Η οικονομική κρίση του 1929

Οι Συνέπειες του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου στον οικονομικό τομέα Η Ευρώπη είδε την παγκόσμια ηγεμονία της να εξαρθρώνεται. Μ. Βρετανία και Γαλλία δανείστηκαν για τον πόλεμο από τις ΗΠΑ. Οι Η.Π.Α. είδαν τη θέση τους στο διεθνή τομέα να ενισχύεται

Οι επιπτώσεις σε κοινωνικό επίπεδο Μισθωτοί, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες σε πολλές περιπτώσεις καταστράφηκαν οικονομικά Ο μεγάλος χαμένος ήταν τα μεσαία στρώματα Ο πόλεμος ευνόησε την είσοδο των γυναικών στην αγορά εργασίας. Σε χώρες όπως η Σοβιετική Ένωση, η Γερμανία και η Βρετανία οι γυναίκες απέκτησαν αυτή την εποχή δικαίωμα ψήφου

Σε πολιτικό επίπεδο Οι ΗΠΑ και ΕΣΣΔ ξεπερνούν σε οικονομική μεγέθυνση και ισχύ τα ευρωπαϊκά κράτη. Ξεσπούν κινήματα χειραφέτησης στις αποικίες - διάδοση ιδεών για αυτοδιάθεση των λαών και αντιιμπεριαλιστικές θέσεις κομμουνιστών και σοσιαλιστών. Πλήττεται το κύρος του αστικού φιλελεύθερου κράτους από τα αριστερά (κομμουνιστές) και τα δεξιά (φασισμός).

Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια παρατηρείται αμοιβαία καχυποψία κι ανταγωνισμός ΓΑΛΛΙΑΣ – ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ. Ο γαλλογερμανικός ανταγωνισμός υποχωρεί με τη συνθήκη του Λοκάρνο (1925) - Συνεννόηση Μπριάν – Στρέζεμαν. Η διεθνής ειρήνη φαίνεται να ενισχύεται και με το σύμφωνο Κέλογκ – Μπριαν: ΗΠΑ – ΓΑΛΛΙΑ (1928).

ΗΠΑ ΚΑΙ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’20

Περίοδος ευημερίας Ανάπτυξη Γραμμή παραγωγής Εποχή του αυτοκινήτου

Καταναλωτική οικονομία

Πτώση αγροτικής παραγωγής/ εύκολος πλουτισμός

Χρηματιστήριο Πολλοί Αμερικανοί επένδυσαν στο Αμερικάνικο Χρηματιστήριο Αυτό έγινε το έμβλημα της ευημερίας Οι τιμές των μετοχών αυξάνονται όλη τη δεκαετία του ’20.

 ΚΡΑΧ (1929) «Μαύρη Πέμπτη» Νέα Υόρκη Το φθινόπωρο του 1929, ωστόσο, μεγάλοι επενδυτές,  θέλοντας να εισπράξουν μέρος από τα κέρδη τους, άρχισαν να πουλούν μετοχές. Γρήγορα επικράτησε πανικός, κυρίως ανάμεσα στους μικροεπενδυτές, που έσπευσαν να πουλήσουν τις μετοχές τους. Αποτέλεσμα ήταν γενική κατάρρευση τιμών στο χρηματιστήριο που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929, τη «Μαύρη Πέμπτη». Το φαινόμενο ονομάστηκε κραχ και ήταν  η αρχή μιας οικονομικής κρίσης που εξαπλώθηκε ραγδαία σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η «μαύρη Πέμπτη» 24 Οκτ 1929 το χρηματιστήριο της Wall Street «κατρακυλά». Εκείνη τη μέρα 24 Οκτ 1929 ρευστοποιήθηκαν μετοχές. Τις επόμενες μέρες ακολουθεί μαζική ρευστοποίηση μετοχών από αμερικανούς επενδυτές, τράπεζες κι επιχειρήσεις. Η προσφορά είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση κι η αξία των μετοχών πέφτει ραγδαία, το χρηματιστήριο της Wall Street «κατρακυλά».

Επενδυτές έξω από το χρηματιστήριο της wall street

Εκατοντάδες αμερικανοί πολίτες περιμένουν υπομονετικά στις τράπεζες για να αποσύρουν τις καταθέσεις τους.

τράπεζες κηρύσσουν πτώχευση τράπεζες σταματούν να χορηγούν δάνεια στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις οι καταθέτες χάνουν τα χρήματά τους Μειώνεται Η αγοραστική δύναμη του λαού Η κατανάλωση προϊόντων Απολύσεις

Σε διάστημα λίγων εβδομάδων επιχειρήσεις έκλεισαν χιλιάδες επιχειρηματίες καταστράφηκαν και εκατομμύρια εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι. Το 1931 η οικονομία των ΗΠΑ είχε σχεδόν καταρρεύσει. Ωφελήθηκαν μεγάλες επιχειρήσεις, που άντεξαν στην κρίση, εξαγόραζαν μικρότερες επιχειρήσεις. Έτσι, σχηματίζονταν πανίσχυρα οικονομικά συγκροτήματα. (τραστ.)

Η κρίση επεκτάθηκε γρήγορα στην Ευρώπη, όπου είχαν επενδυθεί αμερικανικά κεφάλαια ως δάνεια Απόφαση αμερικανικών τραπεζών να αποσύρουν τα δάνεια κλόνισε την ευρωπαϊκή οικονομία. Το πλήγμα ήταν ισχυρό για τη Γερμανία, που είχε στηρίξει τη μεταπολεμική ανασυγκρότησή σε αμερικανικά κεφάλαια, αλλά και για τη Βρετανία, που αδυνατούσε πλέον να διαθέσει τα προϊόντα της στην αγορά των ΗΠΑ. Η γενικευμένη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας, που σημειώθηκε σχεδόν σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο κατά την περίοδο ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης του 1929 και ονομάστηκε Μεγάλη Ύφεση, έπληξε και την Ελλάδα.

H εξαθλίωση των ανέργων στις ΗΠΑ

Στα χρόνια της κρίσης έκλεισαν σχολεία στις ΗΠΑ.

Άνεργοι σε ουρές αναζητούν εργασία

Χρεοκοπημένος χρηματιστής πουλά όσο-όσο το αυτοκίνητό του

Κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης Εκατομμύρια άνεργοι ( στις ΗΠΑ, στη Γερμανία) Φτώχεια και κοινωνική εξαθλίωση Πτώση εμπορίου, καταστροφή εμπόρων Μείωση αγροτικής παραγωγής, εξαθλίωση αγροτών. Αμφισβήτηση του καπιταλιστικού συστήματος, κοινωνική αναταραχή, επαναστατικά κινήματα

 Ποιες ήταν όμως οι συνέπειες της κρίσης για τους πολλούς; ΑΓΡΟΤΕΣ Αγρότες είδαν τα προϊόντα να μένουν απούλητα  και τα εισοδήματά τους να εξανεμίζονται. ΕΡΓΑΤΕΣ Βιομηχανικοί εργάτες και εμπορο-υπάλληλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι:  με μειώσεις μισθών,  περιορισμό ωρών εργασίας και  απολύσεις. ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες υποχρεώθηκαν να πουλήσουν ή να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους. ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ Οι δημόσιοι υπάλληλοι αποδέχτηκαν δραστικές μειώσεις των μισθών τους

Οι συνέπειες της κρίσης στη μητρόπολη του καπιταλισμού, τις ΗΠΑ. Περίπου άνθρωποι έμειναν άνεργοι, πάνω από τράπεζες πτώχευσαν, μικρομεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν, 1 στους 20 γεωργούς έχασε την περιουσία του άνθρωποι αυτοκτόνησαν.

Η κρίση στη Γερμανία: νοικοκυρά καίει πληθωριστικά χαρτο- νομίσματα στη θερμάστρα

*Υπενθύμιση: Η Γερμανία είχε ήδη κτυπηθεί σκληρά από την κρίση του 1923, όταν τον Νοέμβριο η συναλλαγματική τιμή του ενός δολαρίου έφθασε τα 4 τρισεκατομμύρια μάρκα!!!

Λύση: η επέμβαση του κράτους για την καταπολέμηση της κρίσης ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ : Δημόσιες επενδύσεις κοινωφελή έργα που θα απασχολούν τους άνεργους εργαζομένους (δρόμοι, λιμάνια) Μεγάλες παραγγελίες σε βιομηχανίες Δάνεια στους αγρότες Καταστροφή περισσεύματος της αγροτικής παραγωγής για να μην πέφτουν οι τιμές

Παρέμβαση του κράτους New Deal Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούζβελτ εφαρμόζει την πολιτική του New Deal. Το κράτος οφείλει να παρεμβαίνει στην οικονομία  με μεγάλες επενδύσεις, για να: χτυπηθεί η ανεργία και να αρχίσουν να αγοράζονται τα προϊόντα που έμεναν απούλητα.

εθνικισμός φασισμός ναζισμός αντίστοιχα Στην Ιταλία και τη Γερμανία, επικρατεί φασισμός και ναζισμός αντίστοιχα πολιτική αυτάρκειας πολιτική της αυτάρκειας Εβραίους Οι Γερμανοί κατηγόρησαν ως υπεύθυνους της κρίσης τους Εβραίους