ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 5Η - ΔΟΝΑΚΙΑ - ΚΟΛΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΑ - ΛΙΣΤΕΡΙΑ - ΒΑΚΙΛΛΟΣ Ο ΚΗΡΩΔΗΣ - ΓΕΡΣΙΝΙΑ - ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΝΤΕΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ

Δονάκια Γενικά (είδη, που βρίσκεται, πως μεταδίδεται κλπ.)     Μερικά αποτελούν μέλη της φυσιολογικής χλωρίδας     Το V.parahemolyticus προκαλεί οξύ διαρροϊκό σύνδρομο μετά κατανάλωση θαλασσινών     Το V.cholerae προκαλεί τη χολέρα.     Άλλα Vibrio έχουν πολύμορφη παθογόνο δράση     Μορφολογία κατά τη χρώση και μικροσκόπηση     Μικρά Gram αρνητικά ευθέα ή με μορφή κόμματος. Μπορεί να ενώνονται δύο-τρία κύτταρα σε μορφή “S”.

Vibrio cholerae

ΤΟ ΔΟΝΑΚΙΟ ΤΗΣ ΧΟΛΕΡΑΣ Vibrio cholerae Καμπυλωτές Gram-αρνητικές ράβδοι, προαιρετικά αναερόβια, με μονήρες πολικό μαστίγιο. • Μπορεί να υπάρχουν σε αλατόνερο για μεγάλες χρονικές περιόδους. Ανέχονται υψηλό pH και υψηλές συγκεντρώσεις αλατιού, σκοτώνονται από τα οξέα του στομάχου, επομένως χρειάζονται μεγάλοι αριθμοί μικροοργανισμών για να προκαλέσουν μόλυνση. Χρόνος επώασης: αρκετές ώρες ή ημέρες.

ΤΟ ΔΟΝΑΚΙΟ ΤΗΣ ΧΟΛΕΡΑΣ Vibrio cholerae Τα συμπτώματα: "κόπρανα ως ρυζόνερο», η αιφνίδια εμφάνιση της εκρηκτικής υδαρούς διάρροιας (μέχρι 20 λίτρα/ημέρα) με εμετό και πόνο. • Η τοξίνη της Χολέρας είναι το βασικό χαρακτηριστικό των παθογόνων της Χολέρας. - Η AB τοξίνη προκαλεί την ενεργοποίηση σε ένζυμο που επάγει τα κύτταρα να εκκρίνουν συνεχώς χλωριούχα ιόντα και παρουσία H2O και ηλεκτρολυτών προκύπτει έντονη υδαρής διάρροια.

Τρόπος δράσης της τοξίνης της χολέρας

ΤΟ ΔΟΝΑΚΙΟ ΤΗΣ ΧΟΛΕΡΑΣ

Non-cholera Vibrios - V. parahemolyticus: αλατόφιλο (halophilic), Βρίσκεται στα παράκτια θαλασσινά νερά, Συνήθως μεταδίδεται με ωμά ή ατελώς ψημένα οστρακοειδή. Εξυγίανση, Λιγότερο σοβαρή γαστρεντερίτιδα. - V. vulnificus: αλατόφιλο (απαιτεί 1% NaCl), Δερματικές πληγές και αμυχές σε παράκτια νερά, προκαλεί τοπική αεριώδη φλεγμονή, Θανάσιμη σηψαιμία στο 50% των ασθενών αν φθάσει στο ήπαρ.

Vibrio vulnificus Infection in São Paulo, Brazil: Case Report and Literature Review Maria Rita Elmor de Araujo et al., The Brazilian Journal of Infectious Diseases 2007;11(2):302-305

Ανάλογα με την παθογένεια. Escherichia coli Φυσιολογική χλωρίδα εντέρου (Normal bowel flora). Στελέχη που προκαλούν γαστρεντερίτιδα. Μολυσματικότητα: πλασμίδια. Παραγωγή εντεροτοξίνης (Enterotoxin production). Προσκόλληση στο βλεννογόνο του εντέρου. Πρόκληση διάρροιας (Diarrhea causing E. coli). Ανάλογα με την παθογένεια. Εντερο-τοξική (Entertoxigenic) E. coli (ETEC). Εντερο-παθογόνος (Enterpathogenic) E. coli (EPEC). Εντερο-αιμορραγική (Enterohemorrhagic) E. coli (EHEC). Εντερο-εισβάλουσα (Enteroinvasive) E. coli (EIEC).

Escherichia coli

Escherichia coli Τυποποίηση. Σε ορολογικούς τύπους με το σωματικό Ο, το βλεφαρικό Η και το αντιγόνο του ελύτρου Κ, με αντίστοιχους αντιορούς. Κάθε στέλεχος χαρακτηρίζεται έτσι, π.χ. Ο111 : Κ58 : Η9. Οι ορο-ομάδες έχουν συσχετισθεί με διαφορετική παθογόνο δράση. Γι’ αυτό π.χ. σε καλλιέργειες κοπράνων παιδιών κάτω των δύο ετών αναζητούμε 15-20 οροτύπους που προκαλούν διάρροια (EPEC) και σε αιματηρές διάρροιες αναζητούμε τον ορότυπο Ο157:Η7 του εντερο-αιμορραγικού Ε.coli. Ειδικά το αντιγόνο Κ1 είναι ανάλογο με το αντιγόνο του μηνιγγιτιδοκόκκου ομάδας Β και τα στελέχη που το φέρουν, προκαλούν μηνιγγίτιδες σε νεογνά.

Escherichia coli Λοιμώξεις εντέρου: Υπάρχουν αρκετά είδη παθογόνων E. coli που προκαλούν γαστρεντερίτιδα. Tα εντερο-τοξινογόνα στελέχη (ETEC) προκαλούν διάρροια των ταξιδιωτών, τα εντερο-διεισδυτικά (EIEC) προκαλούν δυσεντεροειδές σύνδρομο (πυοαιματηρή διάρροια με πυρετό), τα εντερο-παθογόνα (ΕPEC) προκαλούν ήπια διάρροια σε παιδιά κάτω των 2 ετών, τα εντερο-προσκολλητικά (EaggEC) και τα εντερο-αιμορραγικά (ΕΗΕC) αιματηρή διάρροια.

Escherichia coli Εντεροτοξινογόνα στελέχη της Ε. coli Η διάρροια των ταξιδιωτών, εκδηλώνεται σε ταξιδιώτες που ταξιδεύουν σε χώρες με κακές υγειονομικές συνθήκες. Υπεύθυνα είναι τα εντεροτοξινογόνα ΕΤΕC στελέχη, που παράγουν εντεροτοξίνες. Εκδηλώνεται συνήθως λίγες ημέρες μετά την άφιξη στον τόπο προορισμού, με διαρροϊκές κενώσεις, κοιλιακό πόνο, ανορεξία, ναυτία, εμετό, ή και πυρετό. Η παραγωγή της εντεροτοξίνης γίνεται in vivo αφoύ πρώτα τα κύτταρα αποικίσουν το βλεννoγόνo του λεπτού εντέρου και πολλαπλασιαστούν και ο χρόνος επωάσεως της νόσου κυμαίνεται από 24 έως 72 ώρες.

Escherichia coli Τα εντεροαιμορραγικά (ΕΗΕC) είναι συνήθως τα Ο157:Η7 και αν χρησιμοποιήσουμε McConkey agar με σορβιτόλη, είναι άχρωμα (σορβιτόλη αρνητικά) και προκαλούν αιματηρή διάρροια και σύνδρομο αιμόλυσης – ουραιμίας. Εντεροδιεισδυτικά στελέχη της Ε. coli. Έχουν την ικανότητα να εισδύουν στα επιθηλιακά κύτταρα του βλεννoγόνoυ τoυ παχέος εντέρου, πολλαπλασιάζονται και προκαλούν νέκρωση.

Escherichia coli O157:H7 Η Escherichia coli O157:H7 είναι ένας παθογόνος για τον άνθρωπο μικροοργανισμός. Η νόσος την οποία προκαλεί εκδηλώνεται με αιμορραγική κολίτιδα και αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο, δυνατό να καταλήξει και στο θάνατο. Το βακτήριο βρίσκεται, κυρίως, στον εντερικό σωλήνα των βοοειδών και φθάνει στον άνθρωπο με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων και νερών και άμεση επαφή ανθρώπων με ζώα-φορείς. Η σοβαρότητα της νόσου και η πολύ μικρή μολύνουσα δόση (10–100 κύτταρα), κάνουν επιτακτική την ανάγκη ενημέρωσης του κοινού, ώστε να τηρεί τους κανόνες ατομικής υγιεινής, αλλά και τη λήψη μέτρων για την παραγωγή/διάθεση ασφαλών τροφίμων και νερών.

Escherichia coli O157:H7

Escherichia coli O157:H7 Συσχετιζόμενες τροφές. Το μη μαγειρεμένο ή ακατέργαστο χάμπουργκερ (βόειο κρέας) έχει εμπλακεί σε πολλά από τα τεκμηριωμένα ξεσπάσματα, όπως και μη-παστεριωμένοι χυμοί φρούτων, σαλάμι, μαρούλι, κυνήγι, και τυρόπηγμα. Πρόληψη. Τα εντεροβακτήρια είναι θερμοευαίσθητα και θανατώνονται με παρατεταμένη θέρμανση (πάνω από 70° C). Ακατέργαστα ή μη μαγειρεμένα τρόφιμα και διασταυρούμενη μόλυνση, όταν το μαγειρεμένο υλικό έρχεται σε επαφή με τα ακατέργαστα ή τα μολυσμένα υλικά (σανίδες κοπής), είναι οι κύριες αιτίες μόλυνσης.

Listeria monocytogenes Προκαλεί σοβαρή κλινική εικόνα στα νεογνά, στους ενήλικες µε αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και τα έμβρυα (οι έγκυες εκδηλώνουν πιο ήπια νόσο) Πυρετός σε εγκύους, σηψαιμία ή μηνιγγίτιδα σε νεογνά και ανοσοκατασταλμένους, τρίτη ηλικία, AIDs. Μπορεί να αναπτύσσεται στους 4ο C.

Listeria monocytogenes

Listeria monocytogenes H νόσος εμφανίζεται συνήθως σποραδικά. Έχουν περιγράφει μικροεπιδηµίες που προήλθαν από μολυσμένες τροφές, όπως γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα (μαλακά τυριά), προϊόντα κρέατος και νωπά λαχανικά (φορείς του μικροβίου).

Τhe transcriptional activator PrfA Gene products needed for host cell invasion (internalins InlA, InlB) Phagosome lysis (listeriolysin O (LLO) Phosphatidylinositol-specific phospholipase C (PI-PLC) Phosphatidylcholine (PC)-PLC) Ιntracellular growth (hexose-6-phosphate transporter (Hpt)) Αctin assembly-inducing protein (ActA).

Listeria monocytogenes Ένα άτομο µε Λιστερίωση εμφανίζει πυρετό, μυαλγίες και συµπτώµατα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία ή διάρροια. Αν η λοίμωξη επεκταθεί στο νευρικό, μπορεί να εμφανιστεί κεφαλαλγία, δυσκαμψία του αυχένα, σύγχυση, έλλειψη ισορροπίας ή σπασμοί. Οι έγκυες γυναίκες εμφανίζουν συνήθως µόνο ήπια συµπτώµατα γρίπης, µε πυρετό και στη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της κύησης η λοίμωξη μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο µέσω του πλακούντα. Ανάλογα µε την ηλικία κύησης η μόλυνση δυνατόν να οδηγήσει σε αποβολή, θνησιγένεια (γέννηση νεκρού νεογνού), σε πρόωρο τοκετό ή λοίμωξη του νεογέννητου.

Listeria monocytogenes Η Λιστερίωση είναι σχετικά σπάνιο νόσημα στους ανθρώπους. Στις Η.Π.Α. υπολογίζεται ότι 2.500 άτομα εμφανίζουν κλινική νόσο κάθε χρόνο, εκ των οποίων τα 500 πεθαίνουν. Στην Ευρώπη η συχνότητα νόσησης από Λιστερίωση ποικίλει από 0,2 - 1,5 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού, ενώ στην Ελλάδα ανέρχεται σε 0,3 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού. Στην Ελλάδα, το έτος 2006, δηλώθηκαν στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. 7 κρούσματα λιστερίωσης.

Listeria monocytogenes Η νόσος μεταδίδεται µε κατανάλωση µολυσµένων τροφίμων. Η Λιστέρια η µονοκυτταρογόνος υπάρχει στο έδαφος (χώμα), στις χορτονοµές, στο ζωοτροφές, στο νερό, στις λάσπες και στα λύματα. Τα λαχανικά μπορεί να μολυνθούν από το χώμα ή από την κοπριά, όταν αυτή χρησιμοποιείται σαν λίπασμα. Ορισμένα κατοικίδια, πτηνά και άγρια θηλαστικά μπορεί να μεταφέρουν το βακτηρίδιο, χωρίς να νοσούν, και να μολύνουν τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως κρέας και γαλακτοκομικά.

Listeria monocytogenes Τρόφιμα υψηλού κινδύνου για μόλυνση από Λιστέρια: Ωμά θαλασσινά, όπως καπνιστό ψάρι, καπνιστά μύδια/στρείδια, Έτοιμες ανάμεικτες σαλάτες µε νωπά λαχανικά, Προµαγειρεµένα προϊόντα κρέατος, που μπορεί να καταναλωθούν χωρίς επιπλέον µαγείρεµα ή ζέσταμα, όπως µαγειρεµένα κοµµάτια κρέατος ή κοτόπουλου, αλλαντικά προπαρασκευασμένα ή γεύματα που ζεσταίνονται χωρίς να βράσουν.

Listeria monocytogenes Μη παστεριωμένο γάλα ή γαλακτοκομικά προερχόμενα από µη παστεριωμένο γάλα. Μαλακά παγωτά που δεν είναι συσκευασμένα. Μαλακά τυριά, όπως µπρι, καµαµπέρ, ρικόττα. Σάλτσες για σαλάτες που έχουν έρθει σε επαφή µε ωμά λαχανικά.

Listeria monocytogenes Μπορεί να προληφθεί η Λιστερίωση; Η Λιστέρια η μονοκυτταρογόνος αναπτύσσεται στις συνθήκες εντός ψυγείου (5-10ο C), επιμολύνοντας τα μαγειρεμένα τρόφιμα όταν αυτά έρχονται σε επαφή µε νωπά μολυσμένα τρόφιμα και καταστρέφεται µε μαγείρεμα (στους 75οC το βακτήριο καταστρέφεται). Η σωστή ενημέρωση των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων υψηλού κινδύνου αλλά και για τον σωστό χειρισμό των τροφίμων και την τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να νοσήσουν.

Listeria monocytogenes Γενικές συστάσεις για μείωση κινδύνου νόσησης: Επιμελές μαγείρεμα των ωμών τροφών ζωικής προέλευσης (βοδινό, χοιρινό, πουλερικά). Επιμελές πλύσιμο των ωμών λαχανικών και φρούτων πριν από την κατανάλωση. Διατήρηση των µη μαγειρεμένων φαγητών σε ξεχωριστό μέρος από τα μαγειρεμένα φαγητά, τα λαχανικά και τα έτοιμα προς βρώση τρόφιμα. Αποφυγή κατανάλωσης µη παστεριωμένου γάλατος και γαλακτοκομικών προϊόντων προερχομένων από µη παστεριωμένο γάλα.

Listeria monocytogenes Καλό πλύσιμο των χεριών, µε ζεστό νερό και σαπούνι, των μαχαιροπίρουνων και των πάγκων κοπής και χειρισμού τροφίμων μετά τον χειρισμό ωμών τροφίμων. Κατανάλωση ευπαθών τροφίμων και ετοίμων φαγητών σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έλεγχος των ηµεροµηνιών λήξης των τροφίμων. Διατήρηση των ζεστών φαγητών σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 60ο C και των κρύων φαγητών σε θερμοκρασία μικρότερη των 5ο C.

Listeria monocytogenes Η  Listeria monocytogenes αποδεικνύεται πως εμφανίζεται συχνά στις κουζίνες των νοικοκυριών. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ολλανδία την δεκαετία του '90 αποκάλυψε ότι 21% των κουζινών των σπιτιών είχαν κάποιο εξοπλισμό επιμολυσμένο με L. monocytogenes. Οι μικρο-οργανισμοί βρέθηκαν κυρίως στα υφάσματα καθαρισμού τύπου wettex, στα σφουγγαράκια, στις οδοντόβουρτσες και στις βούρτσες πλυσίματος των πιάτων [Πηγή: Newsletter WHO Surveillance Programme no 53, 1997].

Listeria monocytogenes Τα άτομα που ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου για νόσηση από Λιστέρια οφείλουν να ακολουθούν αυστηρά τις παρακάτω συστάσεις: Αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων υψηλού κινδύνου για μόλυνση από Λιστέρια. Κατανάλωση µόνο φρεσκοµαγειρεµένων φαγητών. Εκτενές ξαναζέσταμα των φαγητών μέχρι να βράσουν πλήρως. Αποφυγή κατανάλωσης ετοίμων φαγητών, που έχουν διατηρηθεί στο ψυγείο άνω της ημέρας.

Bacillus cereus Ο Bacillus cereus προκαλεί τροφική δηλητηρίαση μετά από κατανάλωση τροφής μολυσμένης με προσχηματισμένη τοξίνη. Δεν είναι συχνό αίτιο τροφικής δηλητηριάσεως και για την πρόκληση της νόσου τo τρόφιμο πρέπει να έχει μολυνθεί με μεγάλο αριθμό κυττάρων του βακτηρίου. Η τροφική δηλητηρίαση από τo Β. cereus οφείλεται στην παραγωγή εντεροτοξίνης. Έχουν περιγράφει δύo εντεροτοξίνες, μια θερμοανθεκτική και μια θερμοευαίσθητη, που διαφέρουν στo μηχανισμό δράσεως, τo χρόνο επωάσεως και τις κλινικές εκδηλώσεις του συνδρόμου που προκαλούν.

Bacillus cereus

Bacillus cereus Θερμοανθεκτική εντεροτοξίνη: Η τροφική δηλητηρίαση από στελέχη του Β. cereus που παράγουν θερμοανθεκτική εντεροτοξίνη οφείλεται στην κατανάλωση προσχηματισμένης τoξίνης, όπως στην περίπτωση του S. aureus. Συνήθως οι τροφικές δηλητηριάσεις αυτού του τύπου συνδέονται με την κατανάλωση ρυζιού που έχει βράσει και αφήνεται έξω από τo ψυγείο. Ο χρόνος επωάσεως της νόσου κυμαίνεται από 1 έως 6 ώρες (συνήθως 2 ώρες). Θερμοευαίσθητη εντεροτοξίνη: Η παραγωγή της θερμοευαίσθητης εντεροτοξίνης γίνεται in vivo, αφoύ πoλλαπλασιασθούν τα κύτταρα του βακτηρίου στo έντερο και η εμφάνιση των συμπτωμάτων γίνεται 8 έως 14 ώρες μετά την κατανάλωση μολυσμένης τροφής.

Bacillus cereus Το βασικό χαρακτηριστικό που κάνει το Bacillus cereus να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα παθογόνα μικρόβια που ευθύνονται για τροφοδηλήτηριάσεις είναι ο σχηματισμός θερμοάντοχων στο μαγείρεμα σπορίων κατά τη θερμική επεξεργασία μολυσμένων με B. cereus τροφίμων. Ο Bacillus cereus έχει παθογόνο δράση με τον σχηματισμό τοξίνης. Για την αποφυγή τροφο-δηλητηριάσεων από B. cereus απαιτείται διατήρηση των ετοίμων (μαγειρεμένων και μη) τροφίμων σε ψυχρές συνθήκες και για λίγο χρόνο.

Bacillus cereus Είναι σημαντικό κριτήριο στα χέρια των τεχνολόγων τροφίμων για τον υπολογισμό χρόνου ζωής (shelf life) για σειρά από τρόφιμα. Τέτοια είναι τα κρεατικά, γαλακτοκομικά, λαχανικά, ψαρικά, ρύζι, καρποί δημητριακών,  σάλτσες, σούπες και σαλάτες. Παράδειγμα, για το παστεριωμένο γάλα έχουν τεθεί όρια για τον έλεγχο B. cereus: διατήρηση <7°C, max = 7 ημέρες διατηρησιμότητα (shelf life).

Bacillus cereus Ενδεδειγμένα προληπτικά μέτρα για B. cereus: Κατάλληλη θερμική επεξεργασία και αναθέρμανση (γενικά >72°C και >90°C σε προϊόντα όπως σούπες και σάλτσες).  Γρήγορο κρύωμα των τροφίμων μετά το μαγείρεμα (βοηθά η χρήση blast chiller). Συντήρηση σε Θ < 4 °C (παύση πολλαπλασιασμού και τοξινογένεσης του βακτηρίου). Προσοχή στο ρύζι. Αποφυγή διασταυρούμενης επιμόλυνσης μετά το μαγείρεμα ή / και την αναθέρμανση.

Βlast chiller

Yersinia spp. Γενικά (είδη, που βρίσκεται, πως μεταδίδεται) Η Y. pestis είναι το αίτιο της πανώλης, που σχεδόν έχει εκλείψει. Η Y. pseudotuberculosis προκαλεί μεσεντέρια λεμφαδενίτιδα. Η Y. enterocolitica προκαλεί εντεροκολίτιδα. Παρακάτω αναφερόμαστε στη Y. enterocolitica.

Y. enterocolitica Η Y. enterocolitica προκαλεί εντεροκολίτιδα και σπάνια σηψαιμία. Αντιδραστική επίσης πολυαρθρίτιδα και οζώδες ερύθημα ανοσολογικής αιτιολογίας έχουν παρατηρηθεί αρκετό καιρό μετά από λοίμωξη εντέρου. Είναι σχετικά σπάνια στη χώρα μας και απαντά αρκετά πιο συχνά στη Βόρεια Ευρώπη. Η λοίμωξη εντέρου από Υ. enterocolitica μπορεί να εκδηλωθεί σαν μεσεντέριος λεμφαδενίτιδα ή τελική ειλεΐτιδα και να οδηγήσει σε λανθασμένη διάγνωση σκωληκοειδίτιδας. Τα τελευταία χρόνια απομονώνεται συχνά ως αίτιο διαρροϊκού συνδρόμου λόγω τροφικής δηλητηριάσεως από γάλα, παγωτό, στρείδια, χοιρινό κρέας.

Y. enterocolitica Ο χρόνος επωάσεως νόσου κυμαίνεται από 16 έως 48 ώρες. Χαρακτηριστική εκδήλωση είναι η διάρροια, η οποία συνοδεύεται από πυρετό, κοιλιακά άλγη, εμετούς. Συχνά στις κενώσεις βρίσκονται πυοσφαίρια και σπανιότερα βλέννα και αίμα. Τα συμπτώματα υποχωρούν συνήθως μετά από 24-48 ώρες, αλλά δυνατό να διαρκέσουν και 1-3 εβδομάδες. Σε ορισμένα άτομα το διαρροϊκό σύνδρομο σχετίζεται με την ανάπτυξη πολυαρθρίτιδας ή με την εμφάνιση οζώδους ερυθήματος.

Τα διάφορα είδη γαστρεντερίτιδας

ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΕΣ ΝΟΣΟΙ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ

ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΕΣ κ.α. ΝΟΣΟΙ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ-1

ΑΛΛΕΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΕΣ ΝΟΣΟΙ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ

Mικροοργανισμοί που προκαλούν οξεία γαστρεντερίτιδα Ιοί Rota - ιοί Aδενο-ιοί Norwalk Astroviruses Coronaviruses κ.α. Caliciviruses Παράσιτα Giardia lamblia Entamoeba Istolytica Cryptosporidium Balantidium coli Βακτήρια Salmonella spp Campylobacter spp Shigella spp Escherichia coli Yersinia enterocolitica Aeromonas hydrophila Plesiomonas shigelloides Vibrio cholerae Vibrio parahaemolyticus Bacillus cereus Staphylococcus aureus Clostiridium perfrigens Clostiridium difficile

Mικροοργανισμοί που προκαλούν χρόνιες γαστρεντερίτιδες Mυκοβακτηρίδια - Candida spp - Giardia lamblia - Entamoeba histolytica – Cryptosporidium - Isospora belli κ.α. Οι μικροοργανισμοί αυτοί απέκτησαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια λόγω της απομόνωσής τους από ασθενείς με AIDS στους οποίους προκαλούν χρόνιο διαρροϊκό σύνδρομο.

Διάκριση γαστρεντερίτιδων ανάλογα με το μηχανισμό παθογένεσης Α. Μη διεισδυτικές: Έχουν σαν κύρια κλινική εκδήλωση το διαρροϊκό σύνδρομο. Προκαλούνται από μικροοργανισμούς που προσκολλώνται στις μικρολάχνες και παραμένουν κυρίως στον αυλό του ανώτερου τμήματος του λεπτού εντέρου όπου και προκαλούν τη βλαπτική τους επίδραση παράγοντας τοξίνη (εντεροτοξινογόνα) που προκαλεί έκκριση νερού και ηλεκτρολυτών (εκκριτική διάρροια) ή προκαλώντας δραστική μείωση της απορροφητικής επιφάνειας του εντέρου. Αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση υδαρούς διάρροιας (χωρίς βλέννα ή αίμα) και η απουσία πυοσφαιρίων στα κόπρανα. Αρχικά η λοίμωξη δεν συνοδεύεται από πυρετό ή άλλα συμπτώματα, εκτός αφυδάτωση. ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΟΓΟΝΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ Vibrio cholerae Εντεροτοξινογόνα στελέχη της Ε. coli Staphylococcus aureus

Διάκριση γαστρεντερίτιδων ανάλογα με το μηχανισμό παθογένεσης Β. Διεισδυτικές: Έχουν σαν κύρια κλινική εκδήλωση το δυσεντερικό σύνδρομο. Οι μικροοργανισμοί εισδύουν στον εντερικό βλεννογόνο του κατωτέρου τμήματος του λεπτού εντέρου (ειλεός) και του παχέος, πολλαπλασιάζονται και προκαλούν νέκρωση των επιθηλιακών κυττάρων. Μπορεί να παράγουν και τοξίνη. Αποτέλεσμα είναι συχνές, μικρές σε όγκο, βλεννοαιματηρές κενώσεις που συνοδεύονται από κοιλιακά άλγη και τεινεσμό. Η λοίμωξη συνοδεύεται πάντοτε από πυρετό και άλλα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο και μυαλγίες. ΕΝΤΕΡΟ-ΔΙΕΙΣΔΥΤΙΚΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ ShigeIIa spp. Εντεροδιεισδυτικά στελέχη της Ε. coli SalmoneIIa spp. Yersinia enterocolitica Campylobacter spp. Vibrio parahemolyticus Aeromonas hydrophila Plesiomonas shigelloides

Πρόληψη Σε ασθενείς και σε ασχολουμένους με τρόφιμα φορείς εντεροπαθογόνων μικροβίων συνιστάται αυστηρή τήρηση των κανόνων ατομικής και περιβαλλοντικής υγιεινής όπως το καλό πλύσιμο των χεριών και η καθαριότητα (ατομική, τροφίμων, χώρων κλπ.) Ακόμη από τους χειριστές τροφίμων απαιτείται κατάλληλη συλλογή, παρασκευή και φύλαξη της τροφής, αποφυγή κατανάλωσης ωμού γάλακτος ή ατελώς μαγειρεμένων αυγών, πουλερικών κ.α. τροφών.

Πρόληψη Ειδικά για τη σαλμονέλωση, εάν εντοπισθούν φορείς του μικροβίου, οι οποίοι μπορεί να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης π.χ. ασχολούμενοι με την κατεργασία, πώληση, συντήρηση τροφίμων, προτείνονται δύο λύσεις. Στην πρώτη, απομακρύνεται ο φορέας από την εργασία και παρακολουθείται μέχρι να έχει τρεις αρνητικές κοπρανοκαλλιέργειες. Στη δεύτερη, παίρνει αντιβιοτικά (κινολόνη), ενώ απομακρύνεται από την εργασία και παρακολουθείται μέχρι να έχει τρεις αρνητικές καλλιέργειες.

Πρόληψη Από την πλευρά της πολιτείας για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας χρειάζονται: Σύγχρονα συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης, Συχνοί έλεγχοι των βιομηχανοποιημένων τροφίμων και των μονάδων μαζικής εκτροφής πουλερικών, βοοειδών και άλλων ζώων, Βελτίωση υγειονομικών συνθηκών σε νοσοκομεία και χώρους κοινοβίωσης πχ. σε γηροκομεία και σε παιδικούς σταθμούς.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΣΤΙΣ ΤΡΟΦΟΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ