ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β’ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο – ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.1 Η πολιτική Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 2

Η λέξη πολιτική προέρχεται από τη λέξη πόλις, την αρχαία πόλη- κράτος. Η πολιτική δηλαδή, σχετίζεται με τις υποθέσεις της πόλης. Στην αρχαιότητα όποιος δεν ασχολούνταν με τα κοινά, θεωρούνταν ιδιώτης (idiot). 3 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1/21

Πολιτική Ενασχόληση του ατόμου με τα κοινά (με τα συλλογικά προβλήματα της κοινωνίας). Κοινή και συντονισμένη δράση ατόμων ή ομάδων για την επίτευξη στόχων που αφορούν το κοινωνικό σύνολο. 4 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2/21

Η πολιτική αποτελεί δημόσια διαδικασία γιατί αφορά ζητήματα και προβλήματα του κοινωνικού συνόλου («δημόσιος χώρος»). Θέματα με τα οποία ασχολείται η πολιτική: ποιος και με ποιόν τρόπο θα ασκήσει την εξουσία, πώς θα κατανεμηθεί ο πλούτος, πώς θα οργανωθούν σχολεία και κοινωνικές υπηρεσίες κ.ά. 5 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 3/21

Δύναμη Εξουσία Πολιτική 6 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 4/21

7 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 5/21 «Πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού». Βίσμαρκ Δηλαδή ασκείται μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες, με συγκεκριμένες ενέργειες και χειρισμούς και μπορεί να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους.

Η άποψη αυτή έχει και τον «αντίλογό» της. Δηλ. ότι η πολιτική δεν είναι η τέχνη του εφικτού, είναι η τέχνη της δημιουργίας εναλλακτικών δρόμων και επιλογών. Η πολιτική χρειάζεται φαντασία και δημιουργική σκέψη, χρειάζεται δράση και συλλογικότητα. Κυρίως η πολιτική χρειάζεται να είναι εργαλείο της κοινωνίας και να λειτουργεί προς όφελός της. 8 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 6/21

Κίνδυνοι από την άσκηση της πολιτικής. Διαφθορά, αλαζονεία, αυταρχισμός. Δημιουργείται η ανάγκη για την ύπαρξη ενός σταθερού και κοινωνικά αποδεκτού αξιακού και ηθικού πλαισίου. 9 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 7/21

Θεμελιώδες πολιτικό πρόβλημα. Πώς θα υπάρξει αποτελεσματικότητα; δηλ. πώς θα επιλυθούν τα σημαντικά προβλήματα της κοινωνίας π.χ. ανεργία, φτώχεια κ.λπ. με ταυτόχρονη μέριμνα για ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη; 10 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 8/21

Σ’ αυτό το ερώτημα προσπαθεί να δώσει λύση η κάθε πολιτική ιδεολογία. Καπιταλισμός. Υπαρκτός σοσιαλισμός. Ο «Τρίτος δρόμος». 11 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 9/21

Η παραγωγικότητα αυξήθηκε θεαματικά, όμως η φτώχεια και η ανισότητα είναι τα βασικά στοιχεία αυτού του οικονομικού συστήματος. Σ’ έναν πλανήτη γεμάτο από προϊόντα, λίγοι είναι οι άνθρωποι που τα απολαμβάνουν. Καπιταλισμός 12 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 10/21

Όσο διήρκησε αυτό το οικονομικό σύστημα πέτυχε: Την επέκταση της δημόσιας παιδείας και την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Την εξάπλωση της δημόσιας υγείας, των επιστημών και της τεχνολογίας. Εξασφάλιση εργασίας για όλους. Σημαδεύτηκε όμως από έλλειψη δημοκρατίας (μονοκομματικά συστήματα). Υπαρκτός σοσιαλισμός 13 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 11/21

Ο «Τρίτος κόσμος» Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 άνοιξε ένα διάλογος για τον «Τρίτο δρόμο». Αποτελεί κράμα σοσιαλδημοκρατικών και φιλελεύθερων στοιχείων αλλά δεν διαμορφώθηκε ως αυτόνομο και συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα. Οικονομικά εκπροσωπεί έναν ιδιότυπο συμβιβασμό μεταξύ Καπιταλισμού και Σοσιαλισμού. Πολιτικά κινείται τόσο στα πλαίσια του σύγχρονου φιλελευθερισμού όσο και του δημοκρατικού σοσιαλισμού. 14 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 12/21

Ισότητα και δικαιοσύνη Τα προβλήματα που προσπαθεί να δώσει λύση η πολιτική, από την φύση τους, δημιουργούν προβλήματα και συγκρούσεις με όσους έχουν προνόμια. 15 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 13/21

16 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 14/21 Η πολιτική υπηρετεί αξίες ή συμφέροντα;

Η πολιτική ως δημόσια δράση πρέπει να υπηρετεί την ισότητα, την δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, την ανεκτικότητα, την ελευθερία, το δημόσιο συμφέρον. 17 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 15/21

Διαφορετικά εμφανίζεται έλλειμμα λαϊκής συμμετοχής. Πολιτική απάθεια-μη συμμετοχή του πολίτη στα κοινά. Με αποτέλεσμα την επικράτηση των ιδιωτικών/οικο νομικών συμφερόντων έναντι του κοινωνικού συμφέροντος. 18 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 16/21

η πολιτική να υπηρετεί αξίες και όχι συμφέροντα, να κατοχυρώνει την ελευθερία, την συμμετοχή, την ευθύνη, την διαφάνεια, την αξιοκρατία και τον δημόσιο έλεγχο. Η ουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι 19 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 17/21

4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 18/21 Bertolt Brecht «Αυτοί που είναι εναντίον της πολιτικής είναι υπέρ της πολιτικής που τους επιβάλλεται». Paulo Freire «Όταν νίπτει κανείς τας χείρας του σε μια σύγκρουση μεταξύ ισχυρών και αδυνάτων, δεν σημαίνει ότι μένει ουδέτερος, σημαίνει ότι παίρνει το μέρος των ισχυρών». 20 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 19/21 Albert Camus «Στην πολιτική, είναι τα μέσα που καθαγιάζουν τον σκοπό και ποτέ ο σκοπός τα μέσα». Φρήντριχ Νίτσε «Πολιτικός είναι κάποιος που διαιρεί τους ανθρώπους σε δυο τάξεις: σε υποχείρια και σε εχθρούς». 21 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

22 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος «Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου»… 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 20/21

Περικλής «Τον μηδέν τώνδε μετέχοντα, ουκ απράγμονα, αλλά αχρείον νομίζομεν» 23 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 21/21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο – ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.1 Γενικά περί πολιτικής θεωρίας και ιδεολογίας Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 24

4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 1/8 Η πολιτική θεωρία επιχειρεί: Να αναλύσει το όραμα του πολιτικού. Να επιχειρηματολ ογήσει υπέρ του οράματος. Να περιγράψει τα μέσα και τις πρακτικές που απαιτούνται για την επίτευξη του οράματος. Να παρουσιάσει τα βήματα για την επίτευξη του οράματος. Να επιχειρηματολογήσει έναντι άλλων πολιτικών θεωριών. 25 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

Πολιτική θεωρία Η ιδεολογία Ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος αναλύσει και αντιμετωπίζει τα πράγματα Στηρίζει την 26 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 2/8

27 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 3/8 «Η ιδεολογία είναι η πιο ασαφής έννοια όλων των κοινωνικών επιστημών». Τι είναι ιδεολογία;

28 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος Ιδεολόγος: Αυτός που δεν παρασύρεται «από ταπεινά συμφέροντα», που δεν στοχεύει στο ατομικό όφελος αλλά διακατέχεται από ευγενή κίνητρα και ιδέες. Αυτός που ελπίζει στην καλυτέρευση του κόσμου, χωρίς να υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες γι’ αυτό. Πολλές φορές ο ιδεολόγος ταυτίζεται με τον «ονειροπόλο», που επειδή δεν ικανοποιείται από την πραγματικότητα, οραματίζεται αυτό που επιθυμεί, σε ένα φαντασιακό επίπεδο. 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 3/8

29 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 4/8 Τι είναι ιδεολογία; Έχουν δοθεί πολλοί ορισμοί: Σύστημα πολιτικών πεποιθήσεων. Σύνολο πολιτικών ιδεών που οδηγεί σε πολιτική δράση. Σύνολο ιδεών που εντάσσουν το άτομο σε κάποια πολιτική παράταξη ή κόμμα. Δόγμα που καλύπτει όλες τις πλευρές της ζωής και διεκδικεί το μονοπώλιο της αλήθειας. Άποψη για τον κόσμο (κοσμοθεωρία). Αφηρημένο και συστηματοποιημένο σύνολο πολιτικών ιδεών.

Η ιδεολογία περιλαμβάνει: Στάσεις. Αξίες. Πρότυπα συμπεριφοράς. 30 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 5/8

Πώς διαμορφώνεται η ιδεολογία; Σχετίζεται με την πολιτική κοινωνικοποίηση. Άρα επηρεάζεται από παράγοντες όπως: Η οικογένεια, το σχολείο, οι παρέες, τα ΜΜΕ, η εκκλησία,, ο στρατός κ.τ.λ. Η ιδεολογία μπορεί να αλλάξει Λόγω εμπειριών, μόρφωσης και συνθηκών διαβίωσης. Ανάλογα αλλάζουν και τα πολιτικά κόμματα και κινήματα. 31 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 6/8

Γαλλική επανάσταση (1789) Ρωσική επανάσταση (1917) Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού (1989) 32 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 7/8 Ιστορικά γεγονότα που άλλαξαν την ιδεολογία πολλών ανθρώπων.

Ιδεολογία Σε κάθε κοινωνία και ιστορική περίοδο κυριαρχεί μία ιδεολογία. Η ιδεολογία αυτή ηγεμονεύει: Έχει πείσει δηλαδή ότι μπορεί να εκφράσει με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα της κοινωνίας. «Ψευδής συνείδηση» Η ιδεολογία διεκδικεί για τον εαυτό της το ρόλο της απόλυτης αλήθειας. 33 Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 4.1 Γ ΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 8/8