Γνωστικά (cognitive tools) ή νοητικά εργαλεία (mindtools) Γώγουλος Γ., Κουτσουρελάκης Χ., Παπαδάκης Στ.

Μια από τις κυρίαρχες εννοιοποιήσεις της συνεισφοράς του υπολογιστή στη μάθηση είναι αυτή του νοητικού εργαλείου (Jonassen, 1996;). Σύμφωνα με αυτή, ο υπολογιστής συνιστά γνωστικό εργαλείο με την έννοια ότι υποστηρίζει υπολογιστικά, αναπαραστατικά και διαχειριστικά τη νοητική δραστηριότητα του υποκειμένου

Ορισμός… O Τα γνωστικά εργαλεία (cognitive tools) ή νοητικά εργαλεία (mindtools) είναι μαθησιακά περιβάλλοντα και εργαλεία βασισμένα στον υπολογιστή τα οποία έχουν αναπτυχθεί ή προσαρμοστεί προκειμένου να λειτουργούν ως διανοητικοί συνεργάτες του μαθητή, για να ενεργοποιούν και να διευκολύνουν την κριτική σκέψη και τη μάθηση ικανοτήτων ανώτερης τάξης ( Κορρές, 2003).

Τα νοητικά εργαλεία είναι γενικεύσιμα υπολογιστικά εργαλεία που : O υποστηρίζουν, καθοδηγούν και O επεκτείνουν τις διαδικασίες σκέψης των μαθητών (Derry, 1990) Βασικός στόχος : να ενεργοποιήσουν και να διευκολύνουν τη γνωστική διαδικασία (Kommers, Jonassen & Mayes, 1992)

Θεωρητικό υπόβαθρο… Τα εργαλεία κατασκευής της γνώσης (Knowledge construction tools) βασίζονται στη θεωρία του Papert (1990), O « η γνώση οικοδομείται από το μαθητή και δεν παρέχεται από το δάσκαλο » O « αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα εύκολα όταν ο μαθητευόμενος ασχολείται με την κατασκευή (construction) ενός αντικειμένου εξωτερικού ή τουλάχιστον που να μπορεί να « μοιραστεί » (sharable), για παράδειγμα ένα κάστρο στην άμμο, μία μηχανή, ένα πρόγραμμα του υπολογιστή ή ένα βιβλίο »

Σχεδιαστικές αρχές κατά Jonassen … O Θα πρέπει να δημιουργούν περιβάλλοντα πραγματικού κόσμου O Να εστιάζουν σε ρεαλιστικές προσεγγίσεις και να λύνουν πραγματικά προβλήματα O Ο εκπαιδευτικός να είναι καθοδηγητής O Οι παιδαγωγικοί στόχοι να είναι διαπραγματεύσιμοι O Η μάθηση να ελέγχεται εσωτερικά από το μαθητή O Να παρέχουν εργαλεία κριτικής σκέψης και αποτίμησης O Να εστιάζουν στην κατασκευή και όχι στην αποστήθιση της γνώσης

εργαλεία … O Τα εργαλεία κατασκευής της γνώσης περιλαμβάνουν : O α ) πολυμέσα (multimedia), O β ) εργαλεία έκδοσης (desktop publishing), O γ ) υπερκείμενο (hypertext), O δ ) κατασκευή διαδικτυακών τόπων (web sites), O ε ) CD–ROM και ένα σύνολο σχετικών τεχνολογιών.

Θεωρία νοητικών εργαλείων και Λογισμικά… O … τα λογισμικά μπορούν και πρέπει να λειτουργούν ως εργαλεία στην υπηρεσία του μαθητή προκειμένου να αναπτύξει την κριτική σκέψη

Προσδιορίζουν… Μπορούν να συμπεριληφθούν λογισμικά για : O όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες O διάφορα γνωστικά αντικείμενα O με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά