Ξεκλειδώνοντας τα Δικαιώματα των Παιδιών Ξεκλειδώνοντας τα Δικαιώματα των Παιδιών Ενότητα 3: Δεξιότητες Επικοινωνίας Με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος «Θεμελιώδη Δικαιώματα και Ιθαγένεια» της Ευρωπαϊκής Ένωσης Με την επιπλέον χρηματοδότηση του Allan & Nesta Ferguson Charitable Trust

Ποιά είναι τα οφέλη της θετικής επικοινωνίας; Παιδί Ενδυναμώνεται Καλύτερα αποτελέσματα και σωστή/καλύτερη έκβαση Αμοιβαίος σεβασμός Επαγγελματίας/Ειδικός Καλύτερα αποτελέσματα και σωστή/καλύτερη έκβαση Ενθαρρύνει την ανάπτυξη θετικής σχέσης - Αμοιβαίος σεβασμός

Γιατί πρέπει οι επαγγελματίες να επικοινωνούν με τα παιδιά; Το δικαίωμα του παιδιού στην ακρόαση/ στη συμμετοχή (στο διεθνές και εθνικό δίκαιο) Οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα (δικαιοσύνη/αλήθεια) Είναι μέρος του επαγγελματικού τους ρόλου

Πότε πρέπει οι επαγγελματίες να επικοινωνούν με τα παιδιά; Πότε δίνεται συνήθως η ευκαιρία στα παιδιά να μιλήσουν στο πλαίσιο της εργασίας σας μαζί τους; Αν ήσασταν παιδί, θα θέλατε να μιλήσετε και σε άλλες στιγμές; Τι ευκαιρίες θα έπρεπε να παρέχονται;

Κύκλοι επιρροής

Πού θα έπρεπε να λαμβάνει χώρα η επικοινωνία; Τι κάνει ένα περιβάλλον επικοινωνίας φιλικό προς τα παιδιά; Ασφαλές Καθαρό Αεριζόμενο Τι κάνει ένα περιβάλλον επικοινωνίας μη φιλικό προς τα παιδιά; Μονότονο και υγρό Βρώμικο Δημόσιος χώρος

Τι θα έπρεπε να κάνουν οι επαγγελματίες με τις παρεχόμενες πληροφορίες; Νομική υποχρέωση/ευθύνη για γνωστοποίηση; Μπορεί να προσφερθεί εμπιστευτικότητα; Είναι δημόσια η επικοινωνία; Τίθεται ζήτημα νόμιμης ηλικίας συναίνεσης;

Εμπόδια και προκλήσεις στην επικοινωνία Γλωσσικά εμπόδια Φόβος, άγχος ή έλλειψη εμπιστοσύνης από την πλευρά του παιδιού Έλλειψη αυτοπεποίθησης από την πλευρά του παιδιού και του επαγγελματία Ατομικές διαφορές στην επικοινωνία Περιβαλλοντικοί παράγοντες Άλλα;

Πώς να ξεπεράσει κανείς τα εμπόδια στην επικοινωνία Σχεδιασμός Προετοιμασία Εναλλακτικές τεχνικές επικοινωνίας Οικοδομώντας αυτοπεποίθηση Πρακτική Εξάσκηση

Κάνοντας την επικοινωνία πιο φιλική προς το παιδί: Τι να κάνει και τι να μην κάνει κανείς Ποιά από αυτές τις συμβουλές είναι πιο σημαντική για τα παιδιά με τα οποία δουλεύετε και γιατί; Ποιά από αυτές τις συμβουλές χρησιμοποιείτε περισσότερο αυτό το διάστημα; Είναι αποτελεσματική; Γιατί; Ποιά από αυτές τις συμβουλές χρησιμοποιείτε τώρα; Γιατί; Ποιές συμβουλές είναι καλύτερες/χειρότερες για μεγαλύτερα παιδιά, μικρότερα παιδιά, παιδιά με αναπηρίες ή με ειδικές ανάγκες; Έχετε να προσθέσετε κάποιες;

Παιδιά μου εμφανίζουν προκλητικές συμπεριφορές Τι μας συμβαίνει όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη συμπεριφορά; Γιατί νομίζετε απαντούμε ή αντιδρούμε κατ’αυτόν τον τρόπο; Τι βήματα μπορούμε να κάνουμε για να διευκολύνουμε την επικοινωνία; * Σκέψου τι έμαθες μέχρι το σημείο αυτό! 

Τι μας συμβαίνει; Πώς αισθανόμαστε; Απογοητευμένοι Απελπιζόμαστε Αισθανόμαστε λιγότερο αφοσιωμένοι/νοιαζόμαστε λιγότερο Ενοχλημένοι Υπο πίεση/αγχωμένοι Ανίκανοι ή άχρηστοι Εκνευρισμένοι Φοβισμένοι Παραιτούμαστε Αισθανόμαστε άβολα

Πώς αντιδρούμε/αποκρινόμαστε κατ’αυτόν τον τρόπο; Θέλουμε να βοηθήσουμε Δεν ανταποκρίνονται όπως θέλουμε ή χρειαζόμαστε Πρέπει να καταβάλλουμε προσπάθεια για την εκπλήρωση των καθηκόντων μας Θέλουμε να «εισακουστούμε» από εκείνα Δεν ακούν Αισθανθήκαμε έλλειψη σεβασμού ή υποτιμημένοι Αισθανθήκαμε απειλημένοι/φοβισμένοι

Μέτρα που μπορείτε να λάβετε άμεσα Μείνετε ήρεμος/-η (αναπνεύστε!) Διάλειμμα Αναψυκτικό και/ή φαγητό Ήρεμος τόνος φωνής «Ανοιχτή» γλώσσα του σώματος Διατηρήστε καλά συναισθηματικά/σωματικά όρια Να είστε ξεκάθαρος για τα περιστατικά Άλλο;

Υπάρχουν εμπόδια στην επικοινωνία; Αναλογιστείτε: Το περιβάλλον/τοποθεσία Την παρουσία σχετικών υποστηρικτικών ατόμων Τη γλώσσα του σώματος Τη γλώσσα, τον τόνο και την προσέγγιση Τη χρησιμοποίηση βοηθημάτων ή βοηθητικών αντικειμένων για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας Την παροχή πληροφοριών Τους αναπτυξιακούς παράγοντες που σχετίζονται με το συγκεκριμένο παιδί και ενδέχεται να επηρεάζουν την επικοινωνία ή τη συμπεριφορά του; Αν πρέπει να κάνετε παραπομπή για την προστασία του παιδιού; Άλλο;

Επικοινωνώντας με εφήβους και νεαρά άτομα Φράσεις κλειδιά Να δείχνετε σεβασμό Να μην με υποτιμάτε Να μη συμπεριφέρεστε σε όλους μας το ίδιο Να με ακούτε Να με γνωρίζετε Να μην υποθέτετε οτι με ξέρετε

Εναλλακτικές μέθοδοι επικοινωνίας Διερμηνείς/Διαμεσολαβητές Νοήματα και σύμβολα Νοήματα και σύμβολα Makaton (διεθνώς αναγνωρίσιμα σήματα με τα χέρια) https://www.makaton.org/ Συστήματα επικοινωνίας με εικόνες http://www.pecs-unitedkingdom.com/ Εργαλειοθήκες δημιουργικής επικοινωνίας

Χρησιμοποιώντας αντικείμενα για να αναπαραστήσουμε ανθρώπους Μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να διαλέξουν παιχνίδια, κουμπιά ή πέτρες για να αναπαραστήσουν τους εαυτούς τους, τα μέλη της οικογενείας τους, τα κατοικίδια, τους ειδικούς, κλπ. Μπορεί να ζητηθεί από τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν αυτά τα αντικείμενα για: Να δείξουν ποιός είναι σημαντικός για εκείνα (χρησιμοποιώντας αποστάσεις μεταξύ των αντικειμένων) Να αναπαραστήσουν γεγονότα του παρελθόντος ή του παρόντος, κλπ

Δημιουργικό παιχνίδι Επικοινωνία μέσω αντικειμένων του παιχνιδιού για την περιγραφή όσων τα παιδιά δεν μπορούν ή δεν θέλουν να εκφράσουν ρητά Τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίζουν οικογενειακές και σχολικές εικόνες, να φτιάξουν μοντέλα, να φτιάξουν μάσκες συναισθημάτων, κλπ

Χρησιμοποιώντας ένα αντικείμενο παιχνιδιού Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μιλήσει κανείς σε ένα μικρό παιδί για το τι πιστεύει ή τι αισθάνεται (λ.χ. Μια κούκλα ή ένα μικρό παιχνίδι) Μπορεί να βοηθήσει στο να αποσπάσουμε την προσοχή του παιδιού και να το κάνουμε να αισθανθεί άνετα

Ιστορίες, μαντινάδες και ποιήματα Τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν τις δικές τους ιστορίες π.χ. Να αφηγηθούν τι θα ήθελαν ο νέος τους ανάδοχος να γνωρίζει για εκείνα. Μπορούν να γράψουν ποιήματα, μαντινάδες για τα συναισθήματά τους, κλπ Θεματικά βιβλία με ιστορίες για συγκεκριμένα ζητήματα μπορεί να φανούν χρήσιμα όταν εξηγεί κανείς πράγματα σε μικρά παιδιά για τον θάνατο, την υιοθεσία, κλπ

Οπτικά βοηθήματα και ηλεκτρονικός εξοπλισμός Οπτικά βοηθήματα για να εκφράσουν συναισθήματα Π.χ. κάρτες με εικόνες από το σπίτι, το σχολείο, ειδικά γεγονότα Εικόνες από χαρούμενα, λυπημένα, θυμωμένα πρόσωπα, κλπ για την έκφραση συναισθημάτων Ηλεκτρονικός Εξοπλισμός Τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ταμπλέτες και υπολογιστές για να παρουσιάσουν στους επαγγελματίες/ειδικούς τις δικές τους πληροφορίες για τα θέματα που τους επηρεάζουν

Κύκλοι επιρροής

Υλικά εργαλειοθήκης Παιχνίδια (π.χ. Κούκλες και μικρές φιγούρες, έπιπλα από κουκλόσπιτο, μαριονέτες) Κουμπιά και πέτρες (διαφόρων μεγεθών, σχημάτων και χρωμάτων) Χαρτί, μπλοκ ζωγραφικής Στιλό, μολύβια, κραγιόνια και άλλα αναλώσιμα Αυτοκόλλητα, π.χ. αυτοκόλλητα για επιβράβευση Πιστοποιητικά Θεματικά βιβλία για συγκεκριμένα ζητήματα Ποιήματα και μαντινάδες Υπολογιστής, Laptop, tablet, smart phone

Σχεδιασμός για μελέτες περιπτώσεων σχετικές με την επικοινωνία Ηλικία 10 14 17 12 Ιστορικό Ζει με τη μητέρα του, ο πατέρας τους εγκατέλειψε πολλά χρόνια πριν Ζει με δυο πατέρες Άστεγος Ζει σε ίδρυμα Λόγος επικοινωνίας Το παιδί κατηγορείται για διάπραξη αδικήματος Το παιδί επικαλείται διάπραξη αδικήματος Το παιδί είναι ασυνόδευτος μετανάστης/ πρόσφυγας Προσπαθούμε να βρούμε που/με ποιόν θα έπρεπε να ζήσει το παιδί Επιπρόσθετοι παράγοντες Κωφό Δεν μιλά την εθνική/ επίσημη γλώσσα ως μητρική Σωματικές αναπηρίες Δυσκολίες συμπεριφοράς

Σχεδιασμός για άσκηση επικοινωνίας Τι; Πού; Πότε; Ποιός; Πώς;