ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΛΕΜΟΝΙΔΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ’ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: ΜΗΣΙΟΥ ΕΛΠΙΔΑ Α.Ε.Μ: 4059 ΡΙΖΑΡΓΙΩΤΗ ΜΑΡΙΑ Α.Ε.Μ: 4106

ΣΥΝΔΕΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ (I) Μία πιθανή σύνδεση της λογοτεχνίας με τα μαθηματικά φαντάζει αδιανόητη ή περίπλοκη. Ωστόσο τα μαθηματικά και η λογοτεχνία μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά, ομοιότητες ως προς τη δομή, το ύφος, την αισθητική και την προσφορά τους στην ανθρώπινη σκέψη και φαντασία. Η μεταξύ τους σχέση δεν είναι ασύμβατη, αλλά συμπληρωματική ή αμφίδρομη. Υπάρχουν δύο κατευθύνσεις, από τα μαθηματικά στη λογοτεχνία και από τη λογοτεχνία στα μαθηματικά.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ (II) Η σύνδεση της λογοτεχνίας με τα μαθηματικά και η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους μπορεί να αποτελέσει τη γέφυρα σύνδεσης, έτσι ώστε να μπορούμε να κινούμαστε ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, ανταλλάσοντας ιδέες μέσα από αναλογίες και μεταφορές. Σύγχρονες μελέτες έχουν καταδείξει πολλά οφέλη από την χρήση ιστοριών στη διδασκαλία μαθηματικών. Γενικεύοντας τα μπορούμε να πούμε ότι οι ιστορίες βοηθούν στην επέκταση γνώσεων και των εμπειριών της καθημερινότητας των μαθητών με παράλληλη έκθεση στη μαθηματική σκέψη.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ Η λογοτεχνία ωθεί τους μαθητές και τον εκπαιδευτικό: να μοιραστούν τα πλούσια σε νόημα και ενδιαφέροντα συμφραζόμενα να επικοινωνήσουν μέσω της μαθηματικής γλώσσας να κατανοήσουν μαθηματικές έννοιες και να αναπτύξουν εποικοδομητικό διάλογο στην τάξη. Στο πλαίσιο μιας διδασκαλίας, προκαλεί και ελκύει το ενδιαφέρον των μαθητών, οι οποίοι επιλύουν προβλήματα με ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ (Ι) Σημαντικό ρόλο στη σύνδεση τους αποτελεί η γλώσσα. Η λογοτεχνική γλώσσα βοηθάει στην κατανόηση της μαθηματικής. Βοηθάνε και τα δύο στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, δηλαδή στη διαδικασία αμερόληπτης και βάσιμης εξαγωγής συμπερασμάτων. Η διεξαγωγή ενός μαθηματικού προβλήματος και η συγγραφή μιας λογοτεχνικής ιστορίας βασίζονται στην ίδια πλοκή, δηλαδή έχουν και τα δύο αρχή, πλοκή και τέλος.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ (ΙΙ) Σε ένα λογοτεχνικό κείμενο παρουσιάζονται οι ήρωες και οι σχέσεις που τους συνδέουν. Αντίστοιχα σε ένα μαθηματικό πρόβλημα, στην αρχή δίνονται οι έννοιες που θα βοηθήσουν στην επίλυση και οι σχέσεις που τις συνδέουν. Ο ρόλος του συγγραφέα που κατασκευάζει μια ιστορία είναι ίδιος με τον ρόλο του μαθηματικού που αποδεικνύει ένα θεώρημα καθώς προχωρούν και οι δύο με ένα προορισμό στο χώρο. Επίσης, ο συγγραφέας, όπως και ο μαθηματικός χρησιμοποιούν το μαθηματικό συλλογισμό για να φτάσουν στη λύση ή στο τέλος της ιστορίας τους.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΤΣΑΡΛΣ ΛΟΥΤΓΟΥΪΤΖ ΝΤΟΤΖΣΟΝ (I) O Τσαρλς Λούτγουϊτζ Ντότζσον, (27 Ιανουαρίου 1832 - 14 Ιανουαρίου 1898), γνωστός περισσότερο με το ψευδώνυμο Λιούις Κάρολ, ήταν Άγγλος συγγραφέας, μαθηματικός, φωτογράφος και κληρικός. Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή λογοτεχνικά έργα του είναι Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων και τα ποιήματα Το Κυνήγι του Φιρχαρία και Jabberwocky.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΤΣΑΡΛΣ ΛΟΥΤΓΟΥΪΤΖ ΝΤΟΤΖΣΟΝ (II) Επιπλέον, έγραψε δεκαέξι βιβλία, τα έξι για παιδιά και τα δέκα με Μαθηματικά και Λογική κι επίσης ένα βιβλίο με 72 προβλήματα που «συνέλαβε» και έλυσε χωρίς μολύβι και χαρτί, όντας ξάγρυπνος για ώρες στο κρεβάτι του. Τέλος, ασχολήθηκε με την δημιουργία σπαζοκεφαλιών και κάθε είδους μαθηματικών ασκήσεων.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ‘’Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ’’ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ‘’Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ’’ Το μυθιστόρημα «Οι Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων», αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας παιδικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για κλασικό έργο παιδικής και φανταστικής λογοτεχνίας, που κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση το 1865. Περιγράφει με λεπτή φαντασία και παιδικό αυθορμητισμό τις περιπέτειες ενός κοριτσιού, της Αλίκης, η οποία μετά την πτώση της σε μία λαγότρυπα, περιπλανιέται σε ένα φανταστικό κόσμο.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (I) Το μυθιστόρημα «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», ανήκει στην κατηγορία των μυθιστορημάτων που έχουν ως βασικό τους θέμα τα μαθηματικά, δηλαδή η μυθοπλασία χρησιμοποιείται με σκοπό την ανάπτυξη, ή ακόμη και διδασκαλία μαθηματικών εννοιών. Στο βιβλίο του Λιούις Κάρολ, γίνεται συχνά αναφορά σε μαθηματικούς όρους και έννοιες.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (II) Παρακάτω αναφέρονται οι προτάσεις οι οποίες αποδεικνύουν την διατύπωση σχετικά με τη σύνδεση του μυθιστορήματος με τα μαθηματικά. Η Αλίκη διασχίζει χιλιόμετρα Τα πόδια της Αλίκης μακραίνουν Λίμνη με λίτρα δακρύων Η Αριθμητική δεν βοηθάει την Αλίκη Υπολόγιζε το ύψος της Το ύψος της έφτασε τα δύο μέτρα και εβδομήντα πέντε εκατοστά Ένα κυκλικό γήπεδο

ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (III) Χίλιες φορές πιο μεγάλη Οκτώ πόντους ύψος Το στρογγυλό μανιτάρι δημιούργησε πρόβλημα Η Δούκισσα δεν συμπαθεί τα νούμερα Τι θα πει μέγεθος; Ο Πέντε, ο Επτά και ο Δύο Δέκα τετραγωνισμένοι στρατιώτες, δέκα αυλικοί σε δυάδες και δέκα βασιλόπουλα Η Βασίλισσα φώναζε με συχνότητα μια φορά το λεπτό

ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (IV) Ο καλύτερος τρόπος να μάθει κανείς αφαίρεση Το άθροισμα των ωρών σε δραχμές Ο αύξοντας αριθμός του άρθρου

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (I) Ένα λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά στη διδακτική πράξη με πολλούς και ποικίλους τρόπους: ως βάση για να θίξουν και να παρουσιάσουν οι μαθητές μια μαθηματική έννοια, διεξοδικά στη διδασκαλία, για την εξάσκηση και κατανόηση από τους μαθητές, διαφόρων μαθηματικών εννοιών ή αριθμητικών πράξεων.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (II) Παρακάτω, με βάση το απόσπασμα του μυθιστορήματος που αναφέρεται στην δημιουργία ενός κυκλικού γηπέδου, παρουσιάζεται ένα μαθηματικό πρόβλημα: Όταν βγήκαν η Αλίκη και τα ζώα από την λίμνη των δακρύων ήταν μούσκεμα και προσπαθούσαν να στεγνώσουν. Τον καλύτερο τρόπο να στεγνώσουν γρήγορα τον βρήκε το Ντόντο. Σχεδίασε ένα κυκλικό γήπεδο ακτίνας 5,5 μέτρα και ζήτησε απ’ όλους να τρέξουν γύρω-γύρω. Όταν στέγνωσαν όλοι σταμάτησε το τροχάδην και άρχισαν κάποια μικρά ζώα να διαμαρτύρονται. Υποστήριζαν ότι για τα μικρόσωμα ζώα έπρεπε να σχεδιαστεί ένας κύκλος με μικρότερη περίμετρο.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (III) Τα ερωτήματα που μπορούν να τεθούν στους μαθητές, με βάση το απόσπασμα που προαναφέρθηκε, είναι τα ακόλουθα: α) Η Αλίκη έκανε 5 φορές τον γύρο του κύκλου για να στεγνώσει. Πόσα μέτρα έτρεξε; β) Μπορείς να υπολογίσεις το εμβαδόν του κύκλου; γ) Αν για τα μικρόσωμα ζώα σχεδίαζαν ένα κύκλο με ακτίνα 2,5 μέτρα, πόσα μέτρα θα κάλυπταν τρέχοντας 3 φορές τον κύκλο; δ) Σχεδίασε τους κύκλους και υπολόγισε την διαφορά των περιμέτρων και των εμβαδών τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (I) Μαθηματικά και λογοτεχνία, διαθέσιμο στο: file:///C:/Users/%CE%95%CE%9B%CE%A0%CE%99%CE%94%CE%91/Downloads/%CE%9C%CE%B1%CE %B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20 %CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%20(doc)%20( 2).pdf Εντοπισμός και Καταγραφή των Μαθηματικών Εννοιών και Όρων Μέσα σε Λογοτεχνικά Κείμενα, διαθέσιμο στο: http://www.mathlab.upatras.gr/wp- content/uploads/2013/10/%CE%A4%CE%B1- %CE%9C%CE%91%CE%98%CE%97%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91- %CF%83%CF%84%CE%B7- %CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%9F%CE%A4%CE%95%CE%A7%CE%9D%CE%99%CE%91.pdf Ο «πατέρας» της Αλίκης στη χώρα των αριθμών, διαθέσιμο στο: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=318895 Αξιοποιώντας τη Λογοτεχνία στη διδασκαλία των Μαθηματικών στο Δημοτικό, διαθέσιμο στο: file:///C:/Users/%CE%95%CE%9B%CE%A0%CE%99%CE%94%CE%91/Downloads/%CE%9C%CE%B1% CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC%20%CE%BA%CE%B1%CE%B 9%20%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%20(d oc)%20(2).pdf

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (II) Λιούις Κάρολ, διαθέσιμο στο: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%B9%CF%82_%CE%9A%CE%AC%CF %81%CE%BF%CE%BB#.CE.A0.CE.B1.CE.B9.CE.B4.CE.BF.CF.86.CE.B9.CE.BB.CE.AF.CE.B1 Οι Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, διαθέσιμο στο: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CE%B9_%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AD%CF %84%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BB%CE%AF%CE%B A%CE%B7%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A7%CF%8E%CF%81%CE%B1_%CF%84%CF%89% CE%BD_%CE%98%CE%B1%CF%85%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ!!!