Η Ανάπτυξη Διεθνών Εμπορικών Καθεστώτων στις Περιφέρειες Υπεύθυνοι καθηγητές: Μπλαβούκος Σπύρος Μπουραντώνης Δημήτρης Κανελλόπουλος Διονύσιος-Ορέστης Σταματέλου Σπυριδούλα Σταματίου Αναστασία

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗΣ: Υποδηλώνει τόσο γεωγραφική εγγύτητα όσο και συνεκτικότητα ως προς τον πολιτισμό, την οικονομία, την πολιτική και την οργάνωση. Αναδείχθηκε ως σημαντική δύναμη με τη δημιουργία των περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών. – Υπάρχουν περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες σε διάφορα επίπεδα· από μία ζώνη ελεύθερου εμπορίου, σε τελωνειακή ένωση, κοινή αγορά, οικονομική ένωση. – Από το 1947 έως το 2005 θεσπίστηκαν 330. Η αποτίμηση της σημασίας της περιφερειοποίησης γίνεται μέσω των στοιχείων που παρέχει η GATT/ΠΟΕ καθώς τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα να ειδοποιούν την GATT/ΠΟΕ όταν πρόκειται να σχηματίσουν νέες εμπορικές συμφωνίες. – Για πολλά κράτη-μέλη του ΠΟΕ οι περιφερειακές συμφωνίες αντιστοιχούν στο 90% του συνολικού τους εμπορίου.

ΚΥΜΑΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗΣ: 1 ο κύμα ( ): Το 1949 η Σοβιετική Ένωση υπέγραψε Συνθήκη με τις Βουλγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία θεσπίζοντας το Συμβούλιο για την Αμοιβαία Οικονομική Βοήθεια. ΛΟΓΟΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ: – ο κρατοκεντρικός προσανατολισμός αυτών των κεντρικά σχεδιαζόμενων οικονομιών αποτέλεσε τροχοπέδη για την περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση. Η ίδρυση της ΕΖΕΣ το 1960 και της ΕΟΚ το 1957 υποστηρίζεται από πολλούς συγγραφείς ως η έναρξη της περιφερειοποίησης. Στον Νότο, οι περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες ξεκίνησαν για να επιτευχθούν πολιτικές υποκατάστασης των εισαγωγών σε περιφερειακό επίπεδο (1950 και 1960) κάτι στο οποίο αντιδρούσαν οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ: – 1) η διαμάχη μεταξύ ανεπτυγμένων και λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών για το που θα εγκατασταθούν οι βιομηχανίες. Η εγκατάσταση τους τελικά στις πιο ανεπτυγμένες οδηγούσε σε άνισα οφέλη και αγανακτισμό. – 2) Οι ΗΠΑ που ήταν αντίθετη με τις περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες από τη μία και απ’ την άλλη θερμός υποστηριχτής της πολυμέρειας.

2 ο κύμα (1980-σήμερα): Αποδείχθηκε πιο ανθεκτικό. Οι ΗΠΑ αρχίζουν να συμμετέχουν στις περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες και να αποστασιοποιούνται από την πολυμέρεια. Το 1980 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα διεύρυνε και εμβάθυνε την ολοκλήρωσή της, αποτελώντας την αρχή του 2 ου κύματος. Το 1990 η κατάρρευση του Συμβουλίου για την Αμοιβαία Οικονομική Βοήθεια οδήγησε τα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης να συνάψουν δεσμούς με την ΕΕ. Η Ιαπωνία υπέγραψε την Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών με την Σιγκαπούρη του Ιανουαρίου του 2002 όπου υπήρξε η τελευταία σημαντική ανεπτυγμένη χώρα που συντάχθηκε σε τάση περιφερειοποίησης. Αναβίωση των περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών του Νότου όπου το 30% - 40% είναι μεταξύ λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών.

ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ: ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΑ: Συνεργασία μεταξύ των εθνών. Η πεποίθηση ότι τα έθνη θα πρέπει να συνεργάζονται και να συμμετέχουν στην διαδικασία επίτευξης ενός κοινού στόχου. ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ: στηρίζει τις προσπάθειες που εμποδίζουν την συρρίκνωση των εμπορικών προτιμήσεων και ενισχύουν τη συνεργασία ιδιαίτερα με το ΝΟΤΟ. → Πολυμέρεια και περιφερειοποίηση αποτελούν ανταγωνιστικές έννοιες ως προς το εμπόριο. Η πρώτη συντελεί στην φιλελευθεροποίηση του ενώ η δεύτερη μοιράζει τον κόσμο σε ανταγωνιστικά στρατόπεδα. → Αντίθετα, οι περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες που ακολουθούν την ανοιχτή περιφερειοποίηση εξαλείφουν τους φραγμούς στους «εντός» συμφωνίας και μειώνουν τους φραγμούς στους «έξω» απ’ αυτήν.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ: Συμπληρώνει ή συγκρούεται με την περιφερειοποίηση; Συγκρούεται όταν προωθεί τις διασυνδέσεις μεταξύ των περιφερειών και των κρατών και υπό την έννοια αυτή μπορεί να υπονομεύσει την εθνική και περιφερειακή συνεκτικότητα. Άλλωστε, πολυμερείς θεσμοί όπως ο ΠΟΕ, το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα μπορούν να αντιμετωπίζουν καλύτερα χρηματοπιστωτικές κρίσεις ή εμπορικούς πολέμους συγκριτικά με τους περιφερειακούς οργανισμούς. Συμπληρώνει όταν οι διεθνείς οργανισμοί έχουν μεγάλη και ποικίλη συμμετοχή κατ’ επέκταση έχουν και υψηλό κόστος συναλλαγών κάτι που εμποδίζει την εξυπηρέτηση κοινών συμφερόντων. Έτσι, αναγκαστικά οδηγεί σε μετατόπιση σε περιφερειακό επίπεδο όπου τα κράτη έχουν κοινή λογική και αντιμετωπίζουν ό,τι προκύπτει αποτελεσματικότερα.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ 24 της GATT/ΠΟΕ: Το άρθρο 24 επιτρέπει το σχηματισμό τελωνειακών ενώσεων και συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών, όμως προσπαθεί να διασφαλίσει ότι αυτές περισσότερο θα δημιουργούν εμπόριο παρά θα εκτρέπουν. Γενικά, όταν κάποιες χώρες θελήσουν να σχηματίσουν μία περιφερειακή εμπορική συμφωνία η GATT/ΠΟΕ ορίζει μια ομάδα εργασίας προκειμένου να εξετάσει αν πληρούνται οι απαιτούμενοι όροι. ΕΞΑΙΡΕΣΗ αποτέλεσε το 1957 με τη Συνθήκη της Ρώμης η θέσπιση της ΕΟΚ. Η ΕΟΚ δεν ήταν πρόθυμη να περιμένει έγκριση της GATT, για αυτό η GATT ενέδωσε στις απαιτήσεις της ΕΟΚ χωρίς να έχει προκύψει συναίνεση συμβατότητας με το Άρθρο 24 της GATT/ΠΟΕ. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ: Η βασική πηγή δημιουργίας εμπορίου σε περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες είναι το αυξημένο εμπόριο μεταξύ των μελών το οποίο μεταστρέφει τη ζήτηση από λιγότερο αποδοτικούς εγχώριους προμηθευτές σε περισσότερο αποδοτικούς περιφερειακούς προμηθευτές. ΕΚΤΡΟΠΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ: Οι περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες προκαλούν κάποια εκτροπή εμπορίου επειδή η μείωση ή η εξάλειψη των εμπορικών φραγμών εντός της περιφέρειας μεταστρέφει κάποιες εισαγωγές από αποδοτικούς εξωτερικούς προμηθευτές σε λιγότερο αποδοτικούς ενδοπεριφερειακούς προμηθευτές.

ΔΥΤΙΚΟ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟ

ΔΥΤΙΚΟ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟ: Πιο ετερόκλητη περιφερειοποίηση σε σχέση με την Ευρώπη. Μεταστροφή πολιτικών ΗΠΑ σε συνδυασμό με τη στροφή του Καναδά και Μεξικού προς το πιο ανοιχτό εμπόριο οδήγησαν στη δημιουργία: 1.Της Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών Καναδά-ΗΠΑ (Canada-US Free Trade Agreement CUSFTA) στη δεκαετία του Στη ΒορειοΑμερικάνικη Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (North American Free Trade Agreement, NAFTA) στη δεκαετία του Η πιο σημαντική λατινοαμερικανική περιφερειακή εμπορική συμφωνία σήμερα είναι η Mercosur.

ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ CUSFTA ΚΑΙ ΤΗΣ NAFTA ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΝΑΔΑ-ΗΠΑ 1854:Συνθήκη Αμοιβαιότητας (Reciprocity Treaty) 1866:Καταγγελία της Συνθήκης από ΗΠΑ λόγω του αρνητικού ισοζυγίου με τον Καναδά και των αυξημένων τελών του Καναδά πάνω στα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα και 1948:ανεπιτυχείς προσπάθειες αναβίωσης του ελεύθερου εμπορίου. 1965:Συμφωνία Αυτοκίνησης Καναδά-ΗΠΑ (ελεύθερο εμπόριο στο αυτοκίνητο και στα εξαρτήματά τους). 1988:Θέσπιση της πρώτης τους πλήρης συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών – CUSFTA. 1992:Μεξικό, ΗΠΑ, Καναδάς υπογράφουν την Βορειοαμερικανική Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών NAFTA και η CUSFTA υπερσκελίζεται.

ΛΟΓΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ NAFTA: Κυρίως τα αιτήματα του Μεξικού και του Καναδά για ελεύθερο εμπόριο. Η άποψη των ΗΠΑ ότι έτσι θα ανάγκαζαν ΕΕ και Ιαπωνία να κάνουν υποχωρήσεις στις πολυμερείς και εμπορικές διαπραγματεύσεις αφού έβλεπαν ότι έχουν χάσει την εμπορική τους ηγεμονία.

NAFTA-ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ: ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΔΟΜΙΣΤΕΣ: Είναι θετικά διακείμενοι προς τη NAFTA για τη συνεισφορά της στην ελευθερία του εμπορίου. Την εγκωμιάζουν επειδή είναι η πρώτη ζώνη ελεύθερου εμπορίου Βορρά-Νότου που δεν προσφέρει ειδική μεταχείριση στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Ωστόσο επισημαίνουν και αδυναμίες: 1.Ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ 2.Τη μείωση των δασμών στις διαπραγματεύσεις της GATT Δίνουν έμφαση στις ασυμμετρίες ισχύος και επιπέδου οικονομικής ανάπτυξης στο εσωτερικό της NAFTA. Καταστροφικά αποτελέσματα σε εθνική κυριαρχία. Αυξάνει τη φτώχεια και την ανισότητα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών και στις 3 χώρες. Ευνοεί την καπιταλιστική τάξη σε βάρος των εργαζομένων

MERCOSUR ή ΚΟΙΝΗ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΚΕΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ. Η Mercosur δημιουργήθηκε το Μάρτιο του 1991 όταν η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Παραγουάη και η Ουρουγουάη συμφώνησαν τελικά μεταξύ τους να ιδρύσουν μια κοινή αγορά. Η Βενεζουέλα έγινε το πέμπτο μέλος το Η ιδιαίτερη βαρύτητα της Mercosur ως κοινής αγοράς προκύπτει από τη συμμετοχή δύο μεγάλων σημαντικών μελών: της Βραζιλίας και της Αργεντινής.

ΙΣΤΟΡΙΚA ΣΤΟΙΧΕΙΑ: 1988: Αργεντινή και Βραζιλία υπόγραφαν μια συμφωνία οικονομική συμπληρωματικότητας, η οποία οδήγησε το 1991 στη Συνθήκη της Ασουνσιόν για τη θέσπιση της Mercosur. Το χρονοδιάγραμμα της συνθήκης της Ασουνσιόν περιελάμβανε: : τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών (FTA). 1995: τη δημιουργία μιας τελωνειακής ένωσης και τέλος τη δημιουργία μιας κοινής αγοράς. Η Mercosur έδινε έμφαση: 1) στην ανοιχτή περιφερειοποίηση σε σχέση με τις παλαιότερες λατινοαμερικανικές περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες, 2) πολιτικά εκλεγμένα καθεστώτα αντικατέστησαν τις στρατιωτικές δικτατορίες της περιοχής τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, 3) οι παλιοί ανταγωνισμοί υποχώρησαν, και η Βραζιλία και η Αργεντινή ένιωθαν πως η περιφερειακή ολοκλήρωση θα εδραίωνε τις δημοκρατικές τους κυβερνήσεις. Μερικά αξιοσημείωτα στοιχεία δείχνουν τον δυναμισμό της Mercosur. 1991→1995: Οι εξαγωγές ανέβηκαν από 8,9% σε 20,3% και οι εισαγωγές ανέβηκαν από 14,1% σε 18,1%. 1995: Οι δασμοί είχαν εξαλειφθεί στο 90% και 85% των αγαθών περιλαμβάνονταν σε κοινό εξωτερικό δασμό.

Προβλήματα Τα προβλήματα αποκαλύφθηκαν το 1995, όταν η Βραζιλία και η Αργεντινή εισήγαγαν νέους δασμούς και μη δασμολογικά τείχη. Τα προβλήματα οφείλονται σε διεθνείς, περιφερειακούς και εθνικούς παράγοντες: Α) 1) Τα μέλη της Mercosur ως λιγότερο αναπτυγμένες χώρες είναι ευάλωτα στις διεθνείς εξελίξεις. 2) Η Mercosur προσβλήθηκε από τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις του Μεξικού και της Ανατολικής Ασίας στη δεκαετία του ) Οι λατινοαμερικανικές οικονομίες χτυπήθηκαν από μια ύφεση μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11 ης Σεπτεμβρίου Β)1) Προβλήματα εμβάθυνσης της ολοκλήρωσης, με τη Βραζιλία να είναι αντίθετη στη δημιουργία υπερεθνικών θεσμών που θα περιόριζαν την ελευθερία δράσης της. Γ)1) Ανομοιομορφία μεταξύ Βραζιλίας και Αργεντινής όσον αφορά στις μακροοικονομικές και νομισματικές πολιτικές.

MERCOSUR-ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ: ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΔΟΜΙΣΤΕΣ: Τάσσονται υπέρ της διεύρυνσης της εμπορικής φιλελευθεροποίησης στη Mercosur. Θεωρούν τη Mercosur ως αντίδραση στη τάση της παγκόσμιας οικονομίας προς την περιφερειοποίηση και πιστεύουν πως η Mercosur συνεισέφερε σε δασμούς ασφαλείας πέρα από οικονομικούς. Ορισμένοι ρεαλιστές πιστεύουν πως η Mercosur ενισχύει τη διαπραγματευτική ισχύ των μελών της έναντι των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Πιστεύουν ότι η Mercosur δημιουργήθηκε από την πίεση του ΔΝΤ να φιλελευθεροποιήσει τις λατινοαμερικανικές πολιτικές και ότι παίζει ένα ρόλο πιο βαθειάς ενσωμάτωσης των μελών στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, ενώ διατηρείται η υποτελής τους θέση εντός του συστήματος.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ

ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ: Οι επιδράσεις της Ανατολικής Ασίας στην Παγκόσμια Οικονομία έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Προχώρησε όψιμα στο σχηματισμό περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών. Το εμπορικό της μερίδιο αντιστοιχούσε στο 10,8% του παγκόσμιου εμπορίου το 1970 ενώ το 1990 είχε σχεδόν διπλασιαστεί (19,4%). Δεν συμμετείχαν στο 1 ο κύμα περιφερειοποίησης, ενώ άργησαν να συμμετάσχουν στο 2 ο. Π.χ. το 2000 στην Ασία οι προτιμησιακοί εμπορικοί διακανονισμοί αντιστοιχούσαν μόνο στο 5,6% των εμπορικών εισαγωγών ενώ στην Ευρώπη αντιστοιχούσαν στο 64,7%, στη Β. Αμερική στο 41,4%, στην Αφρική στο 37,2% και στην Λατινική Αμερική στο 18,3%.

ΜΕΡΙΔΙΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Ανατολική Ασία10,8%19,4% Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς, Μεξικό)20,7%18,1% Ευρώπη (ΕΕ και ΕΖΕΣ)48,2%46,8% Άλλες Χώρες20,5%15,7%

ΑΙΤΙΕΣ ΑΝΟΔΟΥ ΕΝΔΟΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ: Παρ’ ότι άργησε να αναπτυχθεί, το ενδοπεριφερειακό εμπόριο απέδειξε πως μπορούν να υπάρξουν ισχυρές περιφερειακές διασυνδέσεις ακόμα και ΧΩΡΙΣ επίσημους θεσμούς, σημειώνοντας εντυπωσιακούς ρυθμούς αύξησης. Τα αίτια ανάπτυξης ήταν: 1)Οι δυναμικές ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ανατολικής Ασίας συναλλάσσονται μεταξύ τους. 2)Η μεγάλη διαφοροποίηση των ασιατικών οικονομικών ως προς το μέγεθος, το κατά κεφαλήν εισόδημα, τους φυσικούς πόρους οδηγεί σε εξειδίκευση. 3)Οι περιφερειακές διασυνδέσεις στην Ανατολική Ασία οδηγούν σε αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων της περιφέρειας μέσα στις παγκόσμιες αγορές. Έτσι εμπορεύεται αγαθά υψηλής ποιότητας σε ανταγωνιστικές τιμές. Π.χ. →Η Ιαπωνία προσφέρει κεφάλαιο και αγαθά υψηλής τεχνολογίας. →Οι νεοβιομηχανοποιημένες οικονομίες της Ανατολικής Ασίας προσφέρουν αγαθά και υπηρεσίες με μεγαλύτερη βελτίωση. →Η Κίνα, η Ινδονησία, το Βιετνάμ παρέχουν επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας.

ΑΙΤΙΕΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΕ ΘΕΣΜΙΚΕΣ: 1.Η εχθρότητα και η καχυποψία των Ανατολικοασιατών απέναντι στην Ιαπωνία και την Κίνα έχει περιορίσει τη θεσμική ολοκλήρωση (λόγω Ιαπωνικής κατοχής το 1930). 2.Πολλά κράτη της Ασίας είχαν προστατευτικές και παρεμβατικές βιομηχανικές πολιτικές. 3.Οι ΗΠΑ έχουν σημαντική στρατιωτική και οικονομική επιρροή στην περιοχή και αντιτίθενται στη θέσπιση κάποιας εμπορικής περιφερειακής συμφωνίας.

ASEAN και AFTA (1) : ASEAN: To 1967 η Ινδονησία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες, η Ταϊλάνδη και η Σιγκαπούρη θέσπισαν την ASEAN, (Ένωση Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας) η οποία αποτέλεσε πολιτική οργάνωση για την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της οικονομικής ανάπτυξης. → Το 1977 τα 5 ιδρυτικά μέλη υπέγραψαν Συμφωνία για τους Διακανονισμούς Προτιμησιακού Εμπορίου που όμως είχε μικρό αντίκτυπο στο εμπόριο εντός της ASEAN. ΛΟΓΟΙ ΙΔΡΥΣΗΣ : Εστίαση στην εθνική ανοικοδόμηση Φόβος της κομμουνιστικής απειλής Μειωμένη πίστη για βοήθεια από τις εξωτερικές δυνάμεις Επιθυμία για οικονομική ανάπτυξη

ASEAN και AFTA (2) : AFTA: Το 1992 οι 5 ιδρυτές και το Μπρουνέϊ (εντάχθηκε στην ASEAN το 1984) ίδρυσαν την AFTA. Στην συνέχεια εντάχθηκαν το Βιετνάμ, το Λάος, η Μιανμάρ και η Καμπότζη. ΣΤΟΧΟΣ: η ολική εξάλειψη δασμών μεταξύ των 6 πρώτων χωρών μέχρι το 2010 και μέχρι το 2015 για τις άλλες 4. ΛΟΓΟΙ ΙΔΡΥΣΗΣ AFTA: Μέσω της συνένωσης των μικρών οικονομιών των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών θα είχαν την δυνατότητα να διαπραγματευτούν καλύτερα με ΗΠΑ, ΚΙΝΑ, ΙΑΠΩΝΙΑ και ΕΕ. Θα μπορούσαν να προσελκύσουν νέες επενδύσεις όντας μια ενοποιημένη αγορά.

ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ASEAN-AFTA: Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη μείωση των δασμών ενώ ταυτόχρονα έχουν επιταχύνει κάποιους από τους στόχους τους για εμπορική φιλελευθεροποίηση. Π.χ. τα έξι ιδρυτικά μέλη της AFTA μείωσαν τους περισσότερους δασμούς τους σε 5%, μέχρι το 2002, υλοποιώντας ένα στόχο που είχε τεθεί για το Ωστόσο: 1)Οι διατάξεις της AFTA εμπεριέχουν παραθυράκια με αποτέλεσμα να δυσκολεύει η επίτευξη του στόχου της πλήρους κατάργησης των δασμολογικών φραγμών εντός AFTA. 2)Τα μέλη της AFTA ως λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη είναι ευάλωτα σε εξωτερικούς παράγοντες όπως η χρηματοοικονομική κρίση της Ασίας το 1997 που οδήγησε σε οικονομική και πολιτική αστάθεια. 3)Οι χώρες αυτές βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης (έχουμε μία ένωση 3-4 ταχυτήτων). 4)Δυσκολία αποδοχής της ιδέας του ελεύθερου εμπορίου. (παρ’ όλο που η έμφαση της ASEAN στις ανεπίσημες διαδικασίες μπορεί να συνεισφέρει στην αλληλεγγύη οδηγεί τελικά σε έλλειψη πολιτικής δέσμευσης για «επίσημη εμπορική φιλελευθεροποίηση»).

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ- ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ: Θετικοί στην περιφερειοποίηση αλλά επικριτικοί για την αργή πρόοδο προς το ελεύθερο εμπόριο εντός της AFTA. ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ: 1)Υποστηρίζουν ότι η ASEAN δίνει έμφαση στην ασφάλεια, στο εμπόριο και τη χρηματοοικονομία. Κάτι που εξηγεί την αποδοχή του Βιετνάμ, της Καμπότζης, του Λάος και της Μιανμάρ στην ASEAN. 2)Επισημαίνουν την ανταγωνιστική πρόκληση που θέτουν στην Δύση, η Ιαπωνία και η Κίνα αλλά και οι νεοβιομηχανοποιημένες οικονομίες της Ανατολικής Ασίας. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΔΟΜΙΣΤΕΣ: 1)Πιστεύουν ότι η περιφερειοποίηση στην Ανατολική Ασία μπορεί να οδηγήσει σε διάλυση των κοινωνικών προγραμμάτων, εξίσωση προς τα κάτω των περιβαλλοντικών, εργασιακών και υγειονομικών προτύπων και σε μόνιμη μετατόπιση πολιτικής και οικονομικής ισχύος προς τις μεγάλες επιχειρήσεις. 2)Ισχυρίζονται πως το Ιαπωνικό κεφάλαιο παίζει κυρίαρχο ρόλο, επιφέροντας έτσι μεγάλο βαθμό ανεπίσημης ολοκλήρωσης στην Ανατολική Ασία.

ΣΤΑΣΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ (1): Θεωρούν την πολυμέρεια ως τον καλύτερο δρόμο προς τη φιλελευθεροποίηση των συναλλαγών καθώς εξουδετερώνεις και τους περιφερειακούς και τους εθνικούς φραγμούς. Υποστηρίζουν τις ανοιχτές εμπορικές συμφωνίες ως τη δεύτερη καλύτερη διαδρομή προς την φιλελευθεροποίηση του εμπορίου· όταν οι διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ είναι παγωμένες και εμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο. Ωστόσο, βλέπουν αρνητικά τις πιο προστατευτικές εμπορικές συμφωνίες. Αναγνωρίζουν τον κίνδυνο να πληγούν ομάδες, όπως άνεργοι εργάτες από τις περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες. Όμως, τα οφέλη που θα προκύψουν από την ανοιχτή περιφερειοποίηση υπερσκελίζουν τις ζημιές. Δεν θεωρούν τις ανισότητες στην ισχύ σημαντικό πρόβλημα για τα μικρά κράτη γιατί υποστηρίζουν πως τα μικρά κράτη επωφελούνται περισσότερο λόγω οικονομιών κλίμακας.

ΣΤΑΣΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ (2): Η περιφερειοποίηση συχνά βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των διεθνών επιχειρήσεων γιατί ωφελούνται από την πρόσβαση σε μεγαλύτερες περιφερειακές αγορές εκτός της εθνικής. Κάποια μέλη επωφελούνται από την έκλειψη των μη δασμολογικών φραγμών και από την απαλλαγή τους από τη χρήση αντι-dumping 1 και αντισταθμιστικών τελών 2. Κάποιες περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες συντελούν και σε βαθύτερη ολοκλήρωση όπως στην ελεύθερη διακίνηση εργασίας και κεφαλαίου. 1 Οι εμπορικές πολιτικές που ακολουθούνται για την εξουδετέρωση του dumping (dumping=η πράξη μιας χώρας που πουλά ένα προϊόν σε μια άλλη χώρα κάτω του κόστους παραγωγής). 2 Τέλη τα οποία επιβάλλονται σε ξένα προϊόντα που επωφελούνται από επιδοτήσεις και στεβλώνουν το εμπόριο για τους εγχώριους παραγωγούς.

ΣΤΑΣΗ ΡΕΑΛΙΣΤΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ: Έχει αρνητική επίπτωση στην κατανομή, με ορισμένα κράτη να επωφελούνται σε βάρος άλλων. Πιστεύουν ότι ο «μεγαλύτερος» εταίρος δεν θα επιτρέψει στον «μικρότερο» εταίρο να αποκομίσει μεγαλύτερα οφέλη είτε θα ζητήσει «προμήθεια» ως αντάλλαγμα. Το ύψος της προμήθειας αυτής μάλιστα, θα είναι τόσο υψηλό που θα υπερβαίνει κάθε οικονομικό όφελος του μικρότερου εταίρου σε κέρδη. Π.χ. Καναδάς και Μεξικό επιδίωξαν ελεύθερο εμπόριο με ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ ζήτησαν ανταλλάγματα όπως η πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, σε ξένες επενδύσεις. Μακροπρόθεσμα, εκτιμούν ότι η κατανομή των ωφελειών στις περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες θα αντανακλά τις ασυμμετρίες ισχύος, πλούτου, τεχνολογίας μεταξύ των κρατών.

ΣΤΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΔΟΜΙΣΤΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ: Πιστεύουν πως οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και το κεφάλαιο αποτελούν τους βασικούς επωφελούμενους από τις περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες ενώ οι βασικοί χαμένοι είναι η εργατική τάξη και οι φτωχότερες ομάδες σε Βορρά και Νότο. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις επιλέγουν να τοποθετούν τις παραγωγικές τους εγκαταστάσεις σε κράτη με χαμηλότερους μισθούς και φόρους ώστε μετά να εξάγουν ελεύθερα σε άλλα κράτη εντός της συμφωνίας. Θεωρούν πως οι περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες είναι αυτές που επιτρέπουν στα κράτη του κέντρου σε συνεργασία με το κεφάλαιο να εκμεταλλεύονται τα κράτη της περιφέρειας. Υποστηρίζουν πως εδώ η καπιταλιστική τάξη επωφελείται από τη διεύρυνση της περιφερειοποίησης η εγχώρια εργασία υποφέρει εξαιτίας της ελεύθερης μετακίνησης κεφαλαίου σε κράτη με χαμηλότερους μισθούς.