Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολη
Ο Ναός της Αγίας Σοφίας (Ναός της Ύπατης Σοφίας του Ένσαρκου Λόγου του Θεού) χτίστηκε το 532 από τον Ιουστινιανό στη θέση ενός προηγούμενου ναού που καταστράφηκε από τους στασιαστές κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα
Τις εργασίες της ανοικοδόμησης του ναού επέβλεπε ο ίδιος ο Ιουστινιανός. Αυτές ξεκίνησαν το 532 και ολοκληρώθηκαν το 537, χρόνος ο οποίος θεωρείται τεράστιο κατόρθωμα για την εποχή, αλλά και τη δυσκολία κατασκευής του μνημείου. Αναπαράσταση της Αγίας Σοφίας
Ο ναός είναι κτισμένος σε αρχιτεκτονικό ρυθμό βασιλικής με τρούλο. Ο κυρίως χώρος του κτίσματος έχει σχήμα περίπου κύβου.
Ο κυρίως Ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη. Το εσωτερικό σχέδιο είναι απλό. Τέσσερις πεσσοί, κτιστοί στύλοι, συνδέονται μεταξύ τους με τόξα στα οποία και φέρονται επιθόλια τόξα συναποτελώντας έτσι μια περιμετρική βάση στην οποία και εδράζει ο τεράστιος θόλος.
Η τολμηρή κατασκευή του πρώτου τρούλου και το γεγονός ότι η εκκλησία είχε χτιστεί με βιασύνη οδήγησε στην κατάρρευσή του μετά τους σεισμούς του 557. Ο δεύτερος τρούλος κατασκευάστηκε από τον Ισίδωρο το Νέο, το 562. Η διάμετρός του φτάνει τα 31,87 μ. και βρίσκεται σε ύψος 55,6 μ. από το επίπεδο του δαπέδου.
Στην κατασκευή του τρούλου έχουν χρησιμοποιηθεί ελαφρόπετρες από τη Ρόδο που φέρουν την επιγραφή "Μεγάλης Εκκλησσίας του Κωνσταντίνου". Εξωτερικά και επί της κορυφής του θόλου φέροταν ο μέγας "ερυσίπτολις σταυρός" (=έρεισμα της πόλης), που έχει αντικατασταθεί με την ημισέληνο.
Ο τρούλος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του (ο σύγχρονος ιστορικός Προκόπιος λέει:...δίνει την εντύπωση ότι είναι ένα κομμάτι ουρανού που κρέμεται στη γη...).
Μετά από την άλωση της πόλης από τους Τούρκους ο ναός της Αγίας Σοφίας μετετράπη σε τζαμί, και εξωτερικά προστέθηκαν στις τέσσερις γωνίες του μιναρέδες. Το εσωτερικό τοποθετήθηκαν πίνακες που περιείχαν ρητά από το Κοράνι. Εργασίες συντήρησης έγιναν από τους διάσημους αρχιτέκτονες, αδελφούς Fossati, το Από το 1934 έως και σήμερα, όμως, ο ναός της Αγίας Σοφίας αποτελεί ιστορικό και αρχαιολογικό μουσείο.
«Δόξα τ ῷ θε ῷ τ ῷ καταξιώσαντί με τοιο ῡ τον ἔ ργον ἐ πιτελέσαι. Νενίκηκά σε Σολομών.» Ιουστινιανός 27 Δεκεμβρίου 637