1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Ι ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 9 Η ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ, ΙΩΔΙΟ, ΘΥΡΟΞΙΝΗ και ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

2 ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΑΔΕΝΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ: ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝHΣ ΑΔΕΝΑΣ, gr. ΔΥΟ ΛΟΒΟΙ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΤΟΥ ΛΑΡΥΓΓΑ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΘΜΟ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΙΚΟΕΙΔΗ ΧΟΝΔΡΟΑΝΑΤΟΜΙΑ: ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝHΣ ΑΔΕΝΑΣ, gr. ΔΥΟ ΛΟΒΟΙ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΤΟΥ ΛΑΡΥΓΓΑ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΘΜΟ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΙΚΟΕΙΔΗ ΧΟΝΔΡΟ ΠΡΟΣΘΙΑ ΟΨΗ: ΣΤΕΡΝΟΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΚΑΙ ΣΤΕΡΝΟΫΟΕΙΔΗΣ ΜΥΕΣ, ΜΕΣΗ ΤΡΑΧΗΛΙΚΗ ΠΕΡΙΤΟΝΙΑ. ΟΠΙΣΘΙΑ ΟΨΗ: ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ (ΣΤΟΥΣ ΑΝΩ ΠΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΩΝ ΛΟΒΩΝ), ΤΡΑΧΕΙΑ, ΛΑΡΥΓΓΙΚΑ ΝΕΥΡΑ.ΠΡΟΣΘΙΑ ΟΨΗ: ΣΤΕΡΝΟΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΚΑΙ ΣΤΕΡΝΟΫΟΕΙΔΗΣ ΜΥΕΣ, ΜΕΣΗ ΤΡΑΧΗΛΙΚΗ ΠΕΡΙΤΟΝΙΑ. ΟΠΙΣΘΙΑ ΟΨΗ: ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ (ΣΤΟΥΣ ΑΝΩ ΠΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΩΝ ΛΟΒΩΝ), ΤΡΑΧΕΙΑ, ΛΑΡΥΓΓΙΚΑ ΝΕΥΡΑ.

3

4 ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗ ΕΚΚΡΙΣΗΣ TRH ΑΥΞΗΣΗ TRH ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΘΙΑ ΥΠΟΦΥΣΗ ΑΥΞΗΣΗ ΕΚΚΡΙΣΗΣ TSH ΑΥΞΗΣΗ TSH ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΑΔΕΝΑΣ ΑΥΞΗΣΗ ΕΚΚΡΙΣΗΣ Τ 4,Τ 3 ΑΥΞΗΣΗ Τ 4,Τ 3 ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΚΥΤΤΑΡΑ- ΣΤΟΧΟΙ Τ 4,Τ 3 ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ (-) ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ

5

6 ΘΥΛΑΚΟΕΙΔΗΣ ΔΟΜΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ

7 ΘΥΛΑΚΙΑ, ΝΑΤΡΙΟ, ΙΩΔΙΟ, ΘΥΡΕΟΣΦΑΙΡΙΝΗ, Τ4, Τ3

8 Θυρεοσφαιρίνη Η θυρεοσφαιρίνη είναι πρωτεΐνη 660-KD, που συντίθεται στο θυρεοειδή αδένα και αποτελεί πρόδρομο μόριο των θυρεοειδικών ορμονών οι οποίες παράγονται από ιωδίωση της τυροσίνης. Το μεγαλύτερο μέρος της Tg που συντίθεται αποθηκεύεται στο κολλοειδές ενώ στη συνέχεια υφίσταται πινοκύττωση και υδρόλυση εντός του θυρεοειδικού κυττάρου με αποτέλεσμα την απελευθέρωση θυρεοειδικών ορμονών. Φυσιολογικές Τιμές Αίματος 0-56 ng/ml.

9

10 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΑΣΗΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ (TPO) Για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορµονών Τ3, Τ4 τα ιόντα ιωδίου προσλαµβάνονται ενεργητικά από το θυρεοειδή αδένα και µετατρέπονται σε µοριακό ιώδιο. Η µετατροπή γίνεται µέσα στα θυλάκια του θυρεοειδούς µε την κολλοειδή ουσία και καταλύεται από το ένζυµο υπεροξειδάση του θυρεοειδούς (Thyroid peroxidase ή TPO).

11 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΑΣΗΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ (TPO) Στη συνέχεια πραγματοποιείται µια σειρά από αντιδράσεις, κατά τις οποίες το ιώδιο συνδέεται µε το αµινοξύ τυροσίνη που είναι συστατικό της θυρεοσφαιρίνης (Thyroglobulin ή Tg). Έτσι σχηματίζονται η µονοϊωδοτυροσίνη (MIT) και η διϊωδοτυροσίνη (DIT). Από τη συμπύκνωση των µορίων της MIT και DIT παράγονται οι ορµόνες Τ3 (MIT+DIT) και Τ4 (DIT+DIT). Οι αντιδράσεις συμπύκνωσης καταλύονται επίσης από το ένζυµο TPO.

12 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΑΣΗΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ (TPO)

13

14 ←ΑΔΡΑΝΗΣ

15 ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΙΩΔΙΟ

16

17 Ιωδιούχο αλάτι, το οποίο πληροί όλους τους όρους που καθορίζονται για το επιτραπέζιο αλάτι και έχει ενισχυθεί με προσθήκη ιωδιούχου καλίου KJ, σε ποσοστό τουλάχιστον 40 και όχι πάνω από 60 χιλιοστόγραμμα ανά χιλιόγραμμο (ppm) mg / Kgr μg / gr μg KJ / gr μαγ. άλατος

18

19 Ο κύκλος του ιωδίου στο σώμα

20 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΙΩΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΥΡΕΟ-ΟΡΜΟΝΩΝ

21

22

23 ΕΛΕΥΘΕΡΗ Τ4, Τ3, ΠΥΡΗΝΑΣ Οι θυρεοειδικές ορμόνες μεταφέρονται στο αίμα δεσμευμένες σε δεσμευτικές πρωτεΐνες, (TBG, αλβουμίνη, προαλβουμίνη). Ένα ποσοστό 0,03% της θυροξίνης είναι μη δεσμευμένο και είναι αυτό το κλάσμα που είναι βιοδιαθέσιμο στους ιστούς.

24 Δράσεις των θυρεοειδικών ορμονών Ενδοκυττάριες δράσεις H Τ 3 έχει μεγαλύτερη δραστικότητα, Δευτερεύουσα ενεργός μεταφορά, Πυρηνικός υποδοχέας, Μεταγραφή διαφόρων γονιδίων, Αύξηση της μιτοχονδριακής κατανάλωσης οξυγόνου και της δραστηριότητας της αντλίας νατρίου/καλίου.

25 Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ Τ3 ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ TRs=Thyroid hormone receptors. NRF-1=nuclear respiratory factor 1. PGC-1 α =proliferator-activated gamma coactivator 1a.

26 Δράσεις των θυρεοειδικών ορμονών στον οργανισμό Αύξηση του μεταβολισμού, Αύξηση της καρδιακής παροχής, –Αύξηση της πρόσληψης Ca ++ από το μυοκάρδιο, –Αύξηση της συστολικής πίεσης, Αύξηση της ευαισθησίας του συμπαθητικού συστήματος, –Αύξηση των αριθμών των β-υποδοχέων.

27 Δράσεις των θυρεοειδικών ορμονών στον οργανισμό Διέγερση της βιοσύνθεσης της χοληστερόλης, Διέγερση της γραμμικής αύξησης, της ανάπτυξης και ωρίμανσης των οστών (διέγερση και αυξητικής ορμόνης), –Αύξηση της έκκρισης της αυξητικής ορμόνης, Σημαντική στην ενδομήτριο ζωή για την ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος.

28 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ

29 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ

30 ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ Η θυροξίνη προκαλεί υπεργλυκαιμία: (1) Μέσω αυξημένης απορρόφησης γλυκόζης από το έντερο (μνημονοτεχνικό trick: η θυροξίνη ανοίγει τις «θύρες» του εντέρου για να μπει η γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος). (2) Μέσω ευαισθητοποίησης των β-αδρενεργικών υποδοχέων στη δράση της αδρεναλίνης, με αποτέλεσμα η αδρεναλίνη να προκαλεί – μέσω των υποδοχέων αυτών – εντονότερη γλυκογονόλυση.

31 ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ Η αυξητική ορμόνη, η θυροξίνη (σε φυσιολογική συγκέντρωση), η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα είναι αναβολικές ορμόνες μόνο ως προς το λεύκωμα. Αντίθετα, η ινσουλίνη είναι αναβολική ορμόνη ως προς το λεύκωμα και ως προς το λίπος. Η θυροξίνη σε παθολογικά αυξημένη συγκέντρωση είναι καταβολική και ως προς το λεύκωμα, προκαλεί (καταβολισμό) διάσπαση σε αμινοξέα.

32 ΣΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

33 ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ 1. Θερμιδογόνος επίδραση. Αύξηση της κατανάλωσης οξυγόνου των μεταβολικός δραστικών ιστών. Εξαιρέσεις : εγκέφαλος, μήτρα, όρχεις, λεμφαδένες, πρόλοβος υπόφυσης 2. Επίδραση στα λευκώματα. Αυξημένα επίπεδα ορμονών : μεταβολική επίδραση επί των μυών. Μυϊκή αδυναμία. Κινητοποίηση λευκωμάτων των οστών. Μειωμένα επίπεδα ορμονών : Μυξοίδημα (άθροιση στο δέρμα πολυσακχαριτών και κατακράτηση ύδατος). 3. Επίδραση στη θερμοκρασία. Αυξ.Επ.Ορμ.: Αύξηση παράγωγης θερμότητας. Μειωμ.Επ.Ορμ.: Μείωση.

34 ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ 4. Επίδραση επί του Καρδιαγγειακού. Αυξ.Επ.Ορμ.: Αγγειοδιαστολή δέρματος. Πτώση περιφερικής αντίστασης. Αύξηση καρδιακής παροχής/συχνότητας. 5. Επίδραση επί του Αιμοποιητικού. Μειωμ.Επ.Ορμ.: Μείωση του μεταβολισμού του μυελού. Ελαττωμένη απορρόφηση Β12. Αναιμία. 6. Επίδραση στο νευρικό σύστημα. Αυξ.Επ.Ορμ.: Ευερεθιστότητα. Ανησυχία. Βράχυνση χρόνου μυοτατικών αντανακλαστικών (Αχίλλειου τένοντα). Επιτάχυνση διανοητικών λειτουργιών. Μειωμ.Επ.Ορμ.: Διανοητική καθυστέρηση (βρέφη). Κρετινισμός. Επιβράδυνση εγκεφαλικών λειτουργιών.

35 ΔΡΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ 7. Επίδραση επί των Υδατανθράκων. Αυξ.Επ.Ορμ.: Αύξηση του ρυθμού απορρόφησης των Υδατανθράκων. Αύξηση του σακχάρου του αίματος. 8. Επίδραση επί της χοληστερίνης. Αυξ.Επ.Ορμ.: Διεγείρουν τους ηπατικούς μηχανισμούς απομάκρυνσης της Χοληστερίνης από το αίμα. Μειωμ.Επ.Ορμ.: Αύξηση Χοληστερίνης του Αίματος. 9.Άμεση επίδραση στη φυσιολογική ανάπτυξη του οργανισμού, την ωρίμανση του σκελετού, το βάρος του σώματος, την έμμηνο ρύση στις γυναίκες, την σύλληψη και τη φυσιολογική εξέλιξη της εγκυμοσύνης.

36

37

38 ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ ΚΥΡΙΩΣ!!! ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ ΚΥΡΙΩΣ!!! ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑ HASHIMOTOΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑ HASHIMOTO ΝΟΣΟΣ GRAVESΝΟΣΟΣ GRAVES ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΚΑΛΟΗΘΗ ΟΓΚΙΔΙΑΚΑΛΟΗΘΗ ΟΓΚΙΔΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΘΗΛΩΔΗΣ ΘΗΛΩΔΗΣ ΘΥΛΑΚΙΩΔΗΣ ΘΥΛΑΚΙΩΔΗΣ ΜΥΕΛΟΕΙΔΗΣ ΜΥΕΛΟΕΙΔΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΑΝΑΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΑΛΛΑ (ΛΕΜΦΩΜΑ) ΑΛΛΑ (ΛΕΜΦΩΜΑ)

39 ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ ΘΥΛΑΚΙΑ ΚΑΙ Η ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΤΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΑΥΤΟΑΝΤΙΓΟΝΩΝ: thyroid peroxidase (TPO), thyroglobulin (Tg) ΚΑΙ thyroid- stimulating hormone receptor (TSHR).

40

41 Αντιθυρεοειδή αντισώματα στην Ελλάδα Γονίδια προδιάθεσης. Οι πληροφορίες προέρχονται από μελέτες οικογενειών που έχουν προδιάθεση. Πληροφορίες υπάρχουν και από μελέτες διδύμων αδελφών, που δείχνουν ότι οι πανομοιότυποι δίδυμοι έχουν πιο συχνά και οι δυο αντισώματα για τον θυρεοειδή. Παράγοντες από το περιβάλλον. Αναγνωρισμένη αιτία είναι η αυξημένη πρόσληψη ιωδίου σε υπερβολικά ποσά, που μπορεί να συνοδεύεται από αύξηση της αυτοανοσίας. Η επίπτωση των αντισωμάτων είναι μεγαλύτερη στις περιοχές με επάρκεια ιωδίου (όπως η Ελλάδα) και σπανιότερη στις περιοχές με έλλειψη ιωδίου.

42 Αντιθυρεοειδή αντισώματα Άλλη αιτία του περιβάλλοντος που έχει διερευνηθεί είναι η έκθεση σε ιοντίζουσες ακτινοβολίες, σε άτομα που εργάζονται κοντά σε πηγές ακτινοβολίας και ενδεχομένως εκτίθενται χρονίως σε μικρές δόσεις, καθώς και σε άτομα που εκτέθηκαν σε μεγάλες δόσεις, π.χ. στο Τσερνομπίλ. Μερικές μελέτες έδειξαν αύξηση της επίπτωσης των αντισωμάτων του θυρεοειδούς. Η έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει μικρή αύξηση των αντισωμάτων, μέσω ενδεχομένως καταστροφής θυρεοειδικών κυττάρων και ελευθέρωσης εσωτερικών αντιγόνων.

43 Αντιθυρεοειδή αντισώματα Ένας άλλος παράγοντας του περιβάλλοντος είναι ο ρόλος που παίζει η διατροφή μας στην ανάπτυξη αυτών των αντισωμάτων, καθώς και ο ρόλος διαφόρων ιχνοστοιχείων σημαντικών για τον θυρεοειδή, όπως είναι το σελήνιο. Τέλος, μελέτες έχουν διερευνήσει τον ρόλο του στρες της καθημερινής ζωής στην ανάπτυξη των αντισωμάτων αυτών. Οι μελέτες δεν έχουν αποδείξει σημαντικό ρόλο του παράγοντα αυτού παρά μόνο για τον υπερθυρεοειδισμό. Το ίδιο ισχύει για το κάπνισμα.

44 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ 123 I 123 I ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (MRI)ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (MRI) ΒΙΟΨΙΑ ΜΕ ΛΕΠΤΗ ΒΕΛΟΝΗ (FNAC)ΒΙΟΨΙΑ ΜΕ ΛΕΠΤΗ ΒΕΛΟΝΗ (FNAC) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΚΑΙ TSHΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΚΑΙ TSH ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ

45 ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ- ΘΥΡΕΟΤΟΞΙΚΩΣΗΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ- ΘΥΡΕΟΤΟΞΙΚΩΣΗ ΥΨΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΥΨΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

46 ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΒΛΑΒΗ ΣΤΟΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ ΒΛΑΒΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΦΥΣΗΒΛΑΒΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΦΥΣΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ TSHΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ TSH ΤΡΙΤΟΠΑΘΗΣΤΡΙΤΟΠΑΘΗΣ ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΝ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΒΛΑΒΗ ΣΤΟΝ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ TRHΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ TRH ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ

47 ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗΥΠΟΚΛΙΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΠΙΠΕΔΑ TSHΕΠΙΠΕΔΑ TSH ΗΛΙΚΙΑΗΛΙΚΙΑ ΑΝΤΙΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑΑΝΤΙΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΦΥΛΟ (ΘΗΛΥ)ΦΥΛΟ (ΘΗΛΥ)

48

49 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ ΣΥΝΗΘΩΣ ΗΠΙΑ ΑΤΥΠΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣΥΝΗΘΩΣ ΗΠΙΑ ΑΤΥΠΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΔΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑΣΠΑΝΙΑ ΔΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ Τ 4, TSH, ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑΕΛΕΥΘΕΡΗΣ Τ 4, TSH, ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ ΑΝΑΝ ΕΛ. Τ 4 ΚΑΙ TSH ΦΥΣΙΟΛ.→ ΕΥΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΕΛ. Τ 4 ↓ ΚΑΙ TSH ↑ →ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΥΠΟΘΥΡ. ΕΛ. Τ 4 ↓ ΚΑΙ TSH ΦΥΣΙΟΛ. Ή ↓ →ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ Ή ΤΡΙΤΟΠΑΘΗΣ ΥΠΟΘΥΡ. Η ΔΙΑΦΟΡΟΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΟΘΑΛΑΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΦΥΣΙΑΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ TRHΗ ΔΙΑΦΟΡΟΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΟΘΑΛΑΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΦΥΣΙΑΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ TRH

50 ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΥΤΗ ΤΟΞΙΚΗ ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗ (ΝΟΣΟΣ GRAVES)ΔΙΑΧΥΤΗ ΤΟΞΙΚΗ ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗ (ΝΟΣΟΣ GRAVES) ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΔΕΝΩΜΑ (ΝΟΣΟΣ PLUMMER)ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΔΕΝΩΜΑ (ΝΟΣΟΣ PLUMMER) ΠΟΛΥΟΖΩΔΗΣ ΤΟΞΙΚΗ ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗΠΟΛΥΟΖΩΔΗΣ ΤΟΞΙΚΗ ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΦΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑΣΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΦΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑΣ HASHIMOTO HASHIMOTO ΕΞΩΓΕΝΗΣ ΛΗΨΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝΕΞΩΓΕΝΗΣ ΛΗΨΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΥΠΟΞΕΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΣΥΠΟΞΕΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΣ

51

52

53 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ

54 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΠΕΔΑ TSH ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΧΑΜΗΛΑ Ή ΜΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΙΜΑ Αυξημένη ΕΛ. Τ4 Ή ΕΛ. Τ3 ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΥΡ. ΧΑΜΗΛΑ Ή ΜΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΙΜΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΛ. Τ4 ΚΑΙ ΕΛ. Τ3 ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ >5 mU/l ΧΑΜΗΛΗ ΕΛ. Τ4 ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟΣ ΥΠΟΘΥΡ. >5 mU/L ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΛ. Τ4

55 ΑΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΕΥΚΟΛΗ ΚΟΠΩΣΗΕΥΚΟΛΗ ΚΟΠΩΣΗ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗΚΑΡΔΙΑΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΛΙΠΙΔΙΩΝΑΥΞΗΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΤΟΝΙΑ ΚΑΡΔΙΑΣΑΤΟΝΙΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΝΕΥΡΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣΝΕΥΡΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

56 ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΟΡΙΣΜΟΣΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝΜΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΧΩΡΙΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ-ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥΧΩΡΙΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ-ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΧΩΡΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ Ή ΘΕΡΑΠΕΙΑΣΧΩΡΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ Ή ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΤΙΣ ΝΟΣΟΥΣΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΤΙΣ ΝΟΣΟΥΣ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΗΛΙΚΙΑΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΗ ΣΤΟΥΣ ΛΕΥΚΟΥΣΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΗ ΣΤΟΥΣ ΛΕΥΚΟΥΣ

57 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΟΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΟΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΛΕΥΚΩΝΣΕ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΛΕΥΚΩΝ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ –ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 4-5% ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΩΝ4-5% ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΩΝ 8-10% ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΩΝ8-10% ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΩΝ 17.4% ΑΝΩ ΤΩΝ 75 ΕΤΩΝ17.4% ΑΝΩ ΤΩΝ 75 ΕΤΩΝ - ΣΕ ΑΝΔΡΕΣ 1-3% ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΩΝ1-3% ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΩΝ 6.2% ΑΝΩ ΤΩΝ 656.2% ΑΝΩ ΤΩΝ % ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΘΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ2-5% ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΘΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ

58 ΣΥΝΗΘΗΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Έναρξη αγωγής σε υγιή – νεαρά άτομα, T 4 - 1,6 μg/kgr ΣΒ/ημέρα. Ηλικιωμένα άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα: T4 25 μg/ημερησίως και αυξάνονται κάθε 2-3 εβδομάδες κατά 25 μg μέχρι η TSH να επανέλθει στα φυσιολογικά όρια. Μετά την αρχική διάγνωση και την έναρξη θεραπείας, επανεξέταση στους 2-3 μήνες είναι απαραίτητη για την εξακρίβωση των κλινικών και βιοχημικών μεταβολών.

59 ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΝΕΥΡΙΚΟΤΗΤΑΝΕΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΤΑΧΥΠΑΛΜΙΑΤΑΧΥΠΑΛΜΙΑ ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΘΑΓΧΗΣΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΘΑΓΧΗΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΑΝΗΣΥΧΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ (ΧΑΜΗΛΗ TSH)ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ (ΧΑΜΗΛΗ TSH) ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ (ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΚΡΙΣΗΣ TSH)ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ (ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΚΡΙΣΗΣ TSH)

60 ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ - ΘΕΟΥΡΑΚΙΛΗ

61 Αντιθυρεοειδικά φάρμακα (θειουρακίλλες) α) Αναστέλλουν το ενζυµικό σύστηµα υπεροξειδάσης του θυρεοειδούς και κατά συνέπεια την οξείδωση του ανόργανου ιωδίου και την ενσωµάτωση του σε ιωδοτυροσίνες και τελικώς σε ιωδοθυρονίνες, β) Αναστέλλουν τη σύζευξη των ιωδοτυροσινών και τη σύνθεση της θυρεοσφαιρίνης, γ) Έχουν ανοσοκατασταλτικές δράσεις. Μετά µακρά χορήγηση ελαττώνουν τον αριθµό των λεµφοκυττάρων στο θυρεοειδή αδένα, µέχρις εξαφάνισης και ελαττώνουν το επίπεδο των αντισωµάτων που στρέφονται κατά του υποδοχέα της ΤSΗ, δ) Η προπυλθειουρακίλη αναστέλλει τη µετατροπή της 1-θυροξίνης (Τ4) σε 1-τριιωδοθυρονίνη (Τ3) στους περιφερικούς ιστούς.

62 Κατασταλτικά δράσης θυρεοειδών ορμονών, τρόφιμα (σόγια, γενιστείνη), τροποποίηση TPO

63 ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ Αμιοδαρόνη (αρρυθμίες): Μπορεί να προκαλέσει Υποθυρεοειδισμό αλλά και Υπερθυρεοειδισμό. Διαταράσσει τον μεταβολισμό της Τ4. Αντιόξινα: Μειώνουν την απορρόφηση της θυροξίνης από το έντερο Κορτικοειδή: Αναστέλλουν την έκκριση της ΤSΗ. Μειώνουν την ΤΒG. Επιβραδύνουν την μετατροπή της Τ4 σε Τ3. Αντιβηχικά φάρμακα: 0ταν έχουν Ιώδιο μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό, Ντοπαμίνη: Καταστέλλει την έκκριση της ΤSΗ. Οιστρογόνα, κύηση, αντισυλληπτικά: Αυξάνουν την ΤΒG και έτσι βρίσκουμε τις ορμόνες ψευδώς αυξημένες. Λίθιο : Αναστέλλει την έκκριση της Τ4 και της Τ3. Φενυντοΐνη, Καρβαμαζεπίνη, (αντιεπιληπτικά): Διαταράσσουν την σύνδεση των ορμονών με τις πρωτεΐνες του πλάσματος. Μειώνουν τα επίπεδα της Τ4 (και της ελεύθερης). Ριφαμπικίνη (αντιφυματικό): Επιταχύνει τον μεταβολισμό της θυροξίνης. Σαλικυλικά (ασπιρίνη): Διαταράσσουν την σύνδεση των ορμονών με τις πρωτεΐνες του αίματος όταν λαμβάνονται σε μεγάλες δόσεις. Μειώνουν τα επίπεδα της Τ4 αλλά όχι της ελεύθερης Τ4.

64 Κατασταλτικά δράσης θυρεοειδών ορμονών, φάρμακα