Ολιστική Προσέγγιση και Βιωσιμότητα Θεόδωρος Μπαρής Προϊστάμενος ΕΠΚΑ Δ. Ελλάδας Δημοτικός Σύμβουλος Δ. Ερυμάνθου barist000@gmail.com

Αναγωγική προσέγγιση Η αναγωγική προσέγγιση «το ΟΛΟν δεν είναι τίποτα άλλο από το άθροισμα των μερών του» Η αναγωγική σκέψη απέδωσε καρπούς σε αρκετούς τομείς, επιστημονικούς και μη, Όμως, καθώς οι απαιτήσεις κατανόησης του κόσμου γίνονταν βαθύτερες και αυξάνονταν διαρκώς, όπως επίσης και οι πειρασμοί για τη μελέτη ακόμη πιο πολύπλοκων και λεπτοφυών συστημάτων δομής και λειτουργίας, ο αναγωγισμός έφτασε στα όριά του σαν μέθοδος προσέγγισης.

Ολιστική Προσέγγιση Όλα συνδέονται μεταξύ τους τα επιμέρους μέρη μπορούν να γίνουν κατανοητά εντός του όλου Η ολιστικότητα στον τρόπο αντίληψης εισάγει ένα βαθύτερο σύστημα αξιών και επεξεργασίας. Όταν όλα είναι αδιάσπαστα και διαρκώς εξελισσόμενα δεν υπάρχει όριο έρευνας και κατανόησης ακριβώς επειδή αυτό το σύστημα εξετάζει ένα σύνολο καταστάσεων που διαφοροποιείται ή εκφράζεται διαρκώς. Η ολιστική σκέψη εισάγει νέα οπτική σε κάθε τομέα. Φιλοσοφικό, επιστημονικό, ανθρωπιστικό κι αυτό γιατί πρώτα από όλα εισάγει την απόλυτη καινοτομία του να εξετάσεις κάθε τομέα που έχεις δομήσει αυτόνομα, σε εξάρτηση με το σύνολο.

Βασική αρχή Προσεγγίζουμε τα πάντα ως μέρος του όλου Τα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε είναι πολλαπλά και περίπλοκα Χρειαζόμαστε μια ολιστική θεώρηση η οποία θα προσβλέπει ταυτόχρονα στην ευημερία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος Η προσέγγιση προς μια βιώσιμη ανάπτυξη θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις όψεις και να λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι όλα συνδέονται: μεταξύ γενεών και μεταξύ χωρών, μεταξύ κοινοτήτων κ.τ.λ.

Αναγωγική vs ολιστική προσέγγιση 1ο Παράδειγμα: στην ιατρική, με την αναγώγιμη σκέψη, ένα παθόν όργανο, είναι αυτόνομη οντότητα μέσα στο σώμα και έτσι αντιμετωπίζεται η ίασή του. Με την ολιστική σκέψη, το παθόν όργανο που νοσεί είναι το αποτέλεσμα ενός προβλήματος του συνολικού οργανισμού. Η αναγώγιμη σκέψη θα εστιάσει στη συμπτωματολογία της πάθησης, η ολιστική σκέψη θα εστιάσει στην ρίζα της πηγής της ασθένειας. 2ο Παράδειγμα: η κοινωνία μας. Η αναγωγική θεώρηση θεωρεί την ατομικότητά μας ανεπηρέαστη από το σύνολο, καθότι αυτόνομες μονάδες του συνόλου. Η ολιστική θεώρηση βλέπει την ατομικότητα να λειτουργεί αυτόνομα μέσα στο σύνολο αλλά απόλυτα επηρεασμένη και αλληλοεξαρτώμενη από αυτό. Η ευτυχία ενός ατόμου δεν μπορεί να είναι ειλικρινώς εφικτή σε μία δυστυχισμένη κοινωνία..

Αναγωγική vs ολιστική προσέγγιση Για πολλά χρόνια κατά τα οποία ο τρόπος σκέψης μας ήταν καθαρά αναγωγικός σε όλα τα επίπεδα και τομείς της ύπαρξής μας Αυτό οδήγησε σε: κοινωνίες αλληλοσυγκρουόμενες, επιστημονικές αποδείξεις μονόπλευρες, επιφανειακή μόρφωση, άστατη κατάσταση υγείας, ψυχολογικές συγκρούσεις και αναζητήσεις. Η μονόπλευρη και διαχωριστική μέθοδος της αναγωγής, μας οδήγησε σε έναν ατομικισμό που γεννά απορίες ως προς τα κίνητρά του, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε στείρες συνειδήσεις.

Βιωσιμότητα πρότυπο παραγωγής το οποίο στοχεύει στο καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα τόσο για τον Άνθρωπο όσο και για το φυσικό περιβάλλον, τόσο στο παρόν όσο και στο αόριστο μέλλον. Βασικό της στοιχείο είναι η ισορροπία μεταξύ παραγωγής αγαθών και πρώτης ύλης. Οι φυσικοί πόροι υφίστανται εκμετάλλευση με ρυθμό μικρότερο από αυτόν με τον οποίον ανανεώνονται. Στο πολιτικό πεδίο, ο όρος βιωσιμότητα σχετίζεται με τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, τόσο στο παρόν όσο και στο αόριστο μέλλον. Αναλυτικότερη προσέγγιση, μπορεί να υποδιαιρεθεί σε «περιβαλλοντική βιωσιμότητα», «οικονομική βιωσιμότητα» και «πολιτικοκοινωνική βιωσιμότητα». Οι τρεις αυτές κατηγορίες βιωσιμότητας αλληλεπιδρούν αλλά δεν ταυτίζονται.

Βιώσιμη Ανάπτυξη (1) Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των επόμενων γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες The Brundtland Definition (1987)

Βιώσιμη Ανάπτυξη (2) πρόκειται για μια κοινωνικό-οικολογική διαδικασία που χαρακτηρίζεται από την εκπλήρωση των ανθρώπινων αναγκών διατηρώντας την ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος επ’ αόριστον (Wikipedia)

Γιατί να στοχεύουμε στη Βιώσιμη Ανάπτυξη; Έχουμε ευθύνη για την συλλογική ανθρωπότητα (collective humanity) Έχουμε ευθύνη προς τις μελλοντικές γενιές

Βιωσιμότητα Πέρασμα από την Θεωρία στην Πράξη

αρχές

αρχές τακτικές

αρχές τακτικές εφαρμογή

Στοιχεία της Βιωσιμότητας Περιβάλλον The three interlinked elements in the Bruntland Commission’s sustainable development equation are environment, economy, and society. Οικονομία Κοινωνία - World Commission on Environment and Development, 1987

βιοφυσικές αλληλεπιδράσεις Στοιχεία της Βιωσιμότητας Περιβάλλον βιοποικιλότητα υλικά ενέργεια βιοφυσικές αλληλεπιδράσεις The three interlinked elements in the Bruntland Commission’s sustainable development equation are environment, economy, and society. - World Commission on Environment and Development, 1987

Στοιχεία της Βιωσιμότητας χρήματα και κεφάλαιο εργασία τεχνολογική ανάπτυξη επένδυση δυνάμεις αγοράς The three interlinked elements in the Bruntland Commission’s sustainable development equation are environment, economy, and society. Οικονομία - World Commission on Environment and Development, 1987

Στοιχεία της Βιωσιμότητας ανθρώπινη ποικιλομορφία (πολιτισμική, γλωσσική, εθνική) ισότητα (εξάρτηση/ ανεξαρτησία) ποιότητα ζωής θεσμικές δομές και οργάνωση πολιτικές δομές The three interlinked elements in the Bruntland Commission’s sustainable development equation are environment, economy, and society. Κοινωνία - World Commission on Environment and Development, 1987

The ‘3 Es’ Model Ecology Economy Equity The three interlinked elements in the Bruntland Commission’s sustainable development equation are environment, economy, and society. Economy Equity

The Healthy Community Model SOCIETY ENVIRONMENT ECONOMY HEALTH The three interlinked elements in the Bruntland Commission’s sustainable development equation are environment, economy, and society.

Συστημική Προσέγγιση οικονομία κοινωνία Περιβάλλον Σκεπτόμενοι την βιώσιμη ανάπτυξη, πρέπει να έχουμε κατά νου ένα σύστημα εντός του οποίου οι αποφάσεις που λαμβάνονται εξασφαλίζουν πως κάθε συστατικό του κομμάτι: άνθρωπος, δέντρα, περιβάλλον, κοινωνία, πλούτος, είναι δυνατόν να ακμάζουν χωρίς να εμποδίσουν την ικανότητα κάποιου άλλου συστατικού να κάνει το ίδιο, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον.

Η Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι Ολιστική Ανάπτυξη οικονομική κοινωνική Agenda 21 Περιβαλλοντική πολιτική πολιτισμική πνευματική

Είναι κάτι που οι ίδιοι οι άνθρωποι επιτυγχάνουν για τους ίδιους. Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι κάτι που κάνουν οι κυβερνήσεις ή οι δημόσιοι θεσμοί για τους ανθρώπους. Είναι κάτι που οι ίδιοι οι άνθρωποι επιτυγχάνουν για τους ίδιους.

Ο Μύθος του Ευρυσίχθονα

Τι μας κληρονόμησαν οι πρόγονοί μας… «ουδέν άτακτον των φύσει» γιατί «η φύσις μηδέν μήτε ατελές ποιεί μήτε μάτην» (Αριστοτέλης) «η δε μελέτη φύσεως αγαθά πλείονα δωρείται» (Επίμαρχος) «Μηδέν άγαν» (Χίλων)

Κάθε άτομο μπορεί να κάνει τη διαφορά Και όλοι πρέπει να προσπαθήσουν