Κοινωνιοδυναμική Συμβουλευτική (ΚΣ) για τη Σταδιοδρομία

Κοινωνιοδυναμική Συμβουλευτική Ο όρος συνδέεται με την ολιστική αντίληψη και κοινωνική ύπαρξη του ανθρώπου. Δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο κοινωνικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης παρά στο ψυχολογικό. Αποδέχεται την άποψη ότι η ανθρώπινη ύπαρξη είναι σε μεγάλο βαθμό « κατασκευασμένη» κοινωνικά και ότι άνθρωπος και κοινωνικό συγκείμενο βρίσκονται σε συνεχή αλλαγή.

Ως όρος συνδέεται με το επιστημολογικό παράδειγμα του Thomas Kuhn, το οποίο απορρίπτει την μοναδικότητα « των μεγάλων επιστημολογικών παραδειγμάτων» ( π.χ ερμηνευτικό, θετικισμός κλπ.) και αποδίδει μεγάλη σημασία στη γλώσσα, στο συμβολισμό, στη σηματοδότηση στη νοηματοδότηση και στην δράση. Με άλλα λόγια η καθημερινή μας ύπαρξη είναι συμβολική, καθορίζεται από σηματοδοτήσεις, και διαμορφώνεται μέσα από την επικοινωνία και τη δράση.

Ο όρος, ως θεωρητικό και επιστημονικό μόρφωμα βασίζεται στον κονστρουκτιβισμό. Οι άνθρωποι είναι σημαντικοί δημιουργοί της ζωής τους, των σχέσεών τους και του πλαισίου επιβίωσής τους. Τρεις βασικές απόψεις του κονστρουκτιβισμού γίνονται αποδεκτές από την Κ.Σ.: 1. Οι προσωπικές και κοινωνικές πραγματικότητες υπάρχουν στη μορφή των εναλλακτικών διαδικασιών, ενεργειών και στρατηγικών.

2. Η επιστημολογία αλλά και η πρακτική του κονστρουκτιβισμού δεν είναι ούτε « αντικειμενική» ούτε « υποκειμενική». Είναι «συμμετοχική». Αυτό που επιχειρούμε να αναζητήσουμε με τη συμβουλευτική είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με τους άλλους.

3. Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα μέσα από το φίλτρο των διανοητικών « κατασκευών) Μια βασική έννοια στην ΚΣ, που προέρχεται από τον κονστρουκτιβισμό και είναι χρήσιμη στη συμβουλευτική είναι η έννοια εαυτός θεωρούμενος ως ένα μόρφωμα : εξελισσόμενο συνεχώς, κοινωνικά « κατασκευασμένο», διαμορφωμένο από το τις εμπειρίες ζωής ( Life stories), δηλ. όλοι είμαστε αφηγηματικοί εαυτοί.

Κοινωνιοδυναμικό πλαίσιο Συμβουλευτικής για τη Σταδιοδρομία Οι έννοιες της εξωτερικής πραγματικότητας και της αντικειμενικότητας έχουν αντικατασταθεί από τη γνώση ότι η ανθρώπινη πραγματικότητα είναι « κατασκευασμένη» και συμμετοχική. Το Κοινωνιοδυναμικό πλαίσιο αποτελεί μια αποτελεσματικότερη απάντηση όσον αφορά στην πολυπλοκότητα της Σταδιοδρομίας στην μεταμοντέρνα εποχή σε σχέση με τις σχετικές θετικιστικές θεωρίες της Σταδιοδρoμίας ή τη θεωρία traits and factors.

Μείωση της απόστασης μεταξύ της ζωής και της σταδιοδρομίας, δηλ. μείωση της απόστασης μεταξύ προσωπικής ζωής και εργασίας, Διαφορετική αντίληψη για τον εαυτό. Το ΚΝΠΣ περνά από τον « ψυχομετρικό εαυτό» στον δημιουργό, εξελισσόμενο εαυτό. Αποδέχεται την άποψη ότι μέσα από την πράξη και το λόγο μετατρέπομαι,γίνομαι κάτι άλλο.

Μια συμβουλευτική παρέμβαση για τη σταδιοδρομία θεωρείται ως μια γενική μεθοδολογία για το σχεδιασμό ζωής, καθόσον η ενέργεια του « δρώντος» υποκειμένου είναι πολύ σημαντικό στοιχείο στην κονστρουκτιβιστική προσεγγιση.

Επισκόπηση της κονστρουκτιβιστικής βιβλιογραφίας για την αντίληψη για τον εαυτό: Ένα νέο «κοίταγμα» του ευατού Η ανθρώπινη γνώση είναι προβλεπτική και δομείται μέσα από διαδικασίες, που εμπεριέχουν νοηματοδοτήσεις και σηματοδοτήσεις Τα άτομα είναι αυτοοργανούμενα συστήματα και έχουν μια τάση για αταξία και αποδιοργάνωση, οι οποίες όμως έχουν δομή και είναι συνδεδεμένες με σαφείς τρόπους γνώσης.

Η παλαιότερη αντίληψη για τους γνωστικούς συνειρμούς αντικαταστάθηκε από τις εξελισσόμενες δομές συστημάτων σηματοδοτήσεων και αφηγήσεων. Οι άνθρωποι λειτουργούν χρησιμοποιώντας μεταφορικές (metaphors) εικόνες και λέξεις από το περιβάλλον τους. Μέσα από κινησιοσυναισθηματικές δράσεις « συγγράφουν» μια άμεση και σφαιρική ( για αυτούς) αντίληψη της πραγματικότητας. Δηλ.

κάθε άνθρωπος γίνεται συγγραφέας (author) της δικής κατανόησης της πραγματικότητας. Ο εαυτός είναι ένα εξελισσόμενο μόρφωμα χαρακτηριζόμενο αναπτυξιακά από συνεχώς διευρυνόμενες, πολύπλοκες και εφαρμόσιμες δομές. Ο εαυτός, οποιαδήποτε πλευρά του ή δομή του δεν είναι παγιωμένα μορφώματα

Habitus και η «κατασκευή» της σταδιοδρομίας στηζωή Ο όρος χρησιμοποιήθηκε σε κοινωνιολογικό επίπεδο από το γάλλο κοινωνιολόγο P.Bordieu Διαφορά μεταξύ Habitus και Ηabit Habit: Εκφράζει πιο πολύ μια μηχανιστική ή καθοριστική δομή, είναι πιο πολύ ένα ψυχολογικό μόρφωμα. Ηabitus: Εμπεριέχει περισσότερο την δημιουργικότητα, επινοητικότητα: Είναι ένας κοινωνικός όρος

Χαρακτηριστικά μιας συμβουλευτικής διαδικασίας κατά την κονστρουκτιβιστική προσέγγιση Η διαδικασία διευκολύνει τον συμβουλευόμενο και το σύμβουλο να δομήσουν μια συνεργατική σχέση, όπου ο συμβολυευόμενος είναι ο « ειδικός» των εμπειριών του και ο σύμβουλος ο «ειδικός» της διαδικασίας σχεδιασμού, της διαφοροποίησης της γλώσσας ( που χρησιμοποιεί ο συμβουλευόμενος) και της αποκάλυψης της προσωπικής σηματοδότησης. Η διαδικασία διευκολύνει την εξωτερίκευση από πλευράς του συμβουλευόμενου.

Η διαδικασία υποστηρίζει μια αναστοχαστική συμβουλευτική παρέμβαση στραμμένη περισσότερο στις ερωτήσεις παρά στις απαντήσεις. Η όλη παρέμβαση βοηθά σε μια μη-γραμμική, ΄οπου σημασία έχει η καινοτόμα δράση ( κυρίως από πλευράς του συμβουλευόμενου)και όχι η αυστηρά βήμα- προς-βήμα εξέλιξη. Η διαδικασία πρέπει να διευκολύνει την χρήση «μεταφορών» μέσω των οποίων ο συμβουλευόμενος μπορεί να εκφράσει και να

κατανοήσει πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ αυτού και του συμβούλου, της εργασίας του και μεταξύ των άλλων Η διαδικασία την εξέλιξη του εαυτού του συμβουλευόμενου μέσα από την κατανόηση της κατασκευής, της αποκατασκευής και επανακατασκευής. Η διαδικασία βοηθά τον συμβουλευόμενο μέσα από τεχνικές(π.χ. διαγράμματα, χάρτης ζωής κα.) να παρουσιάσει τη ζωή του Η διαδικασία βοηθά τον συμβουλευόμενο να φθάσει στο λογικό σχήμα « ως ένα ήταν….)

Η διαδικασία πρέπει να βοηθά τον συμβουλευόμενο και τον σύμβουλο να παίρνουν αποφάσεις, οι οποίες θα καταλήγουν σε κάποια δράση.