Εξωτερικές Σχέσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ Νοέμβριος 2016 Θάνος Παναγιωτακόπουλος Δημήτρης Σπυρίδων Ασπιώτης Νικόλαος Αλέφαντος

Εξεταζόμενα Πλαίσια : Θεσμικό και Ιστορικό Οικονομικό Πολιτικό

Διαχρονική πορεία και εξέλιξη τους Θεσμικό και Ιστορικό Οικονομικό Πολιτικό Διαχρονική πορεία και εξέλιξη τους Οι ΗΠΑ στηρίζουν πολιτικά την διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσηςΗ διατλαντική σχέση αποτελεί κλειδί στην ασφάλεια και την ευημερία της ΕΕ. ΗΠΑ και ΕΕ συνεργάζονται σε εμπορικό και επενδυτικό επίπεδο. Το τέλος του Β’ ΠΠ παρ’ όλο που αποτελεί μια περίοδο αστάθειας, αβεβαιότητας και αλλαγών παρατηρείται ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ- ΕΕ με βασικό σκοπό την αντιμετώπιση της Σοβιετικής Ένωσης. Σχέδιο Μάρσαλ: Η μεγαλύτερη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για την ανασυγκρότηση της Ευρώπης με τεράστια αμερικανική συνεισφορά. Βασικά Ζητήματα: Στρατηγική και Ασφάλεια. Πόλεμος στην Κορέα: Δημιουργία στρατηγικών, οικονομικών, και διπλωματικών σχέσεων με τις ΗΠΑ να προωθούν την δημιουργία της ΕΑΚ και αργότερα του ΝΑΤΟ σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ.

1950-60: 1953: Αρχή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ στα πλαίσια της ΕΚΑΧ. 1954: Ίδρυση της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ουάσινγκτον. 3. 1956: Κρίση διώρυγας του Σουέζ  Σύγκρουση στους κόλπους των ευρωατλαντικών σχέσεων καθώς θίγονται Γαλλικά και Βρετανικά συμφέροντα. 1957: Συνθήκη Ρώμης  Αβεβαιότητα σχετικά με την αμερικανική υποστήριξη προς μια τελωνιακή ένωση όπως η ΕΟΚ. 1960-75: 1961: Έναρξη των αποστολών των ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή τότε Κοινότητα. 1963: Απόρριψη εισόδου της Βρετανίας στην ΕΟΚ μετά από βέτο της Γαλλίας γεγονός που καθυστερεί την δημιουργία μιας ισότιμης με τις ΗΠΑ, Ευρώπη. 1968: Νομισματική κατάρρευση.

4. 1971: Κατάρρευση συστήματος Bretton Woods. 5. Εντάσεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ με το ζήτημα της πρωτοκαθεδρίας των πυρηνικών όπλων.  Σύγκρουση Ντε Γκωλ και δόγματος Μακναμαρα. 1975-90: 1975: Παγκοσμιοποίηση  Εμπόριο, ενέργεια, βιομηχανική πολιτική και οικονομική ύφεση μελετώνται σε ευρύτερη έκταση εκτός δηλαδή των ευρωαμερικανικών σχέσεων. 1980: Όλη δεκαετία χαρακτηρίζεται από έντονες εμπορικές διαμάχες. Οι Αμερικανοί κατηγορούν τους Ευρωπαίους για την προστατευτική αγροτική πολιτική. Οι Ευρωπαίοι κατηγορούν τους Αμερικανούς ότι προστατεύουν μια σειρά βιομηχανικών προϊόντων όπως ο χάλυβας. 1987: Η χρηματιστηριακή κρίση και η δραματική πτώση του δολαρίου επηρεάζουν την ανάπτυξη του ευρωατλαντικού εμπορίου.

4. Γύρος του Τόκιο : Οικονομική και νομισματική ενοποίηση ανέφικτη. 5. Πρόβλημα η πολιτική ΝΑΤΟ σε συνδυασμό με την πυρηνική ενίσχυση της Σοβιετικής Ένωσης. 1990-2000: 1990: Υιοθεσία της διατλαντικής διακήρυξης. 1992: Προσυμφωνία Blair-Housse  Πρόδρομος διαπραγματεύσεων για την επίτευξη της GATT. 1995: Υιοθεσία του διατλαντικού προγράμματος. 1998: Κοινή δήλωση ΗΠΑ-ΕΕ για την εκπόνηση ενός συνόλου μέτρων συνεργασίας η οποία επικυρώθηκε στην σύνοδο κορυφής του Λονδίνου  Διατλαντική Οικονομική Εταιρική Σχέση. 2000- 2001: Διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ οι οποίες αποτυγχάνουν το 2003 τραυματίζοντας τις ευρωατλαντικες σχέσεις. 2001: Συμφωνία ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας. 2001: Τρομοκρατικό χτύπημα στις ΗΠΑ.

Συμβολή της ΕΕ στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Εφαρμογή του πλαισίου δράσης που όριζε ο καταστατικός χάρτης των ΗΕ και το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. 2002: ΗΠΑ και ΕΕ ξεκινούν συζητήσεις με θέμα τις χρηματοπιστωτικές αγορές και την Θετική Οικονομική Ατζέντα  Περιορισμός εμπορικών διαφορών. 2003: Αμοιβαία Συνθήκη Νομικής Συνδρομής. 2004: Σύνοδος κορυφής Ιρλανδίας  ΗΠΑ και ΕΕ συμφωνούν για τον «Οδικό Χάρτη για την Συνεργασία και τη Διαφάνεια». 2006: Συμφωνία ΗΠΑ-Eurojust. 2007: Διατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο  Προωθεί την διαδικασία οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ. 2010: Οι ΗΠΑ αποτελούν τον βασικό εμπορικό και οικονομικό εταίρο της ΕΕ. 2011: Συμφωνία Διαχείρισης Κρίσεων.

Μετά Ψυχροπολεμική Κατάσταση: Κατάρρευση Ανατολικού Μπλοκ και της Σοβιετικής Ένωσης. Ριζικές αλλαγές των διεθνών σχέσεων  Προβληματική η Συνεργασία ΗΠΑ- ΕΕ καθώς οι μεν υποστηρίζουν άμυνα και εξοπλισμούς και οι δε δημοκρατία, υγεία, εκπαίδευση κ.α. Προβλήματα διανομής των νέων ρόλων στο ΝΑΤΟ. «Ευρωατλαντικό Τραύμα»: Διαφορετική αντίληψη στην διαχείριση κρίσεων όπως Κοσσόβου και Ιράκ. Προσπάθειες αναγέννησης ΝΑΤΟ γύρω από φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες. 1989 : Μπλόκο ευρωπαϊκών προϊόντων από την Ουάσινγκτον και εμφάνιση εμπορικών διενέξεων. Στάσιμη ΚΕΠΠΑ: Προβλήματα συντονισμού πολιτικών μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ ΗΠΑ: «Υψηλή Πολιτική»  Χρήση βίας ΕΕ: «Χαμηλή Πολιτική»  Εμπόριο, Βιομηχανία κ.α.

Πρόβλημα: Πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ υποστηρίζουν πως υπάρχει απομάκρυνση των ΗΠΑ από τους κανόνες διεθνούς δικαίου. ΗΠΑ και ΕΕ έχουν αναπτύξει σχέσεις οι οποίες έχουν πάρει την μορφή συμφωνιών ή συνθηκών σε θέματα όπως: Εμπόριο και Επενδύσεις (ΤΤΙΡ) Ασφάλεια και Άμυνα (Security and Defense) Ανάπτυξη και Απασχόληση (Growth and Jobs) Ενέργεια και Περιβάλλον (Energy and Environment) Εξωτερικές Υποθέσεις (Foreign Affairs) Σημαντικότερης σημασίας(χωρίς να μειώνονται τα υπόλοιπα) αποτελούν τα ζητήματα Ασφάλειας και Άμυνας, οι Εξωτερικές Σχέσεις και φυσικά η ΤΤΙΡ. Εμπόριο και Επενδύσεις (TTIP): H TTIP βρίσκεται ακόμη σε διαδικασία διαπραγματεύσεων , μια διαδικασία η οποία ξεκίνησε το 2013.

Ασφάλεια και Άμυνα:  HΠΑ και ΕΕ συνεργάζονται εναντίον ζητημάτων όπως η τρομοκρατία , η διάδοση πυρηνικών, το διεθνικό έγκλημα κ.α.  Συνεργάζονται σε τόσο πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο(Συνεργασία υπό την εποπτεία του ΝΑΤΟ).  Σκοπός τους είναι η προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας καθώς επίσης η διαχείριση κρίσεων και η πρόληψη συγκρούσεων. Εξωτερικές Σχέσεις:  Προώθηση κοινών αξιών οι οποίες διατυπώνονται αναλυτικά στις μεταξύ τους συμφωνίες.  80% της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας προέρχονται από ΗΠΑ και ΕΕ.  Προώθηση θεσμών και κανόνων οι οποίοι έδωσαν τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο.  Δίνουν έμφαση στην κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού και της οικονομικής ολοκλήρωσης.

Θεσμικό και Ιστορικό Οικονομικό Πολιτικό Εμπόριο Η συνολικές επενδύσεις των Η.Π.Α. στην Ε.Ε. είναι 3 φορές μεγαλύτερες απ’ ότι σε όλη την Ασία. Οι Ευρωπαϊκές επενδύσεις στις Η.Π.Α. είναι περίπου 8 φορές το ποσό των ευρωπαϊκών επενδύσεων σε Ινδία και Κίνα μαζί. Οι ευρωπαϊκές και οι αμερικανικές επενδύσεις είναι ο πραγματικός οδηγός πίσω από την υπερατλαντική σχέση, συνιστώντας στην ανάπτυξη και στην αύξηση των δουλειών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Υπολογίζεται ότι το 1/3 του εμπορίου απέναντι από τον Ατλαντικό συνίσταται από ενδοεταιρικές μεταβιβάσεις/εμβάσματα. Οι οικονομίες της Ε.Ε. και των Η.Π.Α. αξίζουν μαζί περίπου όσο το μισό από το παγκόσμιο ΑΕΠ και σχεδόν το ένα τρίτο από τις παγκόσμιες εμπορικές ροές.

Ο δρόμος για την TTIP Λόγω δασμολογικών και μη δασμολογικών εμποδίων που υπάρχουν μέχρι και τώρα στις μεταξύ τους οικονομικές σχέσεις (Ε.Ε.-Η.Π.Α.) δημιουργήθηκε η ανάγκη για περαιτέρω συνεργασία, με κάποια βήματα που οδήγησαν στην TTIP: The Transatlantic Economic Council (TEC) συστήθηκε το 2007. Στις 28 Νοεμβρίου του 2011 συγκαλέστηκε η Σύνοδος Ε.Ε.-Η.Π.Α., το οποίο δημιούργησε. μια υψηλού επιπέδου Ομάδα Εργασίας, το οποίο έδωσε, την τελική έκθεση στις 13 Φεβρουαρίου 2013. Στις 14 Ιουνίου του 2013 δόθηκε η εντολή το από όλα τα Ευρωπαϊκά Κράτη ομόφωνα στην Ε.Ε, για την εκκίνηση της διαπραγμάτευσης για την TTIP.

Άλλοι λόγοι που οδηγούν στην TTIP Είναι η συνένωση της NAFTA και της οικονομίας της Ε.Ε. από τον φόβο της ισχύος που αποκτούν οι BRICS (Brazil, Russia, India, China, South Africa). Απάντηση στην οικονομική συνεργασία Οne Belt, One Road μεταξύ Κίνας, Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ενδιάμεσων χωρών.

Τι είναι και τι θα κάνει η TTIP Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής με την Ευρωπαϊκή Ένωση διαπραγματεύονται τη μεγαλύτερη διμερή εμπορική συμφωνία στον κόσμο. Τελωνειακοί δασμοί, η γραφειοκρατία και οι περιορισμοί στις επενδύσεις που δυσκολεύουν το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών θα περιοριστούν με την TTIP και θα τονωθεί η οικονομία με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και θα διευρύνει τις επιλογές και τις χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Θα προστατευτούν τα Ευρωπαϊκά υψηλά στάνταρ για την ασφάλεια των τροφίμων, τους κανόνες για τους καταναλωτές και το περιβάλλον, την υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική προστασία και την πολιτιστική διαφοροποίηση. Βιομηχανίες που πραγματεύεται η συμφωνία είναι: Χημικά Καλλυντικά Engineering Ιατρικές συσκευές Τεχνολογία Πληροφόρησης και Επικοινωνίας Φυτοφάρμακα Φαρμακευτικά προϊόντα Υφάσματα Οχήματα

Στόχοι της TTIP Δημιουργία θέσεων εργασίας χωρίς να χρησιμοποιείται δημόσιο χρήμα. Διαθεσιμότητα μιας ευρύτερης ποικιλίας αγαθών και υπηρεσιών. Να ενισχύσει την επιρροή της Ε.Ε. στον κόσμο - προσελκύοντας περισσότερες επενδύσεις, θέτοντας υψηλές προδιαγραφές (στάνταρ) στο παγκόσμιο εμπόριο και να προβάλλει τις αξίες μας. Να χρησιμοποιήσει τη μοναδική ευκαιρία να μεταρρυθμίσει την προστασία των επενδύσεων. Να βοηθήσει της εταιρίες της Ε.Ε. κυρίως τις SME’s (μικρομεσαίες μάλλον) να συναγωνιστούν στο εξωτερικό. Να διευρύνει τους εμπορικούς κανόνες στην ενέργεια, στον ανταγωνισμό και στην αειφόρο ανάπτυξη. Να μειωθεί η γραφειοκρατία καθώς τα στάνταρ ανάμεσα στην Ε.Ε. και στις Η.Π.Α. στην ασφάλεια και στην ποιότητα είναι τα ίδια αλλά διαφέρουν στις τεχνικές λεπτομέρειες και στις διαδικασίες ελέγχου των εταιριών.

Μύθοι Θα αποδυναμώσει τα στάνταρ που προστατεύουν τους ανθρώπους και τον πλανήτη (για την ασφάλεια των τροφίμων, τα εργατικά δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος). Οι δασμοί μεταξύ Ε.Ε. και Η.Π.Α. είναι ήδη χαμηλοί και η TTIP είναι ένα κείμενο για να αποσυνθέσει τους υπάρχοντες κανονισμούς της Ε.Ε. Η TTIP θα επιτρέψει σε μεγάλες εταιρίες των Η.Π.Α. να μηνύουν τις κυβερνήσεις όποτε το επιθυμούν ( μεγαλύτερη ισχύς μεγάλων εταιριών έναντι κυβερνήσεων). Η TTIP θα αναγκάσει τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. να ιδιωτικοποιήσουν τις δημόσιες υπηρεσίες «στις οποίες όλοι βασιζόμαστε». Θα σταματήσει την πολιτιστική διαφοροποίηση (τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και άλλες δημιουργικές βιομηχανίες). Θα μειωθεί η διαφάνεια και η λαϊκή επιρροή (οι μεγάλες εταιρίες και όχι ο απλός κόσμος θα έχουν όλες τις πρωτοβουλίες). Οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί δεν έχουν κανένα λόγο πάνω στη διαπραγμάτευση.

Τι πραγματικά ισχύει Τα ευρωπαϊκά στάνταρ δεν είναι υπό διαπραγμάτευση και η TTIP θα τα συμπεριλάβει όλα, αλλά και τον τρόπο με το οποίο τα θέτει η Ε.Ε. Κάποιες από τις Ευρωπαϊκές βιομηχανίες υποφέρουν ακόμη από υψηλούς δασμούς και κάνουν το εμπόριο στα αγαθά πιο ακριβό. Η TTIP θα ενίσχυε το υπάρχον σύστημα επίλυσης διαφορών μεταξύ ξένων εταιριών και των κυβερνήσεων. Όλες οι εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. αφήνουν ελεύθερες τις κυβερνήσεις να τρέξουν τις δημόσιες υπηρεσίες όπως επιθυμούν. Η TTIP θα σεβαστεί τις διακριτές και ποικίλες πολιτιστικές βιομηχανίες. Όσον αφορά την αειφόρο ανάπτυξη η TTIP, η Ε.Ε. θέλει να την προωθήσει σε ξεχωριστό κεφάλαιο. Ανεξάρτητες μελέτες υποδεικνύουν ότι θα ωφεληθούν και τρίτες χώρες. Οι συζητήσεις πάνω στην διαπραγμάτευση της TTIP είναι οι πιο ανοιχτές που έχουν γίνει ποτέ για εμπορική συμφωνία και γίνονται υπό ευρείες διαβουλεύσεις (διαφάνεια). Οι κυβερνήσεις και τα μέλη του Κοινοβουλίου είναι στο επίκεντρο των διαδικασιών που αφορούν την TTIP – και έχουν τον τελευταίο λόγο.

Κρίση στις διαπραγματεύσεις Brexit Υψηλός βαθμός αβεβαιότητας Πτώση των χρηματιστηρίων και της Στερλίνας Έξοδός από την ενιαία αγορά που θα οδηγήσει σε μικρότερη τάση για εταιρίες να επενδύσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και περιορισμούς σε πολίτες του Η.Β. Ποιος θα είναι ο ρόλος του Η.Β. κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων. Ένα άμεσο αποτέλεσμα είναι ότι οι διαπραγματεύσεις για το Brexit θα φράξουν της ατζέντα της Ε.Ε. για τους επόμενους μήνες και χρόνια. Το βάρος που θα έχει η συμφωνία και η μορφή της καθώς το Η.Β. θα διαπραγματευτεί ως τρίτο μέρος ή όχι. Δε θα είναι εύκολο να πουλήσουν στους Brexiters την επιλογή του Η.Β. μέσα στην TTIP. Δύσκολο τελικώς να μπει το Η.Β. καθώς ταυτόχρονα διαπραγματεύεται για το Brexit με την Ε.Ε.

Κρίση στις διαπραγματεύσεις Αμερικανικές Εκλογές Η αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, συνδέεται με την διακυβέρνηση Ομπάμα. Αβεβαιότητα καθώς το επιτελείο του νέου προέδρου είναι άγνωστο προς τους υπόλοιπους και έτσι δεν υπάρχουν γνώσεις για την ατζέντα του και για τις πολιτικές που θα ακολουθήσουν στο μέλλον καθώς: Βασικός στόχος της πολιτικής του ως τώρα που ήταν η κατάργηση/αλλαγή του ασφαλιστικού του Ομπάμα εξαφανίστηκε. Επιφυλακτικές αλλά και προστατευτικές δηλώσεις ενάντια στον Τραμπ από υψηλούς αξιωματούχους της Ε.Ε. όπως οι κ. Γιούνκερ και Σούλτζ και από αρχηγούς των κυβερνήσεων κρατών της Ε.Ε.

Ετεροβαρής Συμφωνία ? Πρόταση από πλευράς ΗΠΑ για δημιουργία Ειδικού Δικαστηρίου που θα δικάζει άμεσα τις διενέξεις. Ειδικές ομάδες εργασίας που θα προπαρασκευάζουν γρήγορα τα νομοθετικά κομμάτια. Διαφάνεια ως προς τις συμφωνίες «κάτω από το τραπέζι».

Πολιτική Συνεργασία Θεσμικό και Ιστορικό Οικονομικό Πολιτικό Κοινές αξίες, κοινά συμφέροντα και κοινοί στόχοι είναι το θεμέλιο αυτού που συχνά περιγράφεται ως η διατλαντική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Το 1953 ξεκινούν οι πρώτες διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαικής Ένωσης. Το 1954 ιδρύθηκε η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Delegation of the European Commission) προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1990 η διατλαντική διακήρυξη για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Κοινότητας – ΗΠΑ προέβλεπε έναν επίσημο, πολιτικού χαρακτήρα διάλογο καλύπτοντας την πολιτική, την οικονομία, την επιστήμη, την τεχνολογία και τον πολιτισμό.

Πολιτική Συνεργασία Το 1995 υπογράφεται η «Νέα Διατλαντική Αντζέντα» (ΝΤΑ) με 3 βασικούς άξονες συνεργασιας: προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της δημοκρατίας και της ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων συμβάλλοντας στην επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου και των στενότερων οικονομικών σχέσεων. To 1998 Διατλαντική Οικονομική Εταιρική Σχέση (ΤΕΡ) Λαμβάνοντας υπόψη τα νέα στοιχεία στην ατζέντα της συνεργασίας ΕΕ-ΗΠΑ, ένα ειδικό πρόγραμμα εργασίας για τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ τεχνικό διάλογο και την αυξημένη συνεργασία στον τομέα της διαχείρισης των κρίσεων και πρόληψης των συγκρούσεων υπεγράφη Μάρτιος 2008.

Πολιτική Συνεργασία Η ΕΕ και οι ΗΠΑ αναγνωρίζοντας το ευρύ φάσμα των παγκόσμιων προβλημάτων, συνεργάζονται με στόχο την επαρκή αντιμετώπιση θεμάτων όπως: Προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης, της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας. Συνεργασία στον τομέα της διαχείρησης κρίσεων. Συνεργασία στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής. Ετήσιες Συναντήσεις Κορυφής όπου συμμετέχουν: Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτό το επίπεδο των διατλαντικών σχέσεων ορίζουν την πορεία για περαιτέρω συνεργασία όπως για παράδειγμα η ίδρυση Συμβουλίου Ενέργειας ΕΕ-ΗΠΑ το Νοέμβριο του 2009.

Σημαντικά κοινά θέματα εξωτερικής πολιτικής Σύγκρουση Ρωσίας και Ουκρανίας Το Ισλαμικό Κράτος, η Συρία και η Αντιτρομοκρατία Ιράν Το Μέλλον του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Άμυνας Το Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι Privacy and Surveillance

Σύγκρουση Ρωσίας και Ουκρανίας Η πολιτική κρίση στην Ουκρανία από τα τέλη του 2013 ξεκίνησε μια αλυσίδα εξελίξεων που έφεραν τις αμερικάνικες και ευρωπαϊκές σχέσεις με τη Ρωσία στο χαμηλότερο σημείο τους εδώ και δεκαετίες. H Ρωσία με στόχο να αναστρέψει την υπογραφή Συμφωνίας Σύνδεσης της Ουκρανίας υποκίνησε βίαιες διαδηλώσεις το 2014. Εισβολή στην Κριμαία ΗΠΑ και ΕΕ έχουν επιβάλλει: Απαγόρευση εξαγωγών και εισαγωγών όπλων. Απαγόρευση εξαγωγής αγαθών διπλής χρήσης για στρατιωτική χρήση ή για στρατιωτικούς τελικούς χρήστες στη Ρωσία. Περιορισμό της πρόσβασης σε ορισμένες ευαίσθητες τεχνολογίες και υπηρεσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έρευνα και παραγωγή πετρελαίου.

Privacy and Surveillance Το 2013 οι αναφορές πως οι Αμερικανοί κατασκόπευαν μεταξύ άλλων γραφεία της ΕΕ στην Ουάσιγκτον αλλά και το κινητό τηλέφωνο της Γερμανίδας Καγκελάριου Angela Merkel, δημιούργησαν εντάσεις στις διατλαντικές σχέσεις. Οι σοβαρές ανησυχίες για την έκταση των δραστηριοτήτων επιτήρησης των ΗΠΑ, τον βαθμό συμμετοχής των Ευρωπαϊκών υπηρεσιών πληροφόρησης καθώς και την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στην προώθηση της ασφάλειας και της προάσπισης των δικαιωμάτων της ιδιωτικής ζωής και των ατομικών ελευθεριών οδήγησε το Φεβρουαρίου 2016 στο νέο πλαίσιο για τις διατλαντικές ανταλλαγές δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για εμπορικούς σκοπούς: την λεγόμενη EU-U.S. Privacy Shield (IP/16/216).

Το Ισλαμικό Κράτος, η Συρία και η Αντιτρομοκρατία Η εμφάνιση και η εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους (IS) Τρομοκρατική οργάνωση που ελέγχει περιοχές του Ιράκ και της Συρίας αποτελεί επείγουσα κοινή ανησυχία για τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η οργάνωση ξεκίνησε το 2004 στο Ιράκ και προέρχεται από την Αλ Κάιντα με αρχηγό τον Οσάμα-μπιν-Λάντεν πριν μετονομαστεί σε ISIS δύο χρόνια αργότερα (την οποία τελικά αποκήρυξε το 2014). Αποτελείται από σκληροπυρηνικές αντί-δυτικές ομάδες μαχητών με στόχο την ίδρυση ενός ανεξάρτητου Ισλαμικού κράτους στην περιοχή. Το ISIS εξαπλώθηκε γρήγορα, καταλαμβάνοντας μεγάλα εδάφη και στις δύο πλευρές των συνόρων Ιράκ-Συρίας. Το έδαφος που κατέχουν περιλαμβάνει πηγές πετρελαίου, οι οποίες αποφέρουν στην οργάνωση σημαντικές χρηματικές ροές. Η σύγκρουση στη Συρία έχει προκαλέσει την μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ συμμετέχουν στο International Syria Support Group (ISSG) με σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια.

Το Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με τη Ρωσία και το γραφείο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, είναι μέλη του διπλωματικού κουαρτέτου που έχει προσπαθήσει να μεσολαβήσει μια διαπραγμάτευση πολιτικής διευθέτησης της σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Η ΕΕ υποστηρίζει μια λύση «δύο κρατών» που οδηγεί σε ένα βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος δίπλα σε ένα ασφαλές Ισραήλ. Αρκετές εξελίξεις στην προσέγγιση της Ευρώπης για το ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα τροφοδότησαν ισραηλινές ανησυχίες για τη διεθνή «απομόνωση» από την Διοίκηση των ΗΠΑ και του Κογκρέσου. Τον Ιανουάριο του 2015, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Αβιγκντόρ Λίμπερμαν αναφέρεται στην αυξανόμενη ευρωπαϊκή υποστήριξη προς τους Παλαιστινίους ως κορυφαία διπλωματική πρόκληση του Ισραήλ.

ΙΡΑΝ Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ έχουν μια σειρά από κοινές προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας που θα διασφαλίζει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο για ειρηνικούς σκοπούς. Η Ευρώπη έχει παίξει κεντρικό ρόλο σε αυτές τις προσπάθειες και η διατλαντική συνεργασία σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ήταν στενή και ευρεία. Μεταξύ του 2006 και του 2010, οι EU-3 (ή αλλιώς EU big three: Γερμανία Γαλλία, Αγγλία) και οι ΗΠΑ κατάφεραν επιτυχώς να «πιέσουν» το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την επιβολή κυρώσεων προς το Ιράν. Ξεκινώντας το 2010, η ΕΕ δείχνει την επιθυμία να επιβάλει κυρώσεις και ανεξάρτητα από αυτές των Ηνωμένων Εθνών, στέλνοντας έτσι ένα ισχυρό μήνυμα ευρείας ευθυγράμμισης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ στο θέμα του Ιράν. Με την εκλογή του Χασάν Ρουχανί ως προέδρου του Ιράν τον Ιούνιο του 2013, οι εντάσεις μειώνονται και τον Ιούλιο 2015 οι κοινές προσπάθειες καταλήγουν στη συμφωνία Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA).

Το Μέλλον του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Άμυνας Το Νοrth Αtlantic Τreaty Οrganizatiοn‎ (ΝΑΤΟ) έχει ως βασικό σκοπό να διασφαλίσει την ελευθερία και την ασφάλεια των μελών του με πολιτικά και στρατιωτικά μέσα. Σε πολιτικό επίπεδο προάγει τις δημοκρατικές αξίες και ενθαρρύνει την διαβούλευση και συνεργασία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και, μακροπρόθεσμα, την πρόληψη των συγκρούσεων. Σε στρατιωτικό επίπεδο έχει δεσμευτεί για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Αν αποτύχουν οι διπλωματικές προσπάθειες, έχει τη στρατιωτική ικανότητα που απαιτείται για να αναλάβει επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων. Οι εξελίξεις στην Ουκρανία έχουν αναζωογονήσει τις συζητήσεις σχετικά με το μέλλον του ΝΑΤΟ και άλλαξαν το σκεπτικό των ΗΠΑ σε θέματα ευρωπαϊκής άμυνας. Οι επεμβάσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία και η αυξημένες ναυτικές και αεροπορικές δραστηριότητες γειτονικά με την επικράτεια πολλών ευρωπαϊκών χωρών έχουν οδηγήσει σε σκέψεις το ΝΑΤΟ για να επιστρέψει στην παραδοσιακή αποστολή του ως μια συμμαχία που επικεντρώνεται στην συλλογική εδαφική άμυνα.

Το Μέλλον του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Άμυνας Δημοσιονομικοί περιορισμοί που αντιμετωπίζουν πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αξιωματούχοι των ΗΠΑ και άλλοι έχουν την ανησυχία ότι μειώνεται ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός άμυνας και ένα διατλαντικό στρατιωτικό «χάσμα δυνατοτήτων» θα μπορούσε να υπονομεύσει την ενότητα της συμμαχίας με την αύξηση της ήδη σημαντικής εξάρτησης του ΝΑΤΟ από την Αμερικάνικη στρατιωτική ικανότητα. Οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν εξαιρετικά περιορισμένες. ΝΑΤΟ «Smart Defense» Το 2016 η ΕΕ και το ΝΑΤΟ συνυπέγραψαν κοινή δήλωση για την αύξηση της έμπρακτης συνεργασίας σε επιλεγμένους τομείς. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών, με την ανάπτυξη συντονισμένων διαδικασιών. επιχειρησιακή συνεργασία στη θάλασσα και στο πεδίο της μετανάστευσης. συντονισμός σχετικά με την ασφάλεια και την άμυνα στον κυβερνοχώρο. ανάπτυξη συνεκτικών, συμπληρωματικών και διαλειτουργικών αμυντικών δυνατοτήτων. διευκόλυνση ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας καθώς και της έρευνας στον τομέα της άμυνας. εντατικοποίηση του συντονισμού στις ασκήσεις. ανάπτυξη της δυνατότητας των ανατολικών και νοτίων εταίρων στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.

Βόρεια Κορέα Επεμβάσεις στον Πόλεμο της Κορέας Πυρηνικά Όπλα Η Βόρεια Κορέα πυροδότησε την πρώτη πυρηνική συσκευή της πριν από μια δεκαετία και συνέχισε τη δραστηριότητα της σε αυτό το μέτωπο με πέντε επιτυχημένες πυρηνικές δοκιμές μεταξύ 2006, 2009, 2013 ΕΕ καταδικάζει την πρόσφατη πυρηνική δοκιμή που διεξήχθη από τη Βόρεια Κορέα στις 9 Σεπτεμβρίου, η οποία παραβιάζει τις διεθνείς υποχρεώσεις της. Οι ευρωβουλευτές παροτρύνουν Βόρεια Κορέα "να απέχει από περαιτέρω προκλητικές ενέργειες εγκαταλείποντας τα προγράμματα πυρηνικών και βαλλιστικών πυραύλων του”. Επεμβάσεις στον Πόλεμο της Κορέας Demilitarized Zone (DMZ) Είναι μια νεκρή ζώνη η οποία ιδρύθηκε το 1953, όταν η συμφωνία ανακωχής υπογράφηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας. Σε όλη την έκταση της γης όπου απαγορεύεται η στρατιωτική δραστηριότητα. 7ος Στόλος: Παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού. Τα πλοία από την Δυτική Ακτή παρέχονται με στόχο την εκτέλεση στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Πηγές Διαχρονική εξέλιξη http://setha.army.gr/sites/setha.army.gr/files/attachments/sxeseis_usa_eu_0.pdf Trade http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/united-states/ http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_113465.pdf http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/march/tradoc_150759.pdf http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/about-ttip/questions-and-answers/ Brexit http://www.epc.eu/pub_details.php?pub_id=6684&cat_id=4 https://www.chathamhouse.org/expert/comment/us-trade-deal-uk-should-secure-its-spot-ttip-after-brexit Myths http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/march/tradoc_153266.pdf Digital Economy http://www.epc.eu/events_rep_details.php?pub_id=6763&cat_id=6 American Elections http://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-elections/donald-trump-nine-times-betrayed-voters-us- election-2016-mexico-clinton-muslims-a7413341.html?cmpid=facebook-post NAFTA http://www.naftanow.org/agreement/default_en.asp TTIP http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/october/tradoc_155027.pdf

Πηγές Νέα Διατλαντική Ατζέντα http://eeas.europa.eu/archives/docs/us/docs/new_transatlantic_agenda_en.pdf Πολιτική Συνεργασία https://useu.usmission.gov/transatlantic_relations.html http://www.mfa.gov.pl/en/foreign_policy/other_continents/north_america/bilateral_relations/tytul_strony Σημαντικά κοινά θέματα εξωτερικής πολιτικής https://www.fas.org/sgp/crs/row/RS22163.pdf Συρία https://www.un.org/sg/en/content/sg/note-correspondents/2016-05-17/note-correspondents-statement-international- syria-support http://edition.cnn.com/2015/01/14/world/isis-everything-you-need-to-know/ http://syriainstitute.org/wp-content/uploads/2016/06/ISSG-Cheat-Sheet-Secure.pdf http://ec.europa.eu/echo/files/aid/countries/factsheets/syria_en.pdf http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3580.htm ΝΑΤΟ http://www.europarl.europa.eu/RegData/bibliotheque/briefing/2012/120344/LDM_BRI(2012)120344_REV1_EN.pdf http://www.nato.int/nato-welcome/index.html http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_84268.htm

Πηγές http://www.nj.gov/military/korea/factsheets/navy.html Ιράν http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2016/572820/EPRS_ BRI(2016)572820_EN.pdf http://www.cfr.org/nonproliferation-arms-control-and-disarmament/global- nuclear-nonproliferation-regime/p18984 Β. Κορέα http://www.bbc.com/news/world-asia-37314927 http://edition.cnn.com/2016/09/08/asia/north-korea-seismic-activity/ http://www.nj.gov/military/korea/factsheets/navy.html http://www.c7f.navy.mil/Subs-and-Squadrons/