ΠΡΟΛΗΨΗ ΝΟΣΩΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΝΟΣΩΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Πρόληψη νόσων : Είναι οι διαδικασίες με τις οποίες τα άτομα προλαμβάνουν την εμφάνιση ή την ανάπτυξη ή την εξέλιξη κάποιας νόσου. Στόχοι : Εξασφάλιση υγείας – προαγωγή υγείας - αποφυγή πρόωρου θανάτου – αποφυγή ανικανότητας.

Προαγωγή της υγείας : Οι διαδικασίες που καθιστούν τα άτομα ικανά να αυξήσουν τον έλεγχο επί της υγείας τους και να την βελτιώσουν. Ottawa charter for Health Promotion, Ottawa Canada 17-21/11/1986

A model of health promotion

Η πρόληψη υπερέχει από τη θεραπεία γιατί: Η πρόληψη υπερέχει από τη θεραπεία γιατί: η νόσος αυτή καθαυτή θεωρείται πηγή δυστυχίας. η υγεία είναι προϋπόθεση για παραγωγική δραστηριότητα. αφορά την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού. έχει οικονομικά πλεονεκτήματα.

To 80% των θανάτων οφείλεται σε νόσους για τις οποίες δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία όπως οι καρκίνοι, τα καρδιαγγειακά και τα ατυχήματα και άλλα, η θνησιμότητα των αντιστοίχων νόσων δεν έχει επηρεασθεί παρά τη μεγάλη πρόοδο της βιοϊατρικής τεχνολογίας και τις πολυδάπανες θεραπείες.

Πολλές φορές δεν είναι γνωστή η αιτία της νόσου Πολλές φορές δεν είναι γνωστή η αιτία της νόσου. Πολλά νοσήματα αυτά είναι "πολυπαραγοντικής αιτιολογίας«, έχουν μακρά λανθάνουσα περίοδο, υπάρχει πιθανολογική αντίληψη της αιτιότητας και δεν υπάρχει συγκεκριμένος στόχος επικέντρωσης του προληπτικού μέτρου.

2. Είναι υπόθεση ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ κάθε ανθρώπου 2. Είναι υπόθεση ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ κάθε ανθρώπου. Για την πρόληψη των νόσων αυτών το άτομο πολλές φορές πρέπει να αλλάξει τη "συμπεριφορά του" για να αποφύγει τη νόσο πολλά χρόνια αργότερα. Ο άνθρωπος όμως αντιδρά συνήθως στα προβλήματα του "παρόντος" και όχι του "μέλλοντος".

3. Υπάρχει ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ (ΚΡΑΤΟΣ-ΑΤΟΜΑ) 3. Υπάρχει ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ (ΚΡΑΤΟΣ-ΑΤΟΜΑ). Για την αποτε-λεσματική εφαρμογή μέτρων πρόληψης για τα κατ'εξοχήν θανατηφόρα σήμερα νοσήματα, το κράτος πρέπει να είναι οργανωμένο σε πολλά επίπεδα και να συνεργάζεται με ποικίλους κοινωνικούς φορείς.

4. Η ανεύρεση οικονομικών πόρων για την εφαρμογή προληπτικών μέτρων είναι συνήθως προβληματική. Σε διεθνές επίπεδο επικρατεί η συνήθεια, τα ποσά που διατίθενται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των νόσων να είναι πολύ μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα για την πρόληψη.

ΣΤΑΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΤΡΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ ενός παράγοντα και της νόσου Αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ ενός παράγοντα και της νόσου. Αυτό απαιτεί επιδημιολογικές και εργαστηριακές ή πειραματικές έρευνες που είναι ιδιαίτερα δύσκολες προκειμένου για "πολυπαρα-γοντικές" νόσους. Γνώση φυσικής ιστορίας νόσου. 2. Ανάπτυξη μεθόδων για να μπορούν να εφαρμοσθούν τα δεδομένα των ερευνών. Αυτό το στάδιο απαιτεί συνήθως τη συμμετοχή άλλων επιστημών όπως χημεία, βιολογία, μηχανική κ.ά.

3. Σχεδιασμός και εφαρμογή νόμων 3. Σχεδιασμός και εφαρμογή νόμων. Το στάδιο αυτό απαιτεί περισσότερο χρόνο και γίνεται συνήθως με βραδύ ρυθμό γιατί χρειάζονται κοινωνικές αλλαγές, εξεύρεση πόρων, φορολογία, αλλαγή νοοτροπίας των ατόμων (π.χ. φθορίωση ύδατος). 4. Εισαγωγή του «προγράμματος». Το στάδιο αυτό βρίσκεται στα χέρια επιστημόνων υγείας διοικητικών, μηχανικών και άλλων αρμόδιων φορέων που καλούνται να εφαρμόσουν τα προληπτικά προγράμματα στον πληθυσμό που απευθύνονται αυτά.

Η πρόληψη σχηματικά παρέχεται στα εξής επίπεδα: Πρωτογενής πρόληψη. 2. Δευτερογενής πρόληψη 3. Τριτογενής πρόληψη.

Πρωτογενής πρόληψη Αναφέρεται σε προληπτικά μέτρα που λαμβάνονται ώστε το άτομο να μην έλθει όσο το δυνατόν σε επαφή με νοσογόνους παράγοντες ή να έχει ήδη αμυντικό μηχανισμό έναντι αυτών.

Δευτερογενής πρόληψη Το επίπεδο αυτό πρόληψης έχει σκοπό να σταματήσει την εξέλιξη μιας νόσου όταν ήδη έχει αρχίσει. Το κρίσιμο σημείο αυτής της μορφής πρόληψης είναι η έγκαιρη ανίχνευση ή έγκαιρη διάγνωση.

Τριτογενής πρόληψη Η τριτογενής πρόληψη, αφορά την πρόληψη ανικανότητας ή την αποκατάσταση βλαβών ή την πρόληψη υποτροπών από μια νόσο, που ήδη έχει εγκατασταθεί.

Στρατηγικές Πρόληψης Αγωγή υγείας Νομοθετικά μέτρα και μέτρα κοινωνικής πολιτικής Διαλογή – Screening Εμβολιασμοί και ανοσοποίηση Έλεγχος περιβαλλοντικών κινδύνων Αποκατάσταση

Σχέση σταδίου νόσου, στρατηγικών παρέμβασης και επιπέδου πρόληψης Στάδιο νόσου Επίπεδο πρόληψης Στρατηγικές παρέμβασης Υγιής Πρωτογενής Μέτρα για το περιβάλλον Ανοσοποίηση – εμβολιασμοί Αγωγή Υγείας Κοινωνική Πολιτική & Νομοθετικά μέτρα Ασυμπτωματικός Δευτερογενής Προσυμπτωματικός έλεγχος Συμπτωματικός Πρώιμη διάγνωση και ταχεία αποτελεσματική θεραπεία Εκβαση νόσου Ιαση Θάνατος Ανικανότητα Τριτογενής Αποκατάσταση

The iceberg of disease