Ενδοκρινείς αδένες Φυσιολογία ΙΙ 2014

Ενδοκρινείς αδένες Ενδοκρινικός έλεγχος Ρύθμιση των εκκρίσεων στην κυκλοφορία Ορμόνες υποδοχείς απάντηση Μεταβολισμός ύδατος Καρδιαγγειακό σύστημα Νεφρική λειτουργία Κινητικότητα και εκκρίσεις ΓΕΣ Αναπαραγωγή Κ.α.

Ενδοκρινείς αδένες Έλεγχος και μηχανισμοί επανατροφοδότησης Ρυθμιστικές ουσίες παραθορμόνη και ιόντα ασβεστίου Ορμόνες Υπόφυση και ενδοκρινείς αδένες Νευρικός Υποθάλαμος και συναισθήματα

Υποθάλαμος και υπόφυση Ελέγχει ΑΝΣ Ενδοκρινείς αδένες

Υποθάλαμος και υπόφυση Υπόφυση Πρόσθιος λοβός (αδενουπόφυση) Οπίσθιος λοβός (νευρουπόφυση)

Υποθαλαμικός έλεγχος Πρόσθια υπόφυση

Υποθαλαμικός έλεγχος Νευρικός έλεγχος Υποθάλαμος Πρόσθια υπόφυση Όργανο στόχος τελική ορμόνη δράση

Ορμόνες πρόσθιας υπόφυσης

GH ή Σωματοτροπίνη Έλεγχος GHRH GHIH ή SS σωματοστατίνη Υπογλυκαιμία Stress Αναβολική ορμόνη Ήπαρ σωματομεδίνες Προκαλεί κυτταρική διαίρεση Οστική ανάπτυξη Ενισχύει την πρωτεΐνοσύνθεση Ενισχύει την διάσπαση των λιπών Αναστέλλει την χρήση υδατανθράκων Αυξάνοντας την παραγωγή γλυκογόνου και γλυκόζης

Οπίσθια υπόφυση Παρασκευή πεπτιδίων στον υποθάλαμο Αποθήκευση στα κύτταρα της υπόφυσης Απελευθέρωση στην κυκλοφορία

Ορμόνες οπίσθιας υπόφυσης Ωκυτοκίνη Δρα στα κύτταρα του λείου μυός του μαστού και της μήτρας προάγοντας τις συσπάσεις του κατά την διάρκεια του τοκετού και την παραγωγή γάλακτος μετά τον τοκετό Αγγειοπιεσίνη-βασοπρεσίνη (αντιδιουριτική ορμόνη ADH) ρυθμίζει την οσμωτικότητα του πλάσματος και την αρτηριακή υπέρταση δια της απέκκρισης νερού από τα άπω σωληνάρια του νεφρού

Διαταραχές έκκρισης ορμονών Ανεπαρκείς έκκριση Επινεφριδιακή ανεπάρκεια Υπογοναδισμός Κοντό ανάστημα Άπιος διαβήτης Υπερέκκριση Υπερκορτιζολεμία Υπερπρολακτιναιμία Γιγαντισμό - ακρομεγαλια Υπερέκκριση ADH

Θυρεοειδής αδένας

Σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών

Σύνθεση θυρεοειδιτικών ορμονών Ιόντα ιωδίου Οξειδώνονται σε ιωδίνη Συνδέονται με την θυρεοσφαιρίνη (τηροσίνη) (ΜΙD, DIT) Τριιωδοθυρονίνη Τ3 (1 MID+1DIT) και θυροξίνη Τ4 (2 DIT) Τ3<Τ4 Τ3>Τ4

Έλεγχος έκκρισης Θερμοκρασία περιβάλλοντος

Θυρεοειδικές ορμόνες 90% Τ4 10% Τ3 Σύνδεση με πρωτεΐνες του πλάσματος Σφαiρίνη (TBG), αλβουμίνη, τρανσθυρετίνη (TTR) 0,03% T4, 0,3% T3 (FT3,FT4) Η Τ4 μετατρέπετε στους ιστούς (ήπαρ, νεφρούς, ενδοκυττάρια) σε Τ3 ¾ Τ3 προέρχονται από μεταβολισμό της Τ4 T4 8 ημέρες, Τ3 24 ώρες

Μεταβολικές δράσεις Ενίσχυση του μεταβολισμού των υδατανθράκων ↑ της διαθεσιμότητας των αρχικών ενώσεων που απαιτούνται για την αυξημένη γλυκονεογένεση (πχ αμινοξέα και γλυκερόλη) διεγείρει τη ηπατική γλυκονεογένεση, γλυκόλυση αυξάνει ταυτόχρονα και την έκκριση ινσουλίνης Αύξηση του μεταβολισμού των ελεύθερων λιπαρών οξέων ↑ Λιπόλυση: αποδόμηση αποθηκευμένων τριγλυκεριδίων (λιπώδης ιστός) σε γλυκερόλη και ελεύθερα λιπαρά οξέα :ηπατική γλυκονεογένεση Επιτάχυνση ρυθμών παραγωγής γλυκόζης : κατανάλωση ενέργειας (σύνθεση και αποδόμηση) : αυξημένη κατανάλωση οξυγόνου

διέγερση «ανώφελων κύκλων » Μεταβολικές δράσεις Αύξηση της πρωτεινοσύνθεσης και της διάσπασης Ενδοκυττάρια Μετατροπή της Τ4 σε Τ3 αυξάνεται η μεταγραφή του DNA ενίσχυση της σύνθεσης πρωτεϊνών Αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού Αύξηση κατανάλωσης οξυγόνου και παραγωγή θερμότητας διέγερση «ανώφελων κύκλων »

Συστηματικές δράσεις Αναπτυξιακές δράσεις Ενίσχυση της καρδιακής συχνότητας Αυξημένο αερισμό Αυξημένη κινητικότητα του ΓΣ Αυξημένη δραστηριότητα του ΚΝΣ, επαγρύπνηση Αναπτυξιακές δράσεις Προαγωγή της ανάπτυξης του σκελετού Έλλειψη νανισμό, αναστρέψιμος με θεραπεία θυρεοειδικών ορμονών Ενίσχυση της ανάπτυξης του εγκεφάλου Έλλειψη :μη αντιστρεπτή πνευματική υστέρηση, κρετινισμό

Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης Υποθυρεοειδισμός Πρωτοπαθείς (βρογχοκήλη 1-2% πληθυσμού) Η διατροφική έλλειψη ιωδίου Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto: αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί καταστροφή των κυττάρων του θυρεοειδή Χαμηλή Τ3 Τ4 με υψηλή TSH Δευτεροπαθείς (θυρεοειδική ατροφία) Διαταραχή της TSH από την πρόσθια υπόφυση Χαμηλή Τ3, Τ4 με χαμηλή TSH Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης

Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού χαμηλός μεταβολικός ρυθμός δυσανεξία στο κρύο Μειωμένη όρεξη με αδικαιολόγητη αύξηση βάρος δυσκοιλιότητα κεφαλαλγία άλγος στις αρθρώσεις Βραδυψυχισμό και υπνηλία Κατάθλιψη Αύξηση των λιπιδίων αρτηριοσκλήρυνση Μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα εύκολη κόπωση

Υπερθυρεοειδισμός Πρωτογενής Όγκος θυρεοειδούς αυτοάνοση νόσος - νόσος του Graves παραγωγή διεγερτικών ανοσοσφαιρινών που προκαλούν υπερέκκριση θυρεοειδικών ορμονών Χαμηλή TSH με υψηλή T3 T4 Δευτερογενής Υπερβολική παραγωγή TSH (όγκος υπόφυσης) Υψηλή TSH με υψηλή Τ3 Τ4

Συμπτώματα υπερθυεοειδισμού υψηλός μεταβολικός ρυθμός Αύξηση της όρεξης με απώλεια βάρους δυσανεξία στη ζέστη Εφίδρωση ταχυκαρδία υπερδιέγερσης του συμπαθητικού Αϋπνία απίσχναση των μυών Τρόμος Εξώφθαλμος διάρροια

Έλεγχος ιόντων ασβεστίου Απορροφούνται από το λεπτό έντερο και εκκρίνονται από τους νεφρού Αποθήκες Οστά Κρύσταλλοι φωσφορικού ασβεστίου Οστεοβλάστες, οστεοκλάστες, οστεοκύτταρα Ενδοκυττάρια Σαρκοπλασματικό δίκτυο Εξωκυττάρια Σε συνεχή ισορροπία με το ενδοκυττάριο και τα ιόντα των οστών Συνδεδεμένο με πρωτεΐνες

Λειτουργίες ιόντων ασβεστίου Διεγερσιμότητα νεύρων και μυών Υποασβεστιαιμία: αύξηση της διαπερατότητας καναλιών Να: εκπόλωση της μεμβράνης Τετανία Καρδιακές αρρυθμίες Σύσπαση χαλάρωση των μυών Αύξηση της ενδοκυττάριας συγκέντρωσης ασβεστίου Ερέθισμα έκκρισης αδένων και νεύρων Πήξη αίματος

Ρύθμιση των ιόντων ασβεστίου Έλεγχος Παραθορμόνη Βιταμίνη D Καλτσιτονίνη

παραθυρεοειδείς

Εκκρίνετε όταν πέφτουν οι συγκεντρώσεις ασβεστίου στο αίμα παραθορμόνη Εκκρίνετε όταν πέφτουν οι συγκεντρώσεις ασβεστίου στο αίμα Απελευθερώνει ασβέστιο από τα οστά Οστεοκύτταρα και οστεοκλάστες Μειώνει την απέκκριση στους νεφρούς Επιταχύνει την έκκριση φωσφορικών στα ούρα Αναστέλλοντας την δημιουργία φωσφορικού ασβεστίου Αύξηση του ρυθμού μεταβολισμού της D

Βιταμίνη D Τροφή D2, δέρμα D3 ( χοληκαλσιφερόλη) Ενεργοποιείτε στο ήπαρ και στους νεφρούς Παράγεται όταν πέφτουν οι συγκεντρώσεις ασβεστίου στο αίμα Παραθορμόνη Αυξάνει την απορρόφηση ασβεστίου και φωσφορικών από το έντερο Ερεθίζει τους αστεοκλάστες Σχηματίζει οστεοειδές

καλσιτονίνη Εκκρίνεται από τον θυρεοειδή Δρα στα οστά Μειώνει την απομάκρυνση ασβεστίου στο εξωκυττάριο υγρό σε περιπτώσεις υπερασβεστιαιμίας

υποσβεστιαιμία Υποπαραθυρεοειδισμός Αυτοάνοσος Ιατρογενής Υποαβεστιαιμία και υπερφωσφοριναιμία Αυξημένη διέγερση του νευρομυικού Μυϊκή σύσπαση, τετανία, σύγχυση

υποσβεστιαιμία Έλλειψη vitD Δίαιτα Μειωμένη απορρόφηση λιπιδίων Χαμηλά επίπεδα έκθεσης στον ήλιο Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια Αφαλάτωση των οστών Οστεμαλακία Σκελετικές ανωμαλίες Μέτρια υποασβεστιαιμία με υποφωσφοριναιμία

υπερασβεστιαιμία Υπερπαραθυροειδισμός Αδένωμα Υπερπλασία Υπερασβεστιαιμία, υποφωσφοριναιμία Παθολογικά κατάγματα Εναπόθεση ασβεστίου Υπέρταση κ.α. Υπερβιταμίνωση

επινεφρίδια

επινεφρίδια Φλοιός Εξωτερική Αλατοκορτικοειδή (αλδοστερόνη) Δεσμιδωτή Γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόλη) δικτυωτή Ανδρογόνα Μυελός κατεχολαμίνες

Σύνθεση κορτικοστεροειδών ορμονών

Αλατοκορτικοειδή Έλεγχος Όγκος εξωκυττάριου υγρού Σύστημα ρενίνης αγγειοτενσίνης Υπερκαλιαιμία Λιγότερο από την φλοιότροπο (ACTH) Δράσεις (νεφρούς και αδένες) Επαναπορρόφηση ιόντων Να+ και νερού Απέκκριση ιόντων Κ+ και Η+

Γλυκοκορτικοειδή Μεταβολικές δράσεις Διάσπαση πρωτεϊνών Γλυκονεογένεση Αποθήκευση γλυκογόνου Μετακίνηση λιπών και οξείδωση λιπαρών οξέων Αντίσταση στο stress Διαθεσιμότητα γλυκόζης Καρδιοαγγειακές δράσεις Καταπίεση της φλεγμονής και της ανοσίας Αναστολή της ενεργοποίησης των λεμφοκυττάρων

γλυκοκορτικοειδή Ρύθμιση της έκκρισης κορτιζόλης Κορτιζόλη CRH ACTH Κιρκάντιους ρυθμούς Stress Τραύμα Έγκαυμα Λοίμωξη Άγχος υπογλυκαιμία

γλυκοκορτικοειδή Μεταβολικές δράσεις Διάσπαση πρωτεϊνών και σύνθεση γλυκόζης Αποθήκευση γλυκογόνου Μετακίνηση λιπών και οξείδωση των λιπαρών οξέων Αυξάνει την όρεξη Νηστεία Μεταπορροφητικών καταστάσεων

γλυκοκορτικοειδή Αντίσταση στο stress Υπογλυκαιμία Καρδιοαγγειακές δράσεις Αναγκαία για αγγειοσύσπαση Συνεργική δράση με κατεχολαμίνες Καταπίεση της φλεγμονής και της ανοσίας Αντιφλεγμονώδη δράση Αναστολή της ενεργοποίησης των λεμφοκυττάρων

ανδρογόνα Η έκκριση τους ελέγχετε από την ACTH Η βασικότερη πηγή ανδρογόνων στις γυναίκες Μη σημαντική στους άντρες

Φλοιοεπινεφριδιακές διαταραχές Φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια (Addison) Πρωτοπαθής Καταστροφή των επινεφριδίων αυτοάνοση Όγκο Χειρουργείο Δευτεροπαθής Βλάβη της πρόσθιας υπόφυσης

Συμπτώματα Απώλεια υγρών Ανορεξία - Απώλεια βάρους Αφυδάτωση Υπόταση Υπερκαλιαιμία Αρρυθμίες Ανορεξία - Απώλεια βάρους Κόπωση - μυϊκή αδυναμία Απώλεια τριχών στις γυναίκες Μικρή ανοχή στο stress Μικρή ανοχή στον πυρετό Υπογλυκαιμία Μελάνωση δέρματος (MSH)

Υπερέκκριση ορμονών Πρωτοπαθής υπεραλδοστερινισμός επινεφριδιακοί όγκοι που εκκρίνουν αλδοστερόνη κατακράτηση Να, νερού υπέρταση Μεταβολική αλκάλωση Οιδήματα Υποκαλιαιμία Καρδιακή ανεπάρκεια Ηπατική ανεπάρκεια Στένωση νεφρικής αρτηρίας

Υπερέκκριση ορμονών Υπερκορτιζολαιμία (Cushing) ανθεκτική υπεργλυκαιμία Αύξηση σωματικού βάρους Κεντρική παχυσαρκία Διάσπαση πρωτεϊνών Μειωμένη μυϊκή μάζα Οστεοπόρωση Μειωμένη ανάπτυξη στα παιδία Υπέρταση Υπερτρίχωση, ακμή

Υπερέκκριση ορμονών Υπερέκκριση ανδρογόνων Πρώιμη εφηβεία Γρήγορη αύξηση του ύψους στα παιδία Απώλεια ύψους στους ενήλικες (πρώιμη σύγκληση των επιφύσεων) Αρρενοποίηση των κοριτσιών

Λειτουργίες του μυελού των επινεφριδίων Ενδοκρινής επέκταση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος Μεταγαγγλιακοί συμπαθητικοί νευρώνες Απελευθέρωση κατεχολαμινών ( αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη) σε διέγερση του συμπαθητικού συστήματος Διάσπαση των κατεχολαμινών στο ήπαρ και στους νεφρούς εντός λεπτών από την απελευθέρωση τους Απέκκριση των μεταβολιτών τους με τα ούρα Δρουν στους α και στους β αδρενεργικούς υποδοχείς

Λειτουργίες του μυελού των επινεφριδίων Μεταβολικές δράσεις Αύξηση μεταβολισμού και παραγωγή θερμότητας Αύξηση γλυκογονόλυσης- γλυκονεογένεση Μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης και χρησιμοποίηση στα λίπη και στους μύες Μειωμένη διάσπαση λιπών Απελευθέρωση γλυκαγόνης από το πάγκρεας Καρδιαγγειακές και συστηματικές δράσεις Υπερέκκριση κατεχολαμινών ( φαιοχρωμοκύττωμα)

πάγκρεας Εξωκρινής μοίρα Ενδοκρινής μοίρα Νησίδια Langerhans Ινσουλίνη (α- κύτταρα) Γλυκαγόνη (β- κύτταρα) Σωματοστατίνη (δ-κύτταρα)

ινσουλίνη Ρύθμιση Αύξηση γλυκόζης στο αίμα Αύξηση αμινοξέων στο αίμα Σωματοστατίνη ΚΝΣ (πνευμονογαστρικό) Μεταβολικές δράσεις Μεταβολισμός υδατανθράκων Μεταβολισμός πρωτεϊνών Μεταβολισμός λιπιδίων

ινσουλίνη Μεταβολικές δράσεις Μεταβολισμός υδατανθράκων Πρόσληψη και χρήση γλυκόζης από τα κύτταρα (εκτός του εγκεφάλου) + γλυκόλυση - γλυκογονόλυση + παραγωγή γλυκoγόνου

ινσουλίνη Μεταβολικές δράσεις Μεταβολισμός πρωτεϊνών Ενισχύει την συσσώρευση πρωτεΐνης στα κύτταρα + Πρόσληψη αμινοξέων + πρωτεΐνoσύνθεση - γλυκονεογένεση Μεταβολισμός λιπιδίων Ενισχύει την εναπόθεση τριγλυκεριδίων (λιπαρών οξέων και γλυκερόλης) - την διάσπαση τους στο λίπος + την σύνθεση τους στο ήπαρ + την σύνθεση γλυκερόλης + την εναπόθεση τους στο λίπος + τον μεταβολισμό των υδατανθράκων

γλυκαγόνη Ρύθμιση Μείωση συγκέντρωσης γλυκόζης στο αίμα Μεταπορροφητικό στάδιο Μεταβολικές δράσεις Μεταβολισμός υδατανθράκων Γλυκογονόλυση Γλυκονεογένεση Διάσπαση λιπών Μεταβολισμός λιπιδίων Αύξηση των επιπέδων των λιπαρών οξέων στο αίμα

σωματοστατίνη Απελευθερώνεται σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης αμινοξέων και λιπαρών οξέων Μειώνει την λειτουργικότητα του ΓΕΣ Αναστέλλει την απελευθέρωση ινσουλίνης και γλυκαγόνης

Διαταραχές λειτουργίας παγκρέατος Σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι και ΙΙ Υπεργλυκαιμία, γλυκοζουρία, πολυουρία, πολυδιψία Απώλεια ΒΣ Διαταραχές της ανάπτυξης Μυϊκή αδυναμία Κέτωση – αυξημένος αερισμός Υπερέκκριση ινσουλίνης Ινσουλίνωμα Τρόμο, ιδρώτα, ταχυκαρδία κώμα