Βιοστατιστική Ι Μέτρα συσχέτισης στις επιδημιολογικές μελέτες Μέτρα συσχέτισης στις επιδημιολογικές μελέτες Σχετικός κίνδυνος (Risk Ratio/Relative Risk)

Σύγκριση Επιπολασμού – Επίπτωσης Νέες περιπτώσεις στην περίοδο της μελέτης Πληθυσμός σε κίνδυνο Ανοιχτός Κλειστός Συγκεκριμένη χρονική περίοδο μελέτης Επιπολασμός Το σύνολο των περιπτώσεων της μελέτης Όλος ο πληθυσμός (ασθενείς και μη ασθενείς) Μια χρονική στιγμή ή περίοδο

Σχέση μεταξύ επιπολασμού και επίπτωσης

Παράδειγμα

Παράδειγμα-συνέχεια

Τι είναι έκθεση-αποτέλεσμα; Έκθεση (exposure): οποιοσδήποτε πιθανός παράγοντας μπορεί να επηρεάσει την συχνότητα μιας νόσου στον γενικό πληθυσμό Φυσική δραστηριότητα στην παιδική παχυσαρκία, κάπνισμα στον καρκίνο του πνεύμονα Το υπό μελέτη χαρακτηριστικό (ανεξάρτητη μεταβλήτη ) Αποτέλεσμα (outcome, disease, εξαρτημένη μεταβλητή):Η υπό μελέτη νόσος ή χαρακτηριστικό Παιδική παχυσαρκία, καρκίνος του πνεύμονα

Πως αποτιμάτε η σχέση μεταξύ έκθεσης και αποτελέσματος; Μελέτες παρατήρησης Συγχρονικές μελέτες (cross-sectional studies) Προοπτικές μελέτες (cohort studies) Μελέτες ασθενών-μαρτύρων (case-control studies) Πειραματικές μελέτες Κλινικές δοκιμές (clinical trials)

Εκτίμηση της σχέσης έκθεσης-αποτελέσματος στις επιδημιολογικές έρευνες Εκτίμηση της σχέσης έκθεσης-αποτελέσματος στις επιδημιολογικές έρευνες Σχετικός κίνδυνος (relative risk) Σχετικός λόγος (odds ratio) Ανήκουν στους λόγους ( ratios) Κλάσματα ο αριθμητής ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ δεν αποτελεί μέρος του παρανομαστή Έστω ποσό Α,Β τότε λόγος του Α ως προς το Β ισούται με R= A/B

Μελέτες κοορτής (cohort studies) Εκτεθειμένα έναντι Μη-εκτεθειμένα στον παράγοντα Πληθυσμός Νοσούντες έναντι Μη-νοσούντες Άτομα χωρίς τη νόσο Παρατήρηση Δειγματοληψία Πρωτόκολλο

Μέτρηση της σχέσης Σχετικός κίνδυνος Μέτρηση της σχέσης Σχετικός κίνδυνος ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΣΟΥ ΜΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΣΟΥ ΕΚΤΕΘΕΝΤΕΣ Α Β Α+Β ΜΗ-ΕΚΤΕΘΕΝΤΕΣ Γ Δ Γ+Δ Α+Γ Β+Δ Ν Χρόνος Σταθερό Τυχαίο

Αρχικά… Εκτεθειμένοι (exposed) α+b Μη εκτεθειμένοι (unexposed) c+d

Παρακολουθούμε για να διαπιστώσουμε … Νοσούντες Μη-Νοσούντες Σύνολο Εκτεθειμένοι (exposed) α b α+b Μη εκτεθειμένοι (unexposed) C d c+d

Στην συνέχεια προσδιορίζουμε… Νοσούντες Μη-Νοσούντες Συνολο Επίπτωση Εκτεθειμένοι (exposed) α b α+b α/α+b Μη εκτεθειμένοι (unexposed) C d c+d c/c+d

Τελικά υπολογίζουμε… RR = a/a+b/ c/c+d Νοσούντες Μη-Νοσούντες Συνολο Επίπτωση Εκτεθειμένοι (exposed) α b α+b α/α+b Μη εκτεθειμένοι (unexposed) C d c+d c/c+d RR = a/a+b/ c/c+d

Σχετικός κίνδυνος Επίπτωση ή τρέχων δείκτης περιστατικών: # νέο- νοσούντων δια το συνολικό αριθμό των ατόμων του πληθυσμού αναφοράς στην αρχή του χρόνου παρατήρησης (κλειστός πληθυσμός) Η επίπτωση εκφράζει κίνδυνο (ή πιθανότητα εκδήλωσης νόσου μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα) Άρα η επίπτωση της νόσου στους εκτεθέντες είναι Α/(Α+Β) και στους μη-εκτεθέντες είναι Γ/(Γ+Δ). Σχετικός Κίνδυνος (ΣΚ) είναι ο λόγος των επιπτώσεων.

Μέτρηση της σχέσης Σχετικός κίνδυνος Μέτρηση της σχέσης Σχετικός κίνδυνος Ερμηνεία: Κατά πόσο μεγαλύτερος ή μικρότερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης του νοσήματος στα εκτεθειμένα άτομα σε σχέση με τα μη εκτεθειμένα άτομα. Παίρνει μόνο θετικές τιμές Αν <1: η έκθεση δρα προστατευτικά όσο αυξάνεται η έκθεση, μειώνεται η συχνότητα εμφάνισης του νοσήματος Αν >1: η έκθεση δρα επιβαρυντικά όσο αυξάνεται η έκθεση, αυξάνεται η συχνότητα εμφάνισης του νοσήματος Αν =1: η έκθεση δεν επιδρά στην νόσο Μεταβολή στην έκθεση δεν μεταβάλλει την συχνότητα εμφάνισης του νοσήματος

Μέτρηση της σχέσης Σχετικός κίνδυνος – Παράδειγμα Μέτρηση της σχέσης Σχετικός κίνδυνος – Παράδειγμα Πίνακας 1. Αποτελέσματα έρευνας Σχέσης Παχυσαρκίας και Λιπώδους Διήθησης του Ήπατος σε παιδιά 10-14 ετών διάρκειας 1 έτους Κατηγορία Σωματικού Βάρους Περιστατικά Υγιείς Σύνολο Φυσιολογικού Βάρους 2 56 58 Υπέρβαρα/Παχυσαρκα 13 80 93 15 136 151

Σχετικός κίνδυνος-Παράδειγμα Υπολογισμός Σχετικού Kινδύνου εμφάνισης Λιπώδους Διήθησης του Ήπατος στα υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά ως προς τα παιδιά φυσιολογικού βάρους Ερμηνεία: Υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά έχουν 4πλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν λιπώδη διήθηση του ήπατος ως προς παιδιά φυσιολογικού βάρους Σ.Κ ( RR)= 13/93 / 2/58 = 4.05

RR με την χρήση του SPSS

Ερωτήσεις