ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΜΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΜΣ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Μ. Δ. Χρυσομάλλης Αναπληρωτής Καθηγητής
Έδρα Jean Monnet
"The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein."
ΕΟΔ – ανεπάρκειες (α) Δομική ανεπάρκεια λόγω της μη εγκαθίδρυσης μιας πραγματική κοινή Οικονομική Πολιτική. Βασικές πτυχές αυτής της ανεπάρκειας ήταν οι εξής: Χαλαρές ως ανύπαρκτες νομικές δεσμεύσεις των Κ-μ και προτροπή περισσότερο σε αυτοπειθαρχία (self – discipline). Οι διαδικασίες, που προέβλεπε η Συνθήκη για τη δημοσιονομική πειθαρχία και το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης κατέρρευσαν, όταν το 2003- 2004 Γαλλία και Γερμανία στην ουσία αρνήθηκαν να μειώσουν τα ελλείμματά τους. Πολιτική και κατά διακριτική ευχέρεια διαχείριση της ΔΥΕ από το Συμβούλιο. Εξαίρεση της ΔΥΕ από την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της ΕΕ.
ΕΟΔ – ανεπάρκειες (β) Ουσιαστικές αδυναμίες στην άσκηση της εποπτείας και του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των Κ-μ. Οι πιο σημαντικές απ’ αυτές είναι οι εξής: Η εποπτεία ήταν περιορισμένη καθ’ ύλη, αφού βασίζονταν σε λίγες και ανελαστικές παραμέτρους (δημοσιονομικό έλλειμμα και χρέος). Η ποιότητα των οικονομικών στοιχείων, που είχε στη διάθεσή της η Επιτροπή κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της βρίσκονταν σε αμφισβήτηση, Η ΔΥΕ του άρθρου 126 ΣΛΕΕ κρίθηκε ως αναποτελεσματική, Η προβλεπόμενη διαδικασία επιβολής κυρώσεων ουδέποτε λειτούργησε για διάφορους λόγους.
ΕΟΔ – ανεπάρκειες (γ) Απουσία μηχανισμών πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων, για να αποφευχθεί η ανασφάλεια στις αγορές και να αποτραπεί ο «ηθικός κίνδυνος» (moral hazard) «Η δημοσιονομική σταθερότητα, μέσω της πειθαρχίας, σε συνδυασμό με τον ασθενή, όπως προαναφέρθηκε, συντονισμό των οικονομικών πολιτικών των Κρατών-μελών θα απέτρεπαν την εμφάνιση διαταραχών ή κρίσεων στο εσωτερικό της Ευρωζώνης ή θα τις περιόριζαν στην επικράτεια μεμονωμένων κρατών, χωρίς κινδύνους μετάδοσης στα άλλα μέλη της ευρωζώνης». Η θέση αυτή αποδείχτηκε απολύτως εσφαλμένη και τα Κ-μ της ευρωζώνης αναγκάστηκαν αφενός να δημιουργήσουν τους αναγκαίους μηχανισμούς εν μέσω της κρίσης, χωρίς σταθερά νομικά θεμέλια και αφετέρου να καταφύγουν στην «τεχνογνωσία» του ΔΝΤ για την κάλυψη του υπαρκτού ελλείμματος.
ΕΟΔ – ανεπάρκειες (δ) Η έναρξη λειτουργίας της ΟΝΕ συνοδεύτηκε από απότομη επιτάχυνση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης. Παρά την αυξημένη ολοκλήρωση των αγορών, η ευθύνη για την προληπτική εποπτεία και τη διαχείριση των κρίσεων παρέμεινε κατά κύριο λόγο στο επίπεδο των Κρατών-μελών, δηλαδή κατακερματισμένη σε εθνικό επίπεδο. Η έλλειψη κοινών κανόνων και θεσμικών οργάνων, αρμόδιων για την εποπτεία και την εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού τομέα στο σύνολο της ευρωζώνης. Η ανυπαρξία ολοκληρωμένου πλαισίου καθώς και ενός μηχανισμού «αμοιβαιοποίησης» της αντιμετώπισης κινδύνων, που προέρχονται από τον τραπεζικό τομέα και πλήττουν περισσότερα ή και όλα τα Κράτη-μέλη.
ΕΟΔ – ανεπάρκειες (ε) Οι μηχανισμοί της ΕΟΔ παρουσίασαν, όπως είναι φυσιολογικό, όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: χρονοβόρες διαδικασίες λήψης αποφάσεων, θεσμικός πολυκεντρισμός, έλλειψη συνοχής και πολυγλωσσία (Κ-μ, ΕΚΤ, Επιτροπή, Προεδρία, ECOFIN, Eurogroup), έλλειμμα οραματικής πολιτικής ηγεσίας, εμφάνιση εθνικισμού και σοβινισμού σε συνδυασμό με εκτεταμένο λαϊκισμό σε πολλά Κ-μ, κατάρρευση στην ουσία του εξισορροπητικού άξονα Παρισιού – Βόννης, αδυναμία των πολιτικών ηγεσιών να εσωτερικεύσουν τις συνέπειες της μεγάλης αλληλεξάρτησης των πολιτικών των Κ-μ, που γεννούσε η εγκαθίδρυση της ΟΝΕ, το έλλειμμα εσωτερίκευσης αυτής της αλληλεξάρτησης έχει ως αποτέλεσμα τη διάβρωση σταδιακά της αλληλεγγύης εντός της Ένωσης. σημαντική έλλειψη προβλεπτικότητας για την επερχόμενη κρίση, το μέγεθός της άλλα και τις επιπτώσεις της.
ΕΟΔ - εμβάθυνση (α) η εμβάθυνση και ενίσχυση του συστήματος της ΕΟΔ, Οι κρίσιμες αποφάσεις υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που συνήλθε στις 24 και 25 Μαρτίου 2011 στις Βρυξέλλες. Στόχοι: (α) η εμβάθυνση και ενίσχυση του συστήματος της ΕΟΔ, (β) η αντιμετώπιση της κρίσης χρέους Κ-μ της ευρωζώνης. Ωστόσο, δύο μόλις χρόνια μετά (Άνοιξη 2013) αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν νέα δέσμη μέτρων, αυτή τη φορά μόνο για τα Κ-μ της ευρωζώνης. Οι παραπάνω πρωτοβουλίες για την εμβάθυνση των κανόνων της ΕΟΔ βασίστηκαν στο μοντέλο που υιοθετήθηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ: Συντονισμός εθνικών οικονομικών πολιτικών και όχι κοινή οικονομική πολιτική (πολιτική των μικρών βημάτων)
ΕΟΔ - εμβάθυνση Οι σχετικές αποφάσεις αρθρώθηκαν σε τέσσερεις κύκλους : Στην υιοθέτηση της «δέσμης των έξι νομοθετικών μέτρων» ή «εξάπτυχου» (six-pack), Φθινόπωρο του 2011 Στην ίδρυση, με σκοπό διασφάλιση της σταθερότητας της ευρωζώνης στο σύνολο της, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) για την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής σε Κ-μ της, «που θα υπόκειται σε αυστηρούς όρους οικονομικής πολιτικής» Στη σύναψη του Συμφώνου για τη Σταθερότητα, το Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση στην ΟΝΕ ή Δημοσιονομικό Σύμφωνο (Euro - Plus Pact) Στην υιοθέτηση της συμπληρωματικής «δέσμης των δύο νομοθετικών μέτρων» ή «δίπτυχου» (two-pack), Μάιος 2013
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Ενόψει του μαθήματος να διαβάσετε την απόφαση του ΔΕΚ στην υπόθεση C-27/04, Επιτροπή κατά Συμβουλίου (διαθέσιμη στο διαδικτυακό τόπο του Δικαστηρίου: CURIA.EU) συνδυαστικά με το άρθρο 126 ΣΛΕΕ (παλαιό 104 Συνθ.ΕΚ) και αξιοποιώντας τη διαθέσιμη βιβλιογραφία να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Πως κρίνετε το δικονομικό χειρισμό της υπόθεσης από την Επιτροπή (σκέψεις 24 επ); 2. Ποια κατά τη γνώμη σας είναι χρήσιμα συμπεράσματα, που συνάγονται από την απόφαση, για την οικονομία και την αποτελεσματικότητα της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος – ΔΥΕ (σκέψεις 67 επ); Οι απαντήσεις δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 400 λέξεις