2. Eπικοινωνία Γραπτός – προφορικός λόγος

F. de Saussure To σχήμα της επικοινωνίας

To μοντέλο επικοινωνίας των Shannon–Weaver 1949

Το μοντέλο επικοινωνίας του Jakobson (1963)

Διάκριση γραφής – ομιλίας Στηρίζεται σε μια ιδιότητα της γλώσσας που λέγεται: Πολλαπλότητα εκφοράς Τα μηνύματα που στέλνουμε με τη γλώσσα μπορούν να μεταδοθούν με διαφορετικά κανάλια: οπτικό, ακουστικό, απτικό.

Reproduction du plafond d'Altamira du Museo Arqueológico Nacional de España à Madrid

Premier relevé du plafond aux polychromes d'Altamira, publié par M. Sanz de Sautuola en 1880

Bίσονας - Αλταμίρα

Εικονογραφικό σύστημα: Εικονογράματα και Ιδεογράμματα Εικονογράμματα

1) Εικονογραφικό σύστημα: Εικονογράμματα και Ιδεογράμματα Τα ιδεογράμματα, π.χ. στην Αιγυπτιακή ιερογλυφική γραφή, αναπαριστούν εκτός από το αντικείμενο και την αφηρημένη ιδέα που συναρτάται με αυτό. Πχ. Ήλιος -> ζέστη, μέρα

2) Λογογραφικό σύστημα Τα ίδια σύμβολα χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν λέξεις που προφέρονται με τον ίδιο τρόπο, σύμφωνα με την αρχή του ρέμπους: πχ. το ίδιο σύμβολο για την κόρη του ματιού και την κόρη (συγγένεια) Κ7 : cassette (ka + sept)

3) Φωνογραφικό σύστημα γραφής Απεικονίζει όχι σημασίες και έννοιες, αλλά τους ήχους, τους φθόγγους α) συλλαβική γραφή β) αλφαβητική γραφή

Πινακίδα από την Πύλο σε γραμμική Β Περιγράφεται η οργάνωση της ακτοφυλακής © Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, πιν language.gr/greekLan g/studies/history/the ma_05/01.html

To συλλαβάριο της γραμμικής Β΄ com/linearb.html

Ιαπωνικό συλλαβάριο Κατακάνα

Παραδείγματα Ιαπωνικής συλλαβικής γραφής Κατακάνα

Tonnet, H Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της. Μτφρ. Μ. Καραμάνου - Π. Λιαλιάτσης. Αθήνα: Παπαδήμας, σελ © Παπαδήμας Η γραμμική γραφή Β΄ Καμία από τις γραφές που χρησιμοποιήθηκαν για την καταγραφή της ελληνικής γλώσσας δεν προοριζόταν αρχικά γι' αυτήν. Η αρχαιότερη γνωστή, η γραμμική Β΄, χρησιμοποιήθηκε στην Κρήτη και την Πελοπόννησο, στα μυκηναϊκά κέντρα από τον 15ο ως το 13ο αι. Αποκρυπτογραφήθηκε το 1953 από τον M. Ventris και τον J. Chadwick.

Tonnet, H Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της. Μτφρ. Μ. Καραμάνου - Π. Λιαλιάτσης. Αθήνα: Παπαδήμας, σελ © Παπαδήμας Οι πηγές της γραμμικής γραφής Β΄ είναι πήλινες πινακίδες, που περιέχουν απογραφές, λογιστικά στοιχεία. Αυτή η γραφή δεν είναι αλφαβητική, αλλά αποτελείται από συλλαβογράμματα, δηλαδή μια σημειογραφία που περιλαμβάνει ένα ξεχωριστό σημείο για κάθε συλλαβή. Περιέχει επίσης ιδεογράμματα. Υπάρχουν πολλά σύμβολα.

Tonnet, H Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της. Μτφρ. Μ. Καραμάνου - Π. Λιαλιάτσης. Αθήνα: Παπαδήμας, σελ © Παπαδήμας Τα τελικά σύμφωνα δεν σημειώνονται και κάθε φωνήεν συνδέεται πάντοτε με ένα σύμφωνο. Έτσι, το αντίστοιχο της λέξης πατήρ είναι, σε λατινική μεταγραφή, pa-te. Δεν γίνεται καμιά διάκριση ανάμεσα στα μακρά και βραχέα φωνήεντα. Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη των λεγόμενων δασέων συμφώνων. Έτσι, το αντίστοιχο τη λέξης θήκη είναι te-ke και της λέξης χιτών είναι ki-to. Δεν δηλώνεται υποτακτικό ι των διφθόγγων: ποιμήν = po-me.

Δεν υπάρχει παρά ένα σημείο για το λ και ρ. Το λευκός αποδίδεται ως reu-ko. Όταν υπάρχουν δύο διαδοχικά σύμφωνα, τότε επαναλαμβάνεται το φωνήεν που ακολουθεί: χρυσός = ku-ru-so, τρίπους = ti-ri- po. Τα έρρινα (m), (n) δεν σημειώνονται, επομένως πάντα = pa-ta, αμφί = a-pi.

Ηρόδοτος, Ἱστορίαι 5.58 Οἱ δὲ Φοίνικες οὗτοι οἱ σὺν Κάδμῳ ἀπικόμενοι, τῶν ἦσαν οἱ Γεφυραῖοι, ἄλλα τε πολλὰ οἰκήσαντες ταύτην τὴν χώρην ἐσήγαγον διδασκάλια ἐς τοὺς Ἕλληνας καὶ δὴ καὶ γράμματα, οὐκ ἐόντα πρὶν Ἕλλησι ὡς ἐμοὶ δοκέειν, πρῶτα μὲν τοῖσι καὶ ἅπαντες χρέωνται Φοίνικες· μετὰ δὲ χρόνου προβαίνοντος ἅμα τῇ φωνῇ μετέβαλον καὶ τὸν ῥυθμὸν τῶν γραμμάτων. περιοίκεον δέ σφεας τὰ πολλὰ τῶν χώρων τοῦτον τὸν χρόνον Ἑλλήνων Ἴωνες· οἵ παραλαβόντες διδαχῇ παρὰ τῶν Φοινίκων τὰ γράμματα, μεταρρυθμίσαντές σφεων ὀλίγα ἐχρέωντο, χρεώμενοι δὲ ἐφάτισαν, ὥσπερ καὶ τὸ δίκαιον ἔφερε, ἐσαγαγόντων Φοινίκων ἐς τὴν Ἑλλάδα, Φοινικήια κεκλῆσθαι.

Ηρόδοτος, Ἱστορίαι 5.58 Oι Φοίνικες λοιπόν αυτοί που ήλθαν μαζί με τον Kάδμο, στους οποίους ανήκαν οι Γεφυραίοι, όταν εγκαταστάθηκαν σε τούτη τη χώρα, δίδαξαν τους Έλληνες πολλά καινούρια πράγματα και πρώτα πρώτα τα γράμματα, που κατά τη γνώμη μου δεν τα είχαν πριν οι Έλληνες. Aρχικά ήταν αυτά που χρησιμοποιούν όλοι οι Φοίνικες· με τον καιρό όμως άλλαξαν μαζί με την προφορά και το σχήμα των γραμμάτων. Oι Έλληνες που κατοικούσαν εκείνη την εποχή στις περισσότερες από τις γύρω περιοχές ήταν Ίωνες. Aυτοί πήραν τα γράμματα που τους δίδαξαν οι Φοίνικες και αλλάζοντας μερικά από αυτά άρχισαν να τα χρησιμοποιούν· έτσι λοιπόν καθιέρωσαν, όπως ήταν και το σωστό, επειδή οι Φοίνικες τα είχαν εισαγάγει στην Eλλάδα, να έχουν την ονομασία φοινικήια.

Αποτύπωση λέξεων με το συλλαβάριο της Γραμμικής Β΄ com/linearb.html

Αρχαία Περσική σφηνοειδής γραφή F. Coulmas, 1996, Writitng systems

F. Coulmas, 1996, Writing systems

Η εξέλιξη της κινεζικής γραφής