Στοιχεία Ψυχοδυναμικής Θεωρίας Κομοτηνή 02 /10/201 2 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Λέκτορας ΔΠΘ

Ορισμός Μελέτη και γνώση των Ψυχικών δυνάμεων και κινήτρων που επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά

Συγκρότηση-ίδρυση της θεωρίας Sigmud Freud ( ) Συστηματοποίησε την Ψυχοδυναμική θεωρία Ασυνείδητα δυναμικά Βιώματα Συναισθήματα (Λειτουργική έκφραση των πιο πάνω)

Το πρώτο βιοψυχοκοινωνίκο μοντέλο Ψυχικές νόσοι είναι αποτέλεσμα – Βιωμάτων του παρελθόντος ( Ψυχολογική παράμετρος) – Γενετικής ιδιοσυστασίας (Βιολογική παράμετρος) – Τρέχουσας πραγματικότητας (Κοινωνική παράμετρος)

Τοπογραφικό μοντέλο Συνειδητό Προσυνειδητό Ασυνείδητο

Συνειδητό Το άτομο είναι ενήμερο όλες τις στιγμές Σκέψεις, συναισθήματα, αισθητηριακές αντιλήψεις Εσωτερικό κόσμο Εξωτερικό κόσμο

Προσυνειδητό Δεν είναι στην άμεση εμπειρία Σκέψεις, συναισθήματα κτλ. Μπορεί να ανακληθεί με προσπάθεια εάν εστιάσουμε την προσοχή μας

Ασυνείδητο Ιδέες ενορμήσεις συναισθήματα σκέψεις που δεν μπορούν να γίνουν συνειδητά ακόμα και εάν εστιάσουμε την προσοχή μας σε αυτά Σκέψεις γενικά απαράδεκτες εάν δεν χαλαρώσει ο έλεγχος του συνειδητού δεν είναι δυνατόν να έρθουν στο συνειδητό Μπορεί να εκδηλωθούν με μορφή συμπτωμάτων των νευρώσεων

Δομικό Μοντέλο Εκείνο Εγώ Υπερεγώ

Εκείνο Βιολογικές ανάγκες – Νερό, τροφή, αέρας, ζέστη Ενορμήσεις – Σεξουαλικές (ζωή ή έρως) – Επιθετικές (ένστικτο θανάτου ή θάνατος)

Η βασική δύναμη που καθοδηγεί το εκείνο είναι η αρχή της ευχαρίστησης και της άμεσης ικανοποίησης των αναγκών

Το εγώ Το σύνολο των ψυχικών λειτουργιών που διαμορφώνουν τη σχέση μας με το περιβάλλον Ξεκινά να συγκροτείται με τη γέννηση και ολοκληρώνεται περίπου έως το τρίτο έτος της ηλικίας Εξισσοροπιστικό χαρακτήρα μεταξύ των προσταγών του υπερεγώ και των εννορμήσεων

Η βασική δύναμη η οποία καθοδηγεί το εγώ είναι η αρχή της πραγματικότητας, δηλαδή αναβάλλει την άμεση ικανοποίηση αναγκών προκειμένου να πετύχει τον καλλίτερο συνδυασμό ικανοποίησης και οφέλους

Το υπερεγώ Αρχίζει κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής η διαμόρφωση του ολοκληρώνεται κατά την οιδιπόδεια περίοδο (3-6) ετών Αξίες σκέψεις απαγορεύσεις περιορισμοί κύρια των γονέων Ενδοβολή Ταυτοποίηση Εύκαμπτο εγώ (πιο προσαρμοστικό) vs άκαμπτο εγώ (πιο αγχώδες πιο πιθανό να δημιουργήσει νευρώσεις)

Γονείς-Υπερεγώ Ήρεμη μη τιμωρητική συμπεριφορά οδηγεί σε εύκαμπτο υπερεγώ λιγότερο άγχος και επίτευξη των στόχων. Τιμωριτίκη και προσανατολισμένη στη δημιουργία αισθημάτων ενοχής συμπεριφορά τόσο πιο πολλά αισθήματα ενοχής και δυσκολία στην επίτευξη των στόχων του παιδιού.

Στόχος η αρμονική συνύπαρξη του εγώ του εκείνο και του υπερεγώ προς αποφυγή νευρώσεων

Τύποι διεργασίας της σκέψης Πρωτογενής διεργασία – Αρχή της ευχαρίστησης (βρέφη, ψυχωσικοί, όνειρα) – Συμβολισμός (ανικείμενο φίδι σε σχέση με κάτι άλλο) – Συμπύκνωση(πατέρας, δάσκαλος, αφεντικό) – Μετάθεση π.χ. Θυμός από ένα πρόσωπο σε ένα άλλο. – Μαγική σκέψη Δευτερογενής διεργασία – Αρχή της πραγματικότητας – Συνειδητό ή προσεινυδητό

Μηχανισμοί άμυνας Τεχνικές ή μηχανισμοί για να αποφύγουμε το άγχος Συνειδητοί ή ασυνείδητοι Ώριμοι ή προσαρμοστικοί ή Ανώριμοι ή δυσπροσαρμοστικοί ανάλογα με το βαθμό που παραποιείται η πραγματικότητα ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του μηχανισμού. – Χιούμορ, πρόβλεψη, αλτρουισμός ώριμοι – Προβολή και διαχωρισμός ανώριμοι – Άρνηση πότε προσαρμοστικός πότε όχι.

Τύποι μηχανισμών άμυνας Αλτρουισμός – Προσφορά υπηρεσιών Αναπλήρωση – Τυφλός που γίνεται εξαίρετος μουσικός Αναστροφή – Επιθετικότητα προς του άλλους που στρέφεται προς τον εαυτό (Κατάθλιψη) Αντισταθμιστική συμπτωματολογία – Άτομο με έντονες σεξουαλικές ενορμήσεις να γίνεται ηθικολόγος Απώθηση – ‘Ξέχασμα’ Άρνηση – Αρνείται καταφανή πράγματα π.χ. τη διάγνωση ενός καρκίνου Διανοητικοποίηση (π.χ. νοιώθω οιδηπόδια οργή)

Τύποι μηχανισμών άμυνας ΙΙ Διάσχιση (π.χ. πολλαπλή προσωπικότητα) Διαχωρισμός(Splitting) Εκλογίκευση (π.χ. δε βρέθηκε ο κατάλληλος άνδρας) Εκδραμάτιση Ενδοβολή – Εσωτερική αναπαράσταση ενός ατόμου Ενσωμάτωση Εξιδανίκευση

Τύποι μηχανισμών άμυνας ΙΙΙ Καταστολή – Συνειδητή ή προσωρινή καταστολή μιας επώδυνης εμπειρίας Ματαίωση (Ψυχαναγκασμοί) – Καταναγκαστικό πλύσιμο των χεριών για ανακούφιση Μετάθεση (Φοβίες) – Μετάθεση της επιθετικότητας ενός παιδιού και του φόβου τιμωρίας γι αυτήν από τον πατέρα σε ένα σκύλο Μετατροπή (Υστερία)

Τύποι μηχανισμών άμυνας ΙV Μετουσιώση (μεταστροφή των λιβιδινικών επενδύσεων Μόνωση του συναισθήματος – Υγιής γιατρός και πόνος των ασθενών του – Ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή μαζί με την ματαίωση – Ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας μαζί με τη διανοητικοποιήση

Τύποι μηχανισμών άμυνας V Παλινδρόμηση Πρόβλεψη Προβολή (Παρανοϊκός ιδεασμός) Προσβλητική ταυτοποίηση – Προβάλει τα απαράδεκτα στοιχεία του εαυτού σε κάποιον άλλο και ταυτόχρονα αισθάνεται και τα στοιχεία του μαζί με τη διάσχιση στους μεταιχμιακούς

Τύποι μηχανισμών άμυνας VΙ Συμβολισμός – Κάποιο απαραδέκτο αντικείμενο παίρνει τη μορφή κάποιου αποδεκτού που μοιράζεται ένα κοινό χαρακτηριστικό. Ταυτοποίηση Υποκατάσταση – Π.χ. υποκατάσταση του πατέρα από κάποιο ζώο Χιούμορ

Αμυντικά επίπεδα κατά DSM IV Επίπεδο υψηλής προσαρμογής – Πρόβλεψη, αλτρουισμός, χιούμορ, μετουσίωση, καταστολή. Επίπεδο ψυχικών αναστολών (συμβιβαστικού σχηματισμού) – Μετάθεση, διάσχιση, διανοητικοποιήση, μόνωση, αντισταθμιστίκη συμπτωματολογία, απώθηση, ματαίωση. Επίπεδο άρνησης – Άρνηση, προβολή, εκλογίκευση.

Αμυντικά επίπεδα κατά DSM IV ΙΙ Επίπεδο ελάσσονος παραμόρφωσης της εικόνας – Υποτίμηση, εξιδανίκευση, παντοδυναμία Επίπεδο μείζονος παραμόρφωσης της εικόνας – Προβλήτικη ταύτιση, διαχωρισμός, υπερβολική ονειροπόληση Επίπεδο δράσης – Εκδραμάτιση, απόσυρση, παθητική επιθετικότητα Επίπεδο αμυντικής απορύθμισης – Παραλληριματική προβολή, ψύχωση

Σημασία της Ψυχοδυναμικής θεωρίας Προσφέρει ένα πρακτικό μοντέλο για την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς (όχι μόνο των ασθενών) που διαφορετικά δείχνει ακατανόητη

Σας ευχαριστώ πολύ