1 Η Βία και Επιθετικότητα κατά των Εκπαιδευτικών Δρ Αλαμπρίτης Ματθαίος Δάσκαλος, Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας Π.Κ.

2 Durkheim: Εκπαιδευτικό Σύστημα, Κοινωνική Συνοχή-Aνομία  Εκπαίδευση =  αναπαραγωγή των συνθηκών της κοινωνίας και όχι ικανοποίηση των ατομικών αναγκών  μεθοδική κοινωνικοποίηση αλλά και διαφοροποίηση για εξασφάλιση της κοινωνικής ομοιογένειας  «Η Εκπαίδευση διαφοροποιείται για την κοινωνία και από την κοινωνία»  «O μέσος άνθρωπος είναι εξαιρετικά εύπλαστος...»  Ανομία: αποτέλεσμα της δυσαρμονίας ανάμεσα στις ανάγκες της κοινωνίας και στις δυνατότητες να ικανοποιηθούν αυτές οι ανάγκες  Απότομες κοινωνικές αλλαγές  Ταχύτατα αναπτυσσόμενες βιομηχανικές κοινωνίες  Δημιουργία Νέας Ηθικής

3 Μichel Foucault: Πειθαρχία και Εκπαιδευτικό Σύστημα  Πειθαρχία Είναι ένας τύπος εξουσίας, ένας τρόπος άσκησης που περιλαμβάνει ένα σύνολο οργάνων, τεχνικών, μεθόδων, διαδικασιών, επιπέδων εφαρμογής, στόχων. Είναι μια φυσική ή μια ανατομία της εξουσίας, μια τεχνολογία. ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ  Οργάνωση του χώρου  περίφραξη, καθορισμός  αρχή της εντόπισης  κατανομή-ανάλυση, έλεγχος-σαφήνεια  σειραίος χώρος, διατάξεις  διευκολύνει την ανάπτυξη της εξουσίας  Έλεγχος και προγραμματισμός της δραστηριότητας  Κεφαλαιοποίηση του χρόνου  Εντολές και μηνύματα του πειθαρχικού δικτύου π.χ. κτύπημα του δακτύλου στην έδρα

4  Πειθαρχικές Πρακτικές  Αυστηρή Επιτήρηση  Ποινικό σύστημα  Νορμοποίηση  Εξεταστικό Σύστημα  Επιβολή της συγκεκριμένης γνώσης  Ο μαθητής αντικειμενοποιείται Μichel Foucault: Πειθαρχία και Εκπαιδευτικό Σύστημα

5 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  Η βία ενυπάρχει σε κάθε οργανισμό:  στις δομές και τα συστήματα του  στη διαδικασία οργάνωσης  στα καθημερινά εργασιακά καθήκοντα  στις ιεραρχικές σχέσεις εξουσίας  Πολιτική της Βίας  περιορισμός του φαινομένου

6 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  Τύποι Βίας στο Χώρο Εργασίας (Le Blanc & Barling, 2004): 1. Τύπος Ι O δράστης δεν έχει καμιά έννομη σχέση με τον οργανισμό 2. Τύπος ΙΙ Ο δράστης έχει θεμιτή σχέση με τον οργανισμό 3. Τύπος ΙΙΙ Ο θύτης είναι ή ήταν υπάλληλος του οργανισμού 4. Τύπος ΙV Ο δράστης διατηρεί ή διατηρούσε μια θεμιτή σχέση με υπάλληλο του οργανισμού

7 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Μορφές Βίας στο Χώρο Εργασίας Εκφράσεις εχθρότητας (επιθετικές λεκτικές ή συμβολικές συμπεριφορές, σιωπηρές) Εκφράσεις εχθρότητας (επιθετικές λεκτικές ή συμβολικές συμπεριφορές, σιωπηρές) Τακτικές κωλυσιεργίας Τακτικές κωλυσιεργίας Απροκάλυπτη επιθετικότητα (π.χ. Φυσική επίθεση, καταστροφή περιουσίας) Απροκάλυπτη επιθετικότητα (π.χ. Φυσική επίθεση, καταστροφή περιουσίας) Ορισμός της Βίας στο χώρο Εργασίας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)  «  « ως μορφή αρνητικής συμπεριφοράς ή δράσης στις σχέσεις μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων, χαρακτηριζόμενη από επιθετικότητα, άλλοτε επαναλαμβανόμενη, άλλοτε στιγμιαία, με αποτελέσματα βλαβερά για την ασφάλεια, την υγεία και την ευεξία των εργαζομένων στο χώρο εργασίας»

8 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ομάδες Υψηλού Κινδύνου Ομάδες Υψηλού Κινδύνου  Αστυνομικοί  Νοσοκόμοι  Γιατροί  Υπάλληλοι Καταστημάτων  Εκπαιδευτικοί Οικονομικό Κόστος  1 -3,5% Μικτού Εγχώριου Πρ. Οικονομικό Κόστος  1 -3,5% Μικτού Εγχώριου Πρ. Επιτακτική ανάγκη η εφαρμογή παρεμβατικών πολιτικών Επιτακτική ανάγκη η εφαρμογή παρεμβατικών πολιτικών Σημαντική Συσχέτιση βίας στο χώρο εργασίας και σχολικής βίας Σημαντική Συσχέτιση βίας στο χώρο εργασίας και σχολικής βίας

9 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ορισμός του Φαινομένου Ορισμός του Φαινομένου Η βία στο σχολείο ορίζεται ως Η βία στο σχολείο ορίζεται ως « η επιβολή της βούλησης ενός μέρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε κάποιο άλλο και η πρόκληση ζημιάς ή βλάβης. Οι μορφές της σχολικής βίας είναι: η σωματική, η σωματική, η σεξουαλική, η σεξουαλική, η ψυχολογική, η ψυχολογική, η λεκτική βία και η λεκτική βία και ο βανδαλισμός» ο βανδαλισμός» Διάσκεψη της Ουτρέχτης, 1997 Βullying Βullying Bρεττανία: «μια συστηματική επίθεση που γίνεται από ένα άτομο προς άλλο, από ένα άτομο εναντίον ομάδας ατόμων, από μια ομάδα ατόμων εναντίον άλλης ομάδας, ή από μια ομάδα ατόμων εναντίον ενός ατόμου»

10 ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ – ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ 1. Οικογενειακοί 2. Εκπαιδευτικοί 3. Κοινωνικοί 4. Ψυχοσυναισθηματικοί

11 ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ – ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ 1. Λειτουργίες του Σχολείου  Διαφορετικό κοινωνικό υπόβαθρο μαθητών-σχολείου  Ασυγχρονικότητα σχολείου με την κοινωνική πραγματικότητα  Υποβάθμιση παιδαγωγικού έναντι του εκπαιδευτικού ρόλου  Μη ελκυστικότητα  Εξετασιοκεντρικός χαρακτήρας 2. Οργάνωση του Σχολείου  Στερεότυπος χαρακτήρας των σχολικών προγραμμάτων  Δομημένος χώρος του σχολείου (αρχιτεκτονική, φυσικό περιβάλλον, μέγεθος, αυλή, εργαστήρια, καλαισθησία, οργάνωση της τάξης) 3. Εκπαιδευτικό Προσωπικό  Ελλιπής Παιδαγωγική Κατάρτιση  Ελλιπής Επιμόρφωση σε σχετικά με το αντικείμενο θέματα  Νέες συνθήκες εργασίας αλλά ίδιος τρόπος εργασίας

12 ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ – ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ Νέες Τεχνολογίες Επικοινωνίας και Αντικοινωνική Συμπεριφορά  Μεγαλύτερες εισπράξεις από τη βιομηχανία του σινεμά  Τεράστιες Δυνατότητες  Εικονική πραγματικότητα  Άμεση αλληλεπίδραση  Εναλλαγή ρόλων  Υπόδυση ρόλων  Δημιουργία χαρακτήρων  Διαδίκτυο  Ενεργητική στάση  Η ακαδημαϊκή κοινότητα καθυστέρησε να ασχοληθεί με το θέμα  Έρευνα: η αποξένωση από την οικογένεια ή το σχολείο  επίδραση στη χρήση βίαιου διαδικτυακού περιεχομένου  επίδειξη

13 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ Η.Π.Α  Απελπιστική κατάσταση (κάμερες παρακολούθησης, προσωπικό ασφαλείας, ανιχνευτές μετάλλων, συστήματα συναγερμού, κτλ.)  Zero Tolerance Policy  Συστηματοποιημένος, συνεχής, τακτικός, επιστημονικός τρόπος συλλογής των στοιχείων της σχολικής βίας  Νational Center for Education Statistics  Federal Bureau of Investigation (FBI)  Bureau of Justice Statistics  Centers for Disease Control Prevention

14 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ Η.Π.Α  Απειλές και Επιθέσεις στους Εκπαιδευτικούς ( ) Μέση – Δημοτική Εκπαίδευση  8% των εκπαιδευτικών μέσης και 6% δημοτικής απειλήθηκαν με σωματική βλάβη (10% πόλη, 6% προάστια, 5% ύπαιθρο)  4% της δημοτικής και 2% της μέσης έτυχαν πραγματικής φυσικής επίθεσης (5% πόλη, 3% προάστια, 2% ύπαιθρο) Δημόσια – Ιδιωτικά Σχολεία  Απειλή για σωματική βλάβη: 7% εκπαιδευτικών δημοσίων σχολείων – 2% εκπαιδ. ιδιωτικών σχολείων Φυσική επίθεση: 4% και 2% αντίστοιχα Άντρες – Γυναίκες  Απειλή για βιαιοπραγία: 9% των αντρών, 6% των γυναικών  Φυσική Επίθεση: 3% των αντρών, 4% των γυναικών  11% των διευθυντών των δημοσίων σχολείων ανάφεραν ότι είχαν σε εβδομαδιαία βάση περιστατικά εξύβρισης εκπαιδευτικών από μαθητές  Υπάρχουν τεράστιες διαφοροποιήσεις των ποσοστών απειλών ή επιθέσεων εναντίον των εκπαιδευτικών ανάμεσα στις διάφορες πολιτείες

15 Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ  Στην Ευρώπη το πρόβλημα της σχολικής βίας δε μονοπωλείται από την κατασταλτική πολιτική όπως έγινε στις ΗΠΑ με παράμετρους την ποινική και τιμωρητική διάσταση.  Απουσία συστηματικού τακτικού στατιστικού ελέγχου  Συμπεράσματα Πλαίσια των μικροπαραβάσεων Ασυνήθιστες οι παθολογικές μορφές βίας Ανάγκη για αντιμετώπιση των παραβατικών συμπεριφορών για να μην εξελιχθούν σε πιο σοβαρές μορφές αργότερα

16 Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ  Οι έρευνες που έγιναν στην Κύπρο σχετικά με τη σχολική βία έχουν να κάνουν κυρίως με οριζόντιες μορφές βίας ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Το πρόβλημα της σχολικής βίας στην Κύπρο δε διαφέρει από αυτό που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες παρά το μικρό μέγεθος του νησιού και του πληθυσμού. Η σχολική βία περιορίζεται, ακόμη, κυρίως σε μικροπαραβάσεις.

17 Παγκύπρια Έρευνα ΔΕΙΓΜΑ 10 % των εκπαιδευτικών γυμνασίων και λυκείων 20% των εκπαιδευτικών της τεχνικής εκπαίδευσης Πιθανότητα σφάλματος μικρότερη του 2% Ν=637 άτομα (496 μέση γενική, 141 τεχνική εκπαίδευσης) Διανομή σε 104 από 123 σχολεία της Κύπρου Εξαιρέθηκαν νυκτερινές και εξατάξιες σχολές

Αριθμοί Επιστραφέντων Ερωτηματολογίων ΓΥΜΝΑΣΙΟΛΥΚΕΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗ Ολικά ΑστικήΑγροτικήΑστικήΑγροτική (f) (%) ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΛΕΜΕΣΟΣ ΛΑΡΝΑΚΑ ΠΑΦΟΣ ΑΜ/ΧΩΣΤΟΣ Ολικά % ποσοστό ανταπόκρισης 90% των σχολείων της έρευνας και 86% του συνολικού αριθμού Χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS

ΦύλοΔείγμαΠληθυσμός f%f% Άντρες Γυναίκες Ολικό ΗλικίαΔείγμαΠληθυσμός %Cum % % ,4 10, ,125,57,818, ,53711,229, ,756,718,748, ,37419,868, ,391,315,984, ,810015,8100 Ολικό100 % Δείγμα % Πληθυσμού Διευθυντικό Προσωπικό 12,417,9 Καθηγητές87,682,1 Ολικό100

Κατανομή του συνολικού αριθμού των υποκειμένων ανάλογα με τη μορφή βίας που υπέστησαν το τελευταίο εξάμηνο ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ(f)% 1Απειλή για σωματική βλάβη10417,6 2Λεκτική Επίθεση (εξύβριση, ειρωνεία, εξευτελισμός, προσβολή)33256,3 3Καταστροφή Προσωπικών Αντικειμένων467,8 4Κλοπή Προσωπικών Αντικειμένων508,5 5Σπρώξιμο Επί Σκοπού539 6Βωμολοχίες στους Τοίχους του Σχολείου Εναντίον Σας7512,7 7Συχνή και Σκόπιμη και Χωρίς Λόγο Διακοπή του μαθήματος34057,6 8Απειλή με Καρέκλα, Ξύλο ή Άλλο Αντικείμενο233,9 9Απειλή/Παρενόχληση Μέσω Τηλεφώνου233,9 10Σωματική Βλάβη (γρονθοκόπημα, κλώτσημα, ή δάγκωμα)152,5 11Απειλή με Μαχαίρι10,2 12Λεκτική Σεξουαλική Παρενόχληση366,1 13 Σεξουαλική Παρενόχληση με Σωματική Επαφή (άγγιγμα, ή προσπάθεια να σας αγγίξουν) 111,9 14Μαχαίρωμα ή Απειλή με Όπλο10,2 n=590

Κατανομή των υποκειμένων κατά φύλο και μορφή βίας που υπέστησαν ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣΆντραςΓυναίκα (f)% % 1Απειλή για σωματική βλάβη5121,85314,9 2Λεκτική Επίθεση13658,119655,1 3Καταστροφή Προσωπικών Αντικειμένων Κλοπή Προσωπικών Αντικειμένων219298,2 5Σπρώξιμο Επί Σκοπού2611,1277,6 6Βωμολοχίες στους τοίχους4117,5349,6 7Συχνή, Σκόπιμη Διακοπή του μαθήματος12754,321359,8 8Απειλή με Καρέκλα, ξύλο, κ.ά.166,872 9Απειλή/Παρενόχληση Μέσω Τηλεφώνου83,4154,2 10Σωματική Βλάβη (γροθιά, κλώτσημα, κ.ά)7382,2 11Απειλή με Μαχαίρι--10,3 12Λεκτική Σεξουαλική Παρενόχληση114, Σεξουαλική Σωματική Παρενόχληση41,772 14Μαχαίρωμα ή Απειλή με Όπλο10,4-- n=234n=356

Κατανομή σύμφωνα με τον τύπο σχολείου που διδάσκουν οι εκπαιδευτικοί ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΓυμνάσιοΛύκειοΤεχνική %% 1Απειλή για σωματική βλάβη 12,418,227 2Λεκτική Επίθεση(εξύβριση, ειρωνεία, κτλ) 49,656,569 3Καταστροφή Προσωπικών Αντικειμένων 4716,7 4Κλοπή Προσωπικών Αντικειμένων 69,411,9 5Σπρώξιμο Επί Σκοπού 9,67,510,3 6Βωμολοχίες στους τοίχους 1014,515,1 7Συχνή, Σκόπιμη Διακοπή του μαθήματος 58,452,864,3 8Απειλή με Καρέκλα, ξύλο, κ.ά. 1,63,39,5 9Απειλή/Παρενόχληση Μέσω Τηλεφώνου 5,21,94,8 10Σωματική Βλάβη (γροθιά, κλώτσημα, κ.ά) 41,41,6 11Απειλή με Μαχαίρι 0,4-- 12Λεκτική Σεξουαλική Παρενόχληση 4,45,111,1 13Σεξουαλική Σωματική Παρενόχληση 21,42,4 14Μαχαίρωμα ή Απειλή με Όπλο -0,5- n=250n=214n=126

23 Στατιστικά σημαντικές διαφορές XΡΟΝΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ  Οι εκπαιδευτικοί με τα περισσότερα χρόνια υπηρεσίας (25-) αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα επιγραφής βωμολοχιών στους τοίχους εναντίον τους αντιμετωπίζουν λιγότερες περιπτώσεις σκόπιμης διακοπής του μαθήματος. Όσο αυξάνονται τα χρόνια υπηρεσίας μειώνονται οι περιπτώσεις σκόπιμης διακοπής του μαθήματος. έχουν περισσότερες πιθανότητες για σωματική βλάβη ΑΣΤΙΚΗ – ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  Η μόνη περίπτωση στατιστικής σημαντικής διαφοράς μεταξύ αγροτικής και αστικής περιοχής ήταν στη Λεκτική Σεξουαλική Παρενόχληση όπου η αστική περιοχή υπερέχει κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες της αγροτικής.

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ(f)% 1 Δε φέρνω μεγάλα ποσά λεφτών ή ακριβά αντικείμενα στο σχολείο για αποφυγή κλοπής 23339,5 2 Αποφεύγω να επεμβαίνω σε καυγάδες μαθητών για να μην κτυπηθώ 19132,4 3 Κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, της παιδονομίας ή της εκδρομής προσπαθώ να κυκλοφορώ με ομάδα άλλων εκπαιδευτικών για αύξηση της προσωπικής μου ασφάλειας 6010,2 4 Μετά τη λήξη των μαθημάτων μένω στην αίθουσα καθηγητών μέχρι να φύγουν συγκεκριμένοι μαθητές 244,1 5 Κουβαλώ πάντα μαζί μου στο σχολείο αντικείμενα για αυτοάμυνα (σφυρίκτρα, σπρέυ, κτλ.) 30,5 6 Αποφεύγω να έρχομαι στο σχολείο εκτός ωρών εργασίας579,7 7 « Κλείνω τα μάτια » σε περιπτώσεις παραβατικότητας των μαθητών για να μην πλεκτώ περαιτέρω 6410,8 8 Άλλο498,3 n=590 Ατομικά Μέτρα Προσωπικής Ασφάλειας που λαμβάνουν οι Εκπαιδευτικοί Μέσης Εκπαίδευσης

25 Στατιστικά σημαντικές διαφορές ΦΥΛΟ  περισσότερες γυναίκες (διπλάσιο ποσοστό από τους άντρες) προληπτικά δεν κουβαλούν μαζί τους στο σχολείο μεγαλά ποσά λεφτών ή ακριβά αντικείμενα για να αποφύγουν την κλοπή τους.  μεγαλύτερα ποσοστά γυναικών εκπαιδευτικών δεν επεμβαίνουν σε καυγάδες μαθητών ή κάνουν πως δεν πρόσεξαν την παραβατική τους συμπεριφορά (37% γυναίκες έναντι 25% αντρών)  περισσότερες γυναίκες εκπαιδευτικοί αποφεύγουν να έρχονται στο σχολείο εκτός ωρών εργασίας εξαιτίας της ανασφάλειας που νιώθουν ΗΛΙΚΙΑ - XΡΟΝΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ  Οι εκπαιδευτικοί μεγαλύτερης ηλικίας (51 χρονών και άνω) και οι εκπαιδευτικοί με τα περισσότερα χρόνια υπηρεσίας (25-) αποφεύγουν να επεμβαίνουν στους καυγάδες των μαθητών

28 ΑΛΛΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ  43% δηλώνει ότι το σχολείο τους αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα από εξωσχολικά άτομα  77% υποστηρίζει ότι στο σχολείο του υπάρχει μεγάλο πρόβλημα απειθαρχίας  93% αναφέρει ότι χάνεται διδακτικός χρόνος εξαιτίας της απειθαρχίας των μαθητών  31% δεν χρησιμοποιεί ποικιλία διδακτικών μεθόδων εξαιτίας της απειθαρχίας που υπάρχει και το 23% έχει επιφυλάξεις στη χρήση διάφορων διδακτικών μεθοδολογιών

Οι γονείς πιέζουν το σχολείο να μην εφαρμόζει τους κανονισμούς πειθαρχίας;

30 Παράγοντες που Επιδρούν στην Επιθετική Συμπεριφορά Παράγοντες Mean Rank Ιεράρχηση κατά Σημαντικότητα 1Συνθήκες Οικογενειακού Περιβάλλοντος Μαθητή1,711ος 2Ευρύτερες Κοινωνικές Συνθήκες2,732ος 3Ατομική Ψυχοπαθολογία Μαθητή3,133ος 4Σχολική Αποτυχία Μαθητή3,754ος 5Κλίμα Σχολείου4,485ος 6Ανεπάρκεια Εκπαιδευτικού5,216ος n=522 Kendall ’ s Coef. of Conc. W=0,45 Chi-Square=1175,7 df=5 p<0,001 Κλίμακα: 1=πιο σημαντικός, 2=αμέσως επόμενος σημαντικότερος,...

Έκταση της βίας κατά των εκπαιδευτικών ΜΟΡΦΗ ΒΙΑΣΚΥΠΡΟΣΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡ.ΣΚΩΤΙΑΓΕΡΜΑΝΙΑΙΣΡΑΗΛΗ.Π.Α 1 Λεκτική Επίθεση 56,3%23,9%45%9,9%17%20% 2 Απειλή για σωματική βλάβη 17,6%29%5,9%8% 3 Απειλή με συνοδεία « όπλου » * 3,9%1,6% 4 Απειλή/παρενόχληση μέσω τηλεφώνου 3,9%5,8% 5 Απειλή με μαχαίρι ή όπλο 0,2%0,5% 6 Σπρώξιμο επί σκοπού 9%2,6% 7 Φυσική Επίθεση 2,5%4%8%7%1,4%2% 8 Καταστροφή προσωπικών αντικειμένων 7,8%20%3,6% 9 Κλοπή προσωπικών αντικειμένων 8,5%9%2,6% 10 Λεκτική σεξουαλική παρενόχληση 6,1% 7%**5%**2%** 1,8% 11 Σωματική σεξουαλική παρενόχληση 1,9%0,3% *εκτός μαχαίρι, ή πυροβόλο όπλο ** δεν γίνεται διάκριση μεταξύ λεκτικής ή πραγματικής παρενόχλησης ή κακοποίησης

Το Προτεινόμενο Μοντέλο Παρέμβασης Η στρατηγική πρέπει να είναι πολυεπίπεδη και πολυθεματική Τρία επίπεδα: – –Εθνικές πολιτικές, κεντρικά κατευθυνόμενες από την εκάστοτε πολιτική εξουσία. – –Τοπικές – περιφερειακές πολιτικές, σχεδιασμένες από τις τοπικές κοινωνίες και τις περιφέρειες. – –Πολιτικές και πρωτοβουλίες από τα ίδια τα σχολεία και τους μαθητές. Εθνικό Σχέδιο Δράσης ( ) (Συμβουλίου Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εγκληματικότητας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης) ΠαράγονταςΔράσηΦορέας