Φροντίδα παιδιού με νευρολογικά προβλήματα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Φροντίδα παιδιού με επιληψία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Εισαγωγή Χρόνια νευρολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από επιληπτικούς σπασμούς που συχνά υποτροπιάζουν Ως επιληπτική κατάσταση ορίζεται η αθέλητη κατά κρίσεις μεταβολή στην κινητικότητα, την αισθητικότητα, τη συμπεριφορά & τη συνείδηση Επίπτωση της επιληψίας => 1% σε παιδιά ηλικίας 15 χρόνων Η.Π.Α => 30-60 περιπτώσεις /100.000 πληθυσμού => 150.000-325.000 παιδιά 40% έχει ανάγκη ιατρικής παρακολούθησης ελέγχου των σπασμών Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Ταξινόμηση των σπασμών Εστιακοί Απλοί Σύνθετοι Γενικευμένοι Τονικοκλονικοί Αφαιρέσεις Μυοκλονικοί Κλονικοί Τονικοί Οι εστιακές κρίσεις ανάλογα με τη περιοχή του φλοιού που εμπλέκεται διαχωρίζονται σε: Κινητικές Αισθητικές Αισθητηριακές εκδηλώσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Ταξινόμηση των σπασμών Ετσι, μπορεί να συμβαίνουν κλονικές συσπάσεις μιας μυικής ομάδας στο πρόσωπο, σε ένα άκρο, χωρίς να έχουμε απώλεια συνείδησης Η αισθητική χαρακτηρίζεται από παραισθήσεις όπως αιμωδία ενός άκρου, ενώ η αισθητηριακή με οσφρητικές, οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις Στους σύνθετους σπασμούς επηρεάζεται το επίπεδο συνείδησης, το παιδί παρουσιάζει σύγχυση, διακόπτεται η επικοινωνία και συχνά επαναλαμβάνει στερεοτύπες κινήσεις Οι γενικευμένοι σπασμοί είναι επεισόδια με απώλεια συνείδησης συνήθως χωρίς καμία προειδοποίηση, η διάρκεια τους είναι μερικά δευτερόλεπτα Τονική φάση Κλονική φάση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Ταξινόμηση των σπασμών Ως Status Epilepticus χαρακτηρίζονται οι σπασμοί που διαρκούν περισσότερο από 30 λεπτά ή επαναλαμβάνονται συχνά με ή χωρίς διαταραχή του επιπέδου συνείδησης στο μεσοδιάστημα των κρίσεων Οι αφαιρέσεις είναι κρίσεις που χαρακτηρίζονται από σύντομη απώλεια της συνείδησης χωρίς απώλεια του τόνου Κινητικές εκδηλώσεις (ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, στροφή της κεφαλής ή προσήλωση του βλέμματος) Διακοπή της δραστηριότητας του παιδιού & της ομιλίας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Αιτιολογία 70%- 75% => Ιδιοπαθής Υποκείμενη νευρολογική διαταραχή (όγκοι,τραύματα κεφαλής, λοιμώξεις ΚΝΣ, μεταβολική διαταραχή, υποξαιμική – ισχαιμική βλάβη, σε παρατεταμένους πυρετικούς σπασμούς) Οι σπασμοί γενικά στο 90-95% των περιπτώσεων δεν διαρκούν περισσότερο από 5-10 λεπτά, σταματούν χωρίς θεραπεία και δεν φαίνεται να ασκούν δυσμενή επίδραση στον οργανισμό Είναι αποτέλεσμα αυτόματης ηλεκτρικής εκφόρτισης ενός αριθμού υπερδιεγερμένων εγκεφαλικών κυττάρων Αυτά τα κύτταρα διεγείρονται από περιβαλλοντικά ή σωματικά αίτια: Συναισθηματικό στρες Άγχος Κόπωση Λοίμωξη Μεταβολικές διαταραχές Γενετικοί παράγοντες Δευτεροπαθές σύμπτωμα μιας υποκείμενης νόσου ή κατάστασης (τραύμα, λοίμωξη, υπογλυκαιμία, ενδοκρινικές διαταραχές, τοξίκωση, όγκοι ή άλλες βλάβες οργάνων) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Συμπτωματολογία Η διάρκεια των σπασμών είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η αναπνευστική λειτουργία επηρεάζεται, ιδιαίτερα κατά την τονική φάση των σπασμών Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός αυξάνει κατά τη διάρκεια της κορύφωσης των σπασμών Ανάλογα αυξάνουν οι απαιτήσεις σε οξυγόνο και γλυκόζη Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου σπασμών, το παιδί ενδεχομένως να είναι ωχρό ή κυανωτικό ως αποτέλεσμα υποξαιμίας ή υπογλυκαιμίας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Διάγνωση της επιληψίας Λεπτομερές ιστορικό («μάρτυρας» του επεισοδίου) Κλινική & νευρολογική εξέταση Εργαστηριακό έλεγχο (αιματολογικός & βιοχημικός έλεγχος) Σε περίπτωση αντισπασμωδικής αγωγή έλεγχος του επιπέδου του φαρμάκου στον ορό Οσφυονωτιαία παρακέντηση Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Απεικονιστικός έλεγχος Αξονική ή μαγνητική τομογραφία Αγγειογραφία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Βασικές ερωτήσεις 1 Παραπονέθηκε το παιδί ότι δεν ένιωθε «καλά» ή αισθάνθηκε περίεργα πριν την εμφάνιση των σπασμών; 2 Ανέφερε το παιδί πονοκέφαλο, ναυτία ή μυικό πόνο; Έκανε εμετό; 3 Είχε υποστεί κάποιο ατύχημα, πτώση ή τραύμα πριν εμφανίσει σπασμους; 4 Έγινε λήψη κάποιου φαρμακου ή άλλης χημικής ουσίας πριν το επεισόδιο; 5 Ήταν το παιδί άρρωστο ή εμφάνισε πυρετό πριν από το επεισόδιο; 6 Παρατηρήσατε κάτι ιδιαίτερο στις κινήσεις του; Ήταν σε υπερδιέγερση πριν το επεισόδιο; 7 Παραπονέθηκε το παιδί για διαταραχές στην όραση; 8 Οι κόρες των ματιών του ήταν σε διαστολή; Είχε εστιασμένο το βλέμμα προς μια κατεύθυνση; 9 Εμφάνιζε επεισόδια ακράτειας ούρων ή κοπράνων; 10 Πόση διάρκεια είχε το επεισόδιο; 11 Πότε άρχισε το παιδί να συνέρχεται; 12 Εμφάνισε σημεία λήθαργου, κόπωσης ή έλλειψης συντονισμού; 13 Οι κινήσεις αφορούσαν ένα μέρος του κορμού, ένα άκρο ή όλο το σώμα; 14 Τραυματίστηκε το παιδί κατά τη διάρκεια του επεισοδίου; 15 Εμφάνισε ωχρή, κυανωτική ή εξέρυθρη χροιά δέρματος; 16 Έχασε τις αισθήσεις του; Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Βασικές αρχές αντιμετώπισης Βασικές αρχές αντιμετώπισης Άμεση & αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση συμβάλλει στον καλύτερο έλεγχο των σπασμών Ο νοσηλευτής χρειάζεται: Απαραίτητες γνώσεις αναφορικά με τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσει σε περίπτωση σπασμών Να γνωρίζει καλά τις δόσεις και τις λεπτομέρειες για τη χορήγηση των αντιεπιληπτικών φαρμάκων Οι γονείς οφείλουν να γνωρίζουν καλά τις πρώτες βοήθειες που πρέπει να δώσουν στο παιδί τους σε περίπτωση σπασμών Οι βασικοί στόχοι της αντιμετώπιση είναι: α) διατήρηση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας β) άμεση διακοπή των σπασμών γ) αναζήτηση και αντιμετώπιση του αιτιολογικού παράγοντα δ) πρόληψη των υποτροπών ε) ψυχοσυναισθηματική στήριξη της οικογένειας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Αντιμετώπιση επεισοδίου σπασμών στο Τ.Ε.Π Οι γενικές οδηγίες στο προσωπικό υγείας προκειμένου να αντιμετωπίσουν άμεσα και σωστά το παιδί με σπασμούς στο Τ.Ε.Π. συνοψίζονται στα παρακάτω: Διατηρήστε την ψυχραιμία σας Παρακολουθήστε τη συμπεριφορά του παιδιού για να μπορείτε να περιγράψετε: το επίπεδο συνείδησης, τις εστιακές ή γενικευμένες κινήσεις, τονικές ή κλονικές συσπάσεις καθώς προ και τα μετά-εκκριτικά συμπτώματα. Σημειώστε την ώρα Προστατέψτε το παιδί από τραυματισμό, απομακρύνετε αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό Τοποθετήστε το παιδί σε πλάγια ή ημιπρηνή θέση για να διατηρηθούν ανοικτοί οι αεροφόροι οδοί και να αποφευχθεί η πνιγμονή Καθαρίστε το στόμα από εκκρίματα (αν είναι ανοικτό) Διατηρήστε την αναρρόφηση κοντά στο παιδί σε περίπτωση που εμφανίσει υπερέκκριση ή κάνει έμετο Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Αντιμετώπιση επεισοδίου σπασμών στο Τ.Ε.Π Μη χρησιμοποιείτε βίαια ή σκληρά αντικείμενα για να ανοίξετε το στόμα του παιδιού Χορηγήστε με τη βοήθεια μάσκας οξυγόνου ως απάντηση στις αυξημένες απαιτήσεις σε αυτό Παρακολουθήστε με τη βοήθεια παλμικού οξύμετρου και καρδιαναπνευστικού μόνιτορ τα ζωτικά σημεία του παιδιού Εκτιμήστε τακτικά το επίπεδο συνείδησης του Τοποθετήστε ΕΦ γραμμή για την περίπτωση που απαιτηθεί η χορήγηση υγρών ή φαρμάκων Μη προσπαθείτε να περιορίσετε τις κινήσεις του ασθενή υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού και κακώσεων Χορηγήστε τουλάχιστον διαζεπάμη από το ορθό αν οι σπασμοί διαρκούν περισσότερο από 5 λεπτά Χορηγήστε βεζοδιαζεπίνες όπως διαζεπάμη, λοραζεπάμη ή μιδαζολάμη. Εάν δεν ανταποκριθεί επαναλάβετε τη δόση. Φαινυτοϊνη ή φαινοβαρβιτόλη θα χορηγηθεί εάν τα επεισόδια σπαμών επιμένουν Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Νοσηλευτικές διαγνώσεις Οι συνήθεις νοσηλευτικές διαγνώσεις σχετιζόμενες με το παιδί με επιληπτικούς σπασμούς είναι: Αναποτελεσματικό αναπνευστικό έργο εξαιτίας της μειωμένης αναπνευστικής προσπάθειας κατά την τονική φάση των σπασμών Αναποτελεσματικός καθαρισμός των αεραγωγών σχετιζόμενη με αδυναμία ελέγχου των εκκρίσεων κατά τη διάρκεια των σπασμών Αυξημένος κίνδυνος εισρόφησης σχετιζόμενος με το μειωμένο επίπεδο συνείδησης και τον πιθανό έμετο Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού σχετιζόμενος με τους σπασμούς Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Νοσηλευτικές διαγνώσεις Οι συνήθεις νοσηλευτικές διαγνώσεις σχετιζόμενες με το παιδί με επιληπτικούς σπασμούς είναι (συν): Διαταραχή της εικόνας σώματος σχετιζόμενη με την απώλεια ελέγχου της λειτουργίας του εντέρου και της ουροδόχου κύστεως κατά τη διάρκεια των σπασμών Άγχος σχετιζόμενο με τις ψυχοσυναισθηματικές παραμέτρους των επεισοδίων σπασμών Έλλειμμα γνώσεων (γονέων) σχετιζόμενο με την αντιμετώπιση των σπασμών Έλλειμμα γνώσεων (γονέων) σχετιζόμενο με την αντιεπιληπτική φαρμακευτική αγωγή Αλλαγή των ενδοοικογενειακών δομών σχετιζόμενη με την φροντίδα παιδιού με χρόνιο νόσημα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Εξασφάλιση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Η διατήρηση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας επιτυγχάνεται με: Την εκτίμηση της βατότητας των αεραγωγών και την εξασφάλιση επαρκούς αερισμού: α) ασφαλής τοποθέτηση και μεταφορά του ασθενούς, τοποθέτηση της κεφαλής σε έκταση, έλξη της κάτω γνάθου β) διάνοιξη των αεραγωγών, αναρρόφηση των εκκρίσεων, των εμεσμάτων και του γαστρικού περιεχομένου γ) όχι βίαιη διάνοιξη του στόματος και τοποθέτηση δακτύλων και σκληρών αντικειμένων, όταν οι μασητήρες είναι σε σύσπαση, για να αποφευχθεί ο τραυματισμός δ) χορήγηση Ο2 100% με μάσκα, ambu, ενδοτραχειακή διασωλήνωση ή/και μηχανική υποστήριξη ανάλογα με την ένταση των σπασμών ώστε να διατηρείται SaO2 μεγαλύτερη από 95% Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Εξασφάλιση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Την εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας: α)μέτρηση σφύξεων, αρτηριακής πίεσης, χορήγηση υγρών και πολλές φορές και ινότροπων φαρμάκων και β) παρακολούθηση και αντιμετώπιση διαταραχών των ζωτικών λειτουργιών που πρέπει να γίνεται περιοδικά όσο διαρκούν οι σπασμοί Τη μέτρηση της θερμοκρασίας: Ο πυρετός αυξάνει τις μεταβολικές ανάγκες των νευρικών κυττάρων και πρέπει να αντιμετωπίζεται με αντιπυρετικά, μπάνιο ή περιτυλίξεις με χλιαρά επιθέματα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Εξασφάλιση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Τη σύντομη αντικειμενική και νευρολογική εξέταση: α) αναγνώριση του είδους των κρίσεων (η σωστή καταγραφή του τύπου των σπασμών σε κάθε στιγμή, των συμπτωμάτων και των ευρημάτων από τα άλλα συστήματα βοηθούν στη αντιμετώπισή τους) β) διάγνωση και αντιμετώπιση υποκείμενης νόσου (το ιστορικό επιληψίας δεν αποκλείει την ύπαρξη εγκεφαλίτιδας) γ) αναγνώριση των προδιαθεσικών παραγόντων και αντιμετώπιση των επιπλοκών. Λεπτομερές ιστορικό λαμβάνεται μετά την αντιμετώπιση του επεισοδίου Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Προστασία από τραυματισμούς Βίαιοι σπασμοί => Επιπρόσθετα μέτρα ασφαλείας Δεν πρέπει να λαμβάνεται κανένα μέτρο περιορισμού του παιδιού Χωροθέτηση επίπλων Κάλυψη μεταλλικών μερών κρεβατιού - ειδικές θήκες επένδυσης από μαλακό απορροφητικό υλικό Συχνά επεισόδια σπασμών συστήνεται η χρήση ειδικών προστατευτικών κρανών για την πρόληψη κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής Η επιλογή του κατάλληλου αντισπασμωδικού φαρμάκου εξαρτάται από: Την αποτελεσματικότητα Την ευκολία Την ασφάλεια χορήγησης Την πιθανή τοξικότητα Για την καλύτερη αντιμετώπιση του επεισοδίου εφαρμόζονται πρωτόκολλα που περιλαμβάνουν διαδοχικά στάδια Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Στάδιο 1Ο Έλεγχος Glucose με dextrostik: Αν Glu < 60 mg% => ΕΦ διάλυμα γλυκόζης 25% 2ml/kgΒΣ bolus Αν ΔΕΝ υπάρχει υπογλυκαιμία => υποκλυσμός διαζεπάμης (stesolid) Δόση = 0,5mg/kg ΒΣ Μέγιστη δόση:10mg και 20mg σε μεγαλύτερα παιδιά Τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα: Λήψη αίματος για εργαστηριακές εξετάσεις Μεταβολικό Βιοχημικό Απεικονιστικό έλεγχο Χορήγηση υγρών και φαρμάκων Ισότονα διαλύματα Υγρά συντήρησης για την αποφυγή εγκεφαλικού οιδήματος Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Στάδιο 2Ο Αν 5΄ ΜΕΤΑ τον υποκλυσμό διαζεπάμης οι σπασμοί συνεχίζονται (διάρκεια σπασμών >10 λεπτά) χορηγείται: Διαζεπάμη IV 0,1-0,3mg/kg ΒΣ σε έγχυση σε 2-5 λεπτά Μέγιστη δόση = 10mg ή Μιδαζολάμη IV 0,15-0,3 mg/kgΒΣ σε έγχυση σε 2-3 λεπτά Μέγιστη δόση = 5mg Λοραζεπάμη IV 0,05-0,1 mg/kgΒΣ σε έγχυση σε 2-5 λεπτά Μέγιστη δόση = 4mg Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Στάδιο 3Ο Ανεξάρτητα από την επίτευξη διακοπής ή όχι των σπασμών χορηγείται: Φαινυντοίνη: Δόση φόρτισης = 15-20 m/k ΒΣ σε διάλυμα Nacl 0,9% έγχυση σε 20’ Μέγιστη ημερήσια δόση = 150mg Επί διακοπής των σπασμών 12-24 ώρες μετά τη φόρτιση, συνέχιση με Βαλπροϊκό Νάτριο σε δόση συντήρησης 20-30 mg/kg ΒΣ διαιρεμένη σε 2 δόσεις ή Βαλπροϊκό Νάτριο: Δόση φόρτισης = 15 mg/kg ΒΣ έγχυση σε 3-10 λεπτά Επί διακοπής των σπασμών 12-24 ώρες μετά τη φόρτιση, συνέχιση με Βαλπροϊκό Νάτριο σε δόση συντήρησης 20-30 mg/kg ΒΣ διαιρεμένη σε 2-3 δόσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Στάδιο 4Ο ΜΕΘ Αν οι σπασμοί συνεχίζονται (διάρκεια σπασμών >45 λεπτά) => ΜΕΘ Φαινοβαρβιτάλη: Δόση φόρτισης = 15-20 mg/kg ΒΣ IV σε 25 λεπτά Μέγιστη ημερήσια δόση 150mg Ο ρυθμός χορήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2mg/kg/min Επί διακοπής των σπασμών 12-24 ώρες μετά τα φόρτιση συνέχιση με Φαινοβαρβιτάλη σε δόση συντήρησης 3-5mg/kg ΒΣ ΙV διαιρεμένη σε 2-4 δόσεις * H Φαινοβαρβιτάλη χορηγείται μόνο ενδονοσοκομειακά Άπνοια ή καρδιοαναπνευστική καταστολή => διασωλήνωση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Στάδιο 5Ο Αν οι σπασμοί συνεχίζονται (διάρκεια σπασμών 60min): Συνεχής έγχυση Διαζεπάμης IV (50mg σε 250ml 0,9% Nacl D/W 5%) Ρυθμό 1ml/ kg ΒΣ/ώρα ή 2mg/kg ΒΣ/ώρα ή Συνεχής έγχυση Μιδαζολάμης IV σε δόσεις: Νεογνά πρόωρα: 0,03mg/kg ΒΣ/ώρα Νεογνά τελειόμηνα: 0,06mg/kg ΒΣ/ώρα Βρέφη-παιδιά:0,06-1mg/kg ΒΣ/ώρα Έγχυση Πεντοβαρβιτάλης IV σε: Αρχική δόση 5mg/ kg έγχυση σε 1-2ώρες Συνεχής έγχυση σε δόση 0,5-5mg/kg ΒΣ/ώρα (μέχρι καταστολής του ΗΕΓ) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 ΣΤΑΔΙΟ 6Ο Αν οι σπασμοί δεν ελέγχονται απαιτείται: Γενική αναισθησία με αλοθάνη Νευρομυϊκός αποκλεισμός Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 Πρόληψη υποτροπών Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης των υποτροπών των σπασμών σήμερα επιτυγχάνεται με την χορήγηση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής Η δοσολογία ρυθμίζεται σύμφωνα με αποτελέσματα των επιπέδων των φαρμάκων και με εργαστηριακή παρακολούθηση Γονείς Πρώτες βοήθειες Ενημέρωση των γονέων ( αιτιολογία, την πρόγνωση και την φαρμακευτική αγωγή) Συμμόρφωση στη θεραπευτική αγωγή Προσαρμογή του παιδιού Νοσηλευτές Ενημέρωση Εκπαίδευση Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό Άμεση αντιμετώπιση επεισοδίου σπασμών Πρώτες βοήθειες στο παιδί Υποστήριξη οικογένειας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Φροντίδα στην κοινότητα Εκπαίδευση του παιδιού και της οικογένειας του στην λήψη της αγωγής Ενίσχυση του αυτοελέγχου και της ανεξαρτησίας του παιδιού με στόχο την εξασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής Ο κοινοτικός νοσηλευτής: Ρόλο κάθε φαρμάκου Το μηχανισμό δράσης Προγραμματισμό των δόσεων του φαρμάκου Προσαρμογή στην καθημερινότητα του παιδιού Ο σχολικός νοσηλευτής: Ενημερωμένος για την αγωγή του παιδιού Τον τρόπο αντιμετώπισης των σπασμών στο σχολείο Περιορισμένη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες που απαιτούν έντονη σωματική επαφή πάντα υπό αυστηρή επιτήρηση Ειδικές κατασκηνώσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017 «Το κλειδί για την επιτυχή προσαρμογή και αποδοχή των περιορισμών της νόσου είναι να δοθεί έμφαση στις δυνατότητες του παιδιού και όχι στις αδυναμίες που οφείλονται στη νόσο» Παιδιατρική Νοσηλευτική 2016-2017

Λοιμώξεις Κεντρικού Νευρικού Συστήματος Μηνιγγίτιδα Φλεγμονή των μηνίγγων Εγκεφαλίτιδα Φλεγμονή του εγκεφαλικού παρεγχύματος Μηνιγγοεγκεφαλίτιδα

ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Μηνιγγίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή των μηνίγγων (σκληρής, χοριοειδούς και αραχνοειδούς)

Μορφές μηνιγγίτιδας Άσηπτη (ιογενής) Μικροβιακή (μηνιγγιτιδόκοκκος, αιμόφιλος της ινφλουένζας, πνευμονιόκοκκος, λιστέρια, φυματιώδης μηνιγγίτιδα)

ΙΟΓΕΝΗΣ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Αιτιολογία 17/100.000 1-4 χρόνων 17/100.000 1-4 χρόνων 25/100.000 < 5 χρόνων Αιτιολογία Το 80% οφείλεται σε εντεροϊούς και μεταδίδεται με την εντερο-στοματική οδό Ο άνθρωπος αποτελεί το μοναδικό ξενιστή Χρόνος επώασης 3-10 ημέρες

Θεραπεία Υποστηρικτική συμπτωματική αγωγή Χορήγηση αντιϊκών παραγόντων, ιντερφερόνη-α, γ-σφαιρίνη Ειδική αγωγή κατά ιών με pleconaril. To φάρμακο εμποδίζει την προσκόλληση του ιού στο κύτταρο. Ικανοποιητική δράση στο σύνολο των εντεροϊών. Χορηγείται για 7 ημέρες

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Είναι νόσος των παιδιών τα οποία μολύνονται είτε από ενήλικες ασυμπτωματικούς φορείς είτε από άτομο που νοσεί. Η μετάδοση γίνεται μέσω μικροσταγονιδίων

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑΣ Αποικισμός ρινοφάρυγγα από παθογόνα βακτήρια Εισβολή αυτών στην συστηματική κυκλοφορά Ενδοαγγειακή επιβίωση – Διάσπαση αιματοεγκεφαλικού φραγμού Διείσδυση και πολλαπλασιασμός στον υπαραχνοειδή χώρο Μηχανισμοί άμυνας – Φλεγμονώδης αντίδραση ξενιστή Ιστική βλάβη – Καταστροφή νευρώνων

Κλινικά σημεία μικροβιακής μηνιγγίτιδας Περισσότερο ειδικά Προβολή πρόσθιας πηγής Αυχενική δυσκαμψία 67-99% Φωτοφοβία-σύγχυση Αιμορραγικό εξάνθημα Μη ειδικά Πυρετός (>38 οC) 85-99% Κεφαλαλγία Έμετοι 18-59% Μεταβολή της συμπεριφοράς (υπνηλία, ευερεθιστότητα) 34-65% Άρνηση λήψης τροφής ή θηλασμού Άλγος στις αρθρώσεις ή στην οσφύ

Όψιμα Shock Γενικευμένο αιμορραγικό εξάνθημα Σπασμοί (<1 έτους) 20-30% Εστιακά νευρολογικά σημεία 7-28% Κώμα 6-12%

Σημεία αυχενικής δυσκαψίας Σημείο Brudzinski Κάμψη του αυχένα σε ένα παιδί με μηνιγγίτιδα που είναι ξαπλωμένο σε ύπτια θέση, προκαλεί αντανακλαστική κάμψη των γονάτων και των ισχίων Σημείο Kernig Με το παιδί σε ύπτια θέση και τα γόνατα σε κάμψη, κάμπτεται το κάτω άκρο στην άρθρωση του ισχίου, ώστε ο μηρός να είναι σε κάθετη θέση προς το σώμα. Κατόπιν γίνεται προσπάθεια ευθειασμού του σε κάμψη ευρισκόμενου γόνατος. Σε παρουσία μηνιγγικού ερεθισμού, ο ευθειασμός του γόνατος είναι αδύνατος και οποιαδήποτε προσπάθεια έκτασης προκαλεί πόνο

Σημείο Kernig Σημείο Brudzinski

Διαγνωστικές εξετάσεις Οσφυνωτιαία παρακέντηση Γενική αίματος - αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων Καλλιέργεια αίματος και επιχρίσματος ρινοφάρυγγα Έλεγχος ηλεκτρολυτών-υπονατριαιμία - υποχλωριαιμία λόγω της παράδοξης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης

Διαγνωστικές εξετάσεις Οσφυονωτιαία παρακέντηση Σήμερα είναι δυνατή η ανίχνευση γενετικού υλικού του ιού στο ΕΝΥ

Προετοιμασία του παιδιού για την παρακέντηση Ενημέρωση παιδιού & γονέων Τοπική αναισθησία πριν την παρακέντηση Τοποθέτηση του παιδιού σε πλάγια θέση με κεκαμμένα τα γόνατα και την κεφαλή Προετοιμασία του υλικού παρακέντησης Απολύμανση της περιοχής με άσηπτη τεχνική Συλλογή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού σε αποστειρωμένα γυάλινα φιαλίδια Μετά την ολοκλήρωση της παρακέντησης το παιδί τοποθετείται σε πρηνή θέση για μείωση των επιπλοκών (πονοκέφαλος, πόνος στη σπονδυλική στήλη)

Αντενδείξεις οσφυονωτιαίας παρακέντησης Αν ο ασθενής βρίσκεται σε λήθαργο ή κώμα Παρατεταμένοι σπασμοί Αν υπάρχουν σημεία εγκολεασμού Σταδιακή έκπτωση του επιπέδου συνείδησης Οίδημα οπτικών θηλών Αλλαγές στο αντανακλαστικό της κόρης Επί υποψίας εγκεφαλικής μάζας

Παρακολούθηση για σημεία καταπληξίας Πτώση της αρτηριακής πίεσης Κακή περιφερική κυκλοφορία Σημαντική ταχυκαρδία >180 σφύξεις/min Μειωμένη διούρηση <1ml/kg/h

Θεραπεία Άμεση χορήγηση αντιβιοτικών και υποστηρικτική αγωγή του παιδιού πριν ακόμη φτάσει στο νοσοκομείο Φάρμακα εκλογής σήμερα για έναρξη της θεραπείας είναι οι κεφαλοσπορίνες 3ης γενιάς (κεφτριαξόνη 100mg/kg/24h σε δύο δόσεις και κεφοταξίμη 100-200mg/kg/24h)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Penicilline εφάπαξ 100.000 IU/kg και στη συνέχεια Αμπικιλλίνη (200-400mg/Kg) σε 4-6 δόσεις ενδοφλέβια Chloramrhenicol εφάπαξ 30mg/kg και στη συνέχεια (75 -100mg/kg/24h) Decadron 0,6 mg/kg/24h σε 4 δόσεις (η δράση της κυρίως οφείλεται στην ελάττωση της σύνθεσης των κυτοκινών που προάγουν τη φλεγμονή) Χορήγηση υγρών (NaCI 0,9% για τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα)

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Αδυναμία διατήρησης επαρκούς οξυγόνωσης λόγω μειωμένου επιπέδου συνείδησης ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Monitoring παιδιού Τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Στενή παρακολούθηση του παιδιού για άπνοια ή βραδυκαρδία. Η μείωση των αναπνοών και σφυγμού και αύξηση της συστολικής πίεσης αποτελούν σημεία αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης Για την άμεση χορήγηση υγρών και φαρμάκων

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κίνδυνος λοίμωξης σχετιζόμενος με παθογόνα μικρόβια στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Χορήγηση αντιβιοτικών και κορτικοστεροειδών Παρακολούθηση ΖΣ, ενδοκράνιας πίεσης Χορήγηση rifampin ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αντιμετώπιση εγκεφαλικού οιδήματος Πρώιμη αναγνώριση επιπλοκών Προφύλαξη από πλήθος παθογόνα μικρόβια υπεύθυνα για μηνιγγίτιδα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κίνδυνος υπερθερμίας λόγω της λοίμωξης ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Ωριαίος έλεγχος θερμοκρασίας του παιδιού Χορήγηση αντιπυρετικών Διατήρηση δροσερού περιβάλλοντος Μη φαρμακευτικά μέτρα αντιμετώπισης πυρετού ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Διαπίστωση υπερπυρεξίας Αντιμετώπιση πυρετού Απώλεια θερμότητας λόγω ακτινοβολίας Επιπλέον μέτρα αντιμετώπισης πυρετού

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Λήψη προφυλακτικών μέτρων για σπασμούς Σύνδεση παιδιού με monitor Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος Τοποθέτηση παιδιού σε σωστή θέση σώματος Αποφυγή μέτρων περιορισμού Καταγραφή κινήσεων σώματος σε περίπτωση σπασμών ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αντιμετώπιση επιπλοκών σε περίπτωση σπασμών Πρώιμη αναγνώριση διαταραχών Προστασία του ασθενούς από τραυματισμό Πρόληψη τραυματισμών από πτώση και από την επιληπτική δραστηριότητα Ο περιορισμός ή η βίαιη μετακίνηση του παιδιού μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό Καθορισμός τύπου σπασμών

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Πόνος ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Περιορισμός των παρεμβάσεων Τοποθέτηση σε θέση άνεσης Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος Διατήρηση χαμηλού φωτισμού όλο το 24ωρο ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι συνεχείς παρεμβάσεις αυξάνουν την ανησυχία και περιορίζουν την άνεση Επιτρέπεται στο παιδί να λάβει θέση ανακούφισης, συνήθως θέση υπερέκτασης κεφαλής Ο θόρυβος αυξάνει την ανησυχία του παιδιού Το ημίφως προκαλεί ηρεμία και δεν προκαλεί το φόβο (λόγω σκότους)

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Εκτίμηση νευρολογικής κατάστασης ανά 2-4 ώρες και καταγραφή της Έλεγχος ισοζυγίου υγρών Αναπλήρωση απωλειών υγρών κατά 2/3 Μέτρηση περιμέτρου κεφαλής ανά βάρδια ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αναγνώριση πρώιμων σημείων αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης Θετικό ισοζύγιο μπορεί να αυξήσει την ενδοκράνια πίεση Συντηρητική αναπλήρωση υγρών για απορρόφηση οιδήματος Πρώιμη αναγνώριση αύξησης της περιμέτρου κεφαλής λόγω εγκεφαλικού οιδήματος ή υδροκέφαλου

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διαταραχή κοινωνικής επαφής ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Εκπαίδευση γονέων και επισκεπτών για τη λήψη μέτρων προφύλαξης από τη λοίμωξη Ενθάρρυνση γονέων για τη συμμετοχή στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού Παροχή μέσων ψυχαγωγίας προσαρμοσμένων στην ηλικία του παιδιού Παροχή επαρκούς ανάπαυσης του παιδιού ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Η επαφή του παιδιού με τους γονείς και τους σημαντικούς «άλλους» θα ενισχύσει συναισθηματικά και θα καλύψει τις κοινωνικές ανάγκες του παιδιού Αίσθηση ασφάλειας του παιδιού και συναισθηματική ενίσχυση των γονέων Τεχνικές απόσπασης προσοχής και ψυχαγωγίας Ενίσχυση της ανάρρωσης

ΠΡΟΛΗΨΗ Περιλαμβάνει: Την απομόνωση του ασθενούς Τη χημειοπροφύλαξη Την ενεργετική ανοσοποίηση με εμβολιασμούς Η απομόνωση του ασθενούς στο νοσοκομείο πρέπει να διαρκεί 24 ώρες μετά την έναρξη της θεραπείας

Η χημειοπροφύλαξη συμβάλλει στον εφησυχασμό των ατόμων της κοινότητας Η χορήγηση του φαρμάκου εφ’ όσον κρίνεται πρέπει να είναι έγκαιρη και να γίνεται μόνο σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο (οικογενειακό περιβάλλον, προσωπικό βρεφονηπιακών σταθμών) Χορηγείται ριφαμπικίνη σε 4 συνολικά δόσεις των 10 mg/kg Β.Σ/12ωρο (σύνολο: 40 mg/kg Β.Σ) Στα βρέφη χορηγούνται 4 δόσεις των 5 mg/kg Β.Σ

Μία με δυο εβδομάδες μετά τη χημειοπροφύλαξη λαμβάνεται καλλιέργεια του φαρυγγικού εκκρίματος, το αποτέλεσμα της οποίας καθορίζει την περαιτέρω αντιμετώπιση Σημειώνεται ότι το 20% των ατόμων που υποβάλλονται σε χημειοπροφύλαξη συνεχίζουν να είναι φορείς του μηνιγγιτιδόκοκκου Το ίδιο σχήμα χημειοπροφύλαξης με ριφαμπικίνη εφαρμόζεται και στα άρρωστα παιδιά μετά το τέλος της θεραπείας τους, πριν βγουν από το νοσοκομείο και αποσκοπεί στην εκρίζωση του μηνιγγιτιδοκόκκου από το φάρυγγα Είναι προφανές ότι εφ’ όσον ο μηνιγγιτιδόκοκκος δεν ζει για πολύ έξω από τον ανθρώπινο οργανισμό, η απολύμανση αντικειμένων ή χώρων (π.χ. σχολείων) είναι άσκοπη και αντιεπιστημονική

Χημειοπροφύλαξη πρέπει να χορηγείται σε: Α. Όλα τα μέλη της οικογένειας του ασθενούς. Ο κίνδυνος να νοσήσει άλλο μέλος στην οικογένεια ανέρχεται σε 0,4-1% που είναι 500-1000 φορές μεγαλύτερος από τον κίνδυνο που διατρέχει ο γενικός πληθυσμός σε περίοδο που δεν υπάρχει επιδημία Β. Όλο το προσωπικό και τα παιδιά βρεφονηπιακών σταθμών ή κλειστών ιδρυμάτων, αν νοσήσει ένα απ’ αυτά Γ. Παιδιά στο σχολείο, αν δυο τουλάχιστον απ’ αυτά εκδηλώσουν τη νόσο. Στην περίπτωση, που ένα μόνο παιδί εκδηλώσει τη νόσο, χημειοπροφύλαξη πρέπει να δοθεί στα παιδιά που έχουν στενή σχέση μαζί του (π.χ. κάθονται στο ίδιο θρανίο) Δ. Γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό μόνο αν έλθουν σε επαφή στόμα με στόμα με ασθενή

Προγράμματα εμβολιασμού Από το 1994 εφαρμόζεται στη χώρα μας το εμβόλιο κατά του αιμόφιλου της ινφλουέντζας τύπου b. Πριν τη έναρξη του εμβολιασμού από 14 περιπτώσεις /100.000 παιδιών σήμερα υπολογίζεται σε 0,1 περίπτωση /100.000 παιδιά Το συζευγμένο εμβόλιο για το μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου C - Είναι εμβόλιο δραστικό και ασφαλές. Εξασφαλίζει ανοσία σε 90% των εμβολιαζόμενων - Oι περιπτώσεις μηνιγγίτιδας από οροομάδα C έχουν μειωθεί από 63% το 1997 σε 6,2% το 2002 Εμβόλιο για το πνευμονιόκοκκο το πρώτο συζευγμένο με πρωτεΐνη (Prevenar) είναι 7δύναμο και κυκλοφόρησε στην Αμερική από το 2000 με εντυπωσιακά αποτελέσματα Μειώθηκε η πνευμονιοκοκκική νόσος κατά 87% σε παιδιά κάτω του 1 έτους και 75% σε παιδιά <5 ετών

Προγράμματα εμβολιασμού Μια δόση τετραδύναμου συζευγμένου αντιμηνιγγιτιδοκοκκικού εμβολίου συνιστάται σε όλους τους εφήβους ηλικίας 11-18 χρονών, που δεν το έχουν λάβει προηγουμένως. Σε παιδιά ηλικίας 2-10 χρονών, που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για μηνιγγιτιδοκοκκική λοίμωξη, συνιστάται η χορήγηση τετραδύναμου συζευγμένου εμβολίου αντί του τετραδύναμου πολυσακχαρικού Committee of Infectious Diseases 2008

ΠΡΟΓΝΩΣΗ Ακόμα και όταν εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία με αντιβιοτικά, η θνητότητα της μηνιγγίτιδας στα παιδιά είναι σημαντική: 8% της μηνιγγίτιδας από αιμόφιλο influenza 15% της μηνιγγιτιδοκοκκικής 25% της πνευμονιοκοκκικής

Επιπλοκές Κώφωση λόγω φλεγμονώδους καταστροφής του κοχλία Τοπική αγγειίτιδα που μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση κρανιακών νεύρων Υποσκληρίδια συλλογή Υδροκέφαλος Εγκεφαλικό απόστημα

Σας ευχαριστώ πολύ