ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Εργαστήριο Αγροτικής Πολιτικής & Συνεταιρισμών ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ (ΕΣΠΑ) Υπεύθυνος Πρακτικής Άσκησης: Σπαθής Παύλος Φοιτήτρια: Καστανιά Νικολέτα- Πολυξένη

Αντικείμενο πρακτικής άσκησης: Τα διαθρωτικά προβλήματα του ελληνικού αγροτικού τομέα

Θεματικές Ενότητες  Σκοπός  Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα  Η χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα  Τα εμπόδια εισόδου στον αγροτικό τομέα  Η μη ανταγωνιστικότητα των αγροτικών προϊόντων  Συμπεράσματα

Σκοπός  Κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας της χώρας  Τρόποι αντιμετώπισης των προβλημάτων

Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα (1/5)  Ακολουθεί πτωτική πορεία τα τελευταία χρόνια  Καλύπτει αμέσως μετά το εμπόριο τον μεγαλύτερο αριθμό απασχολουμένων  Οι απασχολούμενοι στον αγροτικό τομέα το 2012 ήταν 491,47 χιλ.  Απώλεια 167 χιλιάδων θέσεων εργασίας, για την περίοδο

Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα (2/5) Η εξέλιξη της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα, (σε χιλ.) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ

Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα (3/5)  Νομιμοποίηση των εργαζόμενων μεταναστών  Πραγματοποίηση των βασικών εργασιών των ελληνικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από ξένους εργάτες (μισθωτούς)  Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο  Μείωση της απασχόλησης των μελών της οικογένειας  Ηλικιακή σύνθεση των εργαζόμενων  Διαχρονική εξέλιξη του πραγματικού αγροτικού εισοδήματος ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛ ΗΣΗΣ?

Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα (4/5) Ποσοστά απασχόλησης στον αγροτικό τομέα ανά ηλικιακή κατηγορία, 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα (5/5)  Ο δείκτης Α αναφέρεται στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα  εμφανίζει μία τάση έντονης συρρίκνωσης  έντονη μείωση το έτος 2008, καταγράφοντας πτώση της τάξεως των 14 ποσοστιαίων μονάδων  μικρή ανάκαμψη το έτος 2009 (+2.1%)  Μείωση εκ νέου τόσο το 2010 (- 8.3%), όσο και το 2011(-5,3%).

Η χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα (1/2)  Οι κρατικές ενισχύσεις εκτιμώνται στα εκατ. Ευρώ το 2012  2013: μείωση -8,5%  Στις ενισχύσεις του 2012: εκατ. Ευρώ για συντάξεις ΟΓΑ και 118 εκατ. Ευρώ για πληρωμές μέσω του ΕΛΓΑ  Ο τομέας της γεωργίας απορροφά μόλις το 1,7% του συνόλου των δανείων

Η χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα (2/2)

Τα εμπόδια εισόδου στον αγροτικό τομέα (1/2) Πρόσβαση & Δυσκολίες Στα κεφάλαια Στις αγορές Χαμηλές αποδόσεις Συνταξιο δότηση Κόστος εκκίνησης Στη γη

Τα εμπόδια εισόδου στον αγροτικό τομέα (1/4) Πρόσβαση στη γη  Μικρός αριθμός εισόδου των ανθρώπων  Με το μικρό περιθώριο κέρδους  Χαμηλή γεωργική επιστροφή  Υψηλές τιμές γης  Έλλειψη αγροτικών εκμεταλλεύσεων για ενοικίαση

Τα εμπόδια εισόδου στον αγροτικό τομέα (2/4) Πρόσβαση στα κεφάλαια  Οικονομική κρίση  Χαμηλή παραγωγικότητα της φθηνής εργασίας  Αστάθεια της οικονομίας  Έλλειψη ρευστότητας Πρόσβαση στις αγορές  Παγκοσμιοποίηση  Παρέχει στους νέους αγρότες καινούργιες ευκαιρίες και προκλήσεις.  Ανταγωνισμός

Τα εμπόδια εισόδου στον αγροτικό τομέα (3/4) Χαμηλές αποδόσεις  Υψηλά έξοδα εισόδου  ποσοστό απόδοσης των κεφαλαίων είναι χαμηλό  χαμηλά εισοδήματα  ανελαστική ζήτηση των γεωργικών προϊόντων Συνταξιοδότηση  υψηλό όριο ηλικίας, το οποίο χαρακτηρίζει όσους εργάζονται στον πρωτογενή τομέα ( >=65  ανεπαρκής συνταξιοδοτική κάλυψη  έντονα διλήμματα κληρονομικής φύσεως

Τα εμπόδια εισόδου στον αγροτικό τομέα (4/4) Συνθέτουν το Υψηλό κόστος εκκίνησης Πρόσβαση στα κεφάλαια Πρόσβαση στις αγορές Πρόσβαση στη γη Χαμηλές αποδόσεις

Η μη ανταγωνιστικότητα των γεωργικών προϊόντων (1/2)  Γη είναι κυρίως ορεινή  Ποικιλία κλιμάτων  Γη είναι κυρίως ορεινή  Ποικιλία κλιμάτων  Το 49% αυτής καλύπτεται από γεωργικές εκτάσεις  Το 16% είναι αροτραίες εκτάσεις  Το 6% μόνιμες καλλιέργειες  Εκτιμάται ότι το 82,7% των γεωργικών περιοχών θεωρούνται Λιγότερο Ευνοημένες Περιοχές (ΛΕΠ)

Η μη ανταγωνιστικότητα των γεωργικών προϊόντων (2/2)  Μικρό μέγεθος και η οικογενειακή μορφή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων  Ο αναδασμός έχει προχωρήσει ελάχιστα  Οι θεσμικές ρυθμίσεις (κτηματολόγιο, δασολόγιο, κ.λπ.) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του μεγέθους των εκμεταλλεύσεων και σε επιχειρηματική οργάνωση της αγροτικής παραγωγής δεν προωθήθηκαν  χαμηλός ρυθμός αυξήσεως της παραγωγικότητας  Μικρό μέγεθος και η οικογενειακή μορφή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων  Ο αναδασμός έχει προχωρήσει ελάχιστα  Οι θεσμικές ρυθμίσεις (κτηματολόγιο, δασολόγιο, κ.λπ.) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του μεγέθους των εκμεταλλεύσεων και σε επιχειρηματική οργάνωση της αγροτικής παραγωγής δεν προωθήθηκαν  χαμηλός ρυθμός αυξήσεως της παραγωγικότητας

Συμπεράσματα (1/3) Η εκπαίδευση και η κατάρτιση των αγροτών Σύστημα Παροχής Γεωργικών Συμβουλών (ΣΠΓΣ) Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων χρειάζεται….

Συμπεράσματα (2/3) Η εκπαίδευση θα βοηθήσει…  να διατηρούν τις γεωργικές τους εκμεταλλεύσεις βιώσιμες  να έχουν τις απαραίτητες ικανότητες χρησιμοποίησης της τεχνολογίας  να αξιοποιούν στο έπακρον τις ευκαιρίες ανάπτυξης των επιχειρήσεων τους με ορθολογική διαχείριση  να προωθήσουν σύγχρονες καλλιεργητικές μεθόδους  να ενίσχυση του επιχειρηματικού πνεύματος των παραγωγών Τι θα επιτευχθεί ???  Η αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας  η παραγωγή ασφαλών και ποιοτικών τροφίμων  η αύξηση του εισοδήματος  η βελτίωση του επιπέδου ζωής των αγροτών  η γενικότερη κοινωνική, πολιτισμική ανάπτυξη των γεωργών

Συμπεράσματα (3/3) Στόχοι του ΣΠΓΣ παρέχει βοήθεια στους γεωργούς αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση των αναγκών και των απαιτήσεων εθελοντική βάση παραμένουν οι αγρότες αρμόδιοι για τις πράξεις και τις συμβουλές που λαμβάνουν