Εισήγηση για τον κόσμο των Συναισθημάτων Νικόλαος Κωνσταντόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής

Κατηγοριοποίηση των Συναισθημάτων (Κοινή Λογική) Τα συναισθήματα είναι ένας σημαντικός παράγοντας στη καθημερινή επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων Τα συναισθήματα είναι ένα σημαντικό στοιχείο ενεργοποίησης των ανθρώπων και ο ρόλος τους στην μεταξύ τους επικοινωνία είναι καθοριστικός

Διαστάσεις του Συναισθήματος Προϋποθέτει μια αντίδραση σε ένα εξωτερικό ή εσωτερικό ερέθισμα (γεγονός) Προϋποθέτει μια αλλαγή στο πεδίο της συναίσθησης που συνεπάγεται: Προετοιμασία για την εκδήλωση (ενεργοποίηση) μιας δράσης, πρόκειται για τη συμπεριφορική συνιστώσα του συναισθήματος

Οργανικές εκδηλώσεις που επιβεβαιώνουν την φυσιολογική συνιστώσα του συναισθήματος, αλλά και αντιληπτικές διαφοροποιήσεις που δηλώνουν την γνωστική συνιστώσα του συναισθήματος

Οι 4 Σχολές του Συναισθήματος Η εξελικτική Σχολή: το συναίσθημα είναι έμφυτη ανθρώπινη διάσταση (Charles Darwin): [Χρήσιμη ανθρώπινη διάσταση που μέσα από την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και βάση της αρχής της φυσικής επιλογής βοήθησε στην επιβίωση του ανθρώπινου είδους διότι ενεργοποιεί αντιδράσεις στον άνθρωπο (ο φόβος= φυγή, η οργή= νίκη επί εχθρών)]

Φυσιολογική Σχολή: Η συναίσθηση που διαμορφώνεται στο σώμα μας (τρέμουλο, κλάμα) ενεργοποιεί το συναίσθημα (φόβο, λύπη αντίστοιχα) (William James): [Πρόκειται για τους επονομαζόμενους σωματικούς σημαδευτές που πληροφορούν το μυαλό μας για την παρουσία ενός συναισθήματος και μας βοηθούν να ενεργήσουμε γρήγορα].

Η γνωσιακή (γνωστική) Σχολή: Έχουμε συναισθήματα επειδή σκεπτόμαστε (Επίκτητος): [το κάθε συναίσθημα εκδηλώνεται μετά από τη γρήγορη ταξινόμηση των γεγονότων μέσα από ένα δένδρο αποφάσεων: ευχάριστο / δυσάρεστο, προβλέψιμο / απρόβλεπτο, ελέγξιμο / ανεξέλεγκτο, προκλήθηκε από εμάς / ή από άλλους.

Ανάλογα με το συνδυασμό εμφανίζονται και συγκεκριμένα συναισθήματα όπως: Απρόβλεπτο – δυσάρεστο – ελέγξιμο – οφειλόμενο σε άλλον = προκαλεί το συναίσθημα του θυμού Προβλέψιμο – δυσάρεστο – ελέγξιμο = προκαλεί το συναίσθημα της αγωνίας (ανησυχίας)

Μια εφαρμογή της σχολής αυτής διαμόρφωσε ένα νέο ρεύμα ψυχοθεραπείας την γνωσιακή ψυχοθεραπεία που βασίζεται στην αρχή να βοηθήσει τον ασθενή να σκεφθεί διαφορετικά ώστε να ενεργοποιεί διαφορετικά συναισθήματα:

Για παράδειγμα: ένας καταθλιπτικός ασθενής έχει την τάση να κατηγοριοποιεί τα δυσάρεστα γεγονότα ως μη ελέγξιμα και προκαλούμενα από εκείνον. Μια ανάλυση των μηχανισμών της σκέψης μπορούν να τον βοηθήσουν να σκέφτεται με τρόπο λιγότερο στερεοτυπικό και να μειώσει τα συναισθήματα αγωνίας και ανησυχίας.

Η Κουλτουραλιστική Σχολή: Έχουμε συναισθήματα επειδή υπάρχει πολιτιστική διάσταση (Margaret Mead). Αισθανόμαστε συγκεκριμένα συναισθήματα επειδή έχουμε μάθει συγκεκριμένους ρόλος που προσαρμόζονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις στη συγκεκριμένη κοινωνία που αναπτυσσόμαστε. [Ένα συναίσθημα είναι πρώτα απ’ όλα ένας κοινωνικός ρόλος].