Τ.Ε.Ι. Αθήνας Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» Διδάσκουσα: Δρ. Ειρήνη Κατσαμά

Περίγραμμα O ρόλος των εκπαιδευτικών Το σχολικό περιβάλλον Ασκηση εξουσίας στην τάξη Σχολείο και εκδήλωση συμπεριφορών στο σχολείο Όρια ευθύνης γονέων και εκπαιδευτικών

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών Οι εκπαιδευτικοί, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία κοινωνικοποίησης και ομαλής ένταξης των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον.

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών Ο εκπαιδευτικός δεν αποτελεί μόνο μια απλή πηγή πληροφόρησης και το όργανο ελέγχου της μαθησιακής και κοινωνικής συμπεριφοράς του παιδιού, αλλά παράγοντα δημιουργίας θετικού ψυχολογικού κλίματος μέσα στη τάξη που τον βοηθά να κατανοήσει τον εαυτό του και να δώσει νόημα στον φυσικό και κοινωνικό κόσμο που τον περιβάλλει.

Σχολικό περιβάλλον Στο σχολικό περιβάλλον, οι μαθητές, μαθαίνουν τους εαυτούς τους μέσα από τη συναναστροφή τους με τους «σημαντικούς άλλους» του σχολείου τους εκπαιδευτικούς και τους υπόλοιπους μαθητές.

Σχολικό περιβάλλον Η υψηλή αυτοεκτίμηση των παιδιών διαμορφώνεται επίσης, από την εκδηλούμενη προσδοκία για επιτυχία και διάκριση του μαθητή.

Σχολικό περιβάλλον Οι αρνητικές προσδοκίες των εκπαιδευτικών αποτελούν σημαντικό παράγοντα ενίσχυσης της αυτοαμφισβήτησης των μαθητών, αλλά και δυσπιστίας στις ικανότητες τους.

Σχολικό περιβάλλον Αντίθετα, οι θετικές προσδοκίες των εκπαιδευτικών δημιουργούν ένα γόνιμο περιβάλλον για την ανάπτυξη κινήτρων, για περισσότερη προσπάθεια και για καλύτερη σχολική επίδοση των μαθητών τους.

Άσκηση εξουσίας στην τάξη Έρευνες εστίασαν στην ανισότητα και την άσκηση εξουσίας που υπάρχει μέσα στην τάξη. Ο εκπαιδευτικός έχει την εξουσία να ορίζει το αντικείμενο, τη δομή και τη σειρά των δραστηριοτήτων. Αποφασίζει το ποιος θα μιλήσει και για πόσο.

Άσκηση εξουσίας στην τάξη Έχει δικαίωμα να παίρνει το λόγο όποτε επιθυμεί, να κάνει ερωτήσεις (στις οποίες γνωρίζει την απάντηση), να διακόπτει, να αξιολογεί, να επιβραβεύει, να επιπλήττει, και να ασκεί κριτική σε θέματα σχετικά με την μάθηση και την κοινωνική συμπεριφορά των μαθητών χωρίς να διαπραγματεύεται τη γνώση αφού αυτός είναι ο ειδικός.

Άσκηση εξουσίας στην τάξη Πολλοί μαθητές αξιοποιούν διάφορες ατομικές ή ομαδικές στρατηγικές για να αντιστέκονται στην εξουσία του δασκάλου. Εφόσον δεν θίγεται η υπόληψη και η αυτοεκτίμηση τους, δεν αντιστέκονται φανερά στον δάσκαλο. Αντιστέκονται όμως κρυφά, δεν συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία ή προκαλούν τον δάσκαλο να φανερώσει την κρυμμένη του εξουσία.

Άσκηση εξουσίας στην τάξη Άλλοι μαθητές αποσύρουν φανερά την προσοχή τους και τη συμμετοχή τους, είτε συγκρούονται κατά μέτωπο με τον εκπαιδευτικό και περιθωριοποιούνται

Άσκηση εξουσίας στην τάξη Το σχολείο αποτελεί πρωτίστως φορέα κοινωνικοποίησης και κοινωνικής ένταξης παράλληλα όμως είναι φορέας κοινωνικού ελέγχου και άσκησης εξουσίας.

Άσκηση εξουσίας στην τάξη Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να μελετηθεί η δυναμική που δημιουργείται στην αλληλεπίδραση με τους μαθητές στο σχολικό περιβάλλον.

Άσκηση εξουσίας στην τάξη  Οποιαδήποτε μορφή εξουσίας και δύναμης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο θαυμασμού, όμως προκαλεί και διάθεση αναμέτρησης. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το σχολείο μπορεί να αποτελέσει για τους μαθητές έναν δυνητικό αντίπαλο.

Σχολείο και εκδήλωση συμπεριφορών Η διαδικασία της συμμετοχής στο σχολείο, ή η πιθανή δυσκολία των μαθητών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις δεν μπορούν από μόνα τους να προκαλέσουν για παράδειγμα,την επιθετική συμπεριφορά των μαθητών.

Σχολείο και εκδήλωση συμπεριφορών Αυτό που προκύπτει από τις σχετικές μελέτες είναι ότι το σχολείο παίζει καταλυτικό ρόλο κυρίως ως πλαίσιο και περιβάλλον μέσα στο οποίο συγκεκριμένες συμπεριφορές αναπτύσσονται, εντείνονται και λαμβάνουν νέες μορφές.

Οι εκπαιδευτικοί Οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται σε μια θέση φυσικής συμμαχίας με τα σχολεία, αντιπροσωπεύουν το κύρος των σχολικών οργανισμών, ως εκ τούτου γίνονται αποδέκτες των προβολών και των προσδοκιών ολόκληρης της κοινωνίας που τους θέλει σοφούς, δίκαιους, ικανούς, επαρκείς και παντογνώστες

Οι εκπαιδευτικοί Παράλληλα έχουν να αντιμετωπίσουν μια ποικιλία προβλημάτων και να αποκριθούν στις διαφορετικές και ιδιαίτερες ανάγκες κάθε μαθητή, όπως αυτές διαμορφώνονται από τις οικογενειακές, κοινωνικές, πολιτισμικές συνθήκες ζωής τους σε συνδυασμό με τα ατομικά χαρακτηριστικά και την προσωπικότητα του.

Οι εκπαιδευτικοί Ταυτόχρονα οι ίδιοι έχουν να αντιμετωπίσουν δικές τους δυσκολίες όπως, επαγγελματική εξουθένωση, απαξίωση, αβεβαιότητα, αλλαγή σχολείου κ.ά.

Όρια ευθύνης Τα όρια της ευθύνης ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και γονείς μοιάζουν συγκεχυμένα, ενώ φαίνεται να βρίσκονται σε κλίμα αλληλο-αμφισβήτησης και επίρριψης ευθυνών εκατέρωθεν. Οι ενήλικες ζώντας σε μια κοινωνία που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, χάνουν τα σταθερά σημεία γύρω τους και αναζητούν με αγωνία τρόπους να προσδιορίσουν τις αξίες και να καθορίσουν τον τρόπο ζωής τους.

Γονείς Οι γονείς από τη πλευρά τους, έχουν να αντιμετωπίσουν τις δικές τους αβεβαιότητες που σχετίζονται με τις σχέσεις μεταξύ των συντρόφων, τον γονεικό ρόλο και τις απαιτήσεις του, την αναζήτηση της δικής τους ατομικής ελευθερίας και εξέλιξης ενώ παράλληλα έχουν να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που προκύπτουν από τα δικά τους προσωπικά βιώματα.

Πιθανά να αντιμετωπίζουν προβλήματα στον τομέα της εργασίας τους όπως απώλεια εργασίας ή μακροχρόνια ανεργία. Η μετανάστευση, η προσπάθεια ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα, η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, η προσπάθεια για επιβίωση είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γονείς σήμερα.

Κλειδί για την εφαρμογή παρεμβάσεων πρόληψης στο σχολείο Γονείς και Εκπαιδευτικοί συνεργάτες στην πρόληψη

Βιβλιογραφία Αναστασόπουλος, (2000) στο Βία, πόνος και εξουσια Κλήμης Ναυρίδης Mατσαγγούρας, 2000 Μπότσαρη Μακρή, (2001) Green και Weade, (1985) Stubbs, (1983) Cazden, (1988) Taylor, 2001

Επικοινωνία: