ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Διακρίσεις νομικών πράξεων Διοικητικές πράξεις: Μονομερής δήλωση βουλήσεως Μεταβολή έννομης τάξης (εκτελεστότητα) Προέλευση από διοικητικό όργανο Υπαγωγή στο Δημόσιο Δίκαιο Δημόσιο συμφέρον Συμβάσεις: Σύμπτωση βουλήσεων Δημόσιας Διοίκησης και φυσικών ή νομικών προσώπων (δημοσίων ή ιδιωτικών)

Γιατί χρειάζεται η Διοίκηση συμβάσεις; Βασίζεται στη διαπραγμάτευση και συνεργασία μεταξύ των μερών Βοηθά στην αποδοχή της δράσης της Δημόσιας Διοίκησης Ιδιαίτερη πρακτική σημασία στο πλαίσιο δράσης του παρεμβατικού κράτους Επίτευξη αποτελεσμάτων με οικονομικότερο τρόπο

Αντικείμενα συμβάσεων Διοίκησης Διάκριση σε τρεις γενικές κατηγορίες: – Κατασκευή υποδομών (έργα) – Προμήθεια αγαθών – Παροχή υπηρεσιών Προσοχή: διαφοροποιείται το νομικό πλαίσιο! (διαδικασία κατάρτισης, τύπος, ερμηνεία και εκτέλεση, λύση) Μικτές συμβάσεις: κρίσιμο το κύριο αντικείμενο της σύμβασης Συμβάσεις παραχώρησης ΣΔΙΤ

Βασικές διακρίσεις Διοικητικές Συμβάσεις (κριτήρια προσδιορισμού – νομολογία) Ιδιωτικές Συμβάσεις της Διοίκησης - συνάπτονται από φορείς του Κράτους, αλλά τα συμβαλλόμενα μέρη βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο Δημόσιες Συμβάσεις – δίκαιο ΕΕ (εσωτερική αγορά – λειτουργικό κριτήριο – προσδιορισμός πεδίου εφαρμογής – περιλαμβάνονται κατά κανόνα οι διοικητικές συμβάσεις, αλλά όχι μόνο)

Τι είναι η διοικητική σύμβαση; Μορφή δράσης της Δημόσιας Διοίκησης (νομικές πράξεις), όπου υπάρχουν τουλάχιστον 2 μέρη (συμβαλλόμενα μέρη): – Το ένα είναι το Κράτος ή δημόσιο νομικό πρόσωπο Αντισυμβαλλόμενος είναι δνπ ή ιδιώτης Αντιδιαστέλλεται προς την μονομερή δράση της Διοίκησης που εκδηλώνεται με ατομικές ή κανονιστικές πράξεις Αλλάζει την έννομη κατάσταση Αντιδιαστέλλεται προς τις ιδιωτικές συμβάσεις

Κριτήρια – σωρευτικά (ΑΕΔ 10/1992) Το ένα τουλάχιστον από τα συμβαλλόμενα μέρη να είναι το Κράτος ή άλλο νπδδ (οργανικό κριτήριο) διφυούς χαρακτήρα εφόσον ασκεί δημόσια εξουσία (πρβλ. ΣτΕ Ολομ. 895/2008), προσβάλλονται από τρίτους και αποβλέπουν σε δημόσιο σκοπό Να επιδιώκεται δημόσιος σκοπός – άσκηση δημόσιας υπηρεσίας ή εξυπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος σε άμεση σχέση προς το αντικείμενο της σύμβασης (λειτουργικό κριτήριο) Όχι συμβάσεις διαχείρισης ιδιωτικής περιουσίας Κατάρτιση και εκτέλεση σύμβασης υπό δημόσιο δίκαιο - νομικό πλαίσιο, το οποίο εξασφαλίζει για το Δημόσιο υπερέχουσα θέση έναντι του συμβαλλομένου (δυνατότητα μονομερούς επέμβασης στο συμβατικό δεσμό) Είτε από το δίκαιο είτε λόγω συμβατικών όρων είτε λόγω όρων της διακήρυξης

Δικονομική σημασία Καθορισμός δικαιοδοσίας των δικαστηρίων Αποσπαστές διοικητικές πράξεις : όσες προετοιμάζουν τη σύναψη της σύμβασης έλεγχος ακυρωτικός Πράξεις μετά τη σύναψη της σύμβασης κύρος, ερμηνεία εκτέλεση σύμβασης διοικητικές διαφορές ουσίας τακτικά διοικητικά δικαστήρια (ΔΕφ) – Προσοχή: αποσπαστές πράξεις μπορεί να υπάρχουν και μετά τη σύναψη της σύμβασης: όροι σύμβασης με κανονιστικό χαρακτήρα (εκτέλεση ή τροποποίηση έναντι τρίτων) όροι σύμβασης που είναι κατ’ ουσίαν μονομερείς πράξεις της Διοίκησης (πχ άδεια) Πρβλ. ά. 94 παρ. 3 Σ: ενιαία εφαρμογή της αυτής νομοθεσίας – δυνατότητα ενιαίας νομοθεσίας

Ουσιαστικό δίκαιο Γενικές και ειδικές διατάξεις που διέπουν τη σύναψη και εκτέλεση της εκάστοτε (κατηγορίας) σύμβασης Γενικοί κανόνες περί ανταγωνισμού – συνταγματικό θεμέλιο Αναλογική εφαρμογή διατάξεων ΑΚ (173, 200, 288 και 388) – γενικές αρχές διοικητικού δικαίου ή λόγω ρητής παραπομπής κατά το ειδικό δίκαιο Γενικές αρχές ισότητας, τυπικότητας, διαφάνειας

Αρχή της τυπικότητας Γιατί: διαφάνεια, αποφυγή αλλοιώσεων, ανταγωνισμός, ισότητα Όχι μόνον ότι προβάλλεται με ενστάσεις / προσφυγές Όχι δυνατότητα διόρθωσης με αιτιολογία περί «μικρής απόκλισης» κ.λπ. Ό,τι ελλείπει δεν συμπληρώνεται εκ των υστέρων Μπορεί να γίνει συμπλήρωση ή διευκρίνιση μόνο σε σχέση με νομίμως υποβληθέντα έγγραφα Όχι παλινδρομήσεις

Προσυμβατικό στάδιο Προπαρασκευαστικές ενέργειες Προγραμματισμός συμβάσεων για επόμενο οικονομικό έτος – προκαταρκτικές διαβουλεύσεις Καθορισμός αντικειμένου – όρων – διαδικασίας επιλογής αντισυμβαλλομένου – εφαρμογή μέχρι την επιλογή Διαγωνισμός : Ανοικτή / κλειστή διαδικασία, συνοπτική διαδικασία απευθείας επιλογή (απευθείας ανάθεση – ατομική διοικητική πράξη) – περιοριστικά προβλεπόμενες καταστάσεις Αποσπαστές διοικητικές πράξεις – ολοκληρώνεται η ΣΔΕ Δίκαιο ΕΕ – Οδηγίες – Είδη διαδικασιών

Διαδικασίες σύναψης Εθνικό δίκαιο: άρθρα 129 επ. Ν.4270/2014 (δημόσιο λογιστικό) Διαγωνισμός κατά κανόνα, με στόχο την αναζήτηση του καταλληλότερου ανάδοχου Τακτικός διαγωνισμός για δαπάνη πάνω από Ευρώ Πρόχειρος διαγωνισμός ή συνοπτική διαδικασία για δαπάνη από Ευρώ Απευθείας ανάθεση κατ’ εξαίρεση για δαπάνες μέχρι Ευρώ Μειοδοτικός – πλειοδοτικός – και ουσιαστική αξιολόγηση (βαθμολογία)

Διαδικασίες – Δίκαιο ΕΕ Ευρωπαϊκό δίκαιο – Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ – Είδη διαδικασίας ανοιχτή /κλειστή (με προεπιλογή) /διαπραγματεύσεις – Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, δυναμικά συστήματα αγορών, ανταγωνιστικός διάλογος, συμφωνίες πλαίσιο Το πεδίο εφαρμογής προσδιορίζεται ratione personne & ratione materiae Κατώφλια εφαρμογής: procurement/rules-implementation/index_en.htm#t1 Για όσες συμβάσεις δεν διέπονται ευθέως από δίκαιο ΕΕ: γενικές αρχές ευρωπαϊκού δικαίου σύμφωνα με τη νομολογία ΔΕΕ

Διακήρυξη διαγωνισμού Διαφάνεια – ανταγωνισμός Κανονιστική πράξη – δεσμεύει τόσο την αναθέτουσα αρχή όσο και τους συμμετέχοντες – Παράβαση όρου: απαράδεκτη προσφορά / ακυρότητα πράξης της αρχής – Συμμετοχή: αποδοχή όρων διακήρυξης, απώλεια έννομου συμφέροντος για αμφισβήτηση

Αρμοδιότητα επιλογής αντισυμβαλλομένου Δέσμια αρμοδιότητα (κριτήριο μόνο η οικονομική προσφορά) Διακριτική ευχέρεια (ουσιαστικά κριτήρια επιλογής – αξιολόγηση) Κατά κανόνα: διακριτική ευχέρεια Διακριτική ευχέρεια για άγονο / ασύμφορο αποτέλεσμα / επανάληψη / ματαίωση

Κατακύρωση – τύπος Κατακύρωση – Ατομική διοικητική πράξη – Ολοκληρώνεται η ΣΔΕ – Υπάγεται σε αίτηση ακύρωσης – Επίδοση: σύναψη σύμβασης (ά. 23 ΚΔΔ) Έγγραφος τύπος (ά. 22 α’ ΚΔΔ) – αποδεικτικός χαρακτήρας και όχι συστατικός για διαγωνισμούς – στις απευθείας αναθέσεις: συστατικός χαρακτήρας

Εκτέλεση – λύση Δυνατότητα επιβολής κυρώσεων (ποινικές ρήτρες, κατάπτωση εγγυητικών επιστολών) Έκπτωση αντισυμβαλλομένου Διοικητικές διαφορές ουσίας – προσφυγή Δυνατότητα μονομερούς παρέμβασης στο συμβατικό δεσμό – Αρχή της νομιμότητας – Όχι ουσιώδεις τροποποιήσεις

Συμμετοχή διοικουμένου στη διοικητική διαδικασία

Αίτηση Ά. 3 και 4 ΚΔΔ Αυτεπάγγελτη δράση Διοίκησης Κατόπιν αιτήσεως – όπου προβλέπεται (ά. 3 παρ. 1 ΚΔΔ) – Αναγκαία προϋπόθεση για την έναρξη της διοικητικής διαδικασίας – πχ άδειες – Δυνατότητα παραίτησης μέχρι την έκδοση της πράξης (ά. 3 παρ. 2 ΚΔΔ) – Η έλλειψη / ελαττώματα: ακυρότητα της πράξης – Έγγραφη, σαφής και υπογεγραμμένη (ά. 4 παρ. 3 ΚΔΔ) – Έναρξη προθεσμίας διεκπεραίωσης υπόθεσης (50 ημέρες) Διάκριση από τις προσφυγές

Δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα Αρχή διαφάνειας – ά. 5 ΚΔΔ Έννοια «δημόσιες υπηρεσίες» Διοικητικά έγγραφα: – Όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες – Όχι μόνον εκτελεστές διοικητικές πράξεις – Κάθε ενδιαφερόμενος μετά από γραπτή αίτηση = εύλογο ενδιαφέρον / όχι έννομο συμφέρον Ιδιωτικά έγγραφα – Ειδικό έννομο συμφέρον μετά από γραπτή αίτηση – Μόνο για έγγραφα σχετικά με υπόθεση που εκκρεμεί ή έχει διεκπεραιωθεί από τη Διοίκηση

Περιορισμοί Απόλυτοι: οικογενειακή και ιδιωτική ζωή και απόρρητο – δέσμια αρμοδιότητα Λοιπές περιπτώσεις: διακριτική ευχέρεια Με αιτιολογημένη πράξη – κοινοποίηση εντός 20 ημερών