Τραύμα και επούλωση Σοφία Ζυγά 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Είδη κακώσεων Κακώσεις που οφείλονται σε απότομη μεταβολή της κινητικής του σώματος (απότομη επιτάχυνση, απότομη πρόσκρουση σε ακίνητη επιφάνεια π.χ. πτώση, τροχαία ) - Εξωτερικές ή εμφανείς - Εσωτερικές Κακώσεις από πυροβόλα όπλα (τυφλά- διαμπερή) 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Είδη κακώσεων Κακώσεις από έκρηξη (οφείλονται σε απότομη έκλυση ενέργειας) Μετακτινικές κακώσεις (μετά από τοπική αλλά έντονη θεραπευτική αγωγή με ιονίζουσα ακτινοβολία) Εγκαύματα- θερμοπληξία- κρυοπαγήματα- κακώσεις από ηλεκτρικό ρεύμα 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Κλινικές μορφές κακώσεων Θλάσεις και εκχυμώσεις Θλάσεις και εκχυμώσεις (μόνο τοπική βλάβη ιστών που εκδηλώνεται με μικροαιμορραγίες και οίδημα και είναι το αποτέλεσμα δράσης κάποιας εξωτερικής δύναμης χωρίς όμως να προκληθεί λύση της συνέχειας των ιστών) επιπολής και βαθιές Όταν οι επιπολής θλάσεις συνοδεύονται και από στικτές αιμορραγίες, μέσα στους ιστούς, χαρακτηρίζονται ως εκχυμώσεις Όταν οι επιπολής θλάσεις συνοδεύονται και από στικτές αιμορραγίες, μέσα στους ιστούς, χαρακτηρίζονται ως εκχυμώσεις 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Κλινικές μορφές κακώσεων Εκδορές: μικρή απώλεια της επιδερμίδας και είναι αποτέλεσμα τριβής του σώματος σε σκληρή και ανώμαλη επιφάνεια και συνοδεύονται από μικρή αιμορραγία, λόγω καταστροφής των τριχοειδών του χορίου Αιματώματα: συλλογή αίματος ή πηγμάτων αίματος μέσα στους ιστούς (δέρμα, μυς) σε μη προϋπάρχουσα κοιλότητα. Στην αντίθετη περίπτωση (συλλογή αίματος σε φυσιολογική κοιλότητα) παίρνουν την ονομασία ανάλογα με τη θέση τους (αίμαθρος, αιμοπεριτόναιο, αιμοθώρακας) 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Τραύματα Κακώσεις που συνοδεύονται και από λύση της συνέχειας των ιστών. Διακρίνονται σε: Θλαστικά τραύματα Νύσσοντα τραύματα Τραύματα τομής Τραύματα από πυροβόλα όπλα 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Τραύματα Θλαστικά τραύματα: όταν συνυπάρχει λύση της συνέχειας και θλάση των ιστών π,χ κακώσεις από αμβλέα όργανα (σφυρί- ρόπαλο), σύνθλιψη άκρων Νύσσοντα τραύματα: γίνονται από αιχμηρά αντικείμενα (βιδολόγοι), το βάθος του τραύματος είναι μεγαλύτερο από το εύρος τους, δεν αιμορραγούν πολύ, αλλά μπορεί να προκαλέσουν σημαντική εσωτερική αιμορραγία Τραύματα τομής: προκαλούνται από τέμνοντα αντικείμενα (μαχαίρια, γυαλιά) – τα χείλη του τραύματος είναι ομαλά και συνήθως αιμορραγούν πολύ 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Τραύματα Τραύματα από πυροβόλα όπλα: αποτελούν ειδική κατηγορία τραυμάτων λόγω των πολλαπλών κακώσεων που προκαλούν τα βλήματα κατά την πορεία τους, αλλά και τα αέρια κα τα ξένα σώματα στους παρακείμενους ιστούς αλλά και απομακρυσμένους ιστούς και όργανα 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Επούλωση τραύματος Αποκατάσταση τραύματος με ουλώδη ιστό. Επιτυγχάνεται με ένα πλήθος διεργασιών (μεταβολικών και μη) με σκοπό την προστασία του οργανισμού από φλεγμονές ή άλλες εξωτερικές επιδράσεις 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Ποτέ δεν υπάρχει πλήρης επιστροφή στην κατάσταση πριν την βλάβη. Τα θηλαστικά δεν έχουν καμία δυνατότητα αναγέννησης οργάνων, με εξαίρεση οστά και ήπαρ. Κάθε ανθρώπινος ιστός μπορεί να επουλώσει εκτός από τα δόντια Η διαδικασία της επούλωσης είναι κοινή για όλους τους ιστούς - δωδεκαδακτυλικά έλκη - εμφράγματα του μυοκαρδίου - αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια - κατάγματα μακρών οστών - χειρουργικές τομές - τραυματικές κακώσεις και έχει ως σκοπό τον περιορισμό της βλάβης και την λειτουργική και δομική αποκατάσταση των ιστών. Η επούλωση είναι: η φυσική αντίδραση αποκατάστασης στο τραύμα αλληλουχία πολύπλοκων κυτταρικών γεγονότων με σκοπό την αποκατάσταση της επιφάνειας, την επανασύσταση και την αποκατάσταση της ισχύος στην τάση συστηματική εξεργασία που εξελίσσεται σε τρεις φάσεις: φλεγμονής, πολλαπλασιασμού και ωρίμανσης. 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ Επούλωση κατά πρώτο σκοπό: άμεση σύγκλειση του τραύματος με συρραφή, τοποθέτηση δερματικών μοσχευμάτων ή με κρημνούς. Επούλωση κατά δεύτερο σκοπό: αυτόματη, χωρίς σύγκλειση του τραύματος. Επούλωση κατά τρίτο σκοπό: όψιμη σύγκλειση του τραύματος μετά την αρχική αντιμετώπιση του τραύματος με επαναλαμβανόμενους καθαρισμούς, αφαίρεση νεκρωμάτων και συστηματική ή τοπική χορήγηση αντιβιοτικών. 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Μηχανισμοί επούλωσης Επούλωση κατά α’ σκοπό: όταν παρατηρείται μικρή ή μηδαμινή απώλεια ιστών – τα δε χείλη του τραύματος συμπλησιάζουν αυτόματα ή ύστερα από κάποια επέμβαση (συρραφή, συγκολλητικές ταινίες) σε τρόπο που η επούλωση γίνεται χωρίς επιπλοκές 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Μηχανισμοί επούλωσης Επούλωση κατά β’ σκοπό: όταν υπάρχει σημαντική απώλεια ιστών ή συλλογή ξένων σωμάτων. Τα τραύμα αφήνεται επίτηδες ανοικτό. Στην περίπτωση αυτή η τραυματική επιφάνεια γεμίζει πρώτα με κοκκιώδη ιστό που στη συνέχεια επικαλύπτεται από επιθήλιο Επούλωση κατά γ’ σκοπό: καλείται η επούλωση ενός τραύματος το οποίο για κάποιους λόγους έχει αφεθεί ανοικτό και αφού δε βελτιωθεί, μετά από 4 ή 5 ημέρες, συγκλείεται ή συρράπτεται. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα εγκαύματα και τα τραύματα που καλύπτονται, αργότερα, με μοσχεύματα 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Φάσεις επούλωσης Φάση της φλεγμονής Φάση της παραγωγής κολλαγόνου Φάση της συστολής Φάση της επιθηλιοποίησης 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Φάση της φλεγμονής ‘’ επούλωση χωρίς φλεγμονή δε γίνεται’’…… Αμέσως, μετά τον τραυματισμό, παρατηρείται πήξη του πλούσιου σε βλεννοπολυσακχαρίτες, λευκώματα και σφαιρίνες υγρού που αθροίζεται στο τραύμα με την επίδραση των αιμοπεταλίων που επιταχύνουν την μετανάστευση και τον πολλαπλασιασμό των ινοβλαστών. Ακολουθεί διάταση των μικρών αγγείων του τραύματος και αύξηση της διαπερατότητας του τοιχώματος των τριχοειδών με συνέπεια την αύξηση των ουδετεροφίλων και των μονοκυττάρων στο τραύμα. Τα μονοκύτταρα που προσλαμβάνουν από το τραύμα τις ξένες ουσίες, μεταμορφώνονται σε μακροφάγα που φαγοκυττώνουν τα μικρόβια ή τα υπολείμματα των μικροβίων ενώ συγχρόνως τα καταστρέφουν και ενζυμικά. Επιπλέον τα κύτταρα αυτά συμβάλλουν στην παραγωγή και το σχηματισμό του κολλαγόνου. Ανασταλτικά στη φάση της φλεγμονής δρουν οι προσταγλανδίνες (PGE1- PGE2) 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Φάση της παραγωγής κολλαγόνου H ικανότητα των τραυμάτων για επούλωση και της ουλής για απόκτηση δύναμης αποδίδεται στην παρουσία ενός δικτύου καλλαγόνου Η παραγωγή κολλαγόνου γίνεται στα ριβοσώματα των ινοβλαστών με την επίδραση ενζύμων και συνενζύμων (οξυγόνο, ασκορβικό οξύ, σίδηρος). Την παραγωγή κολλαγόνου ακολουθεί η διάσπασή του (κολλαγενάση), η οποία όμως βρίσκεται σε δυναμική ισορροπία με την παραγωγή του. Αν διαταραχθεί αυτή η ισορροπία προκύπτουν σοβαρές καταστάσεις π.χ χηλοειδή, συμφύσεις κ.α 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Φάση της παραγωγής κολλαγόνου Σημασία για την καλή επούλωση ενός τραύματος δεν έχει μόνο η παραγωγή και η έκκριση του κολλαγόνου από τους ινοβλάστες αλλά,κυρίως,η τακτοποίηση και ο προσανατολισμός των ινών του κολλαγόνου και ο σχηματισμός πλεγμάτων- δικτύου 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Φάση της συστολής Η ικανότητα των ουλών να συστέλλονται οφείλεται στη δράση εξειδικεύμενων κυττάρων, των μυοϊνοβλαστών (ινοβλαστών που εμφανίζουν στοιχεία και λείων μυϊκών ινών) Η σύσπαση αυτή που είναι στιγμιαία, παίρνει μόνιμη μορφή από το δίκτυο του κολλαγόνου που σχηματίζεται εν τω μεταξύ 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Φάση της επιθηλιοποίησης Το επιθήλιο που βρίσκεται στα χείλη του τραύματος παχύνεται αμέσως μετά τον τραυματισμό, ενώ συγχρόνως χαλαρώνει η βασική του στιβάδα, πράγμα που επιτρέπει τη μετανάστευση των κυττάρων του και την κάλυψη του τραύματος από αυτά μέσα σε 48 περίπου ώρες. Η επιθηλιοποίηση δεν περιορίζεται στα επιφανειακά μόνο τραύματα, αλλά επεκτείνεται και σε κάθε τραύμα του επιθηλίου, συρίγγια, πόρους ραμμάτων, αλλά ακόμα και σε ενδοδερμικές ραφές όταν η βελόνη διαπεράσει τους θύλακες των τριχών ή τους ιδρωτοποιούς αδένες, οπότε δημιουργεί τις γνωστές επιθηλιακές κύστες. 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Παράγοντες που αναστέλλουν την επούλωση ΛΟΙΜΩΞΗ ΥΠΟΞΙΑ (Καρδιακή ανεπάρκεια, κάπνισμα, τάση) ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΙΟΝΙΖΟΥΣΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ (ατροφία και ίνωση) ΗΛΙΚΙΑ (γήρανση μακροφάγων) ΥΠΟΘΡΕΨΙΑ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ A,C ΕΛΛΕΙΨΗ Fe, Zn ΦΑΡΜΑΚΑ (αδριαμυκίνη, ταμοξιφένη, στεροειδή) 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Τοπικοί ανασταλτικοί παράγοντες Η μόλυνση Η μόλυνση Τα ξένα σώματα Τα ξένα σώματα Οι νεκροί ιστοί Οι νεκροί ιστοί Η τοπική ισχαιμία Η τοπική ισχαιμία Τα θλαστικά τραύματα Τα θλαστικά τραύματα Τα αιματώματα και οι νεκροί χώροι Τα αιματώματα και οι νεκροί χώροι Τα ράμματα Τα ράμματα 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Συστηματικοί ανασταλτικοί παράγοντες Ολιγαιμικό shock Η κακή θρέψη Ο σακχαρώδης διαβήτης Η αθηροσκλήρωση Ο καρκίνος και τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα Τα κορτικοειδή Παχυσαρκία Ακραίες ηλικίες Ύπαρξη φλεγμονής ή κάποιας διαπύησης 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Υπερεπούλωση Υπερβολική, ανεξέλεγκτη και άχρηστη άθροιση ουλώδους συνδετικού ιστού κατά την επούλωση Υπερβολική, ανεξέλεγκτη και άχρηστη άθροιση ουλώδους συνδετικού ιστού κατά την επούλωση, όπως είναι τα χηλοειδή, οι υπερτροφικές ουλές των τραυμάτων ή οι υπερτροφικές ουλές των εγκαυμάτων Ιστολογικά και οι δύο καταστάσεις παρουσιάζουν αυξημένη παραγωγή κολλαγόνου και ελαττωματική ή μειβμένη διάσπαση του κολλαγόνου λόγω ανστολής της δράσης της κολλαγενάσης και της α- μακροσφαιρίνης 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΚΗ ΟΥΛΗ Δεν ξεπερνά τα όρια του τραύματος Τείνει προς την αυτόματη υποστροφή Συχνότερα σε σκουρόχρωμους Συχνότερα σε τραύματα που διατέμνουν τις γραμμές τάσης του δέρματος Συνήθως σε επιφάνειες αρθρώσεων Συχνότερα στην περιοχή του στέρνου, δελτοειδών, αυτιά Εμφανίζεται σύντομα μετά τον τραυματισμό 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

ΧΗΛΟΕΙΔΕΣ Ξεπερνά τα όρια του τραύματος Δεν υποστρέφει αυτόματα Συχνότερα σε σκουρόχρωμους Συχνότερα σε τραύματα που διατέμνουν τις γραμμές τάσης του δέρματος Μεγαλύτερο ποσοστό Κολλαγόνου τύπου ΙΙΙ Εμφανίζεται αργότερα, έως και ένα έτος μετά τον τραυματισμό 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Αυτό οφείλεται πιθανόν: α) στο περιβάλλον, β) παρουσία λιγότερων ουδετερόφιλων, γ) διαφορετικές συγκεντρώσεις κυτταροκινών, δ) υψηλότερη αναλογία κολλαγόνου τύπου ΙΙΙ, ε) υψηλότερη συγκέντρωση ινδονεκτίνης, στ) υψηλότερη συγκέντρωση υαλουρονικού οξέος Το τραύμα ιστών κατά την πρώιμη εμβρυϊκή ηλικία αποκαθίσταται χωρίς την εμφάνιση ουλής 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Γενική απάντηση στο τραύμα Κατακράτηση νατρίου Αρνητικό ισοζύγιο νατρίου Αντιδιούρηση Υπεργλυκαιμία Λιπόλυση Αυξημένη κατανάλωση οξυγόνου Μειωμένη ανοσολογική ικανότητα 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Ενδοκρινική απάντηση στο τραύμα Κορτιζόλη Κατεχολαμίνες Γλυκαγόνη Αυξητική ορμόνη Ινσουλίνη Τεστοστερόνη Αυξητική ορμόνη αύξηση μείωση 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Λοιμώξεις στο τραύμα Υπεύθυνες για το 20% των θανάτων που συμβαίνουν στον πολυτραυματία Η πλειονότητα των ασθενών αυτών έρχεται σε επαφή με τα μικρόβια λόγω ου τραυματισμού και της λύσης των φυσιολογικών φραγμών όπως το δέρμα και οι βλεννογόνοι με αποτέλεσμα τη μόλυνση στείρων περιοχών, όπως υποδόριο και μαλακά μόρια, περιτόναιο, θωρακική κοιλότητα με εξωγενή μικρόβια ή μικρόβια της χλωρίδας του οργανισμού 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Έμφαση πρέπει να δίδεται: Σε χειρισμούς απομάκρυνσης των μικροβίων (πλύση) Σε χειρισμούς απομάκρυνσης των συνθηκών ανάπτυξης μικροβίων με χειρουργικό καθαρισμό (απομάκρυνση νεκρωμάτων, ξένων σωμάτων, αιματωμάτων) Ενίσχυση άμυνας του οργανισμού (επιθετική διόρθωση της καταπληξίας, της υποθερμίας και υποξίας) 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Χορήγηση αντιβιοτικών Η χορήγηση αντιβιοτικών σε ελάχιστες περιπτώσεις προσφέρει στην ελάττωση των σηπτικών επιπλοκών και εάν δοθούν θα πρέπει να δοθούν για βραχύ χρονικό διάστημα διότι ως γνωστό η θνητότητα οφείλεται κυρίως σε νοσοκομειακές λοιμώξεις από την ανάπτυξη μικροβίων ανθεκτικών σε αντιβιοτικά 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Θλαστικά τραύματα, κακώσεις μαλακών μορίων Αντιμετώπιση: τοπικός καθαρισμός με φυσιολογικό ορό Αντισηπτικά όπως οξυγονούχο ύδωρ και ιωδιούχος ποβιδόνη εντός του τραύματος προκαλούν βλάβη στα τριχοειδή και τους βλάστες που προσέρχονται για την επούλωση του τραύματος Αποφυγή παροχετεύσεων 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Θλαστικά τραύματα, κακώσεις μαλακών μορίων Τριχωτό κεφαλής- προσώπου-με μικρό μικροβιακό φορτίο……… καθαρισμός και συρραφή- όχι αντιβιοτικά Τραύματα ρυπαρά, τραύματα από πυροβόλο όπλο, τραύματα που αντιμετωπίζονται > 6 ώρες….. Επούλωση κατά δεύτερο σκοπό- όχι αντιβιοτικά Τραύματα από ζώα…. Επούλωση κατά δεύτερο σκοπό- amoxicillin/ clavulanic acid (για 5 ημέρες) Μεγάλες κακώσεις μαλακών μορίων, πολύ ρυπαρά, τραύματα περινέου, τραύματα που γειτνιάζουν με άλλους ιστούς (οστά, αρθρώσεις, μεγάλα αγγεία )…..καθαρισμός στο χειρουργείο, άμεση συρραφή όπου είναι εφικτό & αντιβίωση Διαπύηση τραύματος …..διάνοιξη- όχι αντιβιοτικά Διαπύηση τραύματος και κυτταρίτιδα ……διάνοιξη και αντιβίωση Νεκρωτικές λοιμώξεις …… διάνοιξη, αφαίρεση νεκρωμάτων μέχρι εμφάνισης υγιούς αιμορραγούντος ιστού και αντιβίωση 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Επιπλεγμένα κατάγματα οστών. Προφύλαξη από σηπτικές επιπλοκές και κυρίως οστεομυελίτιδα Άμεση χειρουργική αποκατάσταση Απομάκρυνση κατεστραμμένων ιστών, ξένων σωμάτων και πηγμάτων Χειρουργικός καθαρισμός με πολλά λίτρα ύδατος. Η χρησιμοποίηση ιωδιούχου ποβιδόνης ή και αντιβιοτικών εντός του διαλύματος δεν συνιστάται Χορήγηση αντιβιοτικών (προεγχειρητικά, διεγχειρητικά, όχι μετεγχειρητικά 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Κακώσεις συμπαγών οργάνων Η πλειονότητα των τυφλών κακώσεων της κοιλίας αφορούν το ήπαρ και το σπλήνα. Η μικροβιακή διασπορά είναι ελάχιστη και μόνο στο ήπαρ εάν υπάρχει ρήξη χολαγγείου. Οι επεμβάσεις στα όργανα αυτά δε δικαιολογούν τη χορήγηση αντιβιοτικών διότι δεν ελαττώνουν τις σηπτικές επιπλοκές με πιθανότερη το σχηματισμό αποστήματος. Η μόνη παρέμβαση που προφυλάσσει είναι η αποφυγή τοποθέτησης παροχέτευσης κοιλίας ή αν είναι αναγκαίο τότε θα τοποθετηθούν κλειστές παροχετεύσεις συνεχούς αναρρόφησης. 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Επιπλεγμένα κατάγματα κρανίου Η χορήγηση αντιβιοτικών ελάχιστα μειώνει την εμφάνιση σηπτικών επιπλοκών. Τα αντιβιοτικά που χορηγούνται πρέπει να καλύπτουν gram (+) & gram (-) μικρόβια καθώς και αναερόβια 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012

Χειρουργικές παρεμβάσεις που δε χρειάζονται χορήγηση αντιβιοτικών Τοποθέτηση σωλήνα παροχέτευσης θώρακα Τραχειοστομία Αποκάλυψη φλέβας Κυστεοστομία 14/11/2016ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2012