Μάνεση Ζωή Επίβλεψη: Κορδούτης Παναγιώτης Πάντειο Πανεπιστήμιο Μακροημέρευση, Ικανοποίηση & Συστατικά του Έρωτα σε νεανικές ερωτικές σχέσεις Μάνεση Ζωή Επίβλεψη: Κορδούτης Παναγιώτης Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τριγωνική Θεωρία του Έρωτα R. J. Sternberg (1986) «Ο Έρως είναι μία σύνθετη ολότητα, η οποία προέρχεται εν μέρει από γενετικά προκαθορισμένα ένστικτα αλλά κυρίως από κοινωνικά μαθημένα πρότυπα, που αποκτώνται μέσω της παρατήρησης» Αντίληψη της έννοιας του έρωτα υπό όρους τριών συστατικών στοιχείων, τα οποία καταλαμβάνουν τις κορυφές ενός συμβολικού τριγώνου. Αυτά είναι τα εξής: η εγγύτητα, το πάθος και η απόφαση/δέσμευση

Οι τρεις συνιστώσες του Έρωτα Εγγύτητα -το θυμικό συστατικό- οικειότητα, συναισθηματική επένδυση, μοίρασμα, αμοιβαία αυτοαποκάλυψη, θαλπωρή Πάθος -το συστατικό του κινήτρου- φυσική έλξη, ερωτική διέγερση, φαντασίωση σε συνδυασμό με άλλες ανάγκες του εαυτού όπως, η αυτοεκτίμηση, η σύναψη δεσμού, η αμοιβαία επιρροή Απόφαση/Δέσμευση -το γνωστικό συστατικό- βραχυπρόθεσμη απόφαση αγάπης - ερωτικής συσχέτισης και μακροπρόθεσμη δέσμευση αφοσίωσης, πίστης και ευθύνης για τη διατήρηση της σχέσης

Η Γενική Ικανοποίηση & Η Μακροημέρευση ως δείκτες της Ποιότητας της ερωτικής σχέσης Η παρούσα εμπειρική έρευνα θα ελέγξει εάν και σε ποιο βαθμό τα τρία συστατικά του έρωτα συνδέονται με τη γενική ικανοποίηση καθώς και με τη μακροημέρευση της νεανικής ερωτικής σχέσης

Η Γενική Ικανοποίηση & Η Μακροημέρευση ως δείκτες της Ποιότητας της ερωτικής σχέσης Οι νεανικές ερωτικές σχέσεις με υψηλή Γενική Ικανοποίηση είναι πιθανό να επιτυγχάνουν σημαντικά επίπεδα: Εγγύτητας: καθώς συνδέεται με «τη στοργή, την εμπιστοσύνη και το δέσιμο, προάγοντας τη σταθερότητα, την αρμονία και την ευημερία τόσο της σχέσης όσο και του ατόμου» Πάθους: διότι θάλλει με τη βίωση έντονων συναισθημάτων όπως «είμαι ερωτευμένος» και πυροδοτείται με την τέρψη και την ηδονή Απόφασης/Δέσμευσης: διότι η ανάπτυξη αισθημάτων προσωπικής δέσμευσης (υποκλίμακα του Sternberg) χαρακτηρίζει σχέσεις ιδιαίτερα ελκυστικές με έμφαση στην ισοτιμία, την επικοινωνια, την προτεραιότητα της σχέσης Αναφορικά με τη Μακροημέρευση της ερωτικής σχέσης, παλαιότερες έρευνες χρησιμοποιώντας την κλίμακα STLS έχουν καταδείξει ότι όλες οι συνιστώσες συνδέονται με αυτή αλλά σε διαφορετικούς συνδυασμούς κάθε φορά

Εμπειρικές Προσδοκίες Γενική Ικανοποίηση: αναμένεται να είναι ανάλογη των ποσοστώσεων των τριών συνιστωσών στην ερωτική σχέση Μακροημέρευση: δε διαμορφώθηκαν συγκεκριμένες προβλέψεις

Μέθοδος Συμμετέχοντες Ερωτικές σχέσεις Ν=100 (55 άνδρες, 45 γυναίκες) Ηλικία: ΜΟ=21.28 έτη (18 - 25 ετών), ΤΑ=2.11 Απασχόληση: 100% φοιτητές/σπουδαστές σε ΑΕΙ/ΤΕΙ Αθήνας, 31% εργαζόμενοι παράλληλα με σπουδές Οικογενειακή κατάσταση: 90% ήταν άγαμοι, 6 υποκ. ανέφεραν άτυπη συμβίωση και 4 υποκ. αρραβώνα Ερωτικές σχέσεις Τρέχουσα είχε το 57% των συμμετεχόντων Η διάρκεια τους ήταν ΜΟ=658.5 ημέρες (ΤΑ=588.4) Σεξουαλικές επαφές στη σχέση: το 23% είχε σχεδόν καθημερινές, το 42% πάνω από δύο φορές την εβδομάδα, το 22% μία-δύο φορές την εβδομάδα, οι λοιποί τρεις φορές το μήνα το μέγιστο Η ηλικία των ερωτικών συντρόφων ήταν ΜΟ=22.3 έτη (ΤΑ=3.0)

Μέθοδος² Κριτήρια επιλογής συμμετεχόντων Εργαλεία Το αρχικό δείγμα ήταν Ν=128 άτομα. Από το τελικό εξαιρέθηκαν άτομα τα οποία: ήταν πάνω από 25 και κάτω από 18 ετών δεν ανέφεραν σχέση που περιελάμβανε σεξουαλικές επαφές έδιναν ελλιπή στοιχεία ή άφηναν αναπάντητες ερωτήσεις Εργαλεία Ερωτηματολόγιο ατομικών χαρακτηριστικών Δημογραφικά (φύλο, ηλικία, εκπαίδευση, οικογενειακή κατάσταση, συγκατοίκηση, τόπος κατοικίας κ.α. Ερωτηματολόγιο αντικειμενικών σχεσιακών χαρακτηριστικών και διάρκειας Κατάσταση σχέσης: τρέχουσα ή πιο πρόσφατη παρελθούσα, διάρκεια σχέσης, χρόνος παύσης της, συχνότητα σεξουαλικών επαφών (1=κάθε μέρα - 7=πολύ αραιά) Φύλο, ηλικία και εκπαίδευση συντρόφου

Μέθοδος³ Ερωτηματολόγιο μέτρησης των συστατικών του έρωτα στη σχέση Ερωτηματολόγιο μέτρησης των συστατικών του έρωτα στη σχέση Χορηγήθηκε η Κλίμακα του Τριγωνικού Έρωτα του Sternberg (STLS. 1988), η οποία περιλαμβάνει συνολικά 45 λήμματα (από 15 λήμματα για κάθε συνιστώσα: Εγγύτητα, Πάθος και Απόφαση/δέσμευση) Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε χρησιμοποιώντας τα 45 λήμματα να περιγράψουν τι «νιώθουν ή τι ένιωθαν» για τον ερωτικό τους σύντροφό στην τωρινή ή πιο πρόσφατη σχέση τους, βαθμολογώντας τα σε κλίμακες από το 1= καθόλου [δεν περιγράφει ό,τι νιώθω για το σύντροφο] έως το 9= [περιγράφει] απόλυτα

Μέθοδος Ερωτηματολόγιο μέτρησης της γενικής ικανοποίησης στη σχέση Χορηγήθηκε η Κλίμακα Αξιολόγησης της Σχέσης της Hendrick (RAS. 1988), η οποία περιλαμβάνει 7 λήμματα που αφορούν στη συνολική ικανοποίηση του ατόμου από την ερωτική του σχέση Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε χρησιμοποιώντας τα 7 λήμματα να περιγράψουν τι «νιώθουν ή τι ένιωθαν» για την τωρινή ή πιο πρόσφατη ερωτική τους σχέση με τον τωρινό ή πιο πρόσφατο ερωτικό τους σύντροφο, βαθμολογώντας τα σε κλίμακες από το 1= καθόλου [δεν αντιπροσωπεύει ό,τι νιώθω για τη σχέση] έως το 5= [αντιπροσωπεύει] πάρα πολύ

Μέθοδος Διαδικασία Δείγμα ευκολίας, μειωμένης μεροληψίας ως προς την προέλευση των φοιτητών-συμμετεχόντων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, άλλες πόλεις, ποικιλία σχολών) Συμμετοχή εθελοντική και ανώνυμη, ατομική προσέγγιση, απάντηση κατά μόνας σε χώρους που συνήθως συχνάζουν (κυλικείο, διάδρομοι σχολών, καφετέρειες…) Σειρά απόκρισης: 1. δημογραφικά χαρακτηριστικά και τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά των σχέσεων (συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας) 2. σύντομη περιγραφή της σχέσης στην οποία αναφέρονταν σε ανοιχτή ερώτηση 3. Κλίμακα του Τριγωνικού Έρωτα του Sternberg 4. Κλίμακα Αξιολόγησης της Σχέσης της Hendrick Το δείγμα είχε τριχοτομηθεί για τρεις εκδοχές (διαφορετική σειρά ερωτήσεων) του εργαλείου μέτρησης του Τριγωνικού Έρωτα

Αποτελέσματα Έλεγχος κύριας υπόθεσης Διερευνήθηκε η ύπαρξη αιτιώδους σχέσης ανάμεσα στις δύο μεταβλητές κριτηρίου: Γενική Ικανοποίηση από την ερωτική σχέση Μακροημέρευση της σχέσης και τις Τρεις Συνιστώσες του Έρωτα (προβλεπτικές μεταβλητές) Για το σκοπό αυτό εφαρμόστηκε ανάλυση παλινδρόμησης (multiple regression analysis - enter method) Αναγκαία η συμπερίληψη ορισμένων δημογραφικών και αντικειμενικά αναπόφευκτων μεταβλητών (φύλο, ηλικία, ηλικία συντρόφου, διάρκεια της σχέσης, συχνότητα σεξουαλικών επαφών, παρούσα ή παρελθούσα σχέση) στην ανάλυση καθώς ενδέχεται να επιδρούν πάνω στις μεταβλητές κριτηρίου

Αποτελέσματα² Πίνακας 1. Γενική Ικανοποίηση από την ερωτική σχέση Μεταβλητές Πρόβλεψης Β SE B β Φύλο -.05 .05 Ηλικία -.02 .01 -.06 Διάρκεια της σχέσης σε μέρες 9.93 .00 .11* Ηλικία συντρόφου Εγγύτητα .12 .03 .40**** Πάθος .07 .02 .23*** Απόφαση/Δέσμευση .26* Συχνότητα σεξουαλικών επαφών στη σχέση .04 .10* Παρούσα ή Παρελθούσα σχέση Σημείωση: *p<.05. **p<.01. ***p<.001. ****p<.0001. R²=.82, N=100, F(9,90)=43.97, p<.0001.

Αποτελέσματα³ Πίνακας 2. Μακροημέρευση της ερωτικής σχέσης Μεταβλητές Πρόβλεψης Β SE B β Φύλο -57.81 121.70 -.05 Ηλικία 32.64 32.85 .11 Ηλικία συντρόφου -1.18 22.63 -.00 Εγγύτητα -33.75 73.69 -.09 Πάθος -109.83 51.95 -.29* Απόφαση/Δέσμευση 106.23 62.45 .41 Γενική Ικανοποίηση 504.92 231.65 .43* Συχνότητα σεξουαλικών επαφών στη σχέση 71.58 46.68 .14 Παρούσα ή Παρελθούσα σχέση 11.83 131.92 .01 Σημείωση: *p<.05. R²=.31, N=100, F(9,90)=4.48, p<.0001.

Συζήτηση Όλες οι Συνιστώσες του Έρωτα (εγγύτητα, πάθος, απόφαση/δέσμευση) φάνηκαν να επιδρούν σημαντικά στη Γενική Ικανοποίηση από την ερωτική σχέση Ωστόσο η Εγγύτητα αναδείχτηκε ως ο ισχυρότερος προβλεπτικός παράγοντας Είναι πιθανό η στατιστικά λιγότερο σημαντική επίδραση της Απόφασης/Δέσμευσης να οφείλεται στον (μεταξύ άλλων) περιοριστικό χαρακτήρα της Ακόμη και ως εκούσια αφοσίωση στον ερωτικό σύντροφο, αποτελεί το γνωστικό συστατικό της σχέσης με κύρια γνωρίσματα «την υπομονή, την εγκαρτέρηση, την υπόσχεση και την τήρηση του λόγου» Αντίστοιχα, ορισμένα αμφιλεγόμενα χαρακτηριστικά του Πάθους όπως η βραχύβια φύση του καθώς και οι έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις που δημιουργεί ενδεχομένως να συμβάλλουν στη μειωμένη -συγκριτικά με το συστατικό της εγγύτητας- επίδρασή του

Συζήτηση² Επίσης, βρέθηκαν δύο ακόμη προβλεπτικοί παράγοντες: Η χρονική διάρκεια της σχέσης Η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών Αναφορικά με τη Μακροημέρευση της ερωτικής σχέσης: Η κύρια επίδραση της Γενικής Ικανοποίησης ήταν η στατιστικώς σημαντικότερη Η αρνητική επίδραση του Πάθους έχει διττή ερμηνεία: Αφενώς το συστατικό του κινήτρου ακολουθεί φθίνουσα πορεία μέσα στο χρόνο Αφετέρου οι σχέσεις με υψηλά επίπεδα πάθους τείνουν να διαρκούν λιγότερο Παρά την έλλειψη άλλων επιδράσεων, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι κυρίως η εγγύτητα και η δέσμευση αλλά και η συχνότητα σεξουαλικών επαφών ενδέχεται να συμβάλλουν εμμέσως στην πρόβλεψη της μακροημέρευσης μέσω της συσχέτισής τους με τη Γενική Ικανοποίηση

Συμπέρασμα & Περιορισμοί Η Γενική Ικανοποίηση από τη νεανική ρομαντική σχέση βρέθηκε να οφείλεται πρωτίστως στην Εγγύτητα, κατόπιν στο Πάθος και την Απόφαση/Δέσμευση και τέλος στη διάρκεια της σχέσης και τη συχνότητα των σεξουαλικών επαφών Η Μακροημέρευση της νεανικής ερωτικής σχέσης προβλέπεται στατιστικά θετικά απο τη Γενική Ικανοποίηση (και κατ’ επέκταση από την Εγγύτητα, τη Δέσμευση και τη συχνότητα σεξουαλικών επαφών) και αρνητικά από το Πάθος Σαφέστερη και συνολική εικόνα των συσχετίσεων μεταξύ των μεταβλητών ενδιαφέροντος και της αιτιακής κατεύθυνσης της επίδρασης της μιας επί της άλλης, θα είχαμε με την εφαρμογή ενός μοντέλου ανάλυσης πολλαπλών διαδρομών, πράγμα το οποίο όμως δεν επέτρεψε στην παρούσα έρευνα το μέγεθος του δείγματός