Εθνικό και Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα: Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας Κατεύθυνση: Παιδαγωγική Εξάμηνο: ΣΤ’ εξάμηνο, Εαρινό 2016 Μάθημα: Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης Τίτλος εργασίας: Σχολείο και οικογένεια Από: Μαθιούδη Μαργέττα, ΑΜ: 1562201400369 Κούκα Μαρία, ΑΜ: 1562201400345

Σχολείο και οικογένεια Τίτλος Σχολείο και οικογένεια

Θέμα της εργασίας μας είναι η ανάδειξη της σημασίας της σχέσης γονιού και εκπαιδευτικού με σκοπό την καλύτερη επίδοση του παιδιού στα μαθήματα του σχολείου αλλά και στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Συγκεκριμένα, θα θίξουμε περισσότερο τον ρόλο του εκπαιδευτικού, ως τον καθοδηγητή για την βελτίωση αυτής της σχέσης.

Εισαγωγή «Σχολείο και οικογένεια αποτελούν δύο διαφορετικά συστήματα, τα οποία συναντιούνται έχοντας ως κοινό σημείο το παιδί και ως στόχο τη διαπαιδαγώγηση και την κοινωνικοποίησή του. Ο ρόλος τους μπορεί να είναι διαφορετικός, αλλά εξίσου σημαντικός. Η συνεργασία και η επικοινωνία μεταξύ τους αποτελεί μια αναγκαιότητα και έχει σημαντικά οφέλη».

Γιατί αυτό το θέμα; Το θέμα αυτό το επιλέξαμε, διότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε όλους τους τομείς της ζωής του παιδιού. Στο πλαίσιο της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, ασχολούμαστε εξαιτίας του ρόλου που διαδραματίζει το οικογενειακό περιβάλλον στην κοινωνικοποίηση του.

Ο ρόλος της εκπαίδευσης για τα διάφορα κοινωνικά στρώματα Μεσαία κοινωνικά στρώματα: Η εκπαίδευση θεωρείται αυτονόητη Προσδοκίες μόρφωσης για τα παιδιά Επιδιώκουν συχνότερη και καλύτερη ενημέρωση για θέματα εκπαίδευσης. Χαμηλότερα κοινωνικά: Δεν θεωρείται αυτονόητη και απαραίτητη η μόρφωση των παιδιών Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο κοινωνικής ανόδου ολόκληρης της οικογένεια. (Χριστίνα Νόβα- Καλτσούνη, 2010)

Η γονεϊκή εμπλοκή Ορισμοί: 1) Η ενασχόληση των γονέων µε θέµατα και δραστηριότητες που αφορούν την εκπαίδευση (Fan & Chen,2001). 2) Διπλή διάκριση της α) τις γονεϊκές αντιλήψεις και προσδοκίες για την σχολική επιτυχία και την ακαδημαϊκή πρόοδο των παιδιών β) την πολυδιάστατη συμπεριφορά των γονέων στο σπίτι και στο σχολείο έχοντας ως στόχο να ενισχύσουν την ακαδημαϊκή επίδοση των παιδιών τους (Hill & Taylor, 2004). Πρέπει να επισημάνουμε ότι η εμπλοκή των γονέων έχει καθοριστική σημασία για την εξέλιξη των παιδιών-μαθητών.

Μέτρον άριστον…. Αποτελέσματα αποφυγής της εμπλοκής των γονέων Αποτελέσματα της υπερβολικής και αυστηρής εμπλοκής Χαμηλότερες μαθησιακές επιδόσεις Μειωμένα κίνητρα του παιδιού για μάθηση Στάση υποτίμησης της σημασίας της εκπαίδευσης. (Γεωργιου,2000) Πίεση, άγχος και ανασφάλεια στον μαθητή Ταύτιση τους με την σχολική επιτυχία ή αποτυχία (Berthelsen,2008) Αποστροφή προς την μαθησιακή διαδικασία. (Πνευματικός Δ. & συν., 2008)

Αποτελέσματα της σωστής εμπλοκής Καλύτερο οικογενειακό κλίμα, που συνεπάγεται την ψυχική ηρεμία του μαθητή. Θετική εξέλιξη του παιδιού. Βελτίωση κοινωνικής συμπεριφοράς, τόσο μεταξύ των μαθητών, όσο και με τον εκπαιδευτικό. Μείωση σχολικής διαρροής. Σημαντική πρόοδος σε μαθήματα. Καλύτερη διαμόρφωση σχολικής μονάδας, μέσα από την υποστήριξη των γονέων. (Χριστίνα Νόβα- Καλτσούνη, 2010)

Μορφές Ενεργητική: Η καλύτερη μορφή γονεϊκής εμπλοκής, καθώς έχει πιο άμεσα και εμφανή θετικά αποτελέσματα στα παιδιά. Παθητική: Δεν έχει το ίδιο σπουδαία αποτελέσματα με την ενεργητική. Ωστόσο είναι πολύ καλύτερη από την παντελή έλλειψη της. Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο πως μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ σχολείου και οικογένειας παρατηρείται κυρίως στις πρώτες τάξεις της εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο και δημοτικό), ενώ όσο μεγαλώνει το παιδί, τόσο λιγοστεύει η εμπλοκή των γονιών του. (Χριστίνα Νόβα- Καλτσούνη, 2010)

Πως μπορεί να πραγματοποιηθεί Μέσο της βοήθειας προς τους γονείς. Διαδικασία που πραγματοποιείται από εκπαιδευτικούς και συμβούλους, με σκοπό την πιο αποτελεσματική τους ανταπόκριση όσον αφορά το παιδί-μαθητή. Ενώ παρόμοια βοήθεια μπορεί να δοθεί και στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, από τους γονείς με σκοπό να γνωρίσουν καλύτερα την οικογενειακή κατάσταση του παιδιού. Ενημέρωση των γονέων για θέματα του σχολείου. Τέτοια θέματα μπορεί να αφορούν τόσο σχολικά προγράμματα, όσο και τον ίδιο το μαθητή, όπως η πρόοδος του. Εθελοντική συμμετοχή γονέων σε σχολικές δραστηριότητες. Η βοήθεια αυτή, έχει ως στόχο την υποστήριξη της σχολικής μονάδας.

Υποστήριξη μάθησης των παιδιών στο σπίτι, στην ανάγνωση, σε ασκήσεις, αλλά και σε υλικό που έχει χορηγηθεί από τον εκπαιδευτικό. Συνεργασία με τοπικούς φορείς για κοινωνικές δραστηριότητες. Ενεργητική συμμετοχή στην λήψη αποφάσεων, για θέματα που αφορούν την λειτουργία του σχολείου, με την δημιουργία «Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων». (Χριστίνα Νόβα- Καλτσούνη, 2010)

Νομοθεσία Ν.2621 23.6.98 (Φ.Ε.Κ. 136/Α’) Άρθρο 2. § 1. Η συμμετοχή εκπροσώπων των γονέων των μαθητών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα συλλογικά όργανα του παρόντος νόμου προϋποθέτει τη συγκρότηση και λειτουργία συλλόγων γονέων ως σωματείων, σύμφωνα με τις διατάξεις των επομένων παραγράφων και του Αστικού Κώδικα

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Ο εκπαιδευτικός μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά σ την βελτίωση της σχέσης του σχολείου με τη οικογένεια, με δραστηριότητες όπως: Συνάντηση γνωριμίας με τους γονείς κατά την έναρξη του σχολικού έτους με στόχο τον σχεδιασμό και τη διατήρηση της συνεργασίας. Ενημέρωση για θέματα που αφορούν το σχολικό πρόγραμμα και την πρόοδο των παιδιών. Κοινές δραστηριότητες σχολείου-γονέων. Πρόσκληση των γονέων για συμμετοχή σε σεμινάρια και επιμορφώσεις που αφορούν θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας, ασφάλειας και διαπαιδαγώγησης των παιδιών (Μυλωνάκου-Κεκέ,2009). Σχεδιασμός εξατομικευμένων παρεμβάσεων με στόχο την αντιμετώπιση των δυσκολιών των μαθητών στο σχολείο (Dowling & Osborne 2001).

Επίσης, ο εκπαιδευτικός της κάθε τάξης (δημοτικό σχολείο και γυμνάσιο) μπορεί να αναλαμβάνει, με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, να παρέχει οδηγίες στους γονείς για τον τρόπο βοήθειας και ελέγχου της σχολικής εργασίας. Και ακόμα, να προτείνει κατάλογο ιστοσελίδων με ψυχοπαιδαγωγικό περιεχόμενο και κατάλογο κατάλληλων εξωσχολικών βιβλίων. Στην πρώτη συνάντηση να ζητήσει με διακριτικότητα από τους γονείς των νέων μαθητών περισσότερες πληροφορίες για τα παιδιά τους σχετικά με τις μαθησιακές τους επιτεύξεις ή δυσκολίες, με τη συμπεριφορά τους ή κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και μάλιστα να ενημερώνει τακτικά την οικογένεια είτε στο σχολείο είτε εκτός αυτού για την επίδοση και την συμπεριφορά του παιδιού της. (Gonzalez Dehassetal,2005)

Η στάση του εκπαιδευτικού προς τους γονείς Ενσυναίσθηση Πλήρης αποδοχή Ειλικρίνεια  (Μαλικιώση-Λοΐζου,2008) ((Μπρούζος,2004)

Τρόποι προσέγγισης των γονιών στη συνομιλία Σαφής διατύπωση του τι πιστεύει ότι προκαλεί το πρόβλημα στο παιδία, χωρίς όμως να προσάψει κατηγορίες. Αναλυτική περιγραφή της επίδρασης που έχει η κατάσταση που επικρατεί στο παιδί. Χαλαρή στάση του σώματος του εκπαιδευτικού, χωρίς συνεχή βλεμματική επαφή προς τους γονείς. Ήρεμος τόνος φωνής και διατήρηση απόστασης με τους γονείς (πχ: ο εκπαιδευτικός επιλέγει να καθίσει πίσω από το γραφείο του με σκοπό να δείξει μια θέση «εξουσίας», ώστε να δείξει την σοβαρότητα του θέματος. (Μαλικιώση-Λοΐζου,2008)

Δραστηριότητες για να αποκτήσουν οι γονείς καλύτερη σχέση με το σχολείο προτείνεται : (με παρότρυνση του διευθυντή και του διδακτικού προσωπικού της σχολικής μονάδας) η κινητοποίηση της εθελοντικής προσφοράς των γονέων. Οι γονείς μπορούν να προσφερθούν εθελοντικά για τη διεξαγωγή διαφόρων σχολικών δραστηριοτήτων (σχολικές εκδηλώσεις, γιορτές, επισκέψεις, δενδροφυτεύσεις, καθαρισμό παραλιών και χώρων αναψυχής), σχολικών προγραμμάτων (Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης). Η οργάνωση των παραπάνω εκδηλώσεων ή προγραμμάτων θα μπορεί να γίνεται με τέτοιο τρόπο που να κάνει εφικτή την παρουσία των γονέων (μέρες και ώρες των συναντήσεων) αλλά και να λειτουργεί ως κίνητρο για συμμετοχή των γονέων (π.χ. η πρόσκληση να προέρχεται από το ίδιο το παιδί) (Epsteinetal., 2002).

Δραστηριότητες για να αποκτήσουν οι μαθητές καλύτερη σχέση με το σχολείο Ως μια δραστηριότητα για την ενεργοποίηση των μαθητών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα εξαιτίας της σχέσης τους με τους γονείς του, που έχει αντίκτυπο στην κοινωνική ζωή του παιδιού προτείν: Την δημιουργία καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων όπως είναι ο χορός, η ομάδα θεάτρου και η ζωγραφική, στις οποίες το παιδί θα μπορέσει να συμμετάσχει με ευχαρίστηση, να αναπτύξει τις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά, αλλά και να ξεφύγει από τα προβλήματα που στέκονται εμπόδιο στη ζωή του.

Άλλη δραστηριότητα είναι : H οργάνωση εκπαιδευτικών επισκέψεων , με σκοπό την διεύρυνση των γνώσεων των μαθητών καθώς και την σύνδεση νέων πληροφοριών με τις ήδη προϋπάρχουσες. Και τέλος: Σχολικές δραστηριότητες με νόημα, δηλαδή να πραγματοποιούνται σε αυθεντικό πλαίσιο (πραγματική ζωή). Π.χ. οι μαθητές μπορούν να βελτιώσουν τις ικανότητές τους στον γραπτό λόγο με το να εμπλακούν στη σύνταξη μιας εφημερίδας της τάξης τους.

Στρατηγικές για την ενεργοποίηση των μαθητών κατά την διάρκεια του μαθήματος Ο εκπαιδευτικός: Πρέπει να αναγνωρίζει τις επιτυχίες των μαθητών και να τους βοηθά να πιστέψουν στον εαυτό τους. Να προτείνει εργασίες ή δραστηριότητες που προκαλούν την περιέργεια των μαθητών. Και το πιο σημαντικό Η δημιουργία ανοιχτών πλαισίων επικοινωνίας με: Ανοιχτές ερωτήσεις, ύπαρξη συμπληρωματικών και διευκρινιστικών ερωτήσεων αναδιατύπωση των απόψεων των παιδιών συνεχή ανατροφοδότηση και έπαινο του τρόπου σκέψης και ικανότητας των παιδιών να συμμετέχουν στον διάλογο, αποτελούν στρατηγικές για την ενίσχυση της συμμετοχής των παιδιών (Μπιρμπίλη 2008).

Επίλογος Όσο περισσότερο προσανατολισμένη είναι η προσπάθεια που καταβάλλουν και τα δύο μέρη στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας τόσο περισσότερο θα μεγιστοποιούνται τα θετικά αποτελέσματα για όλους. Οι στόχοι του σχολείου θα γίνονται όλο και πιο ξεκάθαροι και κατανοητοί, οι δίαυλοι επικοινωνίας θα διευρύνονται και οι διαπροσωπικές σχέσεις θα βελτιώνονται επιδρώντας θετικά στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών και στην καλύτερη προσαρμογή τους -στο απώτερο μέλλον- στις συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες ως έφηβοι και ως νέοι πολίτες.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!