Λήψη αποφάσεων στην Εκπαίδευση Ελευθερία Αργυροπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Φύση και σημασία της λήψης αποφάσεων  Η διαδικασία επιλογής δράσεων που κατευθύνονται προς την επίλυση σημαντικών ομαδικών ή οργανωτικών προβλημάτων   Η επίτευξη των στόχων ενός οργανισμού συνδέεται με την λήψη ορθών αποφάσεων  Η αποτελεσματικότητα της δράσης ενός οργανισμού στηρίζεται ακριβώς στη λήψη και την εκτέλεση ορθών αποφάσεων  Διοικητικό και ηγετικό στοιχείο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Είδη αποφάσεων Στα πλαίσια της διοικητικής δράσης του οργανισμού οι αποφάσεις σχετίζονται με το είδος και τα όρια της θέσης ευθύνης του διοικητικού οργάνου που τις λαμβάνει : μονομελή όργανα  ατομικές αποφάσεις συλλογικά όργανα  συμμετοχικές αποφάσεις Μια τρίτη [ συνδυαστική ] κατηγορία = αποφάσεις συναίνεσης Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Φάσεις της διαδικασίας λήψης αποφάσεων  Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Α. Ατομικές αποφάσεις - Παράγοντες επίδρασης κατά τη λήψη τους   Οι αξίες κι η ηθική του διευθυντικού στελέχους  Το πολιτιστικό πλαίσιο, εντός του οποίου λαμβάνεται και υλοποιείται η απόφαση  Οι αντιλήψεις όλων όσων συμμετείχαν στη διαδικασία  Η σπουδαιότητα της κατάστασης  Η πίεση που ασκήθηκε στο διευθυντικό στέλεχος  Η σπουδαιότητα του επιδιωκόμενου στόχου  Η ποιότητα και ο χρόνος της σχετικής πληροφόρησης  Η ικανότητα εύρεσης και θεώρησης όλων των εναλλακτικών  [ Πιθανές ] αλληλοσυγκρουόμενες πολιτικές των επιμέρους τομέων του οργανισμού  Η δυνατότητα ή μη διαπραγμάτευσης των πολιτικών αυτών  Η ύπαρξη συγκεκριμένης στρατηγικής για τη λήψη παρομοίων αποφάσεων, κοκ Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Μια ενδεχομενική προσέγγιση στρατηγικής στη λήψη ατομικών αποφάσεων (contingency model)  Συνεξετάζονται τρία διακριτά σύνολα παραγόντων για να καταλήξουμε σ ’ έναν ορισμένο τύπο στρατηγικής απόφασης Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Ενδεχομενικό μοντέλο  Χαρακτηριστικά στελέχους Γνώση Ικανότητα Υ π οκίνηση Χαρακτηριστικά π ροβλήματος Ασυνήθιστο Ασαφές Πολύ π λοκο Ασταθές Χαρακτηριστικά π εριβάλλοντος Μη αναστρέψιμο Σημαντικό Υ π εύθυνο Περιορισμένο [ χρονικά ή χρηματικά ] Τύ π ος στρατηγικής α π όφασης Βοηθούμενη αναλυτική Μη βοηθούμενη αναλυτική Μη αναλυτική Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Τύποι στρατηγικών ατομικών αποφάσεων  Βοηθούμενη αναλυτική : το στέλεχος χρησιμοποιεί κάποιο τυπικό μοντέλο ή ένα βοήθημα, πχ έναν κατάλογο ελέγχου  Μη βοηθούμενη αναλυτική : το στέλεχος προσεγγίζει και επεξεργάζεται πολύ συστηματικά το πρόβλημα με το νου του, σπανιότερα χρησιμοποιώντας κάποιο τυπικό μοντέλο → θεώρηση μειονεκτημάτων και πλεονεκτημάτων, υπολογισμός πιθανών συνεπειών κάθε δράσης  Μη αναλυτική : το στέλεχος οδηγείται στην επιλογή λύσης από συνήθεια ή χρησιμοποιώντας κάποιο ήσσονος σημασίας δείκτη ή έναν απλούστερο κανόνα Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Μοντέλα λήψης αποφάσεων  Δυο ειδών :  Κλασσικά = κανονιστικά, ορθολογικά, προδιαγεγραμμένη διαδικασία, πλήρης γνώση της φύσεως και των παραμέτρων του προβλήματος [ βεβαιότητα, κίνδυνος ]  Συμπεριφορικά = αμφισβητούν τις βασικές παραδοχές των κλασσικών μοντέλων και στηρίζονται σε στοιχεία συναισθηματικά, ικανοποίησης, φιλοδοξιών, κλπ., κι είναι πλέον ευέλικτα. Υιοθετούν την έννοια της « επάρκειας της λύσης », αυτής δηλαδή της εναλλακτικής που ξεπερνά το ελάχιστο επίπεδο προσδοκιών, κι όχι τη μεγιστοποίηση ή τη βελτιστοποίηση. Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015

Β. Συλλογικές αποφάσεις - συμμετοχική λήψη - Παράγοντες επίδρασης κατά τη λήψη τους  Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015  Μελέτες των δεκαετιών 1950 έως και 1990 στην Αμερική έδειξαν ότι η συμμετοχική λήψη αποφάσεων βελτίωνε την παραγωγικότητα των οργανισμών.  Η σύνοψη κι η μετα - ανάλυση της μέχρι σήμερα θεωρίας και έρευνας κατέληξαν σ ’ ένα σύνολο γενικών παραδοχών που αφορούν τη συμμετοχική λήψη αποφάσεων στις σχολικές μονάδες. Οι παραδοχές αυτές συνοψίζονται : α. στη δυνατότητα συμμετοχής των εκπαιδευτικών στη λήψη αποφάσεων β. στο βαθμό που επιθυμούν να συμμετέχουν οι εκπαιδευτικοί γ. στους παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό συμμετοχής

Συμμετοχική λήψη αποφάσεων από τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015 α. ως προς τη δυνατότητα συμμετοχής  ενισχύει το ηθικό και τον ενθουσιασμό τους για το σχολείο  αυξάνει το ποσοστό επαγγελματικής τους ικανοποίησης  αποδέχονται τη συνολική απόφαση και την εφαρμόζουν αυξάνοντας, έτσι, την αποτελεσματικότητά τους και της σχολικής μονάδας εν γένει β. ως προς το βαθμό συμμετοχής  οι εκπαιδευτικοί δεν επιθυμούν να αναμιγνύονται σε όλες τις αποφάσεις. Πολύ μεγάλη αλλά και πολύ μικρή συμμετοχή μπορεί να είναι επιβλαβής γ. ως προς τους παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό συμμετοχής  οι ρόλοι κι οι λειτουργίες των εκπαιδευτικών στη λήψη αποφάσεων πρέπει να διαφοροποιούνται από εκείνους των διευθυντών ανάλογα με τη φύση του προβλήματος  ποικίλοι παράγοντες, εσωτερικοί κι εξωτερικοί, επηρεάζουν το βαθμό συμμετοχής των εκπαιδευτικών, πχ ο ρόλος των άτυπων υπο - ομάδων, ο βαθμός κι η ποιότητα πληροφόρησης των μελών, το μέγεθος της ομάδας, οι πιθανές εξαρτήσεις ορισμένων μελών της ομάδας από εξωγενείς παράγοντες, η φύση του προβλήματος, κλπ

Τεχνικές λήψης συλλογικών - συμμετοχικών αποφάσεων  Πανεπιστήμιο Κύπρου, Οκτώβριος 2015  Καταιγισμός ιδεών  Η τεχνική της « ονομαστικής ομάδας » ή τεχνική της κατ ’ ιδίαν παραγωγής ιδεών των μελών της ομάδας  Η τεχνική των « Δελφών » κι η παράγωγή της τεχνική “ringi”  Η τεχνική του « Δικηγόρου του Διαβόλου »  Η τεχνική της « Διαλεκτικής Διερεύνησης »