σε μια επένδυση που δικαιολογείται από την μελλοντική εξοικονόμηση κόστους -στον υπολογισμό των ετήσιων ωρών λειτουργίας που είναι αναγκαίες πριν μια προτεινόμενη επένδυση γίνει επικερδής -η χρονική περίοδος κατά την οποία μια προτεινόμενη επένδυση θα έχει απολαβές ίσες με το κόστος της (περίοδος επανείσπραξης)

Προσδιορισμός Νεκρού σημείου Νεκρό σημείο: είναι το ποσό εκείνο των πωλήσεων (κύκλου εργασιών), με το οποίο μια επιχείρηση καλύπτει πλήρως και ακριβώς το σύνολο του κόστους της (μεταβλητό και σταθερό), χωρίς όμως να πραγματοποιεί ούτε κέρδος ούτε ζημία. Η βασική αρχή, πάνω στην οποία στηρίζεται η ανάλυση του «νεκρού σημείου», είναι η συμπεριφορά του κόστους. Αυτό συμβαίνει γιατί ένα μέρος του κόστους είναι μεταβλητό και ανάλογο των πωλήσεων, ενώ ένα άλλο μέρος είναι σταθερό, τουλάχιστον για ένα μεγάλο εύρος πωλήσεων.

Τα σημαντικότερα είδη κόστους είναι δύο: Το σταθερό κόστος που περιλαμβάνει τις δαπάνες εκείνες που παραμένουν αμετάβλητες και ανεξάρτητες από το ύψος των πωλήσεων. Τέτοιες δαπάνες είναι τα έξοδα ίδρυσης της επιχείρησης και διοίκησης, οι αποσβέσεις, τα ενοίκια γραφείων και μηχανών, τα ασφάλιστρα, τα χρηματοοικονομικά έξοδα κ.ά. Ωστόσο, οι σταθερές δαπάνες μπορεί να μεταβάλλονται, αλλά η μεταβολή τους να οφείλεται σε άλλες αιτίες ανεξάρτητες από το μέγεθος της δραστηριότητας της επιχείρησης. Συχνά, είναι δυνατόν ορισμένες δαπάνες να παραμένουν σταθερές μέχρι ενός ορισμένου ύψους πωλήσεων, πέραν του οποίου απαιτούνται πρόσθετες δαπάνες (κλιμακωτή αύξηση).

Το μεταβλητό κόστος περιλαμβάνει δαπάνες που είναι ανάλογες με το ύψος των πωλήσεων (του κύκλου εργασιών) μιας επιχείρησης, όπως είναι οι αμοιβές προσωπικού, οι υπερωρίες, το κόστος των πρώτων υλών, το κόστος ενέργειας που χρησιμοποιείται στην παραγωγή, τα έξοδα συντήρησης κ.ά.

Τύπος υπολογισμού του νεκρού σημείου FC QΝΣ = ---------------- P - AVC P = η τιμή πώλησης μιας μονάδος προϊόντος FC = το σταθερό κόστος QΝΣ = η ποσότητα νεκρού σημείου AVC = το μέσο μεταβλητό κόστος (μεταβλητό κόστος ανά μονάδα) Επεξήγηση: Στο «νεκρό σημείο» το κέρδος είναι μηδενικό, επειδή η συνολική πρόσοδος ισούται με το συνολικό κόστος P* QΝΣ = TC P* QΝΣ = FC + VC P* QΝΣ = FC + AVC*QΝΣ FC = (P-AVC)*QΝΣ

Παρατηρήσεις Στη θεωρητική ανάλυση του Νεκρού Σημείου, αλλά και στις επιμέρους εφαρμογές της στις διάφορες επιχειρήσεις, γίνονται ορισμένες μη ρεαλιστικές παραδοχές, οι οποίες εξασθενίζουν σε μεγάλο βαθμό το κύρος της μεθόδου. Παρόλα αυτά, η μέθοδος, κυρίως λόγω της αμεσότητας και της ευκολίας εφαρμογής της, έχει ευρεία χρήση. Πρώτον, θεωρούμε τις έννοιες «κόστος», «έξοδο», «δαπάνη» και «πληρωμή» ταυτόσημες, κάτι που είναι γνωστό από την Ανάλυση Κόστους-Τιμολόγηση ότι δεν ισχύει.

Δεύτερον, θεωρούμε ότι το Μεταβλητό Κόστος αυξάνεται με σταθερό ρυθμό (αναλογικά) κι επομένως η καμπύλη του είναι ημιευθεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζεται το πολύ ένα νεκρό σημείο στη δραστηριότητα μιας επιχείρησης και να φαίνεται η επιχείρηση μετά από το σημείο αυτό συνεχώς κερδοφόρα, κάτι που αντίκειται προς τη βασική οικονομική θεωρία. Είναι γνωστό από τη Μικροοικονομική ότι το Μεταβλητό Κόστος, λόγω του νόμου της φθίνουσας απόδοσης, αυξάνεται στην αρχή με φθίνοντα και στη συνέχεια με αύξοντα ρυθμό, επομένως η καμπύλη του στρέφει στην αρχή τα κοίλα προς τα κάτω και στη συνέχεια προς τα πάνω. Σε μια πιο ρεαλιστική εφαρμογή της θεωρίας του νεκρού σημείου, όπου το Μεταβλητό (και επομένως και το Συνολικό) Κόστος αυξάνεται αρχικά με φθίνοντα και στη συνέχεια με αύξοντα ρυθμό, ενδέχεται στην πορεία της επιχείρησης να εμφανιστούν δύο νεκρά σημεία (άνω και κάτω), μεταξύ των οποίων η δραστηριότητα της επιχείρησης είναι κερδοφόρα.

Τρίτον, εφόσον στο ίδιο διάγραμμα εμφανίζονται καμπύλες της προσόδου και του κόστους, έχει γίνει σιωπηρά η (μη ρεαλιστική) παραδοχή, πως η επιχείρηση μπορεί να πωλήσει οποιαδήποτε ποσότητα μπορεί να παράγει.