Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική Ενότητα 2: ΖΗΤΗΣΗ. Διάλεξη 3. Γεώργιος Θεοδοσίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, T.E.I. Θεσσαλίας

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Να ορίζει ο σπουδαστής την ατομική καμπύλη ζήτησης. Να περιγράφει τους παράγοντες που την επηρεάζουν. Να ορίζει την ατομική ζήτησης για ένα αγαθό ή υπηρεσία. Να ορίζει την καμπύλη αγοραίας ζήτησης. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 4

Περιεχόμενα ενότητας  Ατομική Καμπύλη Ζήτησης. Ατομική Καμπύλη Ζήτησης.  Παράγοντες που την επηρεάζουν. Παράγοντες που την επηρεάζουν.  Ατομική Ζήτηση για ένα αγαθό ή υπηρεσία. Ατομική Ζήτηση για ένα αγαθό ή υπηρεσία.  Καμπύλη Αγοραίας Ζήτησης. Καμπύλη Αγοραίας Ζήτησης. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 5

Ατομική Καμπύλη Ζήτησης (α)  Η καμπύλη ζήτησης αποτυπώνει τη σχέση μεταξύ των ζητουμένων ποσοτήτων και της τιμής ενός αγαθού, θεωρώντας όλους του υπόλοιπους προσδιοριστικούς παράγοντες σταθερούς.  Η κλίση είναι αρνητική γιατί η τιμή και η ζητούμενη ποσότητα κινούνται αντίρροπα (νόμος της ζήτησης).  Σύμφωνα με τον Ricardo, για ορισμένα αγαθά η καμπύλη ζήτησης έχει θετική κλίση πχ. πίνακες ζωγραφικής, παλιό κρασί κλπ. Και στις περιπτώσεις αυτές όμως, η τιμή εξαρτάται από τη ζήτηση (DEMAND) και όχι το αντίθετο. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 6

Παράγοντες που μετατοπίζουν την Καμπύλη Ζήτησης (α) 1.Το εισόδημα των καταναλωτών  Η Αύξηση του εισοδήματος, με σταθερή τιμή στους λοιπούς προσδιοριστικούς παράγοντες, επιφέρει μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης προς τα δεξιά (D’D’), ενώ η μείωση προς τα αριστερά ( D΄΄D΄΄).  Η αύξηση του εισοδήματος μετατοπίζει την καμπύλη ζήτησης προς τα αριστερά για βασικά είδη τροφίμων (ψωμί, όσπρια, ρύζι : ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΑΓΑΘΑ) 2.Οι προτιμήσεις των καταναλωτών.  Αν οι προτιμήσεις των καταναλωτών καταστούν ευνοϊκότερες για ένα προϊόν, δεδομένης της σταθερότητας της τιμής και των άλλων παραγόντων, τότε η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται προς τα δεξιά. Αν συμβεί το αντίθετο η καμπύλη μετατοπίζεται προς τα αριστερά. 3.Το μέγεθος του πληθυσμού  Η αύξηση του πληθυσμού μετατοπίζει την καμπύλη προς τα δεξιά ενώ η μείωση προς τα αριστερά Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 7 Τι είναι υποκατάστατο αγαθό; Αυτό το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά σε σχέση με άλλα αγαθά πχ το μοσχαρίσιο κρέας σε αντικατάσταση του χοιρινού ή αρνίσιου κρέατος. Τι είναι συμπληρωματικό αγαθό; Το αγαθό του οποίου η κατανάλωση εξαρτάται θετικά από την κατανάλωση ενός άλλου αγαθού. Πχ. καφές και ζάχαρη, φωτιστικό και λάμπα.

Παράγοντες που μετατοπίζουν την Καμπύλη Ζήτησης (β) 4.Οι τιμές των άλλων αγαθών. Αν η τιμή και οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες είναι σταθεροί, τότε η αύξηση της τιμής του υποκατάστατου μετατοπίζει την καμπύλη ζήτησης προς τα δεξιά και το αντίστροφο προς τα αριστερά. Αν η τιμή του συμπληρωματικού αγαθού αυξηθεί τότε η καμπύλη ζήτησης του αγαθού θα μετατοπιστεί αριστερά (αν η τιμή και οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες είναι σταθεροί). 5. Η επίδραση του πληθωρισμού Αν αυξηθεί ο πληθωρισμός (αύξηση του Γενικού δείκτη τιμών) τότε οι καταναλωτές σπεύδουν να αγοράσουν τα αγαθά που επιθυμούν με χαμηλές τιμές και άρα η καμπύλη ζήτησης θα μετατοπιστεί προς τα δεξιά. Το αντίθετο, αν μειωθούν οι τιμές. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 8

Η Ατομική Ζήτηση για ένα Αγαθό ή Υπηρεσία (α)  Η ζήτηση ενός προϊόντος που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση, εξαρτάται από το μέγεθος της αγοράς ή τη ζήτηση του κλάδου για το προϊόν, που με τη σειρά της είναι το άθροισμα των ζητήσεων του εμπορεύματος των μεμονωμένων καταναλωτών στην αγορά.  Η ζήτηση για ένα αγαθό προκύπτει από την προθυμία και την ικανότητα των καταναλωτών για την αγορά του προϊόντος.  Η θεωρία ζήτησης του καταναλωτή θεωρεί ότι η ζητούμενη ποσότητα ενός εμπορεύματος εξαρτάται από: την τιμή του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Το εισόδημα του καταναλωτή. Την τιμή των συμπληρωματικών και υποκατάστατων προϊόντων Τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 9

Η Ατομική Ζήτηση για ένα Αγαθό ή Υπηρεσία (β)  Μαθηματικά αυτό εκφράζεται με υξ μορφή της συνάρτησης: Qdx = f (Px, I, Py, T)  Qdx = Η ζητούμενη ποσότητα του αγαθού Χ από ένα άτομο ανά χρονική περίοδο.  Px =η τιμή ανά μονάδα του αγαθού Χ.  I= Το εισόδημα του καταναλωτή  Py = η τιμή των υποκατάστατων και των συμπληρωματικών αγαθών  T= οι προτιμήσεις του καταναλωτή Υπάρχει μια αντίστροφη σχέση μεταξύ της ζητούμενης ποσότητας και της τιμής.  Όταν αυξάνεται το εισόδημα του καταναλωτή, συνήθως αγοράζει περισσότερη ποσότητα προϊόντων και υπηρεσιών ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ. Δηλαδή: υποδήματα, κρέας, εισιτήρια κινηματογράφου, ταξίδια, βιβλία, αυτοκίνητα, σπίτι κλπ.  Από την άλλη πλευρά μειώνει την κατανάλωση των ΚΑΤΩΤΕΡΩΝ ΑΓΑΘΩΝ όπως χοτ ντογκ, χάρμπουγκερ, πατάτες κλπ. Δηλαδή μειώνει την κατανάλωση των φτηνών αγαθών γιατί μπορεί να αγοράσει προϊόντα ανώτερης ποιότητας.  Τα περισσότερα αγαθά είναι κανονικά και η ανάλυση που ακολουθεί ασχολείται με αυτά. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 10

Η Ατομική Ζήτηση για ένα Αγαθό ή Υπηρεσία (γ)  Η θεωρία της ζήτησης του καταναλωτή αναφέρει ότι η ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού ή υπηρεσίας ανά χρονική περίοδο αυξάνεται όταν: μειώνεται η τιμή του αυξάνεται το εισόδημα του καταναλωτή. αυξάνεται η τιμή των υποκατάστατων. μειώνεται η τιμή των συμπληρωματικών. αυξάνονται οι προτιμήσεις των καταναλωτών. Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 11

Η Ατομική Ζήτηση για ένα Αγαθό ή Υπηρεσία (δ)  Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΓΟΡΑΙΑΣ ΖΗΤΗΣΗΣ  Η καμπύλη αγοραίας ζήτησης για ένα αγαθό ή υπηρεσία είναι το οριζόντιο άθροισμα των καμπυλών ζήτησης, όλων των καταναλωτών που υπάρχων στην αγορά,  Η καμπύλη αγοραίας ζήτησης για ένα εμπόρευμα δείχνει τις διάφορες ποσότητες του ζητουμένου προϊόντος ή υπηρεσίας στην αγορά ανά χρονική περίοδο, στις διάφορες εναλλακτικές τιμές του προϊόντος ή της υπηρεσίας, ενώ τα υπόλοιπα (τιμές υποκατάστατων, / συμπληρωματικών προϊόντων. Προτιμήσεις, εισόδημα κλπ) παραμένουν σταθερά. ΟΙ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΕΧΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΚΛΙΣΗ, ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗΣ ΠΟΣΟΣΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣ Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 12

Βιβλιογραφία ΠΑΠΑΗΛΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ (2006) Παραδόσεις Πολιτικής Οικονομίας Εκδόσεις ΑΘ. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ. ΑΘΗΝΑ D. BEGG, S.FISCER, R. DOMBUSCH Εισαγωγή στην Οικονομική ΤΟΜΟΣ Α Eκ. ΚΡΙΤΙΚΗ SALVATOR DOMINICK (2007) Η επιχειρησιακή Οικονομική στο Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον. Εκδ. GUTENBERG Dominick Salvatore (2012) « ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΚΔ. GUTENBERG M. FRIEDMAN “The Methology of Positive Economics” στο Essays in Positive Economics (Chicago: University of Chicago Press, 1953) Μικροοικονομική Θεωρία και Πολιτική 13

Τέλος Ενότητας Επεξεργασία : Χρήστος Μέγας