Koυβουτσάκη Κατερίνα Φιλόλογος Η ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η δημιουργία της περίληψης στηρίζεται στην τεχνική των «σημειώσεων», δηλαδή τη σύντομη καταγραφή των κύριων σημείων ενός κειμένου και την απόδοσή της δομής του με τη μορφή ενός διαγράμματος. Koυβουτσάκη Κατερίνα Φιλόλογος

ΒΗΜΑ 1ο: ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο, ώστε να αποκτήσουμε μια γενική εικόνα του και: Α. Εντοπίζουμε το θέμα του κειμένου και τη βασική θέση του συγγραφέα. Τα στοιχεία αυτά θα τα αξιοποιήσουμε στην αρχή της περίληψης.

Η βασική θέση του συγγραφέα: Συνήθως, βρίσκεται στον πρόλογο του κειμένου. Στον πρόλογο θέτει το θέμα και παρουσιάζει τη βασική του άποψη, την οποία αναλύει ή τεκμηριώνει στο κύριο μέρος με επιχειρήματα. Μερικές φορές εντοπίζεται στο τέλος του κειμένου, όταν η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι επαγωγική: στο κύριο μέρος εξετάζει διάφορες επιμέρους περιπτώσεις και με βάση αυτές εξάγει στον επίλογο το γενικό συμπέρασμα. Σπανιότερα, η βασική θέση δεν είναι ευκρινής στο κείμενο, αλλά εννοείται, ενώ άλλοτε παρουσιάζεται περισσότερες από μία φορές.

ΒΗΜΑ 2ο: ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ Κατανοούμε το περιεχόμενο κάθε παραγράφου και σχεδιάζουμε ένα σύντομο διάγραμμά της. Εντοπίζουμε και σημειώνουμε τη βασική ιδέα κάθε παραγράφου, η οποία συνήθως βρίσκεται στη θεματική περίοδο. Αναζητούμε στα σχόλια της παραγράφου σημαντικές ιδέες που αναλύουν / αιτιολογούν τη βασική θέση. Παραλείπουμε τις λεπτομέρειες (παραδείγματα, επεξηγήσεις κ.ά.) και ό,τι άλλο θεωρούμε επουσιώδες. Βρίσκουμε στην κατακλείδα –όταν υπάρχει– στοιχεία που συμπληρώνουν τη βασική ιδέα της παραγράφου. Δίνουμε τον πλαγιότιτλο κάθε παραγράφου.

ΒΗΜΑ 3ο: ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Η περίληψη παρουσιάζει συνοπτικά, σε μια ενιαία παράγραφο, το αρχικό κείμενο με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε παράγραφος του κειμένου να αντιστοιχεί σε μια περίοδο / ημιπερίοδο της περίληψης, σύμφωνα πάντοτε με τη βαρύτητα των ιδεών που προβάλλονται. Η περίληψη, επομένως, αποτελεί ένα νέο κείμενο με νοηματική αυτοτέλεια, συνεκτικότητα και περιεκτικότητα. Η έκταση της περίληψης ορίζεται συνήθως σε 100 – 120 λέξεις με δυνατότητα απόκλισης 5 - 10 λέξεων.

Κατά τη σύνταξη της περίληψης πρέπει να έχουμε υπόψη: Α. Ως προς το περιεχόμενο 1. Προτάσσουμε μια εισαγωγική περίοδο με αναφορά στο συγγραφέα ή το κείμενο με την οποία επισημαίνουμε το θέμα του κειμένου ή/και ενημερώνουμε για τη βασική θέση του συγγραφέα. Τρόποι έναρξης της περίληψης: Ο συγγραφέας (αρθρογράφος, δοκιμιογράφος, κ.ά.) πραγματεύεται / αναφέρεται / εκθέτει τις απόψεις του για… Παίρνοντας αφορμή από… ο συγγραφέας διερευνά / προσεγγίζει / προσπαθεί να ερμηνεύσει το πρόβλημα / θέμα … Το θέμα που απασχολεί το συγγραφέα του κειμένου είναι… Το κείμενο αναφέρεται / πραγματεύεται…

Εισαγωγικές εκφράσεις Χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες κάθε φορά εισαγωγικές εκφράσεις όπως π.χ.: Ο συγγραφέας αναφέρεται στο…, (συνήθως στην πρώτη περίοδο της περίληψης κατά την παρουσίαση του θέματος) παρουσιάζει (π.χ. τους παράγοντες), περιγράφει (π.χ. τους κινδύνους), διερωτάται (όταν θέτει ένα προβληματισμό), αναλύει (όταν εκθέτει με λεπτομέρειες ένα ζήτημα) απευθύνεται στον…, (όταν υπάρχει συγκεκριμένος δέκτης στον οποίο στρέφεται ο πομπός για εξηγήσεις, προτροπές, κ.ά.)

εξηγεί / διευκρινίζει (π. χ εξηγεί / διευκρινίζει (π.χ. μια άποψη, μια έννοια προς αποφυγή παρανοήσεων) επισημαίνει (όταν δίνει έμφαση σε κάτι, π.χ. έναν κίνδυνο) εντοπίζει (π.χ. τις ιδιομορφίες) υποστηρίζει / διατυπώνει την άποψη / πιστεύει / εκτιμά ότι … αμφισβητεί / αντικρούει / απορρίπτει (όταν προσπαθεί να αναιρέσει με επιχειρήματα μια άποψη). αντιπαραθέτει (π.χ. τη δική του διαφορετική άποψη ή παραδείγματα / στοιχεία που αντικρούουν μια άποψη) υπαινίσσεται (όταν δε δηλώνει καθαρά τη θέση του, αλλά αφήνει το δέκτη να τη συμπεράνει) συμπεραίνει / καταλήγει συνοψίζει (όταν παρουσιάζει με συντομία τα βασικά σημεία όσων έχει αναφέρει) προτείνει (όταν διατυπώνει προτάσεις για την επίλυση ενός προβλήματος)

Τεχνικές αναδιατύπωσης Παράδειγμα Α. Μετατρέπουμε τα ρήματα σε ουσιαστικά ή μετοχές. Π.χ. Αναζητώντας αντί καθώς αναζητούμε Π.χ. βαθμιαία ωρίμανση αντί ωρίμασε βαθμηδόν Β. Αντικαθιστούμε λέξεις με συνώνυμα ή ταυτόσημους όρους ρεκλάμα αντί διαφήμιση κυρώσεις αντί ποινές Γ. Χρησιμοποιούμε με φειδώ λέξεις ή φράσεις από το κείμενο και, όταν είμαστε αναγκασμένοι να το κάνουμε τις δίνουμε σε εισαγωγικά. Το γεγονός αυτό οδηγεί, κατά το συγγραφέα, σε μια «ψυχαναγκαστική» διασκέδαση.

Τεχνικές πύκνωσης Παράδειγμα Α. Μονολεκτικοί τύποι αντί περιφραστικών πρόσφατα αντί τις τελευταίες ημέρες του περασμένου μήνα Β. Ονοματικά ή επιρρηματικά σύνολα στη θέση ονοματικών ή επιρρηματικών προτάσεων Ο αγωνιστής αντί ο άνθρωπος ο οποίος αγωνίζεται Γ. Γενίκευση: Λέξη που δηλώνει το σύνολο στη θέση λέξεων ή φράσεων που δηλώνουν τα μέρη του συνόλου Πολιτικά δικαιώματα αντί δικαίωμα του «εκλέγειν», δικαίωμα του «εκλέγεσθαι», δικαίωμα του «συνέρχεσθαι» και του «συνεταιρίζεσθαι» Δ. Σύνθεση : Λεκτική πράξη αντί για μια περίοδο στην οποία εκτίθεται μια σειρά ενεργειών Ο δημοσιογράφος έκανε ρεπορτάζ αντί Ο δημοσιογράφος πήρε συνέντευξη από τους αυτόπτες μάρτυρες, κατέγραψε τις πληροφορίες και συνέλεξε υλικό. Ε. Απαλοιφή ονοματικών ή άλλων προσδιορισμών και επαναλήψεων. Είναι αναγκαία η παρακολούθηση και η προσαρμογή στις οικονομικές συνθήκες αντί Η συστηματική παρακολούθηση και η συνεχής προσαρμογή…..

   Σχεδιάγραμμα περίληψης 1. Στο κείμενο …….ο/η συγγραφέας < (όνομα-προαιρετικά) αναφέρεται...................... 2. Αρχικά, επισημαίνει…...... 3…………………………………………………………………………. 4.Επίσης, τονίζει<<<<<<<<<<<<<<<<< 5..................................................................................... 6.Παράλληλα υποστηρίζει 7………………………………………………………………………………. 8.Καταλήγει, λέγοντας……………………………………………… 

Αποδεικτικό δοκίμιο Ε. Π. Παπανούτσου «Απόψεις για την προέλευση της τέχνης»   1. Υπάρχουν στοχαστές που πιστεύουν ότι η Θρησκεία είναι το καθολικότερο και το πιο αρχέγονο, το πρωταρχικό φαινόμενο της πνευματικής ζωής του ανθρώπου κι ότι η Τέχνη βγήκε εξελικτικά από τους κόλπους της. Στις πρώτες εκδηλώσεις του πολιτισμού (έχουμε υπόψη είτε πολύ παλαιές, εξαφανισμένες ανθρώπινες φυλές είτε τους τωρινούς πρωτόγονους λαούς, που ζουν μακριά από κάθε επαφή με τους πολιτισμένους, στα βάθη κάποιων ανεξιχνίαστων ακόμη ηπείρων) βλέπουμε – λέγουν – καθαρά την Τέχνη να μην μπορεί να ξεχωρίσει από τη θρησκευτική ζωή.

Αποδεικτικό δοκίμιο Ε. Π. Παπανούτσου «Απόψεις για την προέλευση της τέχνης»   1. Υπάρχουν στοχαστές που πιστεύουν ότι η Θρησκεία είναι το καθολικότερο και το πιο αρχέγονο, το πρωταρχικό φαινόμενο της πνευματικής ζωής του ανθρώπου κι ότι η Τέχνη βγήκε εξελικτικά από τους κόλπους της. Στις πρώτες εκδηλώσεις του πολιτισμού (έχουμε υπόψη είτε πολύ παλαιές, εξαφανισμένες ανθρώπινες φυλές είτε τους τωρινούς πρωτόγονους λαούς, που ζουν μακριά από κάθε επαφή με τους πολιτισμένους, στα βάθη κάποιων ανεξιχνίαστων ακόμη ηπείρων) βλέπουμε – λέγουν – καθαρά την Τέχνη να μην μπορεί να ξεχωρίσει από τη θρησκευτική ζωή. 1η παράγραφος: Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Τέχνη έχει προέλθει από τη θρησκεία και τούτο φαίνεται κυρίως στις αρχικές φάσεις του πολιτισμού.

2.Αυτή η συνάφεια Τέχνης και Θρησκείας εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και στις εποχές που κυριαρχούν οι μεγάλοι ιστορικοί πολιτισμοί. Τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά μνημεία: η Παλαιά Διαθήκη, ο Παρθενώνας, η Αγία Σοφία, η Θεία Κωμωδία είναι έργα με θρησκευτικό περιεχόμενο. Κλασικό παράδειγμα που δείχνει πως η Τέχνη βγήκε από τη Θρησκεία – λέγουν όσοι υποστηρίζουν αυτή την αντίληψη – είναι η γένεση του Αττικού δράματος από τη λατρεία του Διονύσου. Άλλωστε, η ίδια η σύνθεση της ελληνικής τραγωδίας μαρτυρεί, με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφιβολία, τη λατρευτική της προέλευση.

2.Αυτή η συνάφεια Τέχνης και Θρησκείας εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και στις εποχές που κυριαρχούν οι μεγάλοι ιστορικοί πολιτισμοί. Τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά μνημεία: η Παλαιά Διαθήκη, ο Παρθενώνας, η Αγία Σοφία, η Θεία Κωμωδία είναι έργα με θρησκευτικό περιεχόμενο. Κλασικό παράδειγμα που δείχνει πως η Τέχνη βγήκε από τη Θρησκεία – λέγουν όσοι υποστηρίζουν αυτή την αντίληψη – είναι η γένεση του Αττικού δράματος από τη λατρεία του Διονύσου. Άλλωστε, η ίδια η σύνθεση της ελληνικής τραγωδίας μαρτυρεί, με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφιβολία, τη λατρευτική της προέλευση. 2η παράγραφος: Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τη σχέση τέχνης και θρησκείας , με κορυφαίο τη θρησκευτική προέλευση της Αρχαίας Τραγωδίας

3. Σημαντικά έργα τέχνης , όπως η μνημειακή αρχιτεκτονική, η Μουσική ,η Δραματική και Λυρική ποίηση μας χαρίζουν την ψυχική ανάταση. Η «μεγάλη» Τέχνη μεταμορφώνει εσωτερικά τον άνθρωπο ακριβώς σαν τη Θρησκεία, τον υψώνει πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο της ζωής, τον ελευθερώνει από τη βιοτική μέριμνα, από τις ευτελείς ορέξεις και τα ταπεινά συναισθήματα και πλημμυρίζει την ψυχή του μ’ εκείνη την «καθαρή» αγαλλίαση που χαρίζει με άλλο τρόπο και η πίστη. Ο «έλεος» και ο «φόβος», που καλλιεργεί η Τέχνη, είναι συναισθήματα θρησκευτικά.

3. Σημαντικά έργα τέχνης , όπως η μνημειακή αρχιτεκτονική, η Μουσική ,η Δραματική και Λυρική ποίηση μας χαρίζουν την ψυχική ανάταση. Η «μεγάλη» Τέχνη μεταμορφώνει εσωτερικά τον άνθρωπο ακριβώς σαν τη Θρησκεία, τον υψώνει πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο της ζωής, τον ελευθερώνει από τη βιοτική μέριμνα, από τις ευτελείς ορέξεις και τα ταπεινά συναισθήματα και πλημμυρίζει την ψυχή του μ’ εκείνη την «καθαρή» αγαλλίαση που χαρίζει με άλλο τρόπο και η πίστη. Ο «έλεος» και ο «φόβος», που καλλιεργεί η Τέχνη, είναι συναισθήματα θρησκευτικά. 3η παράγραφος: Άλλωστε, υψηλή Τέχνη και θρησκεία έχουν τα ίδια αποτελέσματα στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, απελευθερώνοντάς τον από ταπεινές επιθυμίες και πάθη.

4.Άλλοι ερευνητές, εθνολόγοι και κοινωνιολόγοι, δεν παραδέχονται αυτή την αντίληψη κι αντιτάσσουν στα παραπάνω άλλα παραδείγματα (τα παλάτια της Νινεβί, της Κνωσσού και της Περσέπολης κτλ.), για να αποδείξουν ότι παράλληλα προς τη θρησκευτική έχουμε σε κάθε φάση της ιστορίας του πολιτισμού και μια κοσμική Τέχνη. Αυτοί ανάγουν την Τέχνη όπως και τις άλλες πνευματικές λειτουργίες, στις βαθύτερες ηθικο – πολιτικές ανάγκες της κοινωνικής ζωής.

4.Άλλοι ερευνητές, εθνολόγοι και κοινωνιολόγοι, δεν παραδέχονται αυτή την αντίληψη κι αντιτάσσουν στα παραπάνω άλλα παραδείγματα (τα παλάτια της Νινεβί, της Κνωσσού και της Περσέπολης κτλ.), για να αποδείξουν ότι παράλληλα προς τη θρησκευτική έχουμε σε κάθε φάση της ιστορίας του πολιτισμού και μια κοσμική Τέχνη. Αυτοί ανάγουν την Τέχνη όπως και τις άλλες πνευματικές λειτουργίες, στις βαθύτερες ηθικο – πολιτικές ανάγκες της κοινωνικής ζωής. 4η παράγραφος: Άλλοι στοχαστές παραθέτουν διαφορετικά παραδείγματα για να αποδείξουν την κοινωνική προέλευση της Τέχνης.

5. Η Τέχνη βρίσκεται πάντα κάτω από ρητό ή σιωπηλό έλεγχο 5. Η Τέχνη βρίσκεται πάντα κάτω από ρητό ή σιωπηλό έλεγχο. Ελέγχεται από τους «ηγέτες» (ηγεμόνες, άρχοντες κάθε λογής, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα) που επιβάλλουν κυρώσεις στους καλλιτέχνες που δε συμμορφώνονται προς τα πολιτικά αιτήματα της κοινωνίας. Έτσι χάνονται πολλά έργα τέχνης, για την «ιστορία». Οι ηγέτες αυτοί είναι κάποτε αλύγιστοι και σε ζητήματα ακόμη «ύφους». Κλασικό θα μείνει το παράδειγμα της αρχαίας Αιγυπτιακής γλυπτικής, που με την επίδραση των ιερέων διατήρησε σε όλη τη μακραίωνη ιστορία της το ίδιο ύφος, την ίδια ακαμψία στις πλαστικές μορφές της.

5. Η Τέχνη βρίσκεται πάντα κάτω από ρητό ή σιωπηλό έλεγχο 5. Η Τέχνη βρίσκεται πάντα κάτω από ρητό ή σιωπηλό έλεγχο. Ελέγχεται από τους «ηγέτες» (ηγεμόνες, άρχοντες κάθε λογής, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα) που επιβάλλουν κυρώσεις στους καλλιτέχνες που δε συμμορφώνονται προς τα πολιτικά αιτήματα της κοινωνίας. Έτσι χάνονται πολλά έργα τέχνης, για την «ιστορία». Οι ηγέτες αυτοί είναι κάποτε αλύγιστοι και σε ζητήματα ακόμη «ύφους». Κλασικό θα μείνει το παράδειγμα της αρχαίας Αιγυπτιακής γλυπτικής, που με την επίδραση των ιερέων διατήρησε σε όλη τη μακραίωνη ιστορία της το ίδιο ύφος, την ίδια ακαμψία στις πλαστικές μορφές της. 5η παράγραφος: Η Τέχνη σε κάθε εποχή ελέγχεται από την πολιτική ηγεσία.

6.Πολλοί ψυχολόγοι και καλλιτέχνες δεν μένουν ικανοποιημένοι από αυτές τις θεωρίες για την προέλευση της Τέχνης. Τις βρίσκουν υποκειμενικές και περιορισμένες. Η Τέχνη, λέγουν, είναι κάτι πολύ πλατύτερο και πιο ελεύθερο από την έκφραση θρησκευτικών παραστάσεων και συναισθημάτων ή των ηθικοπολιτικών ιδεών ενός κοινωνικού συνόλου. Αγκαλιάζει όλες ανεξαίρετα τις εκδηλώσεις της ζωής και πηγάζει από τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει όχι μόνο τον εαυτό του και τον κόσμο του, αλλά και τους άλλους ανθρώπους.

6.Πολλοί ψυχολόγοι και καλλιτέχνες δεν μένουν ικανοποιημένοι από αυτές τις θεωρίες για την προέλευση της Τέχνης. Τις βρίσκουν υποκειμενικές και περιορισμένες. Η Τέχνη, λέγουν, είναι κάτι πολύ πλατύτερο και πιο ελεύθερο από την έκφραση θρησκευτικών παραστάσεων και συναισθημάτων ή των ηθικοπολιτικών ιδεών ενός κοινωνικού συνόλου. Αγκαλιάζει όλες ανεξαίρετα τις εκδηλώσεις της ζωής και πηγάζει από τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει όχι μόνο τον εαυτό του και τον κόσμο του, αλλά και τους άλλους ανθρώπους. 6η παράγραφος: Ωστόσο, άλλοι ειδικοί, όπως ψυχολόγοι ή καλλιτέχνες υποστηρίζουν πως η Τέχνη είναι πλατύτερη έννοια που απορρέει από την ανάγκη του δημιουργού να επικοινωνήσει με τους άλλους.

7. Η χαρά που μας δίνουν έργα τόσο πλούσια σε περιεχόμενο, όπως το θέατρο του Shakespeare είναι η συγκίνηση που δοκιμάζουμε γιατί γνωρίζουμε το χαρακτήρα, τα πάθη ανθρώπων τόσο ομοίων, αλλά και τόσο ανόμοιων σε μας, γιατί θριαμβεύουμε και πονούμε μαζί τους. Πλαταίνει ο περιορισμένος κύκλος της ατομικής ζωής καθώς ανοίγει, για ν’ αφομοιώσει τη ζωή τόσων και τόσων άλλων ανθρώπων, σημαντικών κι ασήμαντων, ευτυχισμένων και δυστυχισμένων σε τόπους και καιρούς τόσο διαφορετικούς από τους δικούς μας ,που δε θα μπορούσαμε με άλλο τρόπο να τα γνωρίσουμε. Η Τέχνη μας κάνει να ζήσουμε μύριες ζωές, ν’ απλώσουμε την εσώτερη ύπαρξή μας σε τόπους και καιρούς μακρινούς ή κι απίθανους ακόμη.

7. Η χαρά που μας δίνουν έργα τόσο πλούσια σε περιεχόμενο, όπως το θέατρο του Shakespeare είναι η συγκίνηση που δοκιμάζουμε γιατί γνωρίζουμε το χαρακτήρα, τα πάθη ανθρώπων τόσο ομοίων, αλλά και τόσο ανόμοιων σε μας, γιατί θριαμβεύουμε και πονούμε μαζί τους. Πλαταίνει ο περιορισμένος κύκλος της ατομικής ζωής καθώς ανοίγει, για ν’ αφομοιώσει τη ζωή τόσων και τόσων άλλων ανθρώπων, σημαντικών κι ασήμαντων, ευτυχισμένων και δυστυχισμένων σε τόπους και καιρούς τόσο διαφορετικούς από τους δικούς μας ,που δε θα μπορούσαμε με άλλο τρόπο να τα γνωρίσουμε. Η Τέχνη μας κάνει να ζήσουμε μύριες ζωές, ν’ απλώσουμε την εσώτερη ύπαρξή μας σε τόπους και καιρούς μακρινούς ή κι απίθανους ακόμη. 7η παράγραφος:Υποστηρίζουν πως κορυφαία έργα προσφέρουν συγκίνηση, διότι υπερβαίνουν τα στενά όρια και φέρνουν τον άνθρωπο σε επαφή με τους άλλους πολιτισμούς.

1η παράγραφος: Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Τέχνη έχει προέλθει από τη θρησκεία και τούτο φαίνεται κυρίως στις αρχικές φάσεις του πολιτισμού. 2η παράγραφος: Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που το επιβεβαιώνουν, με κορυφαίο τη θρησκευτική προέλευση της Αρχαίας Τραγωδίας 3η παράγραφος: Άλλωστε, υψηλή Τέχνη και θρησκεία έχουν τα ίδια αποτελέσματα στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, απελευθερώνοντάς τον από ταπεινές επιθυμίες και πάθη. 4η παράγραφος: Άλλοι στοχαστές παραθέτουν διαφορετικά παραδείγματα για να αποδείξουν την κοινωνική προέλευση της Τέχνης. 5η παράγραφος: Ακόμη η Τέχνη σε κάθε εποχή ελέγχεται από την πολιτική ηγεσία. 6η παράγραφος: Ωστόσο, άλλοι ειδικοί, όπως ψυχολόγοι ή καλλιτέχνες υποστηρίζουν πως η Τέχνη είναι πλατύτερη έννοια που απορρέει από την ανάγκη του δημιουργού να επικοινωνήσει με τους άλλους. 7η παράγραφος: Κορυφαία έργα τέχνης προσφέρουν συγκίνηση, διότι υπερβαίνουν τα στενά όρια και φέρνουν τον άνθρωπο σε επαφή με τους άλλους.

Περίληψη Στο δοκίμιο του ο Ε. Π. Παπανούτσος παραθέτει τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για την προέλευση της Τέχνης. Αρχικά, αναφέρει την άποψη ειδικών που υποστηρίζουν τη σχέση Τέχνης και Θρησκείας, προβάλλοντας παραδείγματα, με κορυφαίο τη θρησκευτική προέλευση της αρχαίας Τραγωδίας. Άλλωστε, καταλήγουν ότι υψηλή Τέχνη και Θρησκεία έχουν τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου. Στη συνέχεια ο συγγραφέας παραθέτει τη γνώμη στοχαστών που με άλλα ιστορικά παραδείγματα τονίζουν την κοινωνική προέλευση της Τέχνης. Ακόμη σε κάθε ιστορική περίοδο η Τέχνη ελέγχεται από την πολιτική ηγεσία. Ο συγγραφέας αναφέρει την άποψη ειδικών που υποστηρίζουν ότι η Τέχνη πηγάζει από την εσωτερική ανάγκη του δημιουργού να επικοινωνήσει με τους άλλους. Καταλήγει λέγοντας ότι τα κορυφαία έργα προσφέρουν συγκίνηση, διότι υπερβαίνουν τα στενά όρια και φέρνουν τον άνθρωπο σε επαφή με τους άλλους. Περίληψη