Πεπτικό Σύστημα Γαστρεντερικός σωλήνας-αδένες Στόμα, δόντια, γλώσσα, φάρυγγας, οισοφάγος, στόμαχος, δωδεκαδάκτυλο, λεπτό έντερο, παχύ έντερο, πρωκτός Σιελογόνοι αδένες, ήπαρ, πάγκρεας (χοληδόχος κύστη)

Πεπτικό Σύστημα Σημεία-συμπτώματα Γαστρεντερικός σωλήνας-αδένες Στόμα, δόντια, γλώσσα, φάρυγγας, οισοφάγος, στόμαχος, δωδεκαδάκτυλος, λεπτό έντερο, παχύ έντερο, πρωκτός Σιελογόνοι αδένες, ήπαρ, πάκγρεας (χοληδόχος κύστη)

Πεπτικό Σύστημα Εξετάσεις Επισκόπηση, ψηλάφηση, επίκρουση, ακρόαση, δακτυλική Παρακλινικές: α/α, ενδοσκόπηση, βιοψία, κυτταρολογικές Ποιότητα γαστρικού υγρού, αιμορραγίες Διάβαση παχέος εντέρου Γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση

Πεπτικό Σύστημα Γαστρίτιδες Οίδημα-υπεραιμία βλεννογόνου Αίτια: φάρμακα, αλκοόλ, χημικά, μικρόβια (ελικοβακτηρίδιο) Οξεία-χρόνια Οξεία: όξινο ρέψιμο, μετεωρισμός Χρόνια: άλγος

Πεπτικό Σύστημα Έλκος Γαστρικό, δωδεκαδακτύλου Διάβρωση (πληγή) βλεννογόνου-υποβλεννογόνου Αιτίες: χρόνια γαστρίτιδα, ελικοβακτηρίδια Άλγος: βαθύ, καυστικό Χρόνιο άλγος: καρδιακό στόμιο, σώμα (1), πυλωρικό (2), δωδεκαδακτύλου (4-5) Επιπλοκές: στένωση, διάτρηση, αιμορραγίες Θεραπεία: μείωση έκκρισης, γαστροπροστασία, αντιβιοτικά (ελικοβακτηρίδιο)

Πεπτικό Σύστημα Καρκίνος στομάχου Πολυποειδής, ελκωτικός, διηθητικός Αίτια: ατροφική γαστρίτιδα, έλκος, μεγαλοβλαστική αναιμία Απώλεια βάρους, έμετοι, άλγος Αιμορραγία, γαστρορργία Θεραπεία: ΧΜΘ, χειρουργείο

Πεπτικό Σύστημα Παθήσεις εντέρου Σύνδρομο δυσαπορρόφησης Επίκτητες-συγγενείς Λακτόζη-γλουτένη (κοιλιοκάκη), λίπος (στεατόροια) Σύνδρομο τυφλής έλικας (στεατόροια-βακτήρια) Διάγνωση: άπεπτα κόπρανα Βιοψία (βλάβες εντερικών λαχνών)

Πεπτικό Σύστημα Νόσος Crohn Λεπτό έντερο (τμηματική εντερίτιδα) Ενίοτε παχύ έντερο (παχιά τοιχώματα-αλλοιώσεις) Αίτια: άγνωστα-αυτοάνοσα; Αποστήματα, συρίγγια (κοκκιώματα) Εκδηλώσεις: πόνος, διάροια, πυρετός, αβιταμίνωση, απώλεια βάρους Διάγνωση: α/α (βάριο, βιοψία) Θεραπεία: συμπωματική, αφυδάτωσης, πυρετού, αντιφλεγμονώδη, κορτιζόνη, αντιβίοση

Πεπτικό Σύστημα Όγκοι λεπτού εντέρου Καλοήθεις, κακοήθεις (5% του συνόλου γαστρεντ.) Τυχαίο εύρημα (Crohn) Καρκινοειδές (αργή εξέλιξη, μεταστάσεις) Αίτια θανάτου: άλλη αιτία, παραγωγή ορμονών Συμπτώματα: αναιμία, απώλεια βάρους Εξέλιξη: απόφραξη-αντίστοιχα συμπτώματα Διάγνωση: α/α (βάριο)-βιοψία Θεραπεία: ΧΜΘ, ακτινοθεραπεία, χειρουργείο

Πεπτικό Σύστημα Ελκώδης κολίτιδα Χρόνια φλεγμονή (αριστερά,σιγμοειδές,απεθυσμένο) Αυτοάνοσης αιτιολογίας (ψυχικά ασθενής) Αιμορραγίες βλεννογόνου Διάρροιες (5-10), άλγος, καταβολή, πυρετός, αφυδάτωση Διάγνωση: ακτινογραφία (βάριο), βιοψία Θεραπεία: συμπτωματολογική. Χειρουργείο

Καρκίνος παχέος εντέρου Πεπτικό Σύστημα Καρκίνος παχέος εντέρου Ανεπτυγμένες χώρες Διατροφικοί παράγοντες: λίπη, κόκκινα-καπνιστά κρέατα, λίγες ίνες Δυσκοιλιότητα, καθιστική ζωή, ελκώδης κολίτιδα, πολύποδες Συμπτώματα: απόφραξη (δυσκοιλιότητα, πόνος, διάρροια-αίμα-βλέννη, καταβολή, απώλεια βάρους) Διάγνωση: α/α (βάριο), κολονοσκόπηση, βιοψία Θεραπεία: ΧΜΘ, χειρουργείο

Πεπτικό Σύστημα Ηπατίτιδα Ιογεννείς (A,E,F)+(B,C,D) Τρόποι μετάδοσης (επώαση 50-80 μέρες) Χρόνια ηπατίτιδα (20% μολυσθέντων) Ανορεξία, ναυτία, πόνος, αδυναμία Διάγνωση: βιοχημικές εξετάσεις, βιοψία Θεραπεία: αντι-ιικά, ιντερφερόνη, μεταμόσχευση

Τι είναι η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα Χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας B, C και D. Αποτέλεσμα η ανάπτυξη ινώδους ιστού (ουλή) μέσα στο ήπαρ που θα οδηγήσει στην κίρωση του ήπατος.

Η ηπατίτιδα Β δεν μεταδίδεται από Κοινή χρήση μαχαιροπίρουνων και άλλων σκευών τραπεζιού και κουζίνας Θηλασμό Αγκάλιασμα Φιλί Κράτημα χεριού, χειραψία Βήχα Φτάρνισμα

Πως μεταδίδεται Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται: α) με τη σεξουαλική επαφή με πάσχοντες από οξεία ηπατίτιδα Β ή με φορείς ηπατίτιδας Β β) από την έγκυο μητέρα στο νεογνό (είτε αυτή είναι φορέας, είτε πάσχει από οξεία ηπατίτιδα Β) γ) μέσω του αίματος ή παραγώγων αίματος φορέων ή πασχόντων δ) μέσω βελονών ή συριγγών που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί (χρήστες ΕΦ ναρκωτικών) ή με αιχμηρά αντικείμενα (ξυραφάκια, βελόνες για τρύπημα αυτιών, ψαλιδάκια για μανικιούρ κ.λπ.) αν χρησιμοποιούνται χωρίς να έχουν αποστειρωθεί και διαπεράσουν το δέρμα ή με οδοντόβουρτσα ε) με μετάγγιση. Αυτός ο τρόπος όμως μετάδοσης σήμερα, δεν είναι ουσιαστικός, αφού όλοι οι αιμοδότες ελέγχονται για την παρουσία του ιού Β με ευαίσθητες

Πρόληψη Εμβολιασμός για Β ηπατίτιδα Χρήση προφυλακτικού Όχι στην κοινή χρήση οδοντόβουρτσας, νυχοκόπτη, κλπ Κίνδυνοι από οιονδήποτε τρόπο μετάγγισης αίματος

Μη ιογενείς ηπατίτιδες Πεπτικό Σύστημα Μη ιογενείς ηπατίτιδες Κυρίως αλκοολική (ακεταλδεΰδη-τοξική) Αυτοάνοσης αιτιολογίας Λιπώδης διήθηση Διάγνωση: ηπατικά ένζυμα, βιοψία 10-15% οδηγούν σε ηπάτωμα Θεραπεία: διακοπή αλκοόλης, καλή διατροφή (βιταμίνες, πρωτεΐνες)

Πεπτικό Σύστημα Κίρρωση ήπατος Άναρχη αναγέννηση νεκροθέντων ηπατικών κυττάρων Δημιουργία όζων (μάζες-δυσλειτουργία) Πυλαία υπέρταση-ηπατική ανεπάρκεια Αίτια: ηπατίτιδα Β,C, αλκοολισμός, φάρμακα, αιμοχρωμάτωση, απόφραξη χοληφόρων, Κ.Α, νόσος Wilson Συμπτώματα: ίκτερος, μυϊκή ατροφία, διόγκωση ήπατος, γυναικομαστία, ασκίτης, ερυθρές παλάμες, πληκτροδακτυλία, αραχνοειδείς σπίλοι (δέρμα) Επιπλοκές: ρήξη κιρσών οισοφάγου, ασκίτης, ηπατική εγκεφαλοπάθεια

Πεπτικό Σύστημα Καρκίνος ήπατος Πρωτοπαθής, μεταστατικοί Ηπάτωμα (κίρρωση, αλκοολισμός, B,C) Πόνος, ανορεξία, απώλεια βάρους, καταβολή Διόγκωση ήπατος, σπληνός, ασκίτης Διάγνωση: αξονική-μαγνητική, βιοψία Θεραπεία: ΧΜΘ, χειρουργείο

Πεπτικό Σύστημα Χολολιθίαση Χοληστερίνη+ασβέστιο+χολοχρωστικές ουσίες Προδιάθεση,παχυσαρκία,λοιμώξεις,ποιότητα τροφής, αντισυλληπτικά Άλγος δεξιού υποχονδρίου (ψηλάφηση), σημείο Marphy(+) (σε βαθειά εισπνοή) Δυσπεψία, μετεωρισμός, τυμπανισμός Αποφρακτικός ίκτερος Φλεγμονή-χολοκυστιτίδα

Πεπτικό Σύστημα Διάγνωση-θεραπεία Υπερηχογράφημα κύστης, α/α Αγγειογραφία: χοληφόρων-αγγείων Χολοκυστογραφία (σκιερή ουσία από το στόμα) Ενδοσκοπικά (δωδεκαδάκτυλο-σκιερή ουσία) Θεραπεία: συντηρητικά, παυσίπονα, αντιβίοση Θεραπεία: χειρουργικά

Πεπτικό Σύστημα Χολοκυστίτιδα Λίθος-λοίμωξη-φλεγμονή κύστης (διόγκωση) Κολικός χοληφόρων, ναυτία, έμετος Ίκτερος-ρήξη-περιτονίτιδα Υπερηχογράφημα, λευκά (λοίμωξη) Ενυδάτωση, παυσίπονα, αντιβίοση Μετά την οξεία φάση - αφαίρεση

Πεπτικό Σύστημα Παγκρεατίτιδα οξεία – χρόνια Αιτίες: χολοληθίαση, αλκοολισμός, στεροειδή, τραυματισμός, χειρουργείο παγκρέατος 40% ιδιοπαθής παγκρεατιτίδα Οποιαδήποτε αιτία-απελευθέρωση ενζύμων-νέκρωση κυττάρων-αιμορραγία Αιφνίδιος έντονος πόνος (στομάχι-ράχη) Έμετοι, ψυχρό-υγρό δέρμα, αγωνία (έμφραγμα) Χαμηλή Α.Π, μικρός σφυγμός, ίκτερος (24 ώρες) Σύσπαση κοιλιακών μυών, εντερικοί ήχοι

Οι παγκρεατίτιδες χωρίζονται σε: Παγκρεατίτιδα Είναι κάθε φλεγμονή μικροβιακή και μη του παγκρέατος που ενεργοποιεί τα πρωτεολυτικά ένζυμα του, με αποτέλεσμα την αυτοπεψία του παγκρέατος Οι παγκρεατίτιδες χωρίζονται σε: οξεία, οξεία υποτροπιάζουσα χρόνια παγκρεατίτιδα Γενικά με τον όρο παγκρεατίτιδα καλούμε κάθε φλεγμονή μικροβιακή και μη του παγκρέατος που έχει το χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι ενεργοποιεί τα πρωτεολυτικά ένζυμα του με αποτέλεσμα την αυτοπεψία του παγκρέατος, πρώτα της εξωκρινούς και μετά και της ενδοκρινούς μοίρας του. Οι παγκρεατίτιδες κλινικά χωρίζονται σε οξεία, οξεία υποτροπιάζουσα και χρόνια παγκρεατίτιδα. Η διαφορά τους έγκειται στη λειτουργία της εξωκρινούς μοίρας αυτού,

Αλκοολισμός, οξεία υποτροπιάζουσα παγκρεατίτιδα, ιδιοπαθής Αιτιολογία Αλκοολισμός, οξεία υποτροπιάζουσα παγκρεατίτιδα, ιδιοπαθής Μορφές χρόνιας παγκρεατίτιδας Λιθιασική (70%) Αποφρακτική (30%) Φλεγμονώδης (αμφισβητείται από τους περισσότερους συγγραφείς) Συνήθως η αιτιολογία της είναι: ο αλκοολισμός, η οξεία υποτροπιάζουσα παγκρεατίτιδα, η ιδιοπαθής και σπάνια η οξεία παγκρεατίτιδα. Παθολογοανατομικά διακρίνομε δύο μορφές χρόνιας παγκρεατίτιδας: Την χρόνια λιθιασική που αποτελεί το 70% και Την αποφρακτική που βρίσκεται στο 30% Μερικοί αναφέρουν σαν τρίτη μορφή την φλεγμονώδη αλλά οι περισσότεροι δεν την αποδέχονται και ομιλούν για την ίδια μορφή με την αποφρακτική. Η χρόνια λιθιασική παγκρεατίτιδα είναι η μορφή που εμφανίζεται πιο συχνά (70%) στη Δύση. Συναντάται στον χρόνιο αλκοολισμό κατά κύριο λόγο, στην υπερασβεστιαιμία και στην ιδιοπαθή χρόνια παγκρεατίτιδα. Στα αρχικά στάδια παρουσιάζεται φλεγμονή κυρίως στο παγκρεατικό πόρο που οδηγεί σε ίνωση του πόρου κατά τμήματα και λόγο της απόφραξης διάταση των μεσοδιαστημάτων αυτού που τελικά οδηγεί στην ατροφία των παγκρεατικών κυττάρων λόγο αύξησης της πίεσης μέσα στο παγκρεατικό πόρο. Η λιθίαση είναι συχνό εύρημα στις περιπτώσεις αυτές. Ιδιαίτερα στην αλκοολική παγκρεατίτιδα οφείλεται στην παραγωγή μια παραπρωτεϊνης της λακτοφερίνης (ΜΒ 78.000) που παράγεται από τα παγκρεατικά κύτταρα. Η αύξηση της συγκέντρωσης στον αυλό των ζυμογόνων κοκκίων σε σχετικά όξινο περιβάλλον μαζί με την λακτοφερίνη σχηματίζουν ένα αδιάλυτο σύμπλεγμα που εναποτίθεται και το ασβέστιο και είναι η αιτία του σχηματισμού των παγκρεατικών λίθων. Ο συνδυασμός αλκοολισμού και καπνίσματος παρουσιάζει ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι ασθενείς αυτοί έχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο διότι το κάπνισμα αυξάνει τις ελεύθερες ρίζες 02 και παράλληλα ο αλκοολισμός ελαττώνει τους αντιοξειδωτικούς παράγοντες (detoxifying, και p450-I cytochroma) που καθαρίζουν τις ελεύθερες ρίζες 02. Στην Αφρική και στην Ινδία παρουσιάζεται μια μορφή λιθιασικής παγκρεατίτιδας άγνωστης αιτιολογίας, και παρουσιάζεται με υποτροπιάζοντα πόνο στην κοιλία σε παιδιά που καταλήγουν σε διαβήτη και στο θάνατο. Πολλές φορές συνοδεύεται και από πρωτεϊνική αθρεψία (Kwashiorkor) οπότε ως αιτία αιτιολογείται η αθρεψία. Στο 5-10% των ασθενών με υπερπαραθυρεοειδισμό παρουσιάζεται παγκρεατίτιδα. Εάν όμως αυτός αντιμετωπισθεί έγκαιρα το ποσοστό κατεβαίνει στο 1-2%. Η αύξηση των ιόντων ασβεστίου αυξάνει την παγκρεατική έκκριση και ευνοεί τον σχηματισμό λίθων στο παγκρεατικό πόρο. Η υπερλιπιδαιμία και η διαταραχή του μεταβολισμού των αμινοξέων προκαλούν λίθους αλλά και αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης παγκρεατικού καρκίνου. Έχει βρεθεί καρκίνος στο 25% των παραπάνω περιπτώσεων. Η ιδιοπαθής χρόνια παγκρεατίτιδα υπολογίζεται στο 10-30% των χρόνιων παγκρεατιτίδων. Η αποφρακτική χρόνια παγκρεατίτιδα οφείλεται σε απόφραξη του Oddi ή των πόρων του παγκρέατος από τραύμα, ψευδοκύστη,ή νεοπλασία όπως χαρακτηριστικά συνοψίζονται στην επόμενη διαφάνεια. Οι κρίσεις παγκρεατίτιδας είναι ηπιότερες και σπάνια καταλήγει σε νέκρωση και σχηματισμό αποστήματος στο πάγκρεας. Με τον ίδιο μηχανισμό δημιουργείται η παγκρεατίτιδα στο δακτυλιοειδές πάγκρεας.

Κλινική εικόνα Πόνος στο επιγάστριο επεκτεινόμενος στην αριστερή οσφυϊκή χώρα (95%) και είναι ανθεκτικός στα απλά παυσίπονα Διάρροια – Διαταραχές της θρέψης Απώλεια βάρους, Ναυτία – εμετοί, ανταλγική θέση Επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας, Στεατόρροια, παγκρεατικός ασκίτης, Διαβήτης, Αιμορραγίες, Θρομβώσεις σπληνικής, πυλαίας φλέβας Ο πόνος είναι το κυρίαρχο κλινικό σύμπτωμα και μόνο στοπ 5% των χρόνιων παγρεατίτιδων δεν παρουσιάζουν πόνο. Αποτελεί την βασική ένδειξη για εγχείρηση της χρόνιας παγκρεατίτιδας και οι εγχειρήσεις δεν έχουν σκοπό να βελτιώσουν την παγκρεατικά λειτουργία, αλλά να ανακουφίσουν τον άρρωστο από τον πόνο. Είναι ισχυρός ανθεκτικός στα απλά παυσίπονα και συχνά οι ασθενείς καταλήγουν στα οπιούχα για να ανακουφισθούν. Διαχέεται και στα δύο υποχόνδρια και έχει ζωστηροειδή επέκταση στην οσφύ. Συνήθως εκλύεται μετά από πλούσιο γεύμα και ιδιαίτερα με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών. Στα αρχικά στάδια εμφανίζονται επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας. Ο πόνος αποδίδεται στην διάταση του παγκρεατικού πόρου. Συχνά συνυπάρχουν ψευδοκύστεις ή και αληθείς κύστεις. Στον αλκοολισμός συνυπάρχει και η πολυνευριτική διήθηση με ηωσινόφιλα που συμβάλει και αυτή στο πόνο. Μαζί με τον πόνο συνυπάρχει πολλές φορές και στεατόρροια λόγο έκπτωσης της παγκρεατικής λειτουργίας του παγκρέατος. Τα κόπρανα κολλούν στη λεκάνη λόγο των λιποσφαιριδίων από τα άπεπτα λίπη. Στα τελικά στάδια λόγο της ίνωσης καταστρέφεται και η ενδοκρινής μοίρα και παρουσιάζεται διαβήτης. Στις περιπτώσεις αυτές η χορήγηση της ινσουλίνης πρέπει να γίνεται με μεγαλύτερη προσοχή από ότι στους άλλους διαβητικούς διότι λόγο έλλειψης και γλυκαγόνου η υπογλυκαιμία είναι πολύ πιο επικίνδυνη. Σπανια εμφανίζεται διαβητική οξέωση στη χρόνια παγκρεατίτιδα. Μπορεί ακόμη να υπάρχει ναυτία, εμετοί και δυσπεπτικά ενοχλήματα, ανορεξία και απώλεια βάρους. Αιμορραγία από το γαστρεντερικό και τον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο μπορεί σπάνια να συμβεί. Επίσης μπορεί να υπάρξει γαστρορραγία από γαστρίτιδα ή έλκος. Κιρσοί και πυλαία υπέρταση μπορεί να παρουσιασθεί λόγο θρόμβωσης της πυλαίας ή της σπληνικής. Σε μικρό ποσοστό εμφανίζεται χυλώδης ασκίτης. Απόφραξη των χοληφόρων απαντάται συχνά αλλά κίρωση εμφανίζεται μόνο στο 5% των ασθενών./

Πεπτικό Σύστημα Διάγνωση Αυξημένα παγκρεατικά ένζυμα (αίμα,ούρα,παρακέν.) Χαμηλό ασβέστιο (δέσμευση από νεκρωμένο ιστό) Ακτινογραφία κοιλίας, πλευριτικό υγρό Απόστημα υποδιαφραγματικά Ο.Ν.Α. (10% θάνατος, 80% σοκ) Θεραπεία: συμπτωματική για λοίμωξη, σοκ, παροχέτευση αποστήματος, τίποτε από το στόμα (όχι εκκρίσεις) Χειρουργικά (και χολή)-όχι οινοπνευματώδη Εξέλιξη: χρόνια παγκρεατίτιδα

Πεπτικό Σύστημα Καρκίνος παγκρέατος Συχνότερα στην κεφαλή (ουρά-μεταστάσεις) Έντονος συσφυκτικός πόνος (επιγάστριο) Ίκτερος, καταβολή, απώλεια βάρους Διείσδυση στο στομάχι-αιμορραγία, μεταστάσεις στο ήπαρ, πνεύμονες, οστά, επινεφρίδια α/α, αίμα, κυτταρολογικές, υπερηχογράφημα, αξονική-μαγνητική, αγγειογραφία, λαπαροτομία Αν χειρουργείται: αναστομοτικές, ανακουφιστικές λαπαρπτομίες