Κοινή Γεωργική Πολιτική και αγορές: τάσεις και προκλήσεις 1 ο Αγροτικό Συνέδριο Ναυτεμπορικής Η ελληνική γεωργία σε κρίσιμο σταυροδρόμι Αθήνα, 23 Μαρτίου 2016 Τάσος Χανιώτης Διευθυντής Οικονομικές αναλύσεις, προοπτικές, αξιολογήσεις, επικοινωνία ΓΔ Γεωργίας και Ανάπτυξης Υπαίθρου Ευρωπαϊκή Επιτροπή

2 Η εισαγωγή στην κρίση της αγοράς γάλακτος… Πηγή: ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης

…ο προσδιορισμός των βραχυπρόθεσμων προκλήσεων… Ιαν-Νοε 2015 παγκόσμια κατανάλωση -1.1% (πρώτη μείωση από το 2008) Ιουλ-Nοε 2015 ανάκαμψη παγκόσμιας ζήτησης + 3 % Ζήτηση Αύξηση προσφοράς στις χώρες μεγαλύτερης παραγωγής κατά 1.6% το 2015 Αύξηση προσφοράς της ΕΕ κατά 2.5% το 2015 (διάφοροι λόγοι) Προσφορά Αναμενόμενη αύξηση διεθνών εισαγωγών περίπου κατά + 2 % ετησίως Αύξηση εξαγωγών ΕΕ κατά + 5.2% Ιουλ-Noε 2015, παρά το Ρωσικό εμπάργκο Εμπόριο 3

4 …και η ευρύτερη σημασία της αντιμετώπισής της Πολλές αιτίες βρίσκονται πίσω από την κρίση των αγορών γάλακτος Η υπερπροσφορά συμπίπτει με την επιβράδυνση της Κινεζικής οικονομίας και το Ρωσικό εμπάργκο Ευρύτερες μακροοικονομικές εξελίξεις (πετρέλαιο, ισοτιμίες) συμπιέζουν τις τιμές των εμπορευμάτων Η πρόσφατη αύξηση του ζωικού κεφαλαίου αγοράς γάλακτος της ΕΕ ανέτρεψε μια μακροχρόνια τάση Η απάντηση της ΕΕ ήταν να στοχεύσει στη στήριξη του εισοδήματος Αντιμετωπίζοντας άμεσα τις ελλείψεις ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί Σταθεροποιώντας τις αγορές με τη μεγιστοποίηση της χρήσης υπαρχόντων μηχανισμών Αναδεικνύοντας τα προβλήματα στη λειτουργία της διατροφικής αλυσίδας (AMTF) Η απάντηση της ΕΕ ήταν να μην αναπληρώσει τα μηνύματα των τιμών Υψηλότερες τιμές στήριξης σε συνθήκες υπερπροσφοράς θα εντείνουν την πίεση στις τιμές Ο μακροπρόθεσμος προσανατολισμός της ΚΑΠ προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας συνεχίζεται Αντίστοιχες πιέσεις τιμών εμφανίζονται και σε άλλες χώρες, ανεξαρτήτως ασκούμενης πολιτικής

Σωρευτική αύξηση παραγωγής γάλακτος, Πηγή: ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης με βάση στοιχεία του ΠΟΤ.

Ο ρόλος των τιμών στις νέες προκλήσεις της γεωργίας  Τρείς παράλληλες εξελίξεις στον τομέα των τιμών Η αυξημένη διακύμανση των τιμών (αληθινή ή μη) εστιάζει την προσοχή… …η παράλληλη κίνηση των τιμών ίσως επηρεάζει περισσότερο τη γεωργία… …αλλά το μελλοντικό επίπεδο τιμών δημιουργεί τα περισσότερα ερωτήματα  Αυξημένη αβεβαιότητα στις προοπτικές τιμών και εισοδημάτων 6

7 Τάσεις πραγματικών τιμών εμπορευμάτων Πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα.

8 Μηνιαία μεταβολή ονομαστικών τιμών, Πηγή: ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης με βάση στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Μεταβολή τιμών εμπορευμάτων ανά χρονική περίοδο ΠερίοδοςΓεωργίαΛιπάσματαΕνέργειαΜέταλλα Ορυκτά 2008/199729%336%298%107% 2009/2008-7%-45%-34%-29% 2011/200921%20% 43% 47% 2015/ %-31%-48%-39% 2015/ %-54%-51%-36% 2015/199710%100%95%32% 9 Πηγή: ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης με βάση στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.

10 Η πορεία αλλαγών και δαπανών της ΚΓΠ EΕ-10EΕ-12EΕ-15EΕ-25EΕ-27 προβλέψεις Πηγή: ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης.

11 Η ΚΑΠ από εναλλακτικές σκοπιές Η γεωργία ως ο τομέας του 2 % (του ΑΕΠ) Η έμφαση σε στενά συμφέροντα την καθιστά ευάλωτη λόγω μικρού μεγέθους Η περαιτέρω κατάτμηση στόχων ανά προϊόν διαιρεί αντί να ενώνει προτεραιότητες Η ΚΑΠ αναγκάζεται να δικαιολογεί πόρους αντί να εξηγεί ευρύτερους στόχους Η γεωργία ως ο τομέας του 40 % (της χρήσης γης) Η χρήση και διαχείριση της γης είναι ο νέος άξονας πολλαπλών δράσεων της ΚΑΠ Ευρύτερες περιφερειακές προτεραιότητες συνδέουν την ΚΑΠ με την απασχόληση Τεχνολογία και καινοτομία δημιουργούν ευκαιρίες και προκλήσεις για παραγωγικότητα Η γεωργία ως ο τομέας του 100 % (της διατροφής) Η διατροφή, επηρεαζόμενη από καταναλωτικές τάσεις, ενοποιεί πολιτική και αλλαγές Πολύπλοκες διασυνδέσεις γεωργίας και υπαίθρου ενισχύουν απασχόληση και ανάπτυξη Η διατροφική αλυσίδα και η λειτουργία της αποτελούν πλέον κεντρική προτεραιότητα

12 Η ΚΑΠ ως ευκαιρία για την ελληνική γεωργία Τα υπέρ… Οι πόροι (19,5 δις € για ) που διατίθενται στην ελληνική γεωργία Ο γενικός προσανατολισμός, που ευνοεί τομείς ελλ. συγκριτικών πλεονεκτημάτων Η ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού της γεωργίας ποιότητας …τα δυνητικά υπέρ… Η αναγκαιότητα κοινού εθνικού στρατηγικού πλαισίου συντονισμού κοινοτικών πόρων Η δυνατότητα εξειδίκευσης των προτεραιοτήτων μέτρων ανάπτυξης υπαίθρου Το μοντέλο εσωτερικής αναδιανομής των άμεσων ενισχύσεων …και οι προκλήσεις Οι απαιτήσεις της ΚΑΠ σε διοικητικούς μηχανισμούς εφαρμογής και ελέγχου Το γενικότερο οικονομικό και χρηματοδοτικό περιβάλλον Η έλλειψη συμβουλευτικού μηχανισμού και παρατηρητηρίου τιμών

13 Εξέλιξη γεωργικού εισοδήματος (1) Πηγή: EUROSTAT

14 Εξέλιξη ελληνικού γεωργικού εισοδήματος (2) Πηγή: EUROSTAT

Διάρθρωση κόστους ελληνικής γεωργικής παραγωγής 15

O 16

O 17

O 18

O 19

O 20

O 21

Αναλύσεις: Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 22