Ανθεκτικότητα

Αποφθέγματα για την ανθεκτικότητα “Η ανθεκτικότητα δεν είναι αυτό που σου συμβαίνει. Είναι το πώς αντιδράς, ανταποκρίνεσαι και συνέρχεσαι από αυτό που σου συμβαίνει.” Jeffrey Gitomer “Μην με κρίνετε από τις επιτυχίες μου, να με κρίνετε από το πόσες φορές έπεσα και σηκώθηκα ξανά.” Nelson Mandela “Όταν κλείνει μια πόρτα ευτυχίας, μια άλλη ανοίγει, ωστόσο συχνά κοιτάζουμε την κλειστή πόρτα τόσο πολύ καιρό, ώστε δε βλέπουμε την άλλη που έχει ανοίξει για μας.” Helen Keller

Ανθεκτικότητα – Ένας ορισμός “Μια δυναμική διαδικασία που περικλείει τη θετική προσαρμογή στο πλαίσιο σημαντικών αντιξοοτήτων.” (Luthar, Cicchetti & Becker, 2000), “Η ανθεκτικότητα μπορεί να θεωρηθεί ως μια φυσική εξελικτική σοφία που κινητοποιεί εσωτερικά τους ανθρώπους να ικανοποιούν τις ανάγκες τους” (Benard, 2004)

Ανθεκτικότητα – Ένας ορισμός (συνέχεια) Ανθεκτικότητα σημαίνει να συνέρχεσαι από τις δύσκολες εμπειρίες και να μπορείς να προχωράς μπροστά αξιοποιώντας τις νέες ευκαιρίες. Εν συντομία, η ανθεκτικότητα μεταμορφώνει τα θύματα σε επιζώντες και επιτρέπει στους επιζώντες να θριαμβεύουν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά την αναζήτηση εργασίας, αφού κανείς μπορεί να έρθει αντιμέτωπος με διάφορες αποτυχίες στο δρόμο προς την επιτυχία. Η ανθεκτικότητα θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τις προκλήσεις που παρουσιάζονται κατά την αναζήτηση εργασίας, και επίσης θα σου δώσει την αυτοπεποίθηση να παρουσιάσεις το καλύτερο στους πιθανούς εργοδότες.

Ανθεκτικότητα– Γιατί είναι σημαντική; Όλο και περισσότερα στοιχεία καταδεικνύουν ότι τα άτομα με υψηλή ανθεκτικότητα καταφέρνουν περισσότερα από αυτά με χαμηλή ανθεκτικότητα, καθώς συνέρχονται από τις αποτυχίες. Η ανθεκτικότητα αντανακλά την ικανότητα να προχωράμε μπροστά- να βλέπουμε την απασχόληση ή τις ευκαιρίες κατάρτισης και να τα αξιοποιούμε. Μετατρέπει την συναισθηματική και φυσική απογοήτευση σε κάτι «θετικό» Τα καλά νέα είναι – ότι ένα σημαντικό μέρος επιστημονικής έρευνας καταδεικνύει πως η ανθεκτικότητα μπορεί να διδαχθεί και να εκμαθευτεί!

Χωρίς άκρα, χωρίς όρια! Σημειώσεις για τον επαγγελματία σύμβουλο:   Η Joanne O'Riordan, ένα άτομο με ασυνήθιστη επιμονή και ενθουσιασμό, είναι μια από τα επτά εν ζωή άτομα, γεννημένα με το σύνδρομο Τetra-amelia, και είναι από το Millstreet, County Cork της Ιρλανδίας. Έχει επιτυχώς απευθυνθεί στα Ηνωμένα Έθνη, στη Νέα Υόρκη, έχοντας δώσει μια ομιλία σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας και έχοντας προκαλέσει τους παρόντες να κατασκευάσουν ένα ρομπότ για δική της χρήση. Παρατεταμένη επευφημία ακολούθησε. Μπορούμε όλοι να ανακαλέσουμε διάσημους ανθρώπους που έχουν διαχειριστεί συμφορές, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν αμέτρητοι άνθρωποι στη ζωή μας που έχουν δείξει καταπληκτική ανθεκτικότητα.

Στόχοι της ενότητας Να καταλάβεις τι είναι ανθεκτικότητα, και γιατί είναι μια σημαντική ικανότητα να καλλιεργείς και να εξασκείς για την αναζήτηση εργασίας και για όλες τις πτυχές της ζωής Να γνωρίσεις τις 7 βασικές δεξιότητες της ανθεκτικότητας Να έχεις εμπειρία της καλλιέργειας των 7 βασικών δεξιοτήτων της ανθεκτικότητας από πρώτο χέρι μέσα από πρακτικές ασκήσεις και δραστηριότητες. Να εξετάσεις την ανθεκτικότητα του εαυτού σου και των άλλων, αναγνωρίζοντας τις βασικές δεξιότητες που χρειάζονται για την ανάκαμψη.

Οι 7 βασικές δεξιότητες της ανθεκτικότητας Αισιοδοξία Ευέλικτη σκέψη Συναισθηματική ρύθμιση Έλεγχος της παρόρμησης Αυτό-αποτελεσματικότητα Ενσυναίσθηση Προσέγγιση για στήριξη

Δεξιότητα 1- Αισιοδοξία Βασικό μήνυμα: Η αισιοδοξία είναι ένας τρόπος σκέψης, αφήγησης των γεγονότων στον εαυτό μας- που επηρεάζει τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά μας. Οι αισιόδοξοι άνθρωποι είναι πιο χαρούμενοι, πιο απασχολημένοι, επιτυγχάνουν περισσότερο, και είναι καλύτεροι λύτες προβλημάτων. Οι δεξιότητες αισιοδοξίας μπορούν να εκμαθευτούν. Αισιοδοξία: Να βλέπεις τη θετική πλευρά

Δεξιότητα 2– Ευέλικτη σκέψη Βασικό μήνυμα: Η ικανότητα να σκέφτεσαι ευέλικτα και να μπορείς να ακούς και να λαμβάνεις υπόψη τις απόψεις των άλλων ανθρώπων είναι βασικό συστατικό για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Η ευέλικτη σκέψη αυξάνει τις πιθανότητες να διακρίνεις περισσότερες λύσεις και ευκαιρίες σε όλες τις περιπτώσεις. Προάγει τη δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Ευέλικτη σκέψη: Βλέποντας τη ζωή με διαφορετικό τρόπο

Δεξιότητα 3– Συναισθηματική ρύθμιση Βασικό μήνυμα: Το να έχουμε την ευθύνη των συναισθημάτων μας δεν σημαίνει ότι απομονώνουμε τα αρνητικά συναισθήματα ή τα κρατάμε μέσα μας. Η έκφραση των συναισθημάτων, αρνητικών και θετικών, είναι υγιής και εποικοδομητική. Η ευθύνη των συναισθημάτων μας σχετίζεται με το να είμαστε αρκετά ήρεμοι ούτως ώστε να μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας με τρόπους που μάλλον θα βοηθήσουν παρά θα ζημιώσουν μια κατάσταση. Σχετίζεται επίσης με το να έχουμε στρατηγικές για την αποκατάσταση της συναισθηματικής μας ισορροπίας. Συναισθηματική ρύθμιση: Ηρεμώντας την καταιγίδα

Δεξιότητα 4 – Έλεγχος παρόρμησης Βασικό μήνυμα: Έχοντας τον έλεγχο των παρορμήσεων μας, μαθαίνοντας πώς να σταματάμε και να σκεφτόμαστε προτού δράσουμε, μας βοηθά να κάνουμε καλύτερες επιλογές, να επιμένουμε και να είμαστε πιο ανθεκτικοί. Έλεγχος παρόρμησης: Μένοντας στο κάθισμα οδήγησης

Δεξιότητα 5 – Αυτο-αποτελεσματικότητα Βασικό μήνυμα: Επιτυγχάνοντας κάτι, και κατόπιν χρησιμοποιώντας το ως προσωπικό σημείο αναφοράς για την ικανότητα, μπορεί να σε τροφοδοτήσει με επιμονή, περαιτέρω επιτυχία, κατόρθωμα και πίστη στον εαυτό σου. Γνωρίζοντας πως επιτύχαμε ένα στόχο μπορεί να μας δώσει πίστη να επιτύχουμε και άλλους στόχους και να αυξήσουμε την αυτο-αποτελεσματικότητά μας. Αυτό το κατόρθωμα γίνεται ένα προσωπικό σημείο αναφοράς για την αύξηση και ανάπτυξη της ανθεκτικότητάς μας. Αυτο-αποτελεσματικότητα: Νιώθοντας στην κορυφή του κόσμου

Δεξιότητα 6 - Ενσυναίσθηση Βασικό μήνυμα: Η ικανότητα να ανταποκρινόμαστε με ενσυναίσθηση, είναι κριτικής σημασίας για την ανθεκτικότητα, μας επιτρέπει να χτίζουμε ισχυρές σχέσεις. Επίσης, μας βοηθά να προβλέψουμε πώς οι άνθρωποι μπορούν να συμπεριφερθούν, και να ανταποκριθούμε υποστηρικτικά και εποικοδομητικά, και αυτά είναι προσόντα που σίγουρα εκτιμώνται από τους εργοδότες. Ενσυναίσθηση: Καταλαβαίνοντας τους άλλους

Δεξιότητα 7– Προσέγγιση για στήριξη Βασικό μήνυμα: Έχοντας ουσιαστικές σχέσεις με τους ανθρώπους, δημιουργώντας και θρέφοντας φιλίες, εφοδιαζόμαστε με ένα δίκτυο στήριξης στο οποίο μπορούμε να στραφούμε και αυτό χτίζει την ανθεκτικότητά μας. Έχοντας στη διάθεσή μας μια σειρά από φροντίδες και φιλίες, μπορούμε να λάβουμε στήριξη σε διαφορετικά πεδία της ζωής. Προσέγγιση για στήριξη: Θετική υποστήριξη

Δραστηριότητες που προάγουν τις 7 βασικές δεξιότητες της ανθεκτικότητας Δεξ/τα 1: Αισιοδοξία– Εντοπισμός σκέψεων. Δεξ/τα 2: Ευέλικτη σκέψη– Τι συμβαίνει σ’ αυτήν την εικόνα; Δεξ/τα 3: Συναισθηματική ρύθμιση – Ηρεμώντας την καταιγίδα. Δεξ/τα 4: Έλεγχος παρόρμησης – Σταμάτα, σκέψου, πράξε, επανεξέτασε (STAR). Δεξ/τα 5: Αυτο-αποτελεσματικότητα – Κατορθώματα. Δεξ/τα 6: Ενσυναίσθηση – Τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Δεξ/τα 7: Προσέγγιση για στήριξη – Οι γνωριμίες μου.

Δραστηριότητα 1: Εντοπισμός Σκέψεων Απαραίτητα υλικά: Μεγάλα αυτοκόλλητα σημειώματα, στυλό για όλους στην ομάδα. Εντοπισμός σκέψεων! (15 λεπτά) Ζητήστε από κάθε μέλος της ομάδας να πάρει μερικά μεγάλα αυτοκόλλητα σημειώματα – μην καθορίσετε πόσα, αλλά επιτρέψτε τους να πάρουν τόσα όσα επιθυμούν. Μόλις έχουν όλοι αυτοκόλλητα σημειώματα, ζητήστε τους να γράψουν σε καθένα από αυτά μια σκέψη που είχαν μέσα στο τελευταίο εικοσιτετράωρο (π.χ.: τρία χαρτιά = τρεις σκέψεις που μπορείς να μοιραστείς).   Ζητήστε από την ομάδα να σημειώσει πόσες θετικές σκέψεις έχουν γράψει στα σημειώματα, σε αντίθεση με το πόσες αρνητικές. Εξηγήστε στην ομάδα ότι σε αυτό το μάθημα θα εξερευνήσουν την «συζήτηση με τον εαυτό τους», και όταν αυτή είναι θετική αποτελεί το κλειδί για την ανάπτυξη αισιοδοξίας. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσουν επίγνωση των μοτίβων σκέψης τους – και κατά πόσο είναι αισιόδοξοι ή όχι. Προσκαλέστε κάθε μέλος της ομάδας να σχολιάσει αν η σκέψη του ήταν αισιόδοξη ή όχι, και να μοιραστεί με την υπόλοιπη ομάδα, μερικές από τις σκέψεις που έγραψε. Παρότρυνση για συζήτηση με την ομάδα (10 λεπτά) Τι επηρεάζει την σκέψη μας, την «συζήτηση με τον εαυτό μας»; Μπορούμε να ελέγξουμε την «συζήτηση με τον εαυτό μας», σταματώντας τις αρνητικές σκέψεις και αντικαθιστώντας τις με θετικές; Πώς αυτό επιδρά στο πώς αισθανόμαστε;

Δρασ/τα 2: Τι συμβαίνει σε αυτήν την εικόνα; Απαραίτητα υλικά: Αντίγραφα του φύλλου εργασίας «ευέλικτη σκέψη», στυλό για όλους στην ομάδα, flip-chart και χαρτί. Τι συμβαίνει σε αυτήν την εικόνα; (25 λεπτά)   Διανείμετε αντίγραφα του φύλλου εργασίας για την ευέλικτη σκέψη σε όλους στην ομάδα. Ζητήστε τους να βρουν, ανά ζευγάρια, τρεις διαφορετικές ερμηνείες για καθεμιά από τις φωτογραφίες. Ενθαρρύνετέ τους να είναι δημιουργικοί αλλά και πειστικοί! Ζητήστε τους να μοιραστούν τις ερμηνείες τους και να τις καταγράψουν στο flipchart. Καθοδηγήστε μια συζήτηση αναφορικά με την αξία της ευέλικτης σκέψης, αναφορικά με το ότι υπάρχει πάντα ένας διαφορετικός τρόπος να βλέπουμε τα πράγματα, και για το πώς η ευέλικτη σκέψη μπορεί να φέρει δημιουργικότητα και να επιτρέψει περισσότερες εναλλακτικές και πιθανές λύσεις.

Δραστηριότητα 3: Ηρεμώντας την καταιγίδα Απαραίτητα υλικά: Δεν απαιτούνται υλικά για αυτήν την δραστηριότητα. Ηρεμώντας την καταιγίδα (25 λεπτά)   Εξηγήστε ότι μπορούμε να γίνουμε πιο ικανοί στη διαχείριση των συναισθημάτων μας, ούτως ώστε αυτά να μη μας καταβάλλουν. Όταν νιώθουμε αγχωμένοι και καταβεβλημένοι από ένα δυνατό συναίσθημα, δεν μπορούμε να σκεφτούμε ή να λύσουμε προβλήματα γιατί αυτό το τμήμα του μυαλού μας έχει καταληφθεί από τις ορμόνες του άγχους. Προσδιορίζοντας ένα συναίσθημα, αναγνωρίζοντας το, και αναπνέοντας βαθιά για λίγα δευτερόλεπτα, μας βοηθά να ηρεμήσουμε και να αποκοπούμε από το συναίσθημα, και μετά μπορούμε να αρχίσουμε να αξιολογούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τι συμβαίνει. Αυτό κατόπιν, μας επιτρέπει να κάνουμε καλύτερες επιλογές αναφορικά με το πώς θα δράσουμε. Το μυαλό μας ηρεμεί και έτσι μπορούμε να σκεφτούμε πιο ξεκάθαρα. Ζητήστε τους, να σκεφτούν μια κατάσταση όπου βίωσαν ισχυρά συναισθήματα, και να θυμηθούν πώς ένιωσαν εκείνη την περίοδο. Εξηγήστε ότι οι ακόλουθες σύντομες στρατηγικές ενσυνειδητότητας μπορούν να βοηθήσουν όταν νιώθουμε καταβεβλημένοι. Διαβάστε το ακόλουθο κείμενο στην ομάδα: Πρώτα, σταμάτα και πάρε μερικές βαθιές συνειδητές ανάσες πριν ανταποκριθείς. Σκέψου προσεκτικά τι νιώθεις και ονόμασε το συναίσθημα (κατέγραψέ το) Κλείνοντας τα μάτια σου, προσπάθησε να πάρεις κάποια απόσταση από τα συναισθήματά σου και να παρατηρήσεις τον εαυτό σου σχεδόν σαν να παρακολουθείς ένα βίντεο παρά όντας μέσα σε μια κατάσταση. Παρακολούθησε προσεκτικά πώς αυτό αλλάζει τον τρόπο που αισθάνεσαι. Τι διαφορά έχει ως προς το πώς θα μπορούσες να έχεις αντιδράσει ή ως προς τις επιλογές που κάνεις; Μοιράσου τις σκέψεις σου με τον διπλανό σου. Αυτές οι στρατηγικές παίρνουν μόνο λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά και μπορούν να επιδράσουν σημαντικά στο πώς αισθάνεσαι, πως ανταποκρίνεσαι και στις σχέσεις σου με τους άλλους.   Καθοδήγησε μια σύντομη συζήτηση αναφορικά με τις στρατηγικές που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για να καλμάρουν και να επαναφέρουν τη συναισθηματική τους ισορροπία – είναι χρήσιμες ή αποτελεσματικές; Τι άλλο μπορούν να κάνουν;

Δρασ/τα 4: Σταμάτα, σκέψου, πράξε, επανεξέτασε. Απαραίτητα υλικά: Αντίγραφα του φύλλου εργασίας “STAR”, χαρτί, στυλό για όλους στην ομάδα Σταμάτα, σκέψου, πράξε, επανεξέτασε (STAR) (25 λεπτά)   Μέρος 1: (10 λεπτά) Ζητήστε από την ομάδα να χωριστεί σε ζευγάρια και να συζητήσουν για μια περίσταση όπου έπραξαν παρορμητικά – αυτό θα μπορούσε να είναι κάτι που είπαν χωρίς σκέψη, κάτι που αγόρασαν παρορμητικά, ή κάτι που έπραξαν χωρίς να σκεφτούν. Ποιες ήταν οι σκέψεις που σας έκαναν να δράσετε παρορμητικά; Είχε θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα; Μέρος 2 (15 λεπτά) Μοιράστε τα φύλλα εργασίας STAR. Δώστε οδηγίες ώστε να λάβουν υπόψη την παρορμητική συμπεριφορά που ήδη συζητήθηκε και να δουν πώς θα μπορούσαν να είχαν χειριστεί την κατάσταση διαφορετικά χρησιμοποιώντας την προσέγγιση STAR. Αναγνωρίστε την ανταμοιβή του να περιμένεις και να μην ενεργείς παρορμητικά. Έπειτα, αναφερθείτε πίσω στην ομάδα και συζητήστε τις σκέψεις που οδηγούν στην παρορμητική δράση και τα οφέλη και τις ανταμοιβές της αναμονής και της μη παρορμητικής δράσης.

Δραστηριότητα 5: Κατορθώματα Απαραίτητα υλικά: Αντίγραφα του φύλλου εργασίας «Κατορθώματα», στυλό για όλους στην ομάδα Κατορθώματα (15 λεπτά)   Δώστε σε κάθε άτομο στην ομάδα το φύλλο εργασίας «Κατορθώματα». Ζητήστε τους να σκεφτούν τρία πράγματα για τα οποία δούλεψαν και κατόρθωσαν στη ζωή τους. Ζητήστε τους να αναγνωρίσουν τους παράγοντες που συνεισέφεραν στην επιτυχία τους. Προσκαλέστε κάθε άτομο από την ομάδα να μοιραστεί τα πράγματα που κατάφερε, και συζητήστε γιατί το κάθε κατόρθωμα τα οδήγησε να αισθανθούν όπως αισθάνθηκαν. Συζητήστε πώς αυτό το μάθημα μπορεί να γενικευτεί και σε άλλα πεδία της ζωής τους.

Δρ/τα6: Τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων Απαραίτητο υλικό: Flip chart, Flip chart στυλό σε διαφορετικά χρώματα, αντίγραφα του φύλλου εργασίας «Τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων» Τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων (25 λεπτά)   Ζητήστε από την ομάδα να χωριστεί σε δυο ομάδες, και μοιράστε σε κάθε ομάδα το φύλλο εργασίας «Τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων». Ζητήστε τους να διαβάσουν κάθε σενάριο στο φύλλο εργασίας και να το συζητήσουν μεταξύ τους α) Τι συναίσθημα βιώνουν οι άνθρωποι σε κάθε σενάριο, και β) πώς θα έδειχναν ενσυναίσθηση με αυτό το άτομο – πώς θα έμοιαζε, πώς θα ακουγόταν, πώς θα ήταν ως βίωμα; Επιτρέψτε στην ομάδα να συζητήσει τα σενάρια για 5-10 λεπτά. Ξεκινήστε με το σενάριο A. Καταγράψτε τις απαντήσεις κάθε ομάδας στο flip chart – αναγνωρίζοντας το συναίσθημα, και τις αντιδράσεις με ενσυναίσθηση. Επαναλάβετε αυτό το μοτίβο για κάθε σενάριο με την ίδια σειρά. Καθοδηγήστε μια σύντομη συζήτηση σχετικά με τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους της επικοινωνίας με ενσυναίσθηση και πώς είναι να το βιώνει κανείς.

Δραστηριότητα 7: Προσέγγιση για στήριξη Απαραίτητο υλικό: Αντίγραφα του φύλλου εργασίας «Οι γνωριμίες μου», στυλό για όλους στην ομάδα Οι γνωριμίες μου (25 λεπτά)   Μοιράστε το φύλλο εργασίας «Οι γνωριμίες μου» και ζητήστε από τους συμμετέχοντες να γράψουν μέσα σε λίγα λεπτά τι γνωριμίες έχουν στη ζωή τους. Εν συνεχεία, ζητήστε τους να συμπληρώσουν το δεύτερο μέρος του φύλλου εργασίας, να ονομάσουν τα άτομα/οργανισμούς τα οποία μπορούν να προσεγγίσουν για διαφορετικά είδη υποστήριξης. (10-15 λεπτά) Όταν η ομάδα έχει συμπληρώσει το φύλλο εργασίας, ζητήστε από τον καθένα να μιλήσει για κάποιο από τα άτομα που γνωρίζει, και ρωτήστε κατά ποιό τρόπο το άτομο αυτό τον βοηθά να νιώθει στήριξη. Ξεκινήστε μια συζήτηση στις ομάδες σχετικά με τη σπουδαιότητα των γνωριμιών σε καιρούς ανάγκης, και ρωτήστε αν γνωρίζουν άτομα/οργανισμούς στην περιοχή τους στα οποία θα μπορούσαν να στραφούν σε καιρούς ανάγκης.

Συναισθηματική ρύθμιση Έλεγχος παρόρμησης Αυτοαποτελεσματικότητα Ανθεκτικότητα Αισιοδοξία Ευέλικτη σκέψη Συναισθηματική ρύθμιση Έλεγχος παρόρμησης Αυτοαποτελεσματικότητα Ενσυναίσθηση Προσέγγιση για στήριξη

Σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας.