ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Δρ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΩΤΣΙΟΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2016/2017

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΓΑΘΑ  ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΓΑΘΑ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΞΙΑ ΧΡΗΜΑ ΑΓΟΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΠΛΗΡΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Οικονομία: προέρχεται από τις λέξεις οίκος και νόμος. Οι επιθυμίες είναι ατελείωτες, ενώ οι οικονομικοί πόροι όχι. Την στιγμή που αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορούμε να έχουμε ότι ζητήσουμε, γεννιέται η οικονομία. Ο στόχος της οικονομικής επιστήμης είναι η αποτελεσματική ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών από τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους – πλουτοπαραγωγικές πηγές.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Σε αρχικό επίπεδο ανάλυσης η οικονομική επιστήμη μπορεί να χωριστεί σε: Μικροοικονομία – επίπεδο επιχείρησης Μακροοικονομία – επίπεδο χώρας Κλαδική οικονομική – επίπεδο οικονομικού κλάδου

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Από εκεί και πέρα η οικονομική επιστήμη έχει επεκταθεί και ειδικευτεί σε πάρα πολλά πεδία όπως: Χρηματοοικονομικά βιομηχανικά οικονομικά οικονομικά της ανάπτυξης διοίκηση επιχειρήσεων δημόσια οικονομικά διεθνή οικονομικά διεθνές εμπόριο Οικονομετρία οικονομικά της ευημερίας οικονομικά της θάλασσας οικονομικά της ενέργειας και πολλά άλλα.

ΑΝΑΓΚΕΣ Ανάγκη: Είναι το αίσθημα έλλειψης το οποίο συνοδεύεται από την επιθυμία της ικανοποίησης της Οι οικονομικές ανάγκες: Οι καταναλωτές αγοράζουν τα οικονομικά αγαθά (εμπορεύματα, προϊόντα και υπηρεσίες) για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Ως παράγοντες της ζήτησης θεωρούνται: η επιθυμία των καταναλωτών να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους η δυνατότητα τους να αγοράσουν (εισόδημα).  

Iδιότητες των οικονομικών αναγκών ΑΝΑΓΚΕΣ Iδιότητες των οικονομικών αναγκών Οι ανάγκες εξελίσσονται, πολλαπλασιάζονται και υφίστανται κορεσμό, ειδικότερα: α) Εξέλιξη: Τα αγαθά που ικανοποιούν την ίδια ανάγκη με τον καιρό διαφοροποιούνται. Για παράδειγμα, η ανάγκη για οικιακή θέρμανση ικανοποιούνταν κατά σειρά με τα εξής αγα­θά: φωτιά, τζάκι, σόμπες, καλοριφέρ, κλιματιστικά, επιδαπέδια θέρμανση κτλ.

ΑΝΑΓΚΕΣ β) Πολλαπλασιασμός Σημαίνει τη δημιουργία νέων αναγκών (π.χ. η ανάγκη για την αγορά ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή πριν από μερικά χρόνια δεν υπήρχε για τους καταναλωτές). Βασικοί λόγοι που προκαλούν τον πολλαπλασιασμό και την εξέλιξη των αναγκών είναι: Η μίμηση: η τάση που έχει ο κάθε άνθρωπος να συμπεριφέρεται καταναλωτικά όπως συμπεριφέρονται οι άλλοι. Η συνήθεια: η έμφυτη τάση του ανθρώπου να ζητά την επανάληψη των πράξεων του Η διαφήμιση: επιδρά στην ψυχολογία των ανθρώπων και δημιουργεί επιθυμίες, οι οποίες διαφορετικά δε θα υπήρχαν Η τεχνολογία: βοηθά στη συνεχή ανακάλυψη νέων προϊόντων, τα οποία είτε καλύπτουν καταναλωτικά τις ήδη υπάρχουσες ανάγκες είτε δημιουργούν νέες. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΩΤΣΙΟΣ 2015/16

ΑΝΑΓΚΕΣ γ) Ο κορεσμός των ανθρώπινων επιθυμιών (φθίνουσα χρησιμότητα) Καθεμιά από τις ανάγκες υπόκειται σε προσωρινό κορεσμό. Αυτό σημαίνει πως όσο προχωρά η ικανοποίηση της τόσο η επιθυμία του ανθρώπου γι' αυτήν τη συ­γκεκριμένη ανάγκη μειώνεται. Η ταχύτητα με την οποία επέρχεται ο κορεσμός εί­ναι ένα θέμα καθαρά υποκειμενικό, π.χ. η ανάγκη όλων των ανθρώπων για σο­κολάτα δεν είναι του ίδιου βαθμού.

ΑΓΑΘΑ Αγαθά είναι τα μέσα (υλικά αντικείμενα ή υπηρεσίες) με τα οποία ικανοποιούμε τις ανάγκες μας. Είδη αγαθών: Ελεύθερα αγαθά: Βρίσκονται ελεύθερα στη φύση (ο αέρας που αναπνέουμε, το νερό μιας πηγής, η θερμότητα του Ήλιου, τα λουλούδια του βουνού κ.ά.). Τα αγαθά αυτά βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες και δεν αποτελούν αντι­κείμενα παραγωγικής δραστηριότητας του ανθρώπου. Οικονομικά αγαθά: Είναι τα αγαθά που παράγονται από τον άνθρωπο μέσω κάποιας διαδικασίας, γι' αυτό και ονομάζονται προϊόντα. Ονομάζονται όμως και ε­μπορεύματα, γιατί αποτελούν αντικείμενα αγοραπωλησίας. Βρίσκονται σε σχε­τικά περιορισμένες ποσότητες σε σύγκριση με τις ανάγκες που ικανοποιούν.

ΑΓΑΘΑ Διακρίσεις των οικονομικών αγαθών: Ανάλογα με το κριτήριο που χρησιμοποιούμε, διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες αγαθών:   Α. Μορφή και υπόσταση των αγαθών: Υλικά (τραπέζι, αυτοκίνητο, τρόφιμα κ.ά.). 2. Άϋλα (ένα μουσικό κομμάτι, μια διάλεξη, μια πληροφορία κ.ά.).

ΑΓΑΘΑ Β. Κριτήριο ή διάρκεια χρησιμοποίησης των αγαθών: Διαρκή αγαθά είναι αυτά που χρησιμοποιούνται πολλές φορές για τον ίδιο σκοπό χωρίς να μεταβληθεί η φυσική τους υπόσταση (ρούχα, κατοικία, υποδήματα, αυτοκίνητο κ.ά). 2. Καταναλωτά είναι αυτά που χρησιμοποιούνται μόνο μια φορά (τρόφιμα, τσιγάρα, πετρέλαιο κ,ά.)·

ΑΓΑΘΑ Γ. Σκοπός χρησιμοποίησης των αγαθών. Κεφαλαιουχικά είναι τα αγαθά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλων αγαθών (τα μηχανήματα ενός εργοστασίου, τα κτίρια κ.ά.). 2. Καταναλωτικά είναι τα αγαθά που χρησιμοποιούνται για την άμεση ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου (τρόφιμα, μολύβια, εμφιαλωμένο νερό κ.ά.). Ένα αγαθό μπορεί να ανήκει σε διάφορες κατηγορίες, π.χ. η ηλεκτρική κουζίνα είναι υλικό διαρκές και κατα­ναλωτικό αγαθό.

ΑΓΑΘΑ Επίσης, ανάλογα με τη χρήση του, είναι δυνατόν το ίδιο αγαθό να ανήκει πότε σε μια κατηγορία και πότε σε άλλη. Π.χ. ένα μολύβι είναι αγαθό καταναλωτικό για ένα μαθητή και κεφαλαιουχικό για έναν αρχιτέκτονα. Συμπληρωματικά είναι τα αγαθά που η κατανάλωση του ενός συνδέεται με την κατανάλωση ενός άλλου. Ανταγωνιστικά είναι τα διαφορετικά αγαθά που ικανοποιούν την ίδια ανάγκη.

Υπηρεσίες - Άϋλες μέθοδοι ικανοποίησης αγαθών ΑΓΑΘΑ Υπηρεσίες - Άϋλες μέθοδοι ικανοποίησης αγαθών Επίσης στοχεύουν στην ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών και αποτελούν εμπορεύσιμο στοιχείο. Μπορούν να πάρουν πολλές μορφές όπως ιατρική φροντίδα, τηλεπικοινωνίες, τραπεζικές υπηρεσίες, επισκευές κτλ

ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο κάθε άτομο απασχολείται με την παραγωγή ή προσφορά κάποιων συγκεκριμένων προϊόντων ή υπηρεσιών, ενώ ταυτόχρονα καταναλώνει αγαθά και υπηρεσίες, στην παραγωγή των οποίων δε συμμετέχει. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ;

ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Πλεονεκτήματα του καταμερισμού: Καθένας απασχολείται εκεί που μπορεί να αποδώσει καλύτερα και σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του. Το άτομο αναπτύσσει δεξιοτεχνία κι έτσι αυξάνει την απόδοση του. Η μεγάλη εξειδίκευση οδηγεί σε βελτιώσεις του τρόπου που γίνεται η παραγωγή (εφευρέσεις) κι αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής.

ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Μειονεκτήματα του καταμερισμού: Μετατρέπεται η εργασία σε ανιαρή απασχόληση (ρουτίνα) Ο άνθρωπος αποκόπτεται από εναλλακτικές γνώσεις σε σχέση με τους τρόπους παραγωγής Καθίσταται πιο εύκολη η εμπορική εκμετάλλευση κοινωνικών ομάδων

ΑΞΙΑ Ο Αριστοτέλης έλεγε στα Πολιτικά : «κάθε προϊόν έχει δύο χρήσεις: μία είναι αυτή για την οποία φτιάχτηκε και η άλλη είναι να αποτελέσει αντικείμενο συναλλαγής».

ΑΞΙΑ Συνεπώς υπάρχει η αξία χρήσης και ανταλλακτική αξία. Η αξία καθορίζεται κυρίως από την σπανιότητα της πλουτοπαραγωγικής πηγής, από τον χρόνο και το κόστος που απαιτήθηκαν προκειμένου να γίνει διαθέσιμο το προϊόν ή η υπηρεσία. Η οικονομική αξία μετριέται σε χρήμα.  

ΧΡΗΜΑ Ο καταμερισμός των έργων δημιούργησε την ανάγκη ανταλλαγής. Χρήμα είναι οτιδήποτε η κοινωνία αποδέχεται ως γενικό μέσο ανταλλαγής των αγαθών. Αντιπροσωπεύει την αξία, αποτελεί αντικείμενο συναλλαγής και σκοπός του είναι να διευκολύνει την συναλλαγή. Τιμή ενός αγαθού είναι η αξία του σε ανταλλακτικές μονάδες.

ΑΓΟΡΑ Αγορά είναι ο χώρος που γίνονται οικονομικές ανταλλαγές. Η έννοια της αγοράς είναι διπλή, περιλαμβάνει: 1. Όλα εκείνα τα μέσα (π.χ. ένα τηλεφώνημα, fax, ένα έντυπο κ.ά.) με τα οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μια αγοραπωλησία. 2. Όλους τους σχετικούς χώρους (π.χ. λαϊκή αγορά, λαχαναγορά, ιχθυαγορά, κεντρική αγορά κ.ά.) που γίνονται οι αγοραπωλησίες.

Εργασία -> αγορά εργασίας ΑΓΟΡΑ Τα αγαθά που αποτελούν αντικείμενα αγοραπωλησίας σε κάθε αγορά προσδίδουν το όνομα τους σ' αυτήν, π.χ.: Ψάρια -> ιχθυαγορά Εργασία -> αγορά εργασίας Oμόλογα, μετοχές -> αγορά τίτλων

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Αντιπροσωπευτικές οικονομικές μονάδες Η οικονομία, για να λειτουργήσει, πρέπει να υπάρχουν μέσα της συγκεκριμένες κοινωνικές οντότητες, οι σπουδαιότερες των οποίων είναι η οικογένεια, η επιχείρηση και το κράτος.   Το άτομο, η οικογένεια ή το νοικοκυριό Μπορεί να αποτελείται από ένα άτομο που ζει μόνο του ή από το σύνολο των ατόμων που αποτελούν μια οικογένεια. Εισόδημα ατόμου ή νοικοκυριού: Προκύπτει από το το σύνολο των διαφόρων εσόδων που προέρχονται είτε από περιουσία (π.χ. ενοίκια) είτε από την εργασία (π.χ. μισθοί, συντάξεις, επιδόματα).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Αποφάσεις που πρέπει να παρθούν Πόσα μέλη της οικογένειας θα εργαστούν Ποιο μέρος του εισοδήματος θα καταναλώθει και ποιο θα αποταμιεύθει Ποια προϊόντα και υπηρεσίες θα καταναλώσει Παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις Το μέγεθος του εισοδήματος Το μέγεθος του νοικοκυριού (πόσα είναι τα μέλη του) και η ηλικία των μελών του To κοινωνικό και γεωγραφικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κατοικεί   Βασική επιδίωξη του νοικοκυριού είναι η όσο το δυνατόν πληρέστερη ικανοποίηση των αναγκών με το διαθέσιμο εισόδημα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 2. Οι επιχειρήσεις Οι επιχειρήσεις είναι παραγωγικές μονάδες με διάφορες νομικές μορφές (Α.Ε., Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε. κτλ.), με διαφορετικό μέγεθος και αντικείμενο, στις οποίες ένα ή περισσότερα μέλη παίρνουν αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή και εμπορία. Οι επιχειρήσεις στοχεύουν στη ικανοποίηση των αναγκών του κοινωνικού σύνόλου, έχοντας παράλληλα τα κέρδη που χρειάζονται για να επιβιώσουν και να ανθίσουν μέσα στο χρόνο.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 3. Κράτος  Το κράτος ως ανώτατο θεσμός εκπροσώπησης του κοινωνικού συνόλου προσφέρει και αυτό προϊόντα και υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο και παρεμβαίνει με σκοπό να ρυθμίσει τις οικονομικές σχέσεις και ανταλλαγές μεταξύ νοικοκυριών και επιχειρήσεων.  

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ Οι βασικές μονάδες ενός οικονομικού συστήματος είναι: οι επιχειρήσεις, τα νοι­κοκυριά και το κράτος. Μεταξύ αυτών δημιουργούνται ροές αγαθών, παραγωγι­κών συντελεστών και χρήματος.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ Το σύνολο των προϊόντων που έχει τη δυνατότητα να παράγει κάθε οικονομία, μέ­σα σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, δείχνει τις παραγωγικές δυνατότητες της.   1. Παραγωγική διαδικασία Παραγωγική διαδικασία είναι οι τρόποι με τους οποίους ο άνθρωπος μετασχηματίζει την ύλη για να της δώσει μορφή χρήσιμη για τη ζωή του.  2. Συντελεστές παραγωγής Είναι τα στοιχεία τα οποία συντελούν στην παραγωγική διαδικασία και διακρίνονται σε 4 κατηγορίες:

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ Ι) Εργασία: Είναι η καταβολή ανθρώπινης προσπάθειας, σωματικής και πνευματικής, για την παραγωγή κάποιου προϊόντος. Στην εργασία ανήκει και το αν­θρώπινο κεφάλαιο, το οποίο ορίζεται ως το σύνολο γνώσεων και ικανοτήτων που αποκτά ο άνθρωπος με τη μόρφωση και την εμπειρία του. ΙΙ) Έδαφος (γη): Περιλαμβάνει γεωγραφικές εκτάσεις, επιφάνειες, υπέδαφος, λίμνες, ποτάμια, θάλασσες, καθώς και τις ιδιότητες του εδάφους, που είναι χρήσιμες στην παραγωγική διαδικασία

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΙΙΙ) Κεφάλαιο: Περιλαμβάνει όλα τα προϊόντα τα οποία χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία για την παραγωγή άλλων προϊόντων (μηχανήματα, κτίρια, αυτοκίνητα κτλ.) καθώς και τα χρηματικά κεφάλαια ΙΙΙΙ) Επιχειρηματικότητα: Επιχειρηματικότητα θεωρείται η ικανότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να διαβλέπουν κέρδος σε διάφορες δραστηριότητες και να συνδυάζουν τους υπόλοιπους τρεις συντελεστές για να γίνει η παραγωγή.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ Τομείς Παραγωγής Η παραγωγική δραστηριότητα κάθε χώρας μπορεί να διακριθεί σε τρείς βασικούς τομείς παραγωγής: α) Πρωτογενής τομέας, που περιλαμβάνει τις οικονομικές δραστηριότητες που έχουν σαν αντικείμενο τη συγκομιδή αγαθών που παρέχει η φύση, όπως γεωργία, κτηνοτροφία, εξόρυξη μεταλλευμάτων και πετρελαίου κ.τ.λ.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ β) Δευτερογενής τομέας, που περιλαμβάνει τις οικονομικές δραστηριότητες που έχουν σαν αντικείμενο την επεξεργασία ή μεταποίηση της παραγωγής του πρωτογενούς τομέα. Στον δευτερογενή τομέα παραγωγής περιλαμβάνεται η παραγωγή βιομηχανικών αγαθών, οι κατασκευές, η παραγωγή ενέργειας κ.τ.λ.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ γ) Τριτογενής τομέας ή τομέας υπηρεσιών αφού περιλαμβάνει τις οικονομικές δραστηριότητες που έχουν σαν αντικείμενο την παραγωγή υπηρεσιών και όχι υλικών αγαθών. Εδώ ανήκουν το εμπόριο, οι τράπεζες, οι μεταφορές, οι διάφορες προσωπικές υπηρεσίες κ.τ.λ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Το κύριο οικονομικό πρόβλημα προέρχεται από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ του πλήθους των αναγκών, που οι άνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιήσουν και του περιορισμένου όγκου των αγαθών, που υπάρχουν για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Στην ουσία, πρόκειται για στενότητα των συντελεστών παραγωγής. Τρόποι για να αμβλυνθεί το οικονομικό πρόβλημα: Αύξηση των συντελεστών παραγωγής Αποδοτικότερη χρησιμοποίηση των ήδη υπαρχόντων συντελεστών παραγωγής Βελτίωση της Τεχνολογίας Μείωση των αναγκών

ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ Η Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (ΚΠΔ) δείχνει τις μέγιστες ποσότητες ενός προϊόντος, που είναι δυνατόν να παραχθούν σε μια οικονομία, για κάθε δεδομένη ποσότητα του άλλου προϊόντος. Υποθέσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται η ΚΠΔ: Η οικονομία παράγει μόνο δυο προϊόντα. 2. Χρησιμοποιούνται όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές που έχει στη διάθεση της η οικονομία. 3. Η τεχνολογία παραγωγής είναι δεδομένη.

ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ

ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ Συνδυασμοί παραγωγής Μέγιστοι συνδυασμοί παραγωγής των αγαθών: είναι όλα τα σημεία που βρίσκονται επί της ΚΠΔ, π.χ. το σημείο Ε. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομία χρησιμοποιεί όλες τις παραγωγικές της δυνατότητες, δηλαδή έχουμε πλήρη απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών. Εφικτοί συνδυασμοί παραγωγής των αγαθών: είναι όλα τα σημεία που βρίσκονται αριστερά και εσωτερικά της ΚΠΔ, π.χ. το σημείο Χ. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομία δε χρησιμοποιεί όλες τις παραγωγικές της δυνατότητες, δηλαδή όλοι ή ορισμένοι παραγωγικοί συντελεστές υποαπασχολούνται.

ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ Ανέφικτοι ή μη εφικτοί συνδυασμοί παραγωγής των αγαθών: είναι όλα τα σημεία που βρίσκονται δεξιά και εξωτερικά της ΚΠΔ, π.χ. το σημείο Υ. Αυτό σημαίνει ότι ένας τέτοιος συνδυασμός δεν είναι δυνατόν να παραχθεί α­πό την οικονομία παρά μόνο: i) αν αυξηθούν αρκετά οι παραγωγικοί συντελεστές ii) αν βελτιωθεί αρκετά η τεχνολογία παραγωγής iii) αν υπάρχει συνδυασμός των παραπάνω

ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ Η μετατόπιση της ΚΠΔ προς τα δεξιά μπορεί να γίνει για τους εξής λόγους: 1) Βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής και των δύο αγαθών. 2) Αύξηση της ποσότητας των συντελεστών παραγωγής. 3) Βελτίωση της ποιότητας των παραγωγικών συντελεστών. 4) Εκτέλεση έργων υποδομής, με την προϋπόθεση ότι αυτά αυξάνουν την παρα­γωγικότητα της οικονομίας (π.χ. μέσω συντόμευσης του χρόνου μεταφοράς των αγαθών) 5) Συνδυασμοί των παραπάνω Η δεξιά μετατόπιση της ΚΠΔ σημαίνει οικονομική ανάπτυξη.

ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ Η μετατόπιση της ΚΠΔ προς τα αριστερά μπορεί να γίνει για τους εξής λόγους: 1) Μείωση της ποσότητας των συντελεστών παραγωγής. 2) Χειροτέρευση της τεχνολογίας παραγωγής και των δύο αγαθών. 3) Καταστροφή έργων υποδομής. Η αριστερή μετατόπιση της ΚΠΔ σημαίνει οικονομική ύφεση.

ΠΛΗΡΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Πλήρης Εργασία = ανεργία στο 4-5% λόγω της εποχικής ανεργίας ή της διαθρωτικής ανεργίας Πλήρης παραγωγή = παραγωγική δυναμικότητα του 80% θεωρείται πλήρης, διότι πάντα θα γίνονται αναπροσαρμογές Η ΚΠΔ δείχνει την αποτελεσματική εκμετάλλευση των παραγωγικών συντελεστών, δεδομένων αυτών των περιορισμών. Σε καιρό ύφεσης η ΚΠΔ μειώνεται, διότι πέφτει η παραγωγική εκμετάλλευση και η εργασία.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Το κόστος ευκαιρίας (ΚΕ) ενός αγαθού αποτελείται από την αξία των αγαθών που θυσιάστηκαν για την παραγωγή του. Σε μια οικονομία που παράγει μόνο δύο αγαθά Α και Β, το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Α σε όρους του Β δίνεται από τη σχέση:

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Η σχέση που συνδέει το κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού Α με το κόστος ευκαιρίας του άλλου αγαθού Β, που παράγει η οικονομία, είναι: Αν π.χ. το ΚΕΑ = 2, σημαίνει ότι για να παραχθεί 1 μονάδα του Α θυσιάζονται 2 μονάδες του Β.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Η έννοια του κόστους ευκαιρίας είναι από τις βασικότερες στα οικονομικά γιατί επιτρέπει την κατανόηση του προβλήματος της στενότητας των παραγωγικών πόρων που αποτελεί τη βάση του οικονομικού προβλήματος και το λόγο ύπαρξης της οικονομικής επιστήμης.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Παραδείγματα: ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ (Α) ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΕΣ (Β) ΚΕΑΥΤ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ (Α) ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΕΣ (Β) ΚΕΑΥΤ ΚΕΜΟΤ 20 - 40 2 0,5 Για να παραχθούν 20 αυτοκίνητα, θυσιάστηκαν 40 μοτοσυκλέτες. Αφού το κόστος ευκαιρίας είναι 2, σημαίνει ότι για κάθε 1 αυτοκίνητο που παράχθηκε θυσιάστηκαν 2 μοτοσυκλέτες.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Παραδείγματα: ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ (Α) ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΕΣ (Β) ΚΕΑΥΤ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ (Α) ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΕΣ (Β) ΚΕΑΥΤ ΚΕΜΟΤ 20 - 40 2 0,5 Για να παραχθούν 40 μοτοσυκλέτες, θυσιάστηκαν 20 αυτοκίνητα. Αφού το κόστος ευκαιρίας είναι 0,5, σημαίνει ότι για κάθε 1 μοτοσυκλέτα που παράχθηκε θυσιάστηκε 0,5 αυτοκίνητο.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Παραδείγματα: 1) Αν κάποιος μπορεί με 10€ να πάει σινεμά ή να πάρει 2 πίτσες, αν επιλέξει να πάει σινεμά, οι 2 πίτσες είναι το κόστος ευκαιρίας. 2) Αν ένας αθλητής μπορεί είτε να πάει στο πανεπιστήμιο, είτε να συνεχίσει να ασχολείται με τον αθλητισμό και επιλέξει τον αθλητισμό, τότε το πανεπιστήμιο είναι το κόστος ευκαιρίας που πρέπει να πληρώσει. 3) Όσον αφορά την παραγωγή, αν με δεδομένους παραγωγικούς συντελεστές μια οικονομία μπορεί να παράγει: (Α) 11 τηλεοράσεις και 1 όπλο (Β) 4 όπλα και 4 τηλεοράσεις και επιλέξει τον Α, τότε το Κόστος Ευκαιρίας είναι ο συνδυασμός Β.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας των σπουδών σας σε χρηματικές μονάδες; 4 έτη * 12 μήνες * 600€ το μήνα = 28.800€

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΣΥΝΔ. ΚΟΝΣΕΡΒΕΣ (Α) ΜΑΡΜΕΛΑΔΕΣ (Β) ΚΕΚΟΝ ΚΕΜΑΡ Α 80 Β 10 70 Γ 80 Β 10 70 Γ 20 50 Δ 30 Ε 40 Υπολογίστε το κόστος ευκαιρίας σε κάθε συνδυασμό.

ΑΣΚΗΣΗ 2 Ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας ρούχων (clothing) σε όρους τροφίμων (food) αν κινηθούμε από τον συνδυασμό D στο συνδυασμό E;

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΓΑΘΑ  ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΓΑΘΑ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΞΙΑ ΧΡΗΜΑ ΑΓΟΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΠΛΗΡΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ