ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΗΧΙΔΗΣ

Μικροβιολογία: είναι ειδική Επιστήμη που ασχολείται με όλους τους μικροοργανισμούς, μελετά και ερευνά αυτούς, πάντοτε σε σχέση με τον άνθρωπο, τα ζώα και τα φυτά. Έτσι τα μικρόβια ταξινομούνται από την Υγιεινή με βάση δύο κριτήρια: 1● Την ικανότητα να προκαλούν ή όχι νόσο (λοίμωξη,μόλυνση). Με το κριτήριο αυτό τα μικρόβια διακρίνονται σε: Παθογόνα και Μη-παθογόνα 2● Την ικανότητα να ζουν ή όχι ελεύθερα στη φύση και σε συνδυασμό να προκαλούν ή όχι νόσο. Με το κριτήριο αυτό τα μικρόβια διακρίνονται σε: Σαπρόφυτα και Παράσιτα

 Παθογόνα: Ονομάζονται τα μικρόβια που προκαλούν νόσο στον άνθρωπο, τα ζώα και τα φυτά. Την Υγιεινή ενδιαφέρουν και οι αρρώστιες των ζώων που προκαλούνται από μικρόβια, τα οποία μπορούν να προσβάλλουν και τον άνθρωπο.  Μη παθογόνα: Ονομάζονται τα μικρόβια που δεν προκαλούν νόσο.  Σαπρόφυτα: Ονομάζονται τα μικρόβια που μπορούν και ζουν ελεύθερα στη φύση, δηλ. στον αέρα, το νερό, το έδαφος και σε νεκρές οργανικές ύλες που βρίσκονται σε αποσύνθεση.  Παράσιτα: Ονομάζονται τα μικρόβια που δεν μπορούν να ζήσουν ελεύθερα στη φύση, παρά μόνο σε ζωντανούς πολύπλοκους οργανισμούς.

Τα σαπρόφυτα μικρόβια συνθέτουν τα δικά τους συστατικά, τα οποία εξασφαλίζουν τη ζωή τους. Τα παράσιτα μικρόβια για να ζήσουν χρειάζονται έτοιμα θρεπτικά υλικά, που τα βρίσκουν μόνο σε ζωντανούς πολύπλοκους οργανισμούς. Οι παρακάτω διακρίσεις των μικροβίων είναι σχετικές, διότι κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να έχουμε: -Παθογόνο = παράσιτο, -Μη παθογόνο = παράσιτο -Σαπρόφυτο = μη παθογόνο -Σαπρόφυτο = παθογόνο

Τα μικρόβια που υπάρχουν στη φύση (στους ανθρώπους, στα φυτά, στα ζώα, στο έδαφος και στο νερό) ανέρχονται σε τεράστιους αριθμούς. Τα παθογόνα είναι πολύ λίγα, μερικές μόνο εκατοντάδες. Τα υπόλοιπα όχι μόνο δε βλάπτουν, αλλά ο άνθρωπος τα χρησιμοποιεί για δικό του όφελος. Πολλά μικρόβια με κατάλληλη καλλιέργεια, χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία γάλακτος και προϊόντων αυτού (γιαούρτι, τυριά), στη βιομηχανία ξυδιού, μπύρας καθώς και για την επεξεργασία του καφέ, του κακάο, του τσαγιού, των δερμάτων. Τα μικρόβια συμβάλλουν αποφασιστικά στην αποσύνθεση πτωμάτων ανθρώπων, ζώων και των νεκρών φυτών και τη μετατροπή τους σε απλά στοιχεία.

Με την αποσύνθεση των οργανικών ουσιών και με το οξυγόνο του ατμοσφαιρικού αέρα, δημιουργούνται στο έδαφος τα απαραίτητα θρεπτικά υλικά για την ανάπτυξη των φυτών. Αυτά με τη δράση των ακτίνων του ήλιου και της χλωροφύλλης, συνθέτουν την πρώτη οργανωτική ύλη, τους υδατάνθρακες. ■ Τα φυτοφάγα ζώα αναπτύσσονται τρώγοντας τα φυτά. ■ Τα σαρκοφάγα ζώα διατρέφονται με τα φυτοφάγα ζώα και ■ O άνθρωπος διατρέφεται, με τρόφιμα, που προέρχονται από το φυτικό και ζωικό (κυρίως φυτοφάγα ζώα) βασίλειο. ■ Τον κύκλο της ζωής, θάνατος- ζωή- θάνατος -ζωή, τα μικρόβια είναι αυτά που τον διατηρούν.

Τα μικρόβια είναι μικροοργανισμοί μονοκύτταροι, δηλαδή αποτελούνται από ένα και μοναδικό κύτταρο. Το σχήμα που είναι η εξωτερική μορφή του μικροβίου και είναι διαφορετικό για κάθε είδος μικροβίου. Το σχήμα μπορεί να είναι: 1] Σφαιρικό: Τα μικρόβια με τέτοιο σχήμα λέγονται κόκκοι και έχουν διαφορετική διάταξη, στο χώρο. Ανάλογα με τη διάταξη που έχουν στο χώρο ονομάζονται: - σταφυλόκοκκοι, - στρεπτόκοκκοι - διπλόκοκκοι

2] Ραβδί ευθύ κυλινδρικό: Τα μικρόβια με τέτοιο ονομάζονται βάκιλλοι και βακτηρίδια. 3] Ραβδί ευθύ κυλινδρικό ελικοειδή περιστροφή: Τα μικρόβια με τοσχήμα αυτό ονομάζονται σπειροειδή. 4] Ραβδί κεκαμμένο: Τέτοιο σχήμα έχουν τα μικρόβια που ονομάζονται δονάκια. 5] Πολύμορφο: Το σχήμα δεν είναι σταθερό, αλλά γίνεται διαφορετικό κάθε φορά. Τέτοιο έχουν τα μυκοπλάσματα.

Τα μικρόβια για να ζήσουν χρειάζονται ουσίες, οι οποίες ονομάζονται θρεπτικά υλικά ή θρεπτικές ουσίες. Οι θρεπτικές ουσίες βρίσκονται στο φυσικό περιβάλλον και είναι: 1_το οξυγόνο, 2_το διοξείδιο του άνθρακα, 3_τα ανόργανα άλατα και στοιχεία, καθώς και 4_τα αμινοξέα, 5_τα λευκώματα, 6_οι βιταμίνες, 7_διάφορα ένζυμα ► Μικρόβια που διαθέτουν βιοχημικούς και βιολογικούς μηχανισμούς για τη διατροφή τους από μόνα τους ονομάζονται αυτότροφα. ► Μικρόβια που διαθέτουν διαφορετικούς μηχανισμούς, με τους οποίους χρησιμοποιούν έτοιμα θρεπτικά υλικά, όπως αμινοξέα, ένζυμα, λευκώματα, ονομάζονται ετερότροφα.

 Αερόβια μικρόβια: Τα μικρόβια που μπορούν και χρησιμοποιούν το Ο 2 της ατμόσφαιρας ονομάζονται αερόβια.  Αναερόβια μικρόβια: Τα μικρόβια που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Ο 2 της ατμόσφαιρας ονομάζονται αναερόβια.

 Τα μικρόβια αναπαράγονται (πολλαπλασιάζονται) με διάφορους τρόπους, π.χ. με απλή διχοτόμηση που ονομάζεται και αγενής αναπαραγωγή, διότι πραγματοποιείται χωρίς την ένωση αρσενικού και θηλυκού γένους.  Αποικίες μικροβίων: Τα διάφορα είδη μικροβίων για να μελετηθούν καλλιεργούνται τεχνητά στα μικροβιολογικά εργαστήρια. Τα μικρόβια κάθε φορά που καλλιεργούνται, αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται ταχύτατα. Μέσα σε 24ωρες ο αριθμός αυτών ανέρχεται σε δισεκατομμύρια. Κάθε είδος μικροβίου όταν καλλιεργείται σε στερεό θρεπτικό υλικό, παράγει μικρόβια, τα οποία σχηματίζουν αθροίσματα που ονομάζονται αποικίες.

 Τα παράσιτα μικρόβια που δεν προκαλούν λοίμωξη, δηλαδή ζουν σαπροφυτικά, λέμε ότι συμβιώνουν με τον μεγαοργανισμό.  Απλή συμβίωση: έχουμε όταν ένα είδος μικροβίου διευκολύνει την ανάπτυξή του με την ταυτόχρονη ανάπτυξη άλλου είδους μικροβίου.  Αμφοτερόπλευρη συμβίωση: έχουμε όταν η ταυτόχρονη ανάπτυξη δύο ειδών μικροβίων δημιουργεί ωφέλεια και στα δυο.  Μικροβιακός συνδυασμός: Είναι η συνδυαστική δράση δύο ή περισσοτέρων μικροβίων που προκαλεί λοίμωξη.  Ανταγωνισμός μικροβίων: Είναι μικροβιακό βιολογικό φαινόμενο, στο οποίο παρατηρείται τέλεια παρεμπόδιση της ανάπτυξης ενός είδους μικροβίου με την ταυτόχρονη ανάπτυξη άλλου. Κατά τον ανταγωνισμ;o των βακτηριδίων μπορεί: 1] να τροποποιούνται οι περιβαλλοντικές συνθήκες, 2] να παράγονται ειδικές ουσίες και 3] να παράγονται αντιβιοτικά

 Μικροβιοτοξίνες: Ονομάζονται δηλητηριώδεις ουσίες που παράγουν τα παθογόνα μικρόβια, όταν εισέλθουν στον μεγαοργανισμό και του προκαλέσουν λοίμωξη. Ο οργανισμός με τη σειρά του, παράγει άλλες ουσίες, τις αντιτοξίνες, οι οποίες εξουδετερώνουν τις πρώτες. Όταν εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλούν νόσο ακόμη και το θάνατο. Διακρίνουμε τις μικροβιοεξωτοξίνες και τις μικροβιοενδοτοξίνες:  Μικροβιοεξωτοξίνες: Παράγονται από ζωντανά μικρόβια στο κυτταρόπλασμα, εκκρίνονται και διαχέονται στο περιβάλλον τους. Είναι δηλητηριώδεις ακόμα και σε ελάχιστες ποσότητες.  Μικροβιοενδοτοξίνες: Παράγονται από ζωντανά μικρόβια και παραμένουν στο κυτταρόπλασμα. Απελευθερώνονται και διαχέονται στο περιβάλλον, όταν το μικρόβιο που τις παράγει καταστραφεί (= πεθάνει φυσιολογικά ή καταστραφεί από τα φαγοκύτταρα του μεγαοργανισμού ή με τα αντιβιοτικά). Έχουν σχετικά μικρή τοξικότητα.