Μικροοικονομία Διάλεξη 1

Οικονομική Επιστήμη: τρόποι χρήσης των περιορισμένων πόρων για την ικανοποίηση των διάφορων εναλλακτικών και αυξανόμενων αναγκών Μικροοικονομία: μελετά την οικονομική συμπεριφορά των καταναλωτών, των παραγωγών και των κατόχων παραγωγικών πόρων. Καταναλωτές και Παραγωγοί: Αγοραστές και Πωλητές αγαθών και παραγωγικών πόρων Μελέτη: Α) καταναλωτές: ποια αγαθά και σε τι ποσότητες θα τα αγοράσουν, τι τιμές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για να τα αγοράσουν, καθώς και σε τι τιμές θα διαθέσουν τους συντελεστές παραγωγής που κατέχουν Β) παραγωγοί: αποφασίζουν τις ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών που θα αγοράσουν, ποια προϊόντα θα παράγουν, σε τι ποσότητα θα τα παράγουν και σε τι τιμή θα τα πουλήσουν Στόχος: Α) καταναλωτές: μεγιστοποίηση ευημερίας υπό το περιορισμό του εισοδήματος Β) παραγωγοί: μεγιστοποίηση κερδών υπό τον περιορισμό του κόστους

Μικροοικονομία vs. Μακροοικονομία: Μικροοικονομία: επιλογές ατόμων / σχετικές τιμές Μακροοικονομία: συνολικά μεγέθη / γενικό επίπεδο τιμών Θέματα Μικροοικονομίας: 1. Το οικονομικό πρόβλημα, Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων, οικονομικό κύκλωμα 2. Θεωρία Χρησιμότητας: αξιώματα, καμπύλες αδιαφορίας 3. Ισορροπία του καταναλωτή: εισοδηματικός περιορισμός 4. Ζήτηση και Προσφορά: ελαστικότητα 5. Αγοραία ζήτηση 6. Παραγωγή βραχυχρόνια: νόμος της φθίνουσας απόδοσης, συνάρτηση παραγωγής 7. Παραγωγή μακροχρόνια: άριστη επιλογή παραγωγικών συντελεστών 8. Τέλειος ανταγωνισμός 9. Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός 10. Μονοπώλιο 11. Ολιγοπώλιο

Αγαθό: είναι οτιδήποτε μας προσφέρει ικανοποίηση (χρησιμότητα). Υλικά Άυλα Βάρος: είναι οτιδήποτε μας προσφέρει δυσαρέσκεια (αρνητική χρησιμότητα) Οι οικονομικές μονάδες είναι πρόθυμες να πληρώσουν για την απόκτηση αγαθών και την απαλλαγή από βάρη. Κάτι υλικό ή άυλο μπορεί να είναι ταυτόχρονα αγαθό και βάρος ανάλογα το άτομο που το αξιολογεί Οικονομικοί Πόροι ή Παραγωγικοί Συντελεστές Γη: φυσικοί πόροι (ορυκτά, νερό, δάση, ελεύθερη γη) Εργασία: οι φυσικές και πνευματικές δεξιότητες των ανθρώπων Κεφάλαιο: τα αγαθά που έχουν ήδη παραχθεί και χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλων αγαθών και υπηρεσιών Επιχειρηματικότητα: η οργάνωση των οικονομικών πόρων για τη παραγωγή αγαθών

Στενότητα: η επιθυμία των οικονομικών μονάδων για αγαθά ξεπερνάει τους διαθέσιμούς οικονομικούς πόρους Επιθυμίες απεριόριστες Πόροι περιορισμένοι Συνέπειες: Επιλογή: των επιθυμιών που θα ικανοποιήσουμε Μηχανισμός διανομής χρήσης: τρόπος καθορισμού ποιος παίρνει τι; Η τιμή είναι ο μηχανισμός διανομής της αγοραίας οικονομίας. Διάκριση: πλούσιοι vs. φτωχοί Κίνητρο: για παραγωγικότητα Ανταγωνισμός: Περιορισμένοι πόροι / μεγαλύτερο μερίδιο του μηχανισμού διανομής χρήσης Ανεξάρτητα του μηχανισμού διανομής χρήσης η στενότητα πόρων οδηγεί σε ανταγωνισμό.

Κόστος Ευκαιρίας ή Εναλλακτικό Κόστος: η ευκαιρία ή εναλλακτική λύση με τη μεγαλύτερη αξία (2η καλύτερη εναλλακτική λύση) η οποία θυσιάζεται όταν γίνεται μια επιλογή Επιλογή επιθυμιών που θα ικανοποιηθούν και που δεν θα ικανοποιηθούν Η δημόσια εκπαίδευση είναι δωρεάν; Όσο υψηλότερο είναι το εναλλακτικό κόστος μιας δραστηριότητας τόσο λιγότερο πιθανό είναι ότι θα πραγματοποιηθεί. Ωφέλεια και Κόστος: κάθε επιλογή των οικονομικών μονάδων έχει όφελος και κόστος Αν σας δινόταν η ευκαιρία να εξαλείψετε πλήρως την ατμοσφαιρική ρύπανση θα το κάνατε; Ο οικονομολόγος θα λάβει υπόψη του και το όφελος και το κόστος Ο μη οικονομολόγος θα λάβει υπόψη του μόνο ένα από τα δύο. Οριακό Κόστος και Οριακό Όφελος: η ανάλυση κόστους – οφέλους της οικονομικής μονάδας γίνεται σε όρους επιπλέον (οριακού) οφέλους ή κόστους και όχι συνολικού οφέλους ή κόστους Οι οικονομικές αποφάσεις σχετίζονται με μικρές επιπλέον μεταβολές Αν MC (Marginal Cost) > MB (Marginal Benefit) δεν επιλέγεται η επιπλέον μονάδα Αν MC < MB επιλέγεται η επιπλέον μονάδα

Το συνολικό όφελος ή κόστος δεν λαμβάνεται υπόψη (η απόφαση είναι αν θα καταναλωθεί μια επιπλέον μονάδα και όχι αν θα καταναλωθούν δυο μονάδες έναντι καμίας) Αποδοτικότητα: Το οριακό όφελος (MB) είναι ίσο (=) με το οριακό κόστος (MC) (άριστη λύση) Παράδειγμα: Ο άριστος χρόνος μελέτης για τις εξετάσεις; 1η ώρα μελέτης ΜΒ1 > ΜC1 2η ώρα μελέτης ΜΒ2 > ΜC2 (ΜΒ1 > ΜΒ2) ... 6η ώρα μελέτης ΜΒ6 = ΜC6 (ΜΒ1 > ΜΒ2 > ... > ΜΒ6 ≈ 0) 8η ώρα μελέτης ΜΒ8 < ΜC8 Η καμπύλη οριακού οφέλους (ΜΒ) της μελέτης έχει αρνητική κλίση Η καμπύλη οριακού κόστους (ΜC) της μελέτης έχει θετική κλίση Η καμπύλη οριακού κόστους έχει μηδενική κλίση (είναι οριζόντια) όταν το ΜC είναι σταθερό

Μη επιδιωκόμενα αποτελέσματα: η οικονομική πολιτική μπορεί να έχει επιδιωκόμενα και μη αποτελέσματα. Η οικονομική ανάλυση τα λαμβάνει και τα δύο υπόψη της. Ανταλλαγή: η διαδικασία παραχώρησης ενός αγαθού για να αποκτηθεί ένα άλλο. Οι οικονομικές μονάδες παίρνουν μέρος σε αυτή τη διαδικασία για να βελτιώσουν τη θέση τους. Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (ΚΠΔ) ή Production Possibilities Frontier (PPF): αντιπροσωπεύει τους δυνατούς συνδυασμούς δύο αγαθών τα οποία μπορούν να παραχθούν σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο με πλήρη αξιοποίηση όλων των παραγωγικών συντελεστών για δεδομένο επίπεδο τεχνολογίας

1) Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ως ευθεία (σταθερό εναλλακτικό κόστος) Εναλλακτικό Κόστος 1:1 για τα αγαθά x, y

2) Η Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων είναι κοίλη (αυξανόμενο εναλλακτικό κόστος) Το εναλλακτικό κόστος του αγαθού Χ αυξάνεται καθώς αυξάνεται η παραγωγή του Παράδειγμα: Α: 5 μ. αγαθού Υ – 0 μ. αγαθού Χ Β: 4 μ. αγαθού Υ – 2 μ. αγαθού Χ Γ: 2.5 μ. αγαθού Υ – 4 μ. αγαθού Χ Το εναλλακτικό κόστος αυξάνεται λόγο της έλλειψης εξειδίκευσης των παραγωγικών συντελεστών

Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων και Στενότητα Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ορίζει το μέγιστο όριο παραγωγής της οικονομίας για τους συνδυασμούς των δύο αγαθών. Εφικτοί συνδυασμοί (κάτω και πάνω στην καμπύλη) (επιλογή) Ανέφικτοι συνδυασμοί (πέρα από το όριο) Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων και αποτελεσματικότητα Η οικονομία είναι παραγωγικά αποτελεσματική όταν παράγει τη μέγιστη δυνατή ποσότητα με τους υφιστάμενους παραγωγικούς συντελεστές και τεχνολογία (σημεία πάνω στη καμπύλη) Η οικονομία είναι παραγωγικά αναποτελεσματική όταν μπορούμε να αυξήσουμε τη παραγωγή της οικονομίας και για τα δύο αγαθά ή του ενός χωρίς μείωση του άλλου. - Κέρδη χωρίς ζημία

Μη αξιοποιούμενοι οικονομικοί πόροι Οικονομική ανάπτυξη: οι αυξημένες παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας Αύξηση της ποσότητας των οικονομικών πόρων Βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής Μετατόπιση προς τα δεξιά της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων Ανταλλαγή (ή εμπόριο): η διαδικασία παραχώρησης ενός αγαθού για κάποιο άλλο ή για χρήματα Πριν την ανταλλαγή: ex ante πίστη ότι θα ωφεληθούν Κατά την ανταλλαγή: πίστη ότι θα υπάρξει ωφέλεια Μετά την ανταλλαγή: ex post ωφελήθηκε ή όχι

Όροι εμπορίου: ποσότητα του αγαθού που παραχωρείται σε σχέση με ποσότητα του αγαθού που αποκτάται Πωλητής υψηλή τιμή Αγοραστής χαμηλή τιμή Κόστος εμπορίου: εμποδίζει ανταλλαγές Κόστος συναλλαγής: ο χρόνος και η προσπάθεια που απαιτείται για την έρευνα, διαπραγμάτευση και ολοκλήρωση της ανταλλαγής Πραγματοποίηση ανταλλαγής: κέρδος μέσω της μείωσης του κόστους συναλλαγής Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: όταν μια οικονομική μονάδα παράγει ένα αγαθό με χαμηλότερο κόστος από μια άλλη Αποτέλεσμα: το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα οδηγεί σε εξειδίκευση

Βιβλιογραφία: Δρανδάκης Ε., Μπήτρος Γ., Μπαλτάς Ν. 1994. Μικροοικονομική Θεωρία. Τόμος Α’. Εκδόσεις Μπένου. Αθήνα – Ελλάδα. Arnold R. A. 2013. Μικροοικονομική. Πασχαλίδης.

Ευχαριστώ για τη προσοχή σας!