ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΣ ΚΑΥΣΟΣ Σταύρος Σουγιουλτζής Επίκουρος Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας
ΟΡΙΣΜΟΣ Οπισθοστερνικός καύσος είναι χρόνιο υποτροπιάζον υποκειμενικό αίσθημα καύσου (πύρωσης) που εντοπίζεται στο στέρνο ή την ξιφοειδή απόφυση. Επιπλέον χαρακτηριστικά Συχνά συνοδεύεται από όξινες ερυγές ή πόνο Ανακουφίζεται με την λήψη αντιόξινων φαρμάκων. Μπορεί να έχει ημερήσια ή νυκτερινή κατανομή.
ΑΙΤΙΑ ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΥ ΚΑΥΣΟΥ Πρωτοπαθής διαταραχή ΚΟΣ Παλινδρόμηση όξινου ή αλκαλικού γαστρικού περιεχομένου (ΓΟΠΝ) Δευτεροπαθής ΓΟΠ Απόφραξη εξόδου στομάχου Στένωση πυλωρού ή βολβού Καρκίνος άντρου Αχαλασία οισοφάγου ~ 40% των ασθενών Αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης Κύηση Ασκίτης Λοιμώδης οισοφαγίτιδα Μη ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς Φυματίωση Σακχαρώδης Διαβήτης Σ. Zollinger-Ellison Σκληρόδερμα – σ. Crest Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς ΧΜΘ AIDS Φαρμακευτική οισοφαγίτιδα Δισκία τετρακυκλίνης Δισκία χλωριούχου καλίου ΜΣΑΦ διφωσφονικά
ΓΑΣΤΡΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Γαστροισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ - Gastroesophageal Reflux Disease, GERD) ορίζεται γενικά η παρουσία συμπτωμάτων ή/και βλαβών που μπορούν να αποδοθούν στην παλινδρόμηση γαστροδωδεκαδακτυλικού περιεχομένου στον οισοφάγο.
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Αστοχία αντιπαλινδρομικού φραγμού Υπολειτουργία μηχανισμών κάθαρσης του οισοφάγου Βλαπτικοί παράγοντες στο παλινδρομούν υλικό (εκτός των Η+) Ελαττωμένη αντίσταση του οισοφάγου Μείωση ρυθμού γαστρικής κένωσης
ΟΙΣΟΦΑΓΟΓΑΣΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣ Φάρμακα Ανταγωνιστές διαύλων Ca++ Αντιχολινεργικά Θεοφυλλίνη β – blockers Γλυκαγόνο Σωματοστατίνη Προγεστερόνη Βαρβιτουρικά Διαζεπάμη Ντοπαμίνη Διαιτητικοί παράγοντες Λίπος Καφείνη Σοκολάτα Χυμοί εσπεριδοειδών Αλκοολούχα ποτά Καρυκεύματα
ΠΑΡΟΔΙΚΕΣ ΧΑΛΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΟΥ ΣΦΙΓΚΤΗΡΑ Ανεξάρτητες φαρυγγικών συσπάσεων Δεν συνοδεύονται από περισταλτισμό του οισοφάγου Διάρκεια >10’’ έως 60’’ Πάντα συνοδεύονται από χάλαση του διαφράγματος Οφείλονται σε αντανακλαστικό του πνευμονογαστρικού Πυροδοτούνται από τασεοϋποδοχείς στον εγγύς στόμαχο Η συχνότητά τους ρυθμίζεται από τον πυρήνα του πνευμονογαστρικού και το στέλεχος
ΡΟΛΟΣ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΚΗΛΗΣ ~30% των ανθρώπων >50ετών Οι περισσότεροι ασθενείς με διαφραγματοκήλη δεν έχουν ΓΟΠΝ 90% των ασθενών με σοβαρή οισοφαγίτιδα έχουν διαφραγματοκήλη Το μέγεθος της διαφραγματοκήλης σχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με την πίεση του ΚΟΣ.
Συμπτώματα ΓΟΠΝ 1φορά/μήνα: ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ Συμπτώματα ΓΟΠΝ 1φορά/μήνα: 44% ΗΠΑ συμπτώματα ΓΟΠΝ 1φορά/εβδομάδα: 10-20% Δυτικός κόσμος <5% Ασία Ελλάδα ΓΟΠΝ την τελευταία εβδομάδα: 34.4% ΓΟΠΝ τους τελευταίους 6 μήνες: 38.3%
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Τρόπος ζωής – φάρμακα Διαφραγματοκήλη Γενετική προδιάθεση Αυξημένη επίπτωση σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό Αυξημένη επίπτωση στα μονοωογενή δίδυμα Παχυσαρκία Οιστρογόνα Ηλικία
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Οπισθοστερνικό καύσος Όξινες αναγωγές Δεν προδικάζουν την ενδοσκοπική εικόνα του κατώτερου οισοφάγου 40% φυσιολογικό βλεννογόνο (NERD) 50% πεπτική οισοφαγίτιδα 6-12% οισοφάγο Barrett
ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ BARRETT
ΕΞΩΟΙΣΟΦΑΓΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Σύμπτωμα ΓΟΠΝ (%) Άσθμα 46-82 Χρόνιος βήχας 21 Φαρυγγικός κόμβος 40-58 Βράγχος φωνής 38-70.5 Λαρυγγίτιδα 42 «Καθαρισμός λάρυγγα» 67
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Συνήθης παρακλινικός έλεγχος (αιματολογικός – βιοχημικός – ΗΚΓ) είναι πάντα φυσιολογικός Η μανομετρία οισοφάγου δεν είναι ευαίσθητη Bernstein test έχει εγκαταληφθεί
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ διαφραγματοκήλη
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Οισοφαγίτιδα / πεπτική στένωση Barrett / καρκίνωμα
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Σκληρόδερμα / στένωση
ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ οισοφαγίτιδα
ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ BARRETT Μεταπλαστικό κυλινδρικό επιθήλιο εξειδικευμένου εντερικού τύπου Αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου 30-125 φορές
ΦΟΡΗΤΗ PH-ΜΕΤΡΙΑ Τοποθέτηση αισθητήρα 5cm άνωθεν ΚΟΣ 10 – 20% των ασθενών δυσανεξία Μη σωστή τοποθέτηση αισθητήρα
ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
NERD
ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ NERD Παθοφυσιολογία – διαγνωστική - θεραπευτική προσπέλαση εξωοισοφαγικών εκδηλώσεων Ανακάλυψη καινούργιων προκινητικών φαρμάκων Ρόλος tegaserod (αγωνιστής 5-HT4), Baclofen (αγωνιστής GABA-B) Ρόλος χειρουργικών - ενδοσκοπικών προσεγγίσεων Κλινική αξία Impedance, Bilitec, Bravo capsule Ανακάλυψη δεικτών προδιάθεσης για οισοφάγο Barrett