1 Κόστος Μεταφοράς §Ποιος είναι ο σκοπός της μεταφοράς; l Βασικά οικονομικά χαρακτηριστικά των λειτουργιών μεταφοράς §Τι είναι το κόστος μεταφοράς; §Ποιοι παράγοντες το διαμορφώνουν; l Οικονομικοί και χωροταξικοί παράγοντες διαμόρφωσης κόστους μεταφοράς §Ποια είναι η επίπτωση του κόστους μεταφοράς στην απόφαση για χωροθέτηση των οικονομικών δραστηριοτήτων; l Πρώτες απόπειρες καθορισμού του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων με κριτήριο λήψης αποφάσεων την ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους μεταφοράς

2 Ο Σκοπός της Μεταφοράς

3 Οικονομικά Χαρακτηριστικά της Μεταφοράς §Υψηλά σταθερά έξοδα §Ευκαιρίες για δημιουργία οικονομιών κλίμακας πράγμα που σημαίνει: l τάση συγκέντρωσης των μεταφορικών λειτουργιών σε λίγες εταιρείες l δημιουργία μονοπωλιακών καταστάσεων (Hoover, 1971) §Εξέλιξη της τεχνολογίας σημαίνει: l νέα μεταφορικά μέσα l νέες ευκαιρίες (λειτουργίες) μεταφοράς με παλαιά μέσα §Οι λειτουργίες των μεταφορικών υπηρεσιών είναι μεταξύ τους: l μερικώς ανταγωνιστικές και, l μερικώς συμπληρωματικές

4 Κόστος Μεταφοράς §Εξαρτάται από: l την απόσταση l το μεταφορικό μέσο l τις ειδικές συνθήκες μεταφοράς §Το κόστος μεταφοράς αποτελείται από δύο στοιχεία: l Το κόστος φορτοεκφόρτωσης (σταθερό) l Το κόστος διακίνησης (μεταβλητό) §Το κόστος φορτοεκφόρτωσης περιλαμβάνει: l κόστος φόρτωσης στο μεταφορικό μέσο l κόστος εκφόρτωσης από το μεταφορικό μέσο l κόστος συσκευασίας (εάν χρειάζεται) l έξοδα φορτωτικών εγγράφων l έξοδα διοίκησης

5 §Το κόστος διακίνησης περιλαμβάνει: §δαπάνες καυσίμων §αμοιβή οδηγού §λειτουργική φθορά μεταφορικού μέσου, κ.λ.π

6 Κόστος μεταφοράς ανά μονάδα απόσταση Σταθερό Κόστος Φορτοεκφόρτωσης Μεταβλητό Κόστος Διακίνησης Μέσο Κόστος Μεταφοράς Γραφική Αναπαράσταση του Σταθερού, Μεταβλητού και Μέσου Κόστους Μεταφοράς

7 Συνεπώς, το κάθε μεταφορικό μέσο παρουσιάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ανάλογα με το φορτίο και την απόσταση Συνολικό Κόστος Μεταφοράς απόσταση αυτοκίνητο τραίνο πλοίο ΑΒΟ

8 Καθορισμός των Τιμών Μεταφοράς §Στην πράξη ακολουθούνται τρία συστήματα: l Η τιμή καθορίζεται ανεξάρτητα από το μήκος της διαδρομής (postage-stamp rate) Παράδειγμα: Ελληνικά Ταχυδρομεία για εντός Ελλάδας Επίπτωση στην Εγκατάσταση: Καμία l Η τιμή καθορίζεται ενιαία για μία ορισμένη ζώνη και διαφέρει ανά ζώνη (blanket rate) Παράδειγμα: Εταιρείες Courier με τιμή ενιαία για εντός Ελλάδας ευπρόσιτες περιοχές και διαφορετική για δυσπρόσιτες περιοχές Επίπτωση στην Εγκατάσταση: Καμία εντός ζώνης διαφορετική εκτός ζώνης l Η τιμή καθορίζεται σε σχέση με το μήκος της διαδρομής (mileage rate) Παράδειγμα: Μεταφορικές Εταιρείες Επίπτωση στην Εγκατάσταση: Σημαντική ανάλογα με τις αγορές πρώτων υλών και προϊόντων

9 Παράγοντες που καθορίζουν την τιμή μεταφοράς §Φυσικά χαρακτηριστικά του προϊόντος: l μέγεθος - ογκώδη αντικείμενα έχουν δυσχερή φορτοεκφόρτωση και αποθήκευση l βάρος - βαριά αντικείμενα κοστίζουν φθηνότερα ανά μονάδα γιατί το σταθερό κόστος επιμερίζεται σε μεγαλύτερη ποσότητα l ειδικά χαρακτηριστικά - ευπαθή, εύθραυστα, εύφλεκτα §Ελαστικότητα ζήτησης για μεταφορά: l προϊόντα υψηλής αξίας έχουν χαμηλή ελαστικότητα ζήτησης για μεταφορά γιατί το κόστος μεταφοράς αντιπροσωπεύει μικρό μέρος της αξίας του προϊόντος στον τόπο κατανάλωσης l γιατί τα τελικά προϊόντα επιβαρύνονται περισσότερο από τις πρώτες ύλες; §Ο όγκος μεταφορών §Ο ανταγωνισμός των εταιρειών μεταφοράς §Η κατεύθυνση της διαδρομής - ύπαρξη κόμβων

10 Κόστος μεταφοράς και τόπος εγκατάστασης Ι. Έξοδα αναλογικά Τόπος μεταφοράς πρώτης ύληςΤόπος μεταφοράς προϊόντος (αγορά) Κόστος διανομής Κόστος συγκέντρωσης Συνολικό κόστος μεταφοράς απόσταση Κόστος

11 Κόστος μεταφοράς και τόπος εγκατάστασης ΙΙ. Έξοδα μη αναλογικά Τόπος μεταφοράς πρώτης ύληςΤόπος μεταφοράς προϊόντος (αγορά) Κόστος διανομής Κόστος συγκέντρωσης Συνολικό κόστος μεταφοράς απόσταση Κόστος

12 Κόστος μεταφοράς και τόπος εγκατάστασης ΙΙΙ. Έξοδα αναλογικά με κόστος χειρισμού Τόπος μεταφοράς πρώτης ύληςΤόπος μεταφοράς προϊόντος (αγορά) Κόστος διανομής Κόστος συγκέντρωσης Συνολικό κόστος μεταφοράς απόσταση Κόστος Κόστος χειρισμού πρώτης ύλης Κόστος χειρισμού τελικού προϊόντος