Αρχές Γεωργικής Οικονομίας και Οργάνωση Γεωργικών Επιχειρήσεων Αρχές Γεωργικής Οικονομίας και Οργάνωση Γεωργικών Επιχειρήσεων

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Ανάλυση Νεκρού Σημείου Λαμβάνοντας Υπόψη Η τιμή παραμένει σταθερή Τα μεταβλητά έξοδα αυξάνονται με την αύξηση του προϊόντος Τα σταθερά έξοδα δεν μεταβάλλονται Νεκρό Σημείο καλείται το σημείο εκείνο της παραγωγής στο οποίο: Η επιχείρηση καλύπτει πλήρως τα μεταβλητά και σταθερά έξοδα Δεν πραγματοποιεί ούτε κέρδη ούτε ζημίες

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Πίνακας Κόστους Αγροτικής Εκμετάλλευσης Καφέ Νο Δαπάνη € Κατηγορία Κόστους 1 Εργατικό Κόστος ανά τόνο προϊόντος 2000 2 Κόστος καυσίμων ανά τόνο προϊόντος 1000 3 Κόστος λιπάσματος ανά τόνο προϊόντος 4 Κόστος νερού ανά τόνο προϊόντος 5 Ασφάλιστρα 10000 6 Απόσβεση μηχανημάτων 7 Ενοίκιο Εκμετάλλευσης 20000

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Πίνακας Κόστους Αγροτικής Εκμετάλλευσης Καφέ Νο Δαπάνη € Κατηγορία Κόστους 1 Εργατικό Κόστος ανά τόνο προϊόντος 2000 Μεταβλητό 2 Κόστος καυσίμων ανά τόνο προϊόντος 1000 3 Κόστος λιπάσματος ανά τόνο προϊόντος 4 Κόστος νερού ανά τόνο προϊόντος 5 Ασφάλιστρα 10000 Σταθερό 6 Απόσβεση μηχανημάτων 7 Ενοίκιο Εκμετάλλευσης 20000 Μεταβλητό Κόστος: Κόστος ανά τόνους προϊόντος Συνολικό Μεταβλητό Κόστος = (1+2+3+4)*Τόνοι Προϊόντος Σταθερό Κόστος Κόστος Σταθερών Δαπανών Συνολικό Σταθερό Κόστος = 5+6+7 Συνολικό Κόστος: Συνολικό Μεταβλητό Κόστος + Συνολικό Σταθερό Κόστος [(1+2+3+4)*Μονάδες Προϊόντος] + (5+6+7)

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Πίνακας Κόστους και Προσόδου Αγροτικής Εκμετάλλευσης Καφέ Εργάτες Συνολικό Προϊόν (Τόνοι Καφέ) Συνολικό Μεταβλητό Κόστος Σταθερό Κόστος Συνολικό Κόστος Τιμή Συνολικό Έσοδο 40000 1 2 12000 52000 10000 20000 4 24000 64000 3 6 36000 76000 60000 8 48000 88000 80000 5 10 100000 12 72000 112000 120000 7 14 84000 124000 140000 16 96000 136000 160000 9 18 108000 148000 180000 20 200000

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Διαγραμματική Απεικόνιση Νεκρού Σημείου Συνολικό Προϊόν (Τόνοι Καφέ) Συνολικό Μεταβλητό Κόστος 2 12000 4 24000 6 36000 8 48000 10 60000 12 72000 14 84000 16 96000 18 108000 20 120000 ΣΜΚ

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Διαγραμματική Απεικόνιση Νεκρού Σημείου Συνολικό Προϊόν (Τόνοι Καφέ) Συνολικό Μεταβλητό Κόστος Σταθερό Κόστος Συνολικό Κόστος 40000 2 12000 52000 4 24000 64000 6 36000 76000 8 48000 88000 10 60000 100000 12 72000 112000 14 84000 124000 16 96000 136000 18 108000 148000 20 120000 160000 ΣΚ ΣΜΚ

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Διαγραμματική Απεικόνιση Νεκρού Σημείου ΣΕ Συνολικό Προϊόν (Τόνοι Καφέ) Συνολικό Μεταβλητό Κόστος Σταθερό Κόστος Συνολικό Κόστος Συνολικό Έσοδο 40000 2 12000 52000 20000 4 24000 64000 6 36000 76000 60000 8 48000 88000 80000 10 100000 12 72000 112000 120000 14 84000 124000 140000 16 96000 136000 160000 18 108000 148000 180000 20 200000 ΣΚ ΣΜΚ

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Διαγραμματική Απεικόνιση Νεκρού Σημείου ΣΕ Συνολικό Προϊόν (Τόνοι Καφέ) Συνολικό Μεταβλητό Κόστος Σταθερό Κόστος Συνολικό Κόστος Συνολικό Έσοδο 40000 2 12000 52000 20000 4 24000 64000 6 36000 76000 60000 8 48000 88000 80000 10 100000 12 72000 112000 120000 14 84000 124000 140000 16 96000 136000 160000 18 108000 148000 180000 20 200000 ΣΚ ΣΜΚ Νεκρό Σημείο ΑΕ Καφέ: 10 Τόνοι Προϊόντος

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Μαθηματικός Υπολογισμός Νεκρού Σημείου Νεκρό Σημείο: Το σημείο παραγωγής όπου τα συνολικά έσοδα καλύπτουν το συνολικό κόστος ΣΕ = ΣΥΚ => ΣΕ = ΣΚ + ΣΜΚ => Π*Τ = ΣΚ + ΜΚ*Π => Π*Τ - ΜΚ*Π = ΣΚ => Π*(Τ – ΜΚ) = ΣΚ => Π = ΣΚ / (Τ – ΜΚ) Σύμβολο Επεξήγηση Π Προϊόν Τ Τιμή Προϊόντος ανά Μονάδα ΜΚ Μεταβλητό Κόστος ανά Μονάδα ΣΚ Σταθερό Κόστος ΣΕ Συνολικά Έσοδα ΣΜΚ Συνολικό Μεταβλητό Κόστος Ν/Σ Νεκρό Σημείο ΣΥΚ Συνολικό Κόστος

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Μαθηματικός Υπολογισμός Νεκρού Σημείου Νεκρό Σημείο: Το σημείο παραγωγής όπου τα συνολικά έσοδα καλύπτουν το συνολικό κόστος ΣΕ = ΣΥΚ => ΣΕ = ΣΚ + ΣΜΚ => Π*Τ = ΣΚ + ΜΚ*Π => Π*Τ - ΜΚ*Π = ΣΚ => Π*(Τ – ΜΚ) = ΣΚ => Π = ΣΚ / (Τ – ΜΚ) Σύμβολο Επεξήγηση Π Προϊόν Τ Τιμή Προϊόντος ανά Μονάδα ΜΚ Μεταβλητό Κόστος ανά Μονάδα ΣΚ Σταθερό Κόστος ΣΕ Συνολικά Έσοδα ΣΜΚ Συνολικό Μεταβλητό Κόστος Ν/Σ Νεκρό Σημείο ΣΥΚ Συνολικό Κόστος Περιθώριο Συνεισφοράς ανά Μονάδα Προϊόντος Νεκρό Σημείο ΑΕ Καφέ

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Παράδειγμα Προσδιορισμού Νεκρού Σημείου Μαθηματικός Υπολογισμός Νεκρού Σημείου – Παράδειγμα ΑΕ Καφέ Π = ΣΚ / (Τ – ΜΚ) Ν/Σ = 40.000 / (10.000 – 6.000) Ν/Σ = 10 Τόνοι Σύμβολο Επεξήγηση Π ? Τ 10.000 ΜΚ 6.000 ΣΚ 40.000

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Στο δρόμο προς το κέρδος Σημαντικότητα Νεκρού Σημείου Η ΑΕ υπολογίζει τις προοπτικές κέρδους γνωρίζοντας τους διαθέσιμους παραγωγικούς συντελεστές Προσδιορίζεται το ελάχιστο ύψος παραγωγής προϊόντος που καθιστά μια καλλιέργεια οικονομικά βιώσιμη Η εκτίμηση του περιθωρίου συνεισφοράς βοηθάει στην επιλογή του προϊόντος παραγωγής εκ των εναλλακτικών διαθέσιμων

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο «Ρίσκο είναι η αβεβαιότητα που επηρεάζει το status του καθένα και συχνά συνδέεται με αντιξοότητες και χάσιμο» (Bodie & Merton, 1998)

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Παράγοντες δημιουργίας ρίσκου Διακύμανση τιμών Διακύμανση προσφοράς αγροτικών προϊόντων σε ετήσια βάση Ρίσκο καλλιεργητικής περιόδου και ρίσκο εμπορικής περιόδου

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Ανάλυση της έννοιας του ρίσκου στη γεωργία Ρίσκο παραγωγής ή συγκομιδής: Οι άμεσες ή έμμεσες επιπτώσεις από ακραία καιρικά φαινόμενα και από την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας και βιοτεχνολογίας, που παρόλο ότι έχει σαν στόχο την αύξηση της παραγωγής και τη βελτίωση της παραγόμενης ποσότητας, μερικές φορές επηρεάζει αρνητικά την παραγωγική διαδικασία.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Ανάλυση της έννοιας του ρίσκου στη γεωργία Ρίσκο της τιμής του προϊόντος ή γενικότερα της κατάστασης της αγοράς. Θεσμικό ρίσκο: Αναφέρεται στις επιπτώσεις των εφαρμοζόμενων πολιτικών στη αγροτική παραγωγική διαδικασία. Ρίσκο χρηματοδότησης: Η σχέση της εκμετάλλευσης με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εσωκλείει πολύ σημαντικό ρίσκο, γιατί η οποιαδήποτε διακύμανση στα επιτόκια ή γενικότερα στα κριτήρια δανεισμού επηρεάζει καθοριστικά τη ρευστότητα της επιχείρησης και προδικάζει σε πολύ μεγάλο ποσοστό τη μελλοντική πορεία της

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Ανάλυση της έννοιας του ρίσκου στη γεωργία Ανθρώπινο ή προσωπικό ρίσκο: Σχετίζεται με την καλή ή όχι σωματική και ψυχική κατάσταση του ιδιοκτήτη διαδραματίζει και αυτό σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα λόγω της φύσης των εκμεταλλεύσεων της πρωτογενούς παραγωγής που όπως είναι γνωστό είναι έντονα προσωπικού χαρακτήρα στη συντριπτική τους πλειονότητα.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Στρατηγικές διαχείρισης ρίσκου στη γεωργία Διαφοροποίηση Διαχείριση κινητών αξιών Συμβολαιοποίηση

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Διαφοροποίηση Η διαφοροποίηση χρησιμοποιείται σαν στρατηγική βασισμένη στη λογική ότι τα κέρδη από διαφορετικού τύπου επιχειρηματικές δραστηριότητες δεν ακολουθούν όλα μαζί ανοδική ή καθοδική πορεία, συντελώντας με αυτό τον τρόπο στην απόκτηση ενός σταθερού εισοδήματος. Οι συνήθεις εφαρμοσμένες μέθοδοι διαφοροποίησης είναι συνδυασμός καλλιεργειών ή συνδυασμός φυτικής και ζωικής παραγωγής όπου συνήθως η πρόσοδος της τελευταίας είναι η έκφραση της προστιθέμενης αξίας της πρώτης.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Διαχείριση κινητών αξιών Αποτελεί στρατηγική αντιμετώπισης του ρίσκου μέσω της οποίας η αναπτύσσεται μια αποτελεσματική διαχείριση των κινητών αξιών της ΑΕ. Οι βασικότερες κινητές αξίες είναι η συναλλαγματική, το γραμμάτιο εις διαταγή, η επιταγή, οι μετοχές τα ασφάλιστρα κ.α.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση Οι δύο βασικοί τύποι συμβολαίων παραγωγής που εφαρμόζονται είναι συμβόλαια διαχείρισης της παραγωγής και συμβόλαια παροχής εισροών. Άλλη κατηγορία συμβολαίων είναι τα συμβόλαια αγοράς. Τα συμβόλαια αυτά είναι προφορικές ή γραπτές συμφωνίες μεταξύ αγοραστή και παραγωγού προκειμένου να καθοριστεί μια τιμή ή γενικότερα μια απολαβή πριν τη συγκομιδή ή πριν η παραχθείσα ποσότητα τύχει εμπορικής διαπραγμάτευσης

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση – Συμβόλαιο Καθορισμένης Τιμής Στο συμβόλαιο οριζόντιας ή καθορισμένης τιμής (flat or fixed price contracts) ο αγοραστής συμφωνεί να αγοράσει από τον παραγωγό συγκεκριμένη ποσότητα προϊόντος ορισμένης ποιότητας σε συγκεκριμένη τιμή. Η τιμή που προσφέρουν οι αγοραστές είναι απόρροια των τιμών των προθεσμιακών συμβολαίων (futures contracts).

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση - Συμβόλαιο Βάσης Συμβόλαια βάσης (basis contracts) είναι τα συμβόλαια όπου η τιμή πώλησης δεν είναι καθορισμένη, αλλά δεσμευμένη με την τιμή των προθεσμιακών συμβολαίων, αφήνοντας ανοικτή την ημερομηνία εκτέλεσης της εμπορικής πράξης και συνήθως η απόφαση αυτή είναι του παραγωγού. Σαν βάση (basis) λογίζεται η τιμή μετρητοίς που δίνεται εκείνη τη στιγμή, ίση με την τιμή των προθεσμιακών συμβολαίων την ίδια χρονική στιγμή, ενώ η τελική τιμή πώλησης είναι το άθροισμα της βάσης με την τιμή του προθεσμιακού συμβολαίου τη χρονική στιγμή της εμπορικής πράξης.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση - Συμβόλαιο Ελάχιστης Τιμής Το συμβόλαιο ελάχιστης τιμής (minimum – price contracts) είναι βασισμένο στις τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων την περίοδο της συγκομιδής, δίνοντας όμως παράλληλα στον παραγωγό τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει την εμπορική πράξη σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ενδεχόμενα να πουλήσει σε υψηλότερη τιμή, αν οι τιμές των προθεσμιακών αυξηθούν, πραγματοποιώντας όμως αυτή την εμπορική πράξη εντός των χρονικών ορίων που έχουν συμφωνηθεί στο συμβόλαιο.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση - Hedge –to – arrive contract Μια άλλη μορφή συμβολαίων χρησιμοποιεί σαν σταθερό σημείο μια συγκεκριμένη στιγμή προθεσμιακού συμβολαίου και αφήνει σαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης την τιμή που προσφέρει ο τοπικός αγοραστής (hedge –to – arrive contract, HTA). Συμφωνημένο χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί η συναλλαγή υπάρχει και σε αυτή την περίπτωση, αλλά αποφεύγεται η καταβολή προμηθειών σε χρηματιστές όπως συμβαίνει όταν η τελική τιμή πώλησης διαμορφώνεται από τα προθεσμιακά συμβόλαια.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση - Futures contracts (Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης) Τα futures είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο μερών τα οποία συμφωνούν να προχωρήσουν σε μια συγκεκριμένη αγοραπωλησία σε μια συγκεκριμένη μελλοντική χρονική στιγμή και σε συγκεκριμένη τιμή. Στο κείμενο των futures περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια οι όροι της συναλλαγής και το μόνο στοιχείο που αποτελεί μεταβλητό αντικείμενο συναλλαγής είναι η τιμή που διαμορφώνεται με βάση τη προσφορά και τη ζήτηση του προϊόντος.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση - Futures contracts Τα futures που είναι αντικείμενο συναλλαγής στα χρηματιστήρια έχουν σταθερούς όρους συναλλαγής, γιατί αυτό διευκολύνει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να αποκτήσουν εμπειρία στις συναλλαγές, τα στατιστικά στοιχεία να είναι συγκρίσιμα αφού αναφέρονται στις ίδιες παραμέτρους και να εξασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια τη στιγμή που οι όροι συναλλαγής είναι σταθεροί για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν επιδέχονται παρερμηνείες ούτε δικαιολογούν εσφαλμένες κατανοήσεις.

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Συμβολαιοποίηση - Πλεονεκτήματα futures Είναι ευέλικτα γιατί μπορούν να μεταπωληθούν χωρίς τη συμφωνία του αντισυμβαλλομένου Δεν απαιτείται επενδυτικό κεφάλαιο, αλλά μόνο εγγύηση (margin) ίση με το 5-10% της αξία του συμβολαίου Ελαττώνεται η σφοδρότητα των διακυμάνσεων της προσφοράς και της ζήτησης Οδηγεί τη λειτουργία της αγοράς σε καθεστώς ωρίμανσης

Στοιχεία Αγροτικής Παραγωγής – Ρίσκο Επιμέρους Ενέργειες Αντιμετώπισης του Ρίσκου Προσδιορισμός των πιο σημαντικών γεγονότων που εμπεριέχουν ρίσκο Σχηματοποίηση και ποσοτικός προσδιορισμός των πιθανών αποτελεσμάτων, καθώς και οι επιπτώσεις τους Λήψη των κατάλληλων πρωτοβουλιών προκειμένου να επιτευχθεί ένα άριστο μείγμα ρίσκου και προσδοκώμενων απολαβών Χρησιμοποίηση της αποκτηθείσας εμπειρίας προκειμένου να σχεδιαστεί η μελλοντική διαχείριση ρίσκου