Παρεμπόδιση σύζευξης και Εξατμιστήρες Shin-Etsu : Τεχνικά θέματα και εφαρμογή σε αμπέλι CBC (EUROPE) Ltd. Anthesis Ltd.

Pacific Biocontrol Corp. (Shin-Etsu/CBC) CBC (AMERICA) Corp. CBC (EUROPE) Ltd. Shin-Etsu Chemical Ltd. CBC Co. Ltd. Biocontrol Ltd. (Shin-Etsu/CBC) SHIN-ETSU & CBC οργάνωση

ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ ορισμός Pheromone = Pherein (transport) + Hormone (stimulate) Τα αρσενικά ανιχνεύουν τις φερομόνες στον περιβάλλοντα χώρο, διαμέσου ειδικών οργάνων που διαθέτουν στις κεραίες τους «sensilla»

Z11 – 16:Al Plutella xylostella1985 Z8 – 12:Ac Cydia molesta 1988 Z11 – 14:Ac Leafroller 1994E8E10 – 12:OH Cydia pomonella 2011 ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΕΙΔΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ ΦΕΡΟΜΟΝΩΝ ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ ιστορία σύνθεσης φερομονών

Χημική ομάδα -OAc –OH -CHO Θέση 2πλού δεσμού Γεωμετρία E ή Z μήκος ανθρακικής αλυσίδας E OH E E8E10-12:OH Cydia pomonella Z CHO Z11-16:Al Plutella xilostella E7Z9-12:Ac Lobesia botrana Z OAc E E5-10:Ac Anarsia lineatella E OAc χημική ομάδα, μήκος ανθρακικής αλυσίδας, θέση και γεωμετρία 2πλού δεσμού επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά του μορίου ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ χημικά χαρακτηριστικά των Λεπιδοπτέρων

(2) Χημική ομάδα Κετόνες(-OAc) Αλκοόλες(-OH) Αλδεΰδες(-CHO) >>> (3) Αριθμός 2πλών δεσμών Καθόλου 2πλοί δεσμοί Ένας 2πλός δεσμός Μη συζυγιακοί 2πλοί δεσμοί Συζυγιακοί 2πλοί δεσμοί >> E-isomer Z-isomer (4) Γεωμετρία 2πλών δεσμών Ένας 2πλός δεσμός Δυο 2πλοί δεσμοίEE-isomer EZ-isomer ZE-isomer ZZ-isomer > > >> (1) Μήκος ανθρακικής αλυσίδας Μακριές αλυσίδες Μέσου μήκους Μικρού μήκους >>> Σταθερή Μέση κατάστασηΣχετικά ασταθής ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ χημική σταθερότητα

Παρακολούθηση Προσέλκυση του εχθρού στόχου σε παγίδα με τοποθέτηση εξαμιστήρα, ώστε να πραγματοποιηθεί η παγίδευση και κατ’ αυτόν τον τρόπο να εκτιμηθεί ο πληθυσμός προκειμένου να προβούμε στα αναγκαία μέτρα. ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ κοινή χρήση

Παρακολούθηση Προσέλκυση του εχθρού στόχου σε παγίδα με τοποθέτηση εξαμιστήρα, ώστε να πραγματοποιηθεί η παγίδευση και κατ’ αυτόν τον τρόπο να εκτιμηθεί ο πληθυσμός προκειμένου να προβούμε στα αναγκαία μέτρα. Μαζική Παγίδευση Παγίδευση μεγάλου αριθμού του εχθρού στόχου χρησιμοποιώντας παγίδες με εξατμιστήρες φερομόνης και προσελκυστικά για τη δραστική μείωση του πληθυσμού. ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ κοινή χρήση

Παρακολούθηση Προσέλκυση του εχθρού στόχου σε παγίδα με τοποθέτηση εξαμιστήρα, ώστε να πραγματοποιηθεί η παγίδευση και κατ’ αυτόν τον τρόπο να εκτιμηθεί ο πληθυσμός προκειμένου να προβούμε στα αναγκαία μέτρα. Μαζική Παγίδευση Παγίδευση μεγάλου αριθμού του εχθρού στόχου χρησιμοποιώντας παγίδες με εξατμιστήρες φερομόνης και προσελκυστικά για τη δραστική μείωση του πληθυσμού. Προσέλκυση και Θανάτωση (ATTRACT & KILL) Προσέλκυση εντόμων με ταυτόχρονη χρήση φερομονών και εντομοκτόνων με σκοπό την επαφή με την εντομοκτόνο ουσία και θανάτωση του εχθρού. ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ κοινή χρήση

Παρακολούθηση Προσέλκυση του εχθρού στόχου σε παγίδα με τοποθέτηση εξαμιστήρα, ώστε να πραγματοποιηθεί η παγίδευση και κατ’ αυτόν τον τρόπο να εκτιμηθεί ο πληθυσμός προκειμένου να προβούμε στα αναγκαία μέτρα. Μαζική Παγίδευση Παγίδευση μεγάλου αριθμού του εχθρού στόχου χρησιμοποιώντας παγίδες με εξατμιστήρες φερομόνης και προσελκυστικά για τη δραστική μείωση του πληθυσμού. Προσέλκυση και Θανάτωση (ATTRACT & KILL) Προσέλκυση εντόμων με ταυτόχρονη χρήση φερομονών και εντομοκτόνων με σκοπό την επαφή με την εντομοκτόνο ουσία και θανάτωση του εχθρού. Παρεμπόδιση σύζευξης Παρεμπόδιση της επικοινωνίας μεταξύ εντόμων των δυο φύλων διαμέσου «κάλυψης» της φυσικής οσμής, με χρήση τεχνητής φερομόνης που ελευθερώνεται απο ειδικούς εξατμιστήρες - τοποθετημένους κατάλληλα – με σκοπό την αποφυγή σύζευξης και ακολούθως τη μείωση της ωοτοκίας. ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ κοινή χρήση

ΓΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΤΕΧΝΙΚΗ MD ΑΠΑΙΤΕΙ: Να έχει καλό και αξιόπιστο εξατμιστήρα (dispenser) Να διατηρείται η απαιτούμενη συγκέντρωση φερομόνης στον αμπελώνα Να γίνεται στο σωστό χρόνο η τοποθέτηση των εξατμιστήρων Να επιτρέπεται η «δράση» ωφελίμων εντόμων και να μην χρησιμοποιούνται ισχυρά χημικά Να υπάρχει καλή τεχνική υποστήριξη στον αγρό ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ τεχνολογία και ακρίβεια

Χαρακτηριστικά Εξατμιστήρων: σχήμα: τριχοειδής σωλήνας διαδικασία παραγωγής : διέλαση πλαστικό: εξαρτάται από τη δραστική ουσία τοιχώματα σωλήνα εξατμιστήρα: ρύθμιση ακριβείας προσθετικά: φίλτρα προστασίας από UV ακτινοβολία ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ τεχνολογία και ακρίβεια

Τα μόρια φερομόνης εξατμίζονται από το εξωτερικό μέρος του εξατμιστήρα μετά από εμποτισμό του, διαμέσου των τοιχωμάτων του εξατμιστήρα. Νέος Εξατμιστήρας Εξατμιστήρας μετά από μερικούς μήνες Τριχοειδής σωλήνας Τοιχώματα εξατμιστήραΕΞΑΤΜΙΣΤΗΡΕΣ Τεχνολογία SHIN ETSU Ο εμποτισμός εξαρτάται από το πάχος των πλαστικών τοιχωμάτων του εξατμιστήρα, τη διαδραστική σχέση είδους πλαστικού και χημικών χαρακτηριστικών πλαστικού Η ταχύτητα εξάτμισης σε συγκεκριμένο χρόνο είναι συνάρτηση της μέσης θερμοκρασίας και της μέσης ταχύτητας ανέμου, που επικρατούν στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Η απελευθέρωση φερομόνης από τον εξατμιστήρα εξαρτάται από: Ταχύτητα εξάτμισης (Ve) από την εξωτερική επιφάνεια του εξατμιστήρα Μέση Ημερήσια ταχύτητα ανέμου Μέση Ημερήσια θερμοκρασία περιόδου ταχύτητα εμποτισμού (Vp) της φερομόνης διαμέσου των τοιχωμάτων του εξατμιστήρα Ειδική περατότητα πολυμερούς (πλαστικό) Πάχος τοιχώματος (διαφορετικό για κάθε προϊόν)ΕΞΑΤΜΙΣΤΗΡΕΣ Τεχνολογία SHIN ETSU Vp = Ve Τα είδη των Πολυμερών και το πάχος τοιχώματος εξατμιστήρων της Shin-Etsu επιλέγονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει συμβατότητα χημικών-φυσικών χαρακτηριστικών των ουσιών προς εξάτμιση, προκειμένου να προσαρμόζεται η εξάτμιση μέσα σε στενά όρια θερμοκρασιακών μεταβολών

ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ μηχανισμός MD θηλυκό Φυσική Φερομόνη Τεχνητή Φερομόνη Αποσυντονισμένο αρσενικό Η τεχνητή φερομόνη εμποδίζει τη σύζευξη, Μειώνει την εναπόθεση αυγών και συνεπώς, μειώνεται ο αριθμός εκκολαπτόμενων προνυμφών της κάθε γενιάς

1.Σύστημα εξατμιστήρας 1.ΑΝΕΜΟΣ (ΕΙΔΙΚΑ ΕΑΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΕΧΗΣ) 2.ΡΟΕΣ ΕΞΑΤΜΙΣΗΣ– ΕΠΑΓΩΓΗΣ (ΕΠΟΧΙΑΚΕΣ, ΑΥΞΗΣΗ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ) 3.ΣΧΗΜΑ & ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΡΟΥ (ΓΕΙΤΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ) 4.ΘΕΣΗ ΑΓΡΟΥ (ΚΛΙΣΗ, ΚΟΙΛΑΔΕΣ, ΟΡΕΙΝΑ) 5.ΥΨΟΣ ΔΕΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ (ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΤΑΝ>3,5 m, ΑΝΟΜΟΙΟΜΟΡΦΙΑ, FAILING) 6.ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ (ΔΟΜΗ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ) 7.ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ, ΒΑΚΤΗΡΙΑ, ΜΥΚΗΤΕΣ (ΔΟΜΗ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ) 8.ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ, ΠΟΤΑΜΙΑ, ΣΠΙΤΙΑ...) B = ΑΠΩΛΕΙΕΣ A = ΕΙΣΑΓΩΓΗ (0,1-1,5 g/ha/ημέρα) A – B = NANOGRAMS m 3 A) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟ B) ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΦΕΡΟΜΟΝΕΣ Συγκέντρωση στον αγρό

Υψηλότερη ελευθέρωση φερομόνης Αλλά η συγκέντρωση στον αγρό είναι ίδια Εποχή Ρυθμός ελευθέρωσης (g/ha/ημέρα) Συγκέντρωση (ng/m 3 ) Καλοκαίρι (30° C)4,320 Άνοιξη (10°C)1,919 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ Επίδραση θερμοκρασίας

Ταχύτητα ανέμου (m/sec) Ρυθμός ελευθέρωσης (mg/hr/ha) Συγκέντρωση φερομόνης (ng/m 3 ) A. Ανεμόπληκτη περιοχή 2,52351,2 B. Χωρίς ανέμους 12042,5 Σε ανεμόπληκτες περιοχές ο ρυθμός ελευθέρωσης φερομόνης είναι υψηλότερος αλλά η συγκέντρωση στον αγρό χαμηλότερη ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ Επίδραση ανέμου Σε απάνεμες περιοχές ο ρυθμός ελευθέρωσης φερομόνης είναι χαμηλότερος, αλλά η συγκέντρωση στον αγρό είναι υψηλότερη

Συγκέντρωση φερομόνης (ng/m 3 ) μοίρες κλίση 13 7 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΦΕΡΟΜΟΝΗΣ Επίδραση κλίσης

Ημέρες από την εφαρμογή 15 ℃ - 0.3m/s 25 ℃ - 0.3m/s 30 ℃ - 1.0m/s Εξάτμιση (mg/διαχυτήρα/μέραΔΙΑΧΥΤΗΡΕΣ Τεχνολογία SHIN ETSU

ΔΙΑΧΥΤΗΡΕΣ

ΕχθρόςΚαλλιέργεια Pectinophora gossypiella Cydia pomonella Grapholitha molesta Lobesia botrana Eupoecilia ambiguella Ricamatori Synanthedon spp. Keiferia lycopersicella Zeuzera pyrina Chilo suppresalis Lymantria dispar βαμβάκι μήλο, αχλάδι, καρύδι ροδάκινο, μήλο, δαμάσκηνο αμπέλι τσάι orchards, b.currant τομάτα αχλάδι, ελιά ρύζι Δάση Επιφάνεια ha Χρήση μεθόδου MD παγκοσμίως ( κατ’εκτίμηση έκταση σε ha 2012 )

ΕΚΤΑΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΗ MD ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ 2012

ΚαλλιέργειαMD (ha)% Μερίδιο Αγοράς ΜΗΛΟΕΙΔΗ % ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ % ΑΜΠΕΛΙ % S E W N Zoom Εφαρμογή MD σε Ιταλία (εκτίμηση 2012)

Γιατί Παρεμπόδιση Σύζευξης Μείωση-ελαχιστοποίηση των υπολειμμάτων Υποβοήθηση των φυσικών εχθρών Βελτίωση των επιπέδων ασφάλειας των εφαρμοστών Μείωση έκθεσης των κατοίκων/περιοίκων στα χημικά Βελτίωση της εικόνας των παραγόμενων σταφυλιών και κρασιού, στην κοινή γνώμη ως προς τις μεθόδους παραγωγής Προώθηση της εικόνας μιας «καθαρής» γεωργίας στην ευρύτερη περιοχή, αναβαθμίζοντας και το άγροτουριστικό προϊόν Ioriatti, C., A. Lucchi, and B. Bagnoli Grape area wide pest management in Italy, pp In O. Koul, G.W. Cuperus and N Elliott (eds), Areawide pest management: theory and implementation CABI International, Wallingford, UK.

Η μέθοδος MD επιτρέπει τον άριστο έλεγχο χαμηλών προς μέτριων πληθυσμών των εν λόγω εχθρών Στην περίπτωση υψηλών πληθυσμών, η μέθοδος MD πλαισιώνει την παραδοσιακή συμβατική στρατηγική με αειφορική προσέγγιση Η MD είναι μια αξιόπιστη εναλλακτική τεχνική, σε περιπτώσεις ανάπτυξης ανθεκτικότητας εχθρών σε εντομοκτόνα Απόσυρση παλαιών δραστικών ως συνέπεια της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας Τεχνικοί Λόγοι

Περιβαλλοντικοί λόγοι Η μέθοδος MD είναι φιλική στους ωφέλιμους οργανισμούς Επιτρέπει τη μείωση των ψεκασμών σε μεγάλη κλίμακα Βελτίωση ασφάλειας εφαρμοστών Η φερομόνη ξεκινά να διαχέεται γρήγορα και άμεσα με εξάτμιση Οι φερομόνες δεν ενέχουν κανένα κίνδυνο υπολειμμάτων στις τροφές Ποιοτική αναβάθμιση της περιοχής όπυ εφαρμόζονται

Γεωγραφική Κατανομή Το είδος απαντάται στη Νότια και Κεντρική Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Μικρά Ασία, Καύκασο – δεν ξεπερνά το βόρειο όριο της καλλιέργειας αμπέλου L. botrana world distribution adapted from Commonwealth Instituite of Entomology, 1974 with additions of findings reported later.

Φυτά ξενιστές αμπέλι daphne gnidium Περιστασιακά σε: ελιά (Olea europaea), βατόμουρο (Rubus fruticosus), φραγκοστάφυλλο (Ribes sp.), κερασιά (Prunus avium), δαμασκηνιά (Prunus domestica), λωτός (Diospyrus kakis), ακτινίδιο (Actinidia chinensis), ρόδι (Punica granatum), γαρύφαλλο (Dianthus spp.) κ.α.

Καθαρός σχηματισμός “Y” στο άκρο των μπροστινών πτερύγων Οι πίσω πτέρυγες έχουν γκρί απόχρωση Τα θυληκά είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος από τα αρσενικά 11 – 13 mm Μορφολογικά χαρακτηριστικά - Ενήλικα

10 mm 1 mm Άσπρα εξωγκόματα στη βάση των τριχών Λάρβα 5 ου σταδίου, κιτρινοπράσινη προς σκούρο πράσινο Pale yellowish brown head and prothoracic plate, posterior margin darker Κοντές κεραίες που αποτελούνται από 3 τμήματα: το 2 ο είναι μαύρου χρώματος Λάρβα 1 ου σταδίου, κρεμ χρώματος με μαύρη κεφαλή Μορφολογικά χαρακτηριστικά - Προνύμφες

Αυγά: οωειδή (ελαφρώς ελλειπτικά) 0,55 x 0,90 mm (μ.ο.) Αυγό “μαύρη κεφαλή“ Εκκολαφθέν αυγό Λευκό νεο-εναποθέν αυγό Κίτρινο Αυγό Μορφολογικά χαρακτηριστικά - Αυγά

Στάδια1 η γενιά III-VI 2 η γενιά VI-VIII 3 η γενιά VIII-III Ανάπτυξη εμβρύου5-15 d4-6 d4-7 d Ανάπτυξη προνύμφης20-25 d20 d20-25 d Ανάπτυξη πούπας7-14 d7-10 dμερικοί μήνες L. botrana - βιολογικός κύκλος

Το μοτίβο πτήσεων των ακμαίων Lobesia όπως καταγράφηκε από φερομονικές παγίδες από το τέλος Μάρτη – Τοσκάνη L. botrana αριθμοί ακμαίων/γενιά

Διαχείμαση Οι πούπες διαχειμάζουν σε μετάξινο κουκούλι σε προστατευμένο μέρος εντός του φλοιού του πρέμνου ή σε σκασίματα των ξύλινων υποστηριγμάτων. Η πούπα σε διάπαυση αντέχει πιο χαμηλές θερμοκρασίες από αυτή που δεν είναι σε διάπαυση, ενώ μπορεί να αντέξει ακόμα και τους βαρείς χειμώνες της Βόρειας Ευρώπης. Νωρίς το Φεβ, στη μετά διάπαυση περίοδο, πριν την πτήση των ακμαίων, οι πούπες μπορεί να πεθάνουν σε θερμοκρασίες κάτω από 8 ºC.

1 η γενιά, έναρξη πτήσης και ωοτοκία Ακμαία είναι δραστήρια από το σούρουπο έως τη δύση και σε θερμοκρασίες πάνω από 12 °C Τα αρσενικά ξεκινάν την πτήση πιο νωρίς από τα θυληκά (πρωταναδρία); Η εναπόθεση αυγών ξεκινά 1-2 ημέρες μετά τη σύζευξη, με κάθε θυληκό να εναποθέτει από 80 έως 160 αυγά. Τα αυγά της 1 ης γενιάς εναποτίθενται μεμονωμένα κοντά ή εντός της ταξιανθίας και εκκολάπτονται μετά από 5 έως 15 ημέρες.

Οι προνύμφες της 1 ης γενιάς εκκολάπτονται από αυγά που εναποτίθενται στις ταξιανθίες και βλάπτουν μέρος της ταξιανθίας Ζημιά 1 ης γενιάς

Τα Αυγά της 2 ης και 3 ης γενιάς – που εναποτίθενται μεμονωμένα σε ρόγες που σκιάζονται – εκκολάπτονται σε 3 έως 7 ημέρες. Αμέσως μετά την εκκόλαψη της προνύμφης εισέρχεται αμέσως σε ρόγα και αρχίζει να διατρέφεται. Μια μόνο ταξιανθία μπορεί να ζημιωθεί από πολλές προνύμφες. Ο σχηματισμός νημάτων, τα αποχωρήματα και η μόλυνση από μύκητες, επιμολύνουν ολόκληρη την ταξιανθία. Ωοτοκίες 2 ης και 3 ης γενιάς

Ζημιά 2 ης γενιάς Οι προνύμφες 2 ης γενιάς, εκκολάπτονται από ενα αυγό ανά ρόγα πριν το γυάλισμα, στο στάδιο του μπιζελιού και διατρέφονται από το εσωτερικό του καρπού. Υπάρχει άμεση ζημιά στους καρπούς. Μια μαύρη κηλίδα, δείχνει το σημείο που η προνύμφη διατρέφεται – πολλές ρόγες μπορεί να υποστούν ζημιά

Οι προνύμφες της 3 ης γενιάς μπορούν να προκαλέσουν τη σοβαρότερη ζημιά στα τσαμπιά (είτε επιτραπέζια είτε οινοποιήσιμα). Οι προνύμφες εισέρχονται και διατρέφονται σε ώριμες ρόγες αμέσως μετά την εκκόλαψη. Τα τσαμπιά έχουν προσβεβλημένες ρόγες, με ανώμαλο σχήμα, νήματα και περιττώματα. Ζημιά 3 ης γενιάς

Scouting Αυγά Οι εξατμιστήρες τοποθετούνται πριν την πτήση της ευδεμίδας 1 st Flight starting End March Ζημιές Στρατηγική για την Ευδεμίδα

Τοποθέτηση στον αμπελώνα Isonet L 500 d/ha + ενίσχυση στην περιφέρεια Με μέση πυκνότητα 250 πρέμνα/στρ:

Οπτικός έλεγχος ζημιάς στη διάρκεια της σεζόν

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ