Μακροοικονομία Διάλεξη 8

Ισορροπία στο Υπόδειγμα IS-LM Καμπύλη IS: ισορροπία στην αγορά αγαθών Υ = C(Y – T) + I(r) + G Καμπύλη LM: ισορροπία στην αγορά χρήματος Μ/P = L(r, Y) Η τομή των IS-LM προσδιορίζει το προϊόν (Υ) και το επιτόκιο (r) βραχυχρόνια -Όταν μια από τις καμπύλες μετατοπίζεται, η βραχυχρόνια ισορροπία της οικονομίας μεταβάλλεται και το εθνικό προϊόν διακυμαίνεται.

Μεταβολή βραχυχρόνιας ισορροπίας λόγω μετατόπισης της καμπύλη IS από εφαρμογή δημοσιονομικής πολιτικής 1)Αύξηση δημοσίων δαπανών κατά ΔG:

2) Μείωση φορολογίας κατά ΔΤ

Μεταβολή βραχυχρόνιας ισορροπίας λόγω μετατόπισης της καμπύλη LM από εφαρμογή νομισματικής πολιτικής 1)Αύξηση προσφοράς χρήματος κατά ΔΜ: Η αύξηση της προσφοράς χρήματος μετατοπίζει την καμπύλη LM προς τα δεξιά. Το επιτόκιο (r) μειώνεται ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις (Ι) Η παραγωγή αυξάνεται, αυξάνοντας το εισόδημα (Υ)

Η Αλληλεπίδραση Μεταξύ Δημοσιονομικής και Νομισματικής Πολιτικής Η αλληλεπίδραση μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής μεταβάλει το τελικό αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής. Παράδειγμα: Η κυβέρνηση αποφασίζει την αύξηση των δημοσίων δαπανών (G). Ποια επίπτωση θα έχει η πολιτική αυτή στην οικονομία; Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής θα εξαρτηθεί από την αντίδρασης της Κεντρικής Τράπεζας: 1. Διατήρηση σταθερής προσφοράς χρήματος (Μ). 2. Διατήρηση σταθερού επιτοκίου (r). 3. Διατήρηση σταθερού προϊόντος και εισοδήματος (Υ).

1) Σταθερή προσφορά χρήματος Η αύξηση των δημοσίων δαπανών μετατοπίζει την καμπύλη IS προς τα δεξιά Η καμπύλη LM δεν μετατοπίζεται, λόγω ότι η Κεντρική Τράπεζα διατηρεί σταθερή την προσφορά χρήματος Μ. Το επιτόκιο r αυξάνεται αποθαρρύνοντας τις επενδύσεις και αντισταθμίζοντας την επεκτατική δημοσιονομική πολιτική

2) Σταθερό επιτόκιο Η αύξηση των δημοσίων δαπανών μετατοπίζει την καμπύλη IS προς τα δεξιά, προκαλώντας τάση για αύξηση του επιτοκίου. Η Κεντρική Τράπεζα αυξάνει την προσφορά χρήματος, μετατοπίζοντας την καμπύλη LM προς τα δεξιά, διατηρώντας σταθερό το επιτόκιο, Η αύξηση του Υ είναι μεγαλύτερη από τη περίπτωση όπου η Κεντρική Τράπεζα διατηρεί σταθερή την προσφορά χρήματος.

Σενάριο 3- Σταθερό προϊόν Η αύξηση των δημοσίων δαπανών μετατοπίζει την καμπύλη IS προς τα δεξιά προκαλώντας τάση για αύξηση του προϊόντος. Η Κεντρική Τράπεζα μειώνει την προσφορά χρήματος μετατοπίζοντας την καμπύλη LM προς τα αριστερά, διατηρώντας σταθερό το προϊόν. Η αύξηση των δημοσίων δαπανών οδηγεί σε μεγάλη αύξηση του επιτοκίου. Ο συνδυασμός μιας επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής και μιας περιοριστικής νομισματικής πολιτικής μεταβάλλει την κατανομή των παραγωγικών πόρων της οικονομίας. Οι υψηλότερες δημόσιες δαπάνες αυξάνουν τη δαπάνη, ενώ το υψηλότερο επιτόκιο αποθαρρύνει τις επενδύσεις.

Εξωγενείς Διαταραχές στο Υπόδειγμα IS-LM Οι εξωγενείς διαταραχές στην καμπύλη IS προκύπτουν από μεταβολές στη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Παραδείγματα: -Η κατάρρευση των χρηματιστηριακών τιμών, μεταβάλει τον πλούτου των καταναλωτών μειώνοντας την κατανάλωση -Μεταβολή στη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες που μεταβάλει την επενδυτική συμπεροφορά των επενδυτών Οι εξωγενείς διαταραχές στην καμπύλη LM προκύπτουν από μεταβολές στη ζήτηση χρήματος. Παραδείγματα: -Επιβολή περιορισμών στη διαθεσιμότητα των πιστωτικών καρτών έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης χρήματος -Περισσότερα ΑΤΜ τραπεζών συνεπάγεται μείωση της ζήτησης χρήματος για διακράτηση

Υπόδειγμα IS-LM και Συν-αθροιστική Ζήτηση (AD) Η καμπύλη συν-αθροιστικής ζήτησης (ΑD) δείχνει τη σχέση μεταξύ Υ και Ρ Μια μεταβολή του Ρ μετατοπίζει την καμπύλη LM και μεταβάλλει το προϊόν (Υ) Η κλίση της καμπύλης AD είναι αρνητική Έστω ότι αυξάνεται το γενικό επίπεδο τιμών P με αποτέλεσμα τη μείωση της πραγματικής προσφοράς χρήματος (M/P ) -Η καμπύλη LM μετατοπίζεται προς τα αριστερά: αυξάνοντας το επιτόκιο r, μειώνοντας τις επενδύσεις Ι και μειώνοντας το επίπεδο του προϊόντος Υ

Διατηρώντας το επίπεδο των τιμών σταθερό (Ρ): κάθε παράγοντας που προκαλεί τη μετατόπιση της τομής των καμπυλών IS και LM προς τα δεξιά έχει ως αποτέλεσμα: -την αύξηση της συν-αθροιστικής ζήτησης -τη μετατόπιση της καμπύλης AD προς τα δεξιά κάθε παράγοντας που προκαλεί τη μετατόπιση της τομής των καμπυλών IS και LM προς τα αριστερά έχει ως αποτέλεσμα: -τη μετατόπιση της καμπύλης AD προς τα αριστερά

Νομισματική Πολιτική και Καμπύλη AD Η επεκτατική νομισματική πολιτική αυξάνει τη συν-αθροιστική ζήτηση Η προσφορά χρήματος M αυξάνεται Η καμπύλη LM μετατοπίζεται προς τα δεξιά Το επιτόκιο r μειώνεται με αποτέλεσμα οι επενδύσεις Ι να αυξάνονται Το εισόδημα Υ αυξάνεται Η καμπύλη συν-αθροιστικής ζήτησης μετατοπίζεται προς τα δεξιά

Δημοσιονομική Πολιτική και Καμπύλη AD Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική (ΔG > 0 και/ή ΔT < 0 ) αυξάνει τη συν-αθροιστική ζήτηση Η μείωση των φόρων T οδηγεί σε αύξηση της C η καμπύλη IS μετατοπίζεται προς τα δεξιά το επίπεδο του εισοδήματος Y αυξάνεται

Μελέτη περίπτωσης: Η οικονομική κρίση του 1930 Μεγάλη Κρίση: οι Η.Π.Α. και οι ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες γνώρισαν μαζική ανεργία και πρωτοφανή μείωση των εισοδημάτων 1933: -Το ¼ του εργατικού δυναμικού της Αμερικής ήταν άνεργο -Το Α.Ε.Π. της Αμερικής ήταν 30% κάτω από το επίπεδο του 1929 Τι προκάλεσε τη μεγάλη οικονομική κρίση; 1) Υπόθεση δαπάνης 2) Υπόθεση χρήματος

1)Υπόθεση Δαπάνης Εξωγενής μείωση της δαπάνης για αγορά αγαθών και υπηρεσιών -Μετατόπιση της καμπύλης IS και AD προς τα αριστερά Αιτίες μείωσης της δαπάνης: -Η κατάρρευση των τιμών του χρηματιστηρίου το 1929: μείωση του πλούτου και αύξηση της αβεβαιότητας, τα άτομα δαπανούν λιγότερο και αποταμιεύουν περισσότερο. -Η μεγάλη μείωση των επενδύσεων: η χρεοκοπία πολλών τραπεζών -Η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική: αύξηση των φόρων και μείωση των δημοσίων δαπανών για την αντιμετώπιση των αυξημένων ελλειμμάτων Αποτελέσματα: Η μείωση της δαπάνης είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του εισοδήματος και των επιτοκίων. Η καμπύλη IS μετατοπίστηκε προς τα αριστερά

2) Υπόθεση Χρήματος Η μείωση της προσφοράς χρήματος: Μετατόπιση της καμπύλης LM προς τα αριστερά Κριτική: Παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση του επιπέδου των τιμών (Ρ), και έτσι τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα αυξήθηκαν -Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μετατόπιση της καμπύλης LM προς τα αριστερά Παρατηρήθηκε μείωση των ονομαστικών επιτοκίων (r). -Είναι το ακριβώς αντίθετο με την περίπτωση που έχουμε μετατόπιση της καμπύλης LM προς τα αριστερά

Η νομισματική πολιτική θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για τη Μεγάλη Κρίση μέσω του αντιπληθωρισμού της δεκαετίας του ’30. Το επίπεδο των τιμών (Ρ) μειώθηκε κατά 25% -Ο αντιπληθωρισμός προκλήθηκε από τη μείωση της προσφοράς χρήματος (Μ) 2 είδη επιπτώσεων του αντιπληθωρισμού: Α) Σταθεροποιητικές Β) Αποσταθεροποιητικές

Α) Σταθεροποιητικές επιπτώσεις του αντιπληθωρισμού Η μείωση του επιπέδου των τιμών P οδηγεί σε αύξηση της πραγματικής προσφοράς χρήματος (M/P ), μετατοπίζοντας την LM προς τα δεξιά αυξάνοντας το προϊόν Y Αποτέλεσμα Pigou – Η μείωση του επιπέδου των τιμών P συνεπάγεται: -την αύξηση της πραγματικής προσφοράς χρήματος (M/P ) -ο πλούτος των καταναλωτών αυξάνεται -η κατανάλωση (C) αυξάνεται -η IS μετατοπίζεται προς τα δεξιά -το εισόδημα αυξάνεται Y

Β) Οι αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις του αντιπληθωρισμού: i. Αναμενόμενος αντιπληθωρισμός Ο πληθωρισμός π μειώνεται -το πραγματικό επιτόκιο (r) αυξάνεται -οι επενδύσεις I μειώνονται -Η προγραμματισμένη δαπάνη & συν-αθροιστική ζήτηση μειώνονται -το προϊόν Υ μειώνεται

ii. Μη-αναμενόμενος αντιπληθωρισμός (Θεωρία αντιπληθωρισμού του χρέους) το επίπεδο των τιμών P μειώνεται μη-αναμενόμενα -μεταφέρει αγοραστική δύναμη από τους δανειζόμενους στους δανειστές -οι δανειζόμενοι δαπανούν λιγότερο, ενώ οι δανειστές δαπανούν περισσότερο -αν η ροπή προς κατανάλωση των δανειζόμενων είναι μεγαλύτερη από αυτή των δανειστών τότε: η συνολική ζήτηση μειώνεται και έτσι η καμπύλη ΙS μετατοπίζεται προς τα αριστερά προκαλώντας μείωση του Y

Βιβλιογραφία: Κουτεντάκης Φ., Γαληνού Α. Μακροοικονομική Θεωρία. Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης.