ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β’ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο – ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ 5.1 Το φαινόμενο της διαφθοράς Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 2

Τι είναι η διαφθορά; Η κακή χρήση της πολιτικής, οικονομικής και διοικητικής δύναμης. Από φορείς και πρόσωπα που εκπροσωπούν την εξουσία. Με στόχο την ιδιοποίηση οφελών για την εξυπηρέτηση του ατομικού τους συμφέροντος. 3 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 1/19

Το φαινόμενο της διαφθοράς είναι αντίθετο προς το δημόσιο συμφέρον. Λαμβάνει χώρα σε κυβερνητικές θέσεις και αξιώματα, σε πολιτικά κόμματα, στη δημόσια διοίκηση και την κρατική γραφειοκρατία, σε θεσμικούς χώρους. 4 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 2/19

Η διαφθορά διαπερνά όλο το εύρος της κοινωνικής και οικονομικής ζωής Άρα πλέον μιλάμε για φαινόμενο. 5 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 3/19

Γιατί μελετάμε το φαινόμενο της διαφθοράς; Γιατί πρόκειται για ένα μαζικό πλέον φαινόμενο (οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό) που έχει γίνει «συνείδηση» σε τμήμα της κοινωνίας. 6 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 4/19

Νεποτισμός Ο όρος νεποτισμός προέρχεται από τη λατινική λέξη nepos (εγγονός, απόγονος). Νεποτισμός Σημαίνει την εύνοια συγγενών και προσωπικών φίλων εις βάρος των υπόλοιπων μελών της κοινωνίας. Νεποτισμός Όταν ένας πολιτικός προσλαμβάνει, αναξιοκρατικά, τους συγγενείς του στο δημόσιο ή όταν τους δίνει θέσεις και αξιώματα. 7 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 5/19 Παράδειγμα διαφθοράς Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

Ποιες είναι οι αιτίες της διαφθοράς; Έχει οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αιτίες. Σχετίζεται με την οργάνωση της οικονομίας, της κοινωνίας και της πολιτείας των χωρών. 8 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 6/19

Οι παράγοντες που προκαλούν τη διαφθορά διαπλέκονται μεταξύ τους, αλληλεπιδρούν και δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν. Π.χ. η επιχειρηματική δραστηριότητα από μόνη της δεν αποτελεί παράγοντα διαφθοράς. Θα γίνει παράγοντας αν διαπλεχθεί με πολιτικούς και στελέχη της δημόσιας διοίκησης. 9 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 7/19

Παράγοντες που μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη της διαφθοράς: Ο βαθμός ανάπτυξης της δημοκρατίας και ο ρόλος του κράτους. Ο ρόλος της «κοινωνίας των πολιτών». Ο βαθμός και το επίπεδο των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Η ανομία και το αξιακό σύστημα μιας κοινωνίας. Ο ρόλος της οικογένειας και του εκπαιδευτικού συστήματος. 10 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 8/19

Ο βαθμός ανάπτυξης της δημοκρατίας και ο ρόλος του κράτους. Όταν το επίπεδο της δημοκρατίας είναι χαμηλό, ευδοκιμούν φαινόμενα διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας. Π.χ. πελατειακές σχέσεις, απροκάλυπτος χρηματισμός, τα λεγόμενα «εγκλήματα του λευκού κολάρου». 11 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 9/19

Διαπράττονται από ανθρώπους με κοστούμια και λευκά κολάρα δηλ. πολιτικοί, επιχειρηματίες, στελέχη της δημόσιας διοίκησης. Εγκλήματα του λευκού κολάρου 12 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 10/19

Ο ενδιάμεσος κοινωνικός χώρος ανάμεσα στο κράτος και την ελεύθερη αγορά, δηλαδή τις επιχειρήσεις. Κοινωνία των πολιτών 13 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 11/19

14 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 12/19 Π.χ. διαφάνεια, κοινωνική λογοδοσία, δημόσιος και κοινωνικός έλεγχος. Ταυτόχρονα έχουν πετύχει υψηλότερο βαθμό κοινωνικής ευθύνης. Οι χώρες με αναπτυγμένη «κοινωνία των πολιτών» είναι πιο ευαισθητοποιημένες σε έννοιες σχετικές με τη διαφθορά. Ο ρόλος της «κοινωνίας των πολιτών».

15 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 13/19 Στις οποίες ενδημούν οι πελατειακές σχέσεις, ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας, η έλλειψη συμμετοχής, η αδιαφάνεια, ο νεποτισμός Οι χώρες με ισχνή «κοινωνία των πολιτών» είναι πιο προσκολλημένες σε παραδοσιακές και κρατικιστικές λογικές Ο ρόλος της «κοινωνίας των πολιτών».

Ο βαθμός και το επίπεδο των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Σε κοινωνίες με φαινόμενα έντονων οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, εκδηλώνονται πιο εύκολα φαινόμενα διαφθοράς. 16 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 14/19

Η ανομία και το αξιακό σύστημα. Δεν είναι η παρανομία. Είναι κοινωνικό φαινόμενο που περιλαμβάνει και τη μη τήρηση των νόμων. Εισήχθη στις κοινωνικές επιστήμες από τον Εμίλ Ντυρκέμ στις αρχές του 20 ου αι. 17 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 15/19

Είναι μια κατάσταση όπου οι ηθικοί και τυπικοί κανόνες μιας κοινωνίας δεν έχουν ιδιαίτερη αξία για τα μέλη της. Είναι η αποσύνδεση των στόχων που θέτουν τα άτομα από τα κοινωνικά αποδεκτά μέσα για να τους πραγματοποιήσουν. 18 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 16/19 Τι είναι η ανομία;

Γιατί οι παραδοσιακές αξίες και θεσμοί κλονίζονται, χωρίς να έχουν εμφανιστεί νέες κοινωνικές σχέσεις και ρυθμίσεις που θα πάρουν τη θέση τους. Οι σύγχρονες κοινωνίες, λόγω του μεταβατικού τους χαρακτήρα, δημιουργούν συνθήκες ανομίας. 19 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 17/19

5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 18/19 Μένουν ατιμώρητες. Όταν οι πρακτικές της Η ανομία μεγαλώνει ακόμη περισσότερο 20 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

5.1 Τ Ο ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 19/19 Ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου Μπορούν να καλλιεργήσουν έννοιες και αξίες όπως: Πολίτης, δημόσιο συμφέρον, κοινό καλό, κοινωνική αλληλεγγύη, κράτος δικαίου, κοινωνική δικαιοσύνη, συνέπεια, εντιμότητα, ειλικρίνεια, κοινωνική ευθύνη. 21 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος