ΔΙΑΛΕΞΗ 11 Φροντίδα Aσθενών με Διαταραχές των Xοληφόρων, του Ήπατος και του Παγκρέατος ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ ΚΑΙ ΧΟΛΟΚΥΣΤΙΤΙΔΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ ΚΙΡΡΩΣΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ ΚΑΙ ΧΟΛΟΚΥΣΤΙΤΙΔΑ Η χολολιθίαση είναι η παρουσία χολόλιθων στη χοληδόχο κύστη ή στα χοληφόρα Οι λίθοι ποικίλουν σε μέγεθος από πολύ μικρούς (άμμο) σε μεγάλους όσο ένα μπαλάκι του γκολφ Συνήθως τα προβλήματα προκαλούνται από τους μικρότερους λίθους Η χολολιθίαση είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε ασθενείς με καθιστική ζωή, οικογενή προδιάθεση, σακχαρώδη διαβήτη και παχυσαρκία, φάρμακα (τα οποία μειώνουν τη χοληστερόλη αυξάνουν την περιεκτικότητα της χοληστερόλης που εκκρίνεται στη χολή), ασθενείς που έχουν προηγούμενη σημαντική απώλεια βάρους του σώματος, πολλαπλές κυήσεις και η χρήση από του στόματος αντισυλληπτικών Η χολοκυστίτιδα είναι η φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, η οποία σχετίζεται με το σχηματισμό χολόλιθων σε ποσοστό 90% με 95% Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν τους όγκους, πολύ στρεσσογόνες καταστάσεις, τα σοβαρά εγκαύματα ή τα πολλαπλά τραύματα Η χολολιθίαση αναπτύσσεται όταν υπάρχει ανισορροπία ανάμεσα στη χοληστερόλη, στα χολικά άλατα και στο ασβέστιο στη χολή, η οποία καταλήγει σε ίζημα

Συμπτώματα (1/2) Τα συμπτώματα των χολόλιθων ποικίλουν από κανένα σε σοβαρό και ανυπόφορο πόνο (κολικός χοληφόρων) και εξαρτώνται από το βαθμό της απόφραξης της ροής της χολής και της έκτασης της φλεγμονής στην κύστη Αν ένας πόρος είναι αποφραγμένος από λίθο, ένα λιπαρό γεύμα μπορεί να πυροδοτήσει τον έντονο πόνο Ο πόνος μπορεί να αντανακλά στο δεξιό υποχόνδριο ή στην ωμοπλάτη Στην περίπτωση της χολοκυστίτιδας εμφανίζονται ναυτία, έμετος πυρετός και λευκοκυττάρωση H χολή παλινδρομεί στο ήπαρ και στο αίμα εμφανίζεται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος) Αν η απόφραξη δεν αποκατασταθεί, η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του ήπατος

Συμπτώματα (2/2) Τα συμπτώματα που εμφανίζονται συχνότερα σε ασθενή με χρόνια χολοκυστίτιδα είναι πόνος που αντανακλά στην πλάτη στο επίπεδο της ωμοπλάτης Τα επεισόδια μπορεί να εμφανίζονται συχνά (ακόμα και καθημερινά) ή μόνο μια φορά το χρόνο Τα οξέα επεισόδια μπορεί να συνοδεύονται από έμετο και ο ασθενής να παρουσιάσει επιπλέον εφιδρώσεις και εμπύρετο Αν η φλεγμονή δε διορθωθεί σύντομα, η χοληδόχος κύστη μπορεί να γεμίσει με πύο, να υποστεί ρήξη = απελευθέρωση του περιεχομένου στην κοιλιακή χώρα και πρόκληση περιτονίτιδας Η χρόνια χολοκυστίτιδα προκαλεί ήπια συμπτώματα μεταξύ των οξέων επεισοδίων Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσπεψία μετά από την κατανάλωση λιπαρών τροφών, μετεωρισμό, ναυτία μετά από το γεύμα και αίσθημα βάρους στο δεξιό υποχόνδριο

Διάγνωση Η διάγνωση των χολόλιθων συνήθως γίνεται με υπερηχογράφημα ή με αξονική τομογραφία της χοληδόχου κύστης και του χοληφόρου δέντρου Αν ο ασθενής είναι ικτερικός, πραγματοποιείται η ενδοσκοπική ανάστροφη χολαγγειογραφία (ERCP) Οι εξετάσεις ελέγχου της ηπατικής λειτουργίας βοηθούν στη διάγνωση της νόσου της χοληδόχου κύστης και του χοληδόχου δένδρου (η αλανινοαμινοτρανσφεράση και η ασπαρτική αμινοτρανσφεράση θα είναι μόνο μετρίως αυξημένες) Η απόφραξη των χοληφόρων οδηγεί σε αύξηση της άμεσης χολερυθρίνης και της αλκαλικής φωσφατάσης Η απουσία χολής στο έντερο οδηγεί σε αποχρωματισμό των κοπράνων, τα οποία επιπλέουν λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε λίπος Η διάγνωση της χολοκυστίτιδας διευκολύνεται και με την παρουσία στοιχείων στο αίμα, τα οποία υποδηλώνουν λοίμωξη (αυξημένα λευκοκύτταρα και αυξημένη ταχύτητα καθίζησης των ερυθρών)

Θεραπεία Αντιβιοτικά (χορηγούνται σε περιτονίτιδα) Χορηγούνται υγρά και ηλεκτρολύτες Αν η πραγματοποίηση χειρουργικής επέμβασης αντενδείκνυται, τα συμπτώματα μπορούν να ελεγχθούν, σε ένα βαθμό, με δίαιτα χαμηλή σε λίπος και απαγόρευση της λήψης αλκοόλ Μικρά και συχνά γεύματα Η χειρουργική επέμβαση εκλογής είναι η (λαπαροσκοπική) χολοκυστεκτομή (εκτομή της χοληδόχου κύστης) Αν υπάρχει υποψία ύπαρξης λίθων στον κοινό χοληδόχο πόρο, αυτός θα πρέπει να διερευνάται είτε πριν ή κατά τη διάρκεια του χειρουργείου Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο ασθενής να παρακολουθείται στενά για εσωτερική αιμορραγία (κοιλιακή ευαισθησία, πόνο, ζωτικά σημεία) Μια πειραματική διαδικασία (διάλυση εξ επαφής), περιλαμβάνει την έγχυση του φαρμάκου μεθυλτερβουτυλαιθέρα στη χοληδόχο κύστη προκειμένου να διαλυθούν οι λίθοι (1-3 ημέρες) Η λιθοτριψία περιλαμβάνει τη χρήση υπερήχων (διαμέσου του σώματος = διασπούν τους λίθους)

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Υπάρχουν πέντε τύποι ιογενούς ηπατίτιδας (Α,Β,C,D,E) Μεταδίδεται είτε με μολυσμένο νερό ή τροφή, μέσω μολυσμένων κοπράνων ή με μολυσμένο αίμα ή βιολογικά υγρά Τα ηπατοκύτταρα καταστρέφονται είτε άμεσα από τη δράση των ιών απ' ευθείας σ' αυτά είτε μέσω της ανοσολογικής απάντησης των κυττάρων στον ιό Οι ιοί της ηπατίτιδας Β, C και D μπορεί να προκαλέσουν χρόνια φλεγμονή και νέκρωση του παρεγχύματος Οι ιοί της ηπατίτιδας Α και Ε μεταδίδονται κυρίως με την κοπρανοστοματική οδό και είναι υπεύθυνοι για τις επιδημίες ηπατίτιδας Οι ιοί της ηπατίτιδας Β και C μεταδίδονται παρεντερικά και σεξουαλικά καθώς είναι παρόντες στο σπέρμα, στις κολπικές εκκρίσεις και στο σάλιο των φορέων Η ηπατίτιδα D συνυπάρχει με ηπατίτιδα Β ή C και μεταδίδεται με τους ίδιους τρόπους Οι ηπατίτιδες Β και C αποτελούν τις σοβαρότερες μορφές ηπατίτιδας

Συμπτώματα Για την ηπατίτιδα Α έχουν οξεία έναρξη, ενώ στην περίπτωση της ηπατίτιδας B, C και D η έναρξη είναι βραδύτερη και περισσότερο ύπουλη Υπάρχουν τρεις φάσεις ηπατίτιδας με ίκτερο: προϊκτερική φάση: προηγείται του ικτέρου και διαρκεί 1-21 ημέρες ικτερική φάση: χαρακτηρίζεται από ίκτερο και διαρκεί 2-4 εβδομάδες μεθικτερική φάση: ξεκινά όταν εξαφανιστεί ο ίκτερος (μπορεί να διαρκέσει 2-4 μήνες) Η ηπατίτιδα D μερικές φορές προκαλεί μαζική καταστροφή των ηπατικών κυττάρων, προκαλώντας ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο του ασθενούς Οι ηπατίτιδες B και D καταλήγουν σε χρονιότητα στο 2% με 10% των περιπτώσεων

Διάγνωση Η ηπατίτιδα διαγιγνώσκεται από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και την αύξηση των τιμών των ηπατικών δοκιμασιών Μπορούν να πραγματοποιηθούν εργαστηριακές εξετάσεις για την παρουσία ορολογικών δεικτών του ιού όπως το αντιγόνο επιφανείας του ιού της ηπατίτιδας Α (HAsAg) ή της ηπατίτιδας Β (HBsAg) Η χρόνια ηπατίτιδα καθορίζεται από τη βιοψία ήπατος  

Θεραπεία Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την οξεία ιογενή ηπατίτιδα Η ηπατίτιδα Α αντιμετωπίζεται με ανάπαυση και αποφυγή των παραγόντων που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη (καλά ισορροπημένη δίαιτα, η κατανάλωση αλκοόλ απαγορεύεται) Για την ηπατίτιδα Β και C, η φαρμακευτική θεραπεία χρησιμοποιείται για να μειωθεί το ιικό φορτίο, μειώνοντας την εξέλιξη της νόσου Επιπλέον, η θεραπεία κατευθύνεται στην υποστηρικτική φροντίδα του ασθενούς, για την ενδυνάμωση των αμυντικών του μηχανισμών προκειμένου να επιτευχθεί η αναγέννηση του ήπατος Στόχος είναι η ενυδάτωση, η επαρκής ανάπαυση και η σωστή διατροφή Τα εμβόλια διεγείρουν την ανοσολογική απάντηση σε περίπου 95% των περιπτώσεων και προστατεύουν για περίπου 15 έτη Δεν υπάρχει προφυλακτικό εμβόλιο έναντι του ιού της ηπατίτιδας C ! Η ηπατίτιδα αποτελεί επαγγελματική πάθηση για όλους όσους έχουν άμεση επαφή με τους ασθενείς (το προσωπικό των υπηρεσιών υγείας θα πρέπει να εμβολιαστεί έναντι της ηπατίτιδας Β που είναι δραστικό για τουλάχιστον 15 έτη)

ΚΙΡΡΩΣΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Ο ιός της ηπατίτιδας C είναι υπεύθυνος για περισσότερο από το 60% των περιπτώσεων κίρρωσης και η αμέσως επόμενη αιτία είναι η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ Η κίρρωση είναι μια προοδευτική χρόνια νόσος του ήπατος Το χαρακτηριστικό της κίρρωσης είναι η καταστροφή των φυσιολογικών ηπατικών δομών και η αντικατάστασή τους με νεκρωτικό ιστό Η οριστική διάγνωση της κίρρωσης του ήπατος γίνεται με την πραγματοποίηση βιοψίας Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να αποκαλύψουν χαμηλές τιμές αλβουμίνης και αυξημένο χρόνο προθρομβίνης, καθώς και αυξημένες τιμές AST, ALT και LDH Η αξονική τομογραφία και το υπερηχογράφημα μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό του μεγέθους του ήπατος και την παρουσία μαζών, διαταραχών της αιματικής ροής στο ήπαρ, καθώς και κάθε μορφή απόφραξης

Συμπτώματα Η κίρρωση εξελίσσεται χωρίς συμπτώματα μέχρι να συμβεί σοβαρή ηπατική βλάβη Τα υποκειμενικά συμπτώματα περιλαμβάνουν την κόπωση, την αδυναμία, την κεφαλαλγία, την ανορεξία, τη δυσπεψία, τον κοιλιακό πόνο, τη ναυτία και τον έμετο Τα αντικειμενικά συμπτώματα περιλαμβάνουν την αποβολή πολλών αερίων, τον κνησμό του δέρματος, τον πυρετό, οιδήματα κάτω άκρων Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστούν διογκωμένες φλέβες γύρω από τον ομφαλό που είναι υποδηλωτικές πυλαίας υπέρτασης (τα ηπατοκύτταρα αρχίσουν να εκφυλίζονται=τα αιμοφόρα αγγεία δεν λειτουργούν φυσιολογικά= απόφραξη στη ροή του αίματος μέσω της πυλαίας κυκλοφορίας=πυλαία συστηματική υπέρταση) Το ήπαρ συχνά διογκώνεται και είναι ψηλαφητό κάτω από το δεξιό πλευρικό τόξο Επίσης, είναι παρούσα κοιλιακή διάταση και διόγκωση του σπλήνα Τα ούρα μπορεί να είναι σκούρα και δύσοσμα και τα κόπρανα αποχρωματισμένα Ο ίκτερος εμφανίζεται είτε γιατί το ήπαρ δεν μπορεί να μεταβολίσει τη χολερυθρίνη ή επειδή η ροή της χολής διακόπτεται Τα πρώτα σημεία ικτέρου είναι ορατά στο σκληρό χιτώνα του οφθαλμού (κίτρινο χρώμα) Τα αυξημένα επίπεδα των ηπατικών ενζύμων δεν εμφανίζονται μέχρι να καταστραφεί το 65% της ηπατικής λειτουργίας και ο ασθενής δεν αναζητά ιατρική βοήθεια μέχρι να αναπτυχθεί ασκίτης (παρουσία ορώδους υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα)

Θεραπεία Η θεραπεία στοχεύει στη διακοπή της καταστροφής του ήπατος και στην επανάκτηση των λειτουργιών του Θα πρέπει να συνιστάται ανάπαυση στον ασθενή προκειμένου να βοηθήσει στην αποκατάσταση του ήπατος Οι διατροφικές διαταραχές αντιμετωπίζονται με συμπληρώματα διατροφής και ειδική δίαιτα Όταν τα ηπατοκύτταρα αποτυγχάνουν να λειτουργήσουν σωστά, ο ασθενής βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο λοίμωξης Γι' αυτό πρέπει να προστατεύεται από την έκθεση σε λοιμώξεις και τα αντιβιοτικά θα πρέπει να χορηγούνται αμέσως μόλις διαπιστωθεί κάποια λοίμωξη Η θεραπευτική αντιμετώπιση του ασκίτη περιλαμβάνει τη μείωση των προσλαμβανομένων υγρών και του νατρίου και τη χορήγηση διουρητικών Στο παρελθόν, η αντιμετώπιση του ασκίτη περιοριζόταν μόνο στην παρακέντηση της κοιλιάς για την αφαίρεση του συγκεντρωμένου υγρού (το μέτρο αυτό είναι συνήθως προσωρινό και δημιουργεί το πρόβλημα της γρήγορης επανασυγκέντρωσης υγρού, της απώλειας πρωτεϊνών και της πιθανής εισόδου λοιμωδών μικροοργανισμών στο περιτόναιο)

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Ο καρκίνος του ήπατος μπορεί να προκληθεί από την αφλατοξίνη (μύκητας που αναπτύσσεται στα μουχλιασμένα φιστίκια, καλαμπόκια και δημητριακά) Ο μεταστατικός καρκίνος στο ήπαρ είναι πολύ συχνότερος από τον πρωτοπαθή, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο Η κίρρωση και η ηπατίτιδα Β ή η ηπατίτιδα C αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος Υπάρχουν δύο τύποι πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος: το ηπάτωμα, το οποίο προκύπτει από τα ηπατοκύτταρα το χολαγγειοκαρκίνωμα ή καρκίνωμα των χοληφόρων αγγείων

Συμπτώματα και Διάγνωση Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο στο δεξιό υποχόνδριο, κόπωση, ανορεξία, απώλεια βάρους, αδυναμία ή πυρετό μαζί με σημεία μειωμένης ηπατικής λειτουργίας Ο πόνος μπορεί να αντανακλά στην πλάτη Επειδή τα συμπτώματα συχνά είναι άτυπα, η διάγνωση τίθεται καθυστερημένα και ο θάνατος μπορεί να επέλθει σε 6 με 18 μήνες Οι διαγνωστικές δοκιμασίες χρησιμοποιούνται για να καθοριστεί η παρουσία του όγκου και το στάδιο του καρκίνου, καθώς και το σημείο μιας μετάστασης Η βιοψία με λεπτή βελόνα κατά τη διάρκεια της ERCP μπορεί να βοηθήσει να τεθεί η διάγνωση με ακρίβεια

Θεραπεία Αν δεν βρεθεί απομακρυσμένη μετάσταση και δεν υπάρχει συμμετοχή των λεμφαδένων, μπορεί να είναι εφικτή η χειρουργική εκτομή Αν ο όγκος είναι πρωτοπαθής και δεν έχει δώσει μεταστάσεις, η μεταμόσχευση ήπατος αποτελεί μια επιλογή Η συντηρητική θεραπεία είναι συνδυασμένη με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία Η ογκεκτομή χρησιμοποιείται για όγκους με διάμετρο μικρότερη από 5 εκατοστά (η αιθανόλη καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα) Η εφαρμογή laser που χρησιμοποιεί τη θερμότητα για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα (τοπική αναισθησία) Κρυοθεραπεία (ένας καθετήρας εναποθέτει υγρό άζωτο στο σημείο του όγκου και καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα) Ραδιοανοσοθεραπεία (χρησιμοποιεί ένα ραδιοϊσότοπο, το οποίο χορηγείται ενδοφλεβίως, συγκεντρώνεται στο ήπαρ και ακτινοβολεί τον όγκο εσωτερικά)

Οξεία παγκρεατίτιδα Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του παγκρέατος Μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια Συνοδεύει την απόφραξη του παγκρεατικού πόρου από χολόλιθο ή την παλινδρόμηση της χολής στον παγκρεατικό πόρο Οι περισσότερες αιτίες παγκρεατίτιδας σχετίζονται με τον αλκοολισμό Οι ιογενείς λοιμώξεις, τα τραύματα, η ERCP, τα έλκη, η τοξικότητα, οι μεταβολικές διαταραχές μπορούν να προκαλέσουν παγκρεατίτιδα Οι άνδρες τείνουν να εμφανίζουν παγκρεατίτιδα = αλκοόλ Στις γυναίκες, σχετίζεται συχνότερα με τους χολόλιθους Στην παγκρεατίτιδα, η σοβαρή φλεγμονή και η καταστροφή προκαλούνται από τη διαφυγή παγκρεατικών ενζύμων Τα ένζυμα δρουν άμεσα στον ιστό και προκαλούν αιμορραγία, αυτοπεψία και νέκρωση (δεν είναι σαφές με ποιο τρόπο δημιουργείται η αυτοπεψία = ένας πιθανός μηχανισμός είναι η παλινδρόμηση της χολής και του δωδεκαδακτυλικού υγρού στον παγκρεατικό πόρο)

Συμπτώματα Κοιλιακός πόνος (συνήθως είναι οξύς, σταθερός και εντοπίζεται στο επιγάστριο ή στο αριστερό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς) Η καθιστή θέση με κλίση του κορμού προς τα εμπρός συνήθως ανακουφίζει τον πόνο Η λήψη τροφής επιδεινώνει τον πόνο, ο οποίος συνήθως συνοδεύεται από ναυτία και έμετο Επίσης, μπορεί να υπάρχουν εφίδρωση και αδυναμία, σημεία και συμπτώματα αναπνευστικής δυσχέρειας, καταπληξίας και ταχυκαρδίας, λευκοκυττάρωση και εμπύρετο Η κλινική εξέταση της κοιλιάς θα αποκαλύψει ευαισθησία και σύσπαση Στην περίπτωση της περιτονίτιδας, θα υπάρχει διάταση και σκληρότητα Οι εντερικοί ήχοι μπορεί να είναι μειωμένοι ή να απουσιάζουν Η αμυλάση του ορού μπορεί να είναι 2 φορές πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα και θα παραμείνει αυξημένη για 72 ώρες Η λιπάση του ορού θα παραμείνει αυξημένη για αρκετές ημέρες Οι εργαστηριακές τιμές υποδηλώνουν υπογλυκαιμία, υπασβεστιαιμία και υποκαλιαιμία Η διάγνωση βασίζεται στο υπερηχογράφημα κοιλίας, αξονική και εξετάσεις αμυλάσης ούρων και ορού

Θεραπεία Είναι υποστηρικτική και περιλαμβάνει τη διαχείριση του πόνου και τη μείωση των παγκρεατικών εκκρίσεων με το να μην προσλαμβάνει ο ασθενής τίποτα από το στόμα Άλλοι στόχοι περιλαμβάνουν, την πρόληψη της καταπληξίας, τη χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών Για τον έλεγχο του πόνου μπορεί να απαιτείται η ενδοφλέβια χορήγηση μορφίνης μέσω της αντλίας PCA Οι ανταγωνιστές των υποδοχέων ισταμίνης μπορεί να χορηγηθούν για να μειώσουν την έκκριση του υδροχλωρικού οξέος, η οποία διεγείρει την παγκρεατική δραστηριότητα Ο ασθενής δεν πρέπει να λάβει τίποτα από το στόμα κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης, προκειμένου να αποφευχθεί η διέγερση του παγκρέατος και η περαιτέρω φλεγμονή Συνήθως εισάγεται ρινογαστρικός καθετήρας για την κένωση του στομάχου Υγρά χορηγούνται ενδοφλεβίως μέχρι το οίδημα του παγκρέατος και του παγκρεατικού πόρου να υποχωρήσει και τα πεπτικά υγρά να μπορούν και πάλι, όταν ο ασθενής σιτίζεται, να ρέουν μέσα στο δωδεκαδάκτυλο Οι περισσότεροι ασθενείς με οξεία παγκρεατίτιδα θεραπεύονται όταν ακολουθηθεί αυτή η θεραπευτική αντιμετώπιση

ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι συχνότερη στους άνδρες οι οποίοι έχουν ιστορικό αλκοολισμού Επαναλαμβανόμενες προσβολές από φλεγμονή προκαλούν προοδευτική ίνωση του αδένα, στένωση των πόρων και τελικά ασβεστοποίηση Ο κοιλιακός πόνος είναι το μείζον σύμπτωμα Μπορεί να υπάρχουν περίοδοι οξέος πόνου αλλά ο χρόνιος πόνος, ο οποίος διαρκεί μήνες ή και χρόνια είναι ο συνηθέστερος Άλλα συμπτώματα σχετίζονται με την παγκρεατική ανεπάρκεια καθώς όλο και λιγότερος παγκρεατικός ιστός είναι λειτουργικός Κυριότερες εκδηλώσεις είναι η δυσαπορρόφηση με απώλεια βάρους, η στεατόρροια, η δυσκοιλιότητα, ο ήπιος ίκτερος με υπέρχρωση των ούρων και ο σακχαρώδης διαβήτης

Διάγνωση - Θεραπεία Ο υπολογισμός των διττανθρακικών και η απελευθέρωσή τους στο δωδεκαδάκτυλο μετά από διέγερση με σεκρετίνη, είναι η συνήθης δοκιμασία για τη χρόνια παγκρεατίτιδα Άλλες διαγνωστικές δοκιμασίες είναι η μέτρηση του λίπους στα κόπρανα, η γλυκόζη νηστείας, η αρτηριογραφία και οι ακτινολογικές εξετάσεις του παγκρέατος Ο καρκίνος του παγκρέατος ή άλλη διαταραχή του ήπατος μπορεί να οδηγήσει στα ίδια αποτελέσματα στις παραπάνω δοκιμασίες (η διαφορική διάγνωση είναι δύσκολη) Η αμυλάση του ορού και η λιπάση μπορεί να είναι αυξημένες ή φυσιολογικές Μπορεί να υπάρχει αύξηση της χολερυθρίνης του ορού και της αλκαλικής φωσφατάσης Σπάνια είναι παρόντα η λευκοκυττάρωση και η αυξημένη ΤΚΕ Η θεραπεία είναι ίδια με εκείνη της οξείας παγκρεατίτιδας Η μακροχρόνια αντιμετώπιση του πόνου είναι δύσκολη (ο ασθενής λαμβάνει μη ναρκωτικά αναλγητικά προκειμένου να αποφευχθεί ο εθισμός = συνήθως δεν επαρκούν για τον έλεγχο του πόνου) Χορηγούνται παγκρεατικά ένζυμα Δεν θα πρέπει να καταναλώνεται αλκοόλ Η χρόνια παγκρεατίτιδα επιδρά σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο ζωής των ασθενών και συχνά συνοδεύεται από κατάθλιψη η οποία απαιτεί ψυχιατρική βοήθεια

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Η αιτία του καρκίνου του παγκρέατος είναι άγνωστη Είναι συνηθέστερος στους άνδρες από ότι στις γυναίκες, σε ηλικίες >70 ετών Η δίαιτα πλούσια σε κόκκινο κρέας και λίπη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο Είναι συχνά θανατηφόρος μέσα σε ένα έτος από τη διάγνωση Συνήθως, ο ασθενής το ανακαλύπτει σε πολύ προχωρημένο στάδιο καθώς ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός στα πρώιμα στάδια Ο καπνός του τσιγάρου είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου Το αδενοκαρκίνωμα προέρχεται από τα επιθηλιακά κύτταρα των πόρων και είναι η συνηθέστερη μορφή καρκίνου Οι όγκοι της κεφαλής του παγκρέατος αποφράσσουν τη ροή της χολής και των παγκρεατικών ενζύμων Ο καρκίνος του σώματος και της ουράς του παγκρέατος συνήθως παραμένει ασυμπτωματικός μέχρι τα πολύ προχωρημένα στάδια Η μετάσταση εμφανίζεται πρώιμα Η απόφραξη των χοληφόρων συνήθως προκαλεί ηπατική ανεπάρκεια, η οποία με τη σειρά της συχνά προκαλεί το θάνατο

Συμπτώματα- Διάγνωση Ο επιγαστρικός πόνος και η απώλεια βάρους είναι τα κύρια συμπτώματα Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί ανορεξία και έμετος και ο ασθενής να αναπτύξει δυσανεξία στο κόκκινο κρέας Όταν η νόσος είναι προχωρημένη, εμφανίζεται ίκτερος με υπέρχρωση των ούρων και αποχρωματισμό των κοπράνων Υπάρχει μειωμένη ανοχή γλυκόζης και η θρομβοφλεβίτιδα μπορεί να προκαλέσει πόνο στα κάτω άκρα Σε ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος υπάρχει αυξημένη επίπτωση σχηματισμού θρόμβων  Η διάγνωση τίθεται με τη βοήθεια υπερήχων, απεικονιστικών τεχνικών και βιοψίας με λεπτή βελόνη Όταν υπάρχει καρκίνος του παγκρέατος στο 80-90% των περιπτώσεων, εμφανίζονται αυξημένα επίπεδα καρκινοεμβρυϊκού αντιγόνου Ωστόσο, η παρουσία της β-χοριακής γοναδοτροφίνης στον ορό και του CA 72-4, είναι ο σημαντικότερος δείκτης που υποδηλώνει την ύπαρξη καρκίνου του παγκρέατος Οι καρκινικοί δείκτες CA 19-9 και CA 242 χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της πιθανής διασποράς ή επανεμφάνισης

Θεραπεία Υψηλές δόσεις οπιοειδών αναλγητικών για την αντιμετώπιση του πόνου Η πρόληψη της υποθρεψίας αποτελεί πρωταρχικό στόχο (εντερική σίτιση μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω καθετήρα στη νήστιδα-νηστιδοστομία) Η χειρουργική θεραπεία είναι κατάλληλη αλλά δεν έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας στη θεραπεία της νόσου (5ετή επιβίωση σε ποσοστό μικρότερο από 5%) Η χειρουργική θεραπεία (ολική παγκρεατεκτομή) χρησιμοποιείται κυρίως για την ανακούφιση από τα συμπτώματα της απόφραξης, από το σοβαρό πόνο ή άλλες επιπλοκές Η θεραπεία με Gemcitabine (Gemzar) είναι η συνήθης φροντίδα για τους ασθενείς με μη χειρουργήσιμους ή μεταστατικούς όγκους Η εντατική εξωτερική ακτινοθεραπεία μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο, να αποκαταστήσει την απόφραξη του πόρου και να βελτιώσει την απορρόφηση της τροφής Εμφυτεύεται το ραδιενεργό ιώδιο (125Ι) σε συνδυασμό με συστηματική ή ενδαρτηριακή χορήγηση φλουορεξιδίνης

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ