ΟΔΥΣΣΕΑΣ & ΠΟΛΥΦΗΜΟΣ

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΠΗΛΙΑ Όταν ο Οδυσσέας με τους συντρόφους μπήκε στη σπηλιά του Πολύφημου, αυτός τους φέρθηκε αφιλόξενα τρώγοντας δύο από αυτούς. Στη συνέχεια ο Οδυσσέας τον μέθυσε με το κρασί του και όταν αυτός αποκοιμήθηκε, μαζί με τους συντρόφους τον τύφλωσαν.

3 Την επόμενη μέρα ο Πολύφημος έβγαλε τα κριάρια του να βοσκήσουν. Δεν μπορούσε να δει όμως και αυτό το χρησιμοποίησαν οι σύντροφοι του Οδυσσέα. Δέθηκαν κάτω από τις κοιλιές τους και έτσι βγήκαν από την σπηλιά χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τον Κύκλωπα επειδή αυτός ψηλάφιζε μόνο τις ράχες των κριαριών του.

4 ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΗΛΙΑΣ ΚΑΙ Η ΎΒΡΙΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΡΑΨΩΔΙΑ ι, ΣΤΙΧΟΙ <<Τότε κι εμείς μόλις λιγάκι πιο μακριά βρεθήκαμε από τη σπηλιά και την αυλή, λύθηκα πρώτος από τον κριό λύνω μετά και τους συντρόφους. Όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε, τρέχαμε πίσω απ' τα λιγνόποδα βοσκήματα, θρεμμένα ωστόσο από το πάχος, στρέφοντας συνεχώς το μάτι μας τριγύρω,ώσπου επιτέλους φτάσαμε στο πλοίο. Εκεί μας είδαν οι καλοί συντρόφοι με αγαλλίαση, εμάς που τον ξεφύγαμε τον θάνατο, στέναζαν όμως και θρηνούσαν Για τους άλλους. Κι όμως εγώ, κάνοντας νεύμα στον καθένα, έδειξα πως δεν πρέπει να θρηνούν προστάζοντας, Μόλις φορτώσουν τα πολλά καλόμαλλα βοσκήματα στο πλοίο, να ξανοιχτούμε ευθύς στην αλμυρή τη θάλασσα, [...] Πήραμε κάποια απόσταση, τόση ωστόσο που ν΄ακούγεται η φωνή,

5 και εγώ φώναξα τότε προς τον Κύκλωπα χλευάζοντας. ''Κύκλωπα,δεν σου έμελλε να πέσεις σε δειλό αρχηγό, Που πήγες κι έφαγες στη θολωτή σπηλιά σου τους συντρόφους του μ΄άγρια βία έπρεπε να πληρώσεις με το παραπάνω τα τόσα ανόσια έργα σου. Άσπλαχνε εσύ,που δεν φοβήθηκες,μέσα στο σπίτι σου, τους ξένους να καταβροχθίσεις γι΄αυτό και σε τιμώρησαν/ο Δίας κι οι θεοί΄΄ Έτσι του μίλησα,κι αυτός χολώθηκε μέσα του πιο πολύ. Κόβει λοιπόν μια κορυφή και πάνω μας τη ρίχνει [...] Φουρτούνιασε στο πέσιμο του βράχου η θάλασσα,το κύμα αγρίεψε και πίσω γύρισε απ΄ τ΄ανοιχτά, το πλοίο παρασύροντας προς τη στεριά – πήγαμε να καθίσουμε στην άμμο. Όμως εγώ, στα χέρια πιάνοντας μακρύ κοντάρι, έσπρωξα το καράβι προς τα μέσα συγχρόνως φώναξα στους συντρόφους,τους παραγγέλλω <<κόβει λοιπόν μια κορυφή και πάνω μας τη ρίχνει>>

6 στα κουπιά να πέσουν, για να γλιτώσουμε απ΄το κακό [...]. Όταν πια σχίζοντας το κύμα βρεθήκαμε σ΄απόσταση από την ακτή, Πες δύο φορές μακρύτερα απ΄ότι πριν, θέλησα πάλι Να στραφώ στον Κύκλωπα, μόλο που γύρω μου οι σύντροφοι μου γύρευαν πώς θα με συγκρατήσουν με λόγια μαλακά,καθένας από μέρος του: Σκληρέ κι αλύγιστε,τι σ΄έπιασε και προκαλείς ένα θεριό, που τώρα μόλις, ρίχνοντας βράχο στ΄ανοιχτά, έφερε πίσω το καράβι στη στεριά, κι είπαμε έφτασε το τέλος![...] Έτσι μου μίλησαν όμως δεν μπόρεσαν ν΄αλλάξουν το περήφανό μου θάρρος. Γυρνώντας τότε προς το μέρος του,φώναξα εγώ πνιγμένος στον θυμό:''Κύκλωπα, αν κάποιος κάποτε απ΄τους θνητούς ανθρώπους Ρωτήσει ποιος σου χάλασε το μάτι,ποιος σε τύφλωσε, να πεις:<<Ο Οδυσσεύς μου το ΄βγαλε, ο πορθητής, γιος του Λαέρτη, που έχει το σπιτικό του στην Ιθάκη.>>'' Ακούγοντας τον λόγο μου, βαριά αναστέναξε μιλώντας: ''Αλίμονό μου, να λοιπόν που τα παλιά μαντεύματα αληθεύουν Ήτανε κάποτε στα μέροι μας ένας σπουδαίος και μεγάλος μάντης [...]. Αυτός τα πάντα μου προφήτευσε όσα στο μέλλον θα συμβούν,

7 πως θα χαθεί το φως μου από το χέρι κάποιου Οδυσσέα. Χρόνια περίμενα έναν άντρα μέγα και όμορφο να φτάσει εδώ, που να ΄χει πάνω του αντρεία μεγάλη μα τώρα κάποιος αχαμνός, ασήμαντος και λίγος, μου χάλασε το μάτι, αφού πρώτα με νάρκωσε με το κρασί του. Αλλά, Οδυσσέα, έλα, κόπιασε εδώ, να πάρεις το δώρο σου φιλόξενο από τον ξακουσμένο Κοσμοσείστη θα γυρέψω την επιστροφή σου. Είμαι δικός του γιος, κι αυτός το δέχεται πως είναι ο πατέρας μου. Ο ίδιος μόνο, αν το θελήσει, μπορεί να με γιατρέψει άλλος κανείς απ' τους μακάριους θεούς μήτε απ' τους θνητούς. Τελειώνοντας αυτός το λόγο του,εγώ αμέσως του αποκρίθηκα: ''Άμποτε να μπορούσα να κόψω και για τα καλά και τη ζωή και την πνοή σου, κι έτσι τυφλό στον κάτω κόσμο να σε στείλω γιατί το μάτι σου κανείς δεν θα γιατρέψει, καν ο Κοσμοσεί- στης.'' ο Κοσμοσείστης Ποσειδών

8 Έτσι του μίλησα, κι αυτός [...] / ευχήθηκε στον μέγα Ποσειδώνα: ''Επάκουσέ με, Ποσειδών με την κατάμαυρή σου κόμη,εσύ κρατάς τη γη στα χέρια σου δώσε ποτέ να μη γυρίσει στην πατρίδα του ο πορθητής της Τροίας Οδυσσεύς, γιος του Λαέρτη, που έχει το σπιτικό του στην Ιθάκη. Αν όμως είναι γραφτό του να δει δικούς, να φτάσει στο καλοχτισμένο σπιτικό του και να πατήσει της πατρίδας του το χώμα, τότε να επιστρέψει αργά, χάνοντας πρώτα όλους τους συντρόφους, πάνω σε ξενικό καράβι, και μες στο σπίτι του να βρει / καινούρια πάθη.'' Έτσι μιλώντας προσευχήθηκε,και τον συνάκουσε ο θεός με την κατάμαυρη του χατη.[...] [ Έφτασαν,τέλος,εκεί όπου οι σύντροφοι των έντεκα άλλων καραβιών περίμεναν με αγωνία τον ερχομό τους.] Μόλις αράξαμε,τραβάμε το καράβι μας στην άμμο και βγήκαμε στο ακροθαλάσσι πρώτοι. Η οργή του Ποσειδών

9 Ύστερα βγάλαμε απ'το βαθύ καράβι γίδια και πρόβατα του Κύκλωπα, και τα μοιράσαμε σωστά,κανείς μη φύγει αδικημένος από τη μοιρασιά. Για μένα μόνο ξεχωρίζουν οι καλοί μου εταίροι ένα κριάρι χάρισμα από τα πρόβατα που μοίρασαν. Αυτό στην αμμουδιά το σφάζω,θυσία στον Κρονίδη Δία, που τον σκεπάζουν μαύρα νέφη,κύριο των πάντων, κι έκαψα τα μέρια όμως δεν δέχτηκε ο θεός την ιερή μου προσφορά, μόνο μουρμούριζε και συλλογιόταν πώς να χαθούν όλα τα καλοκούβερτα καράβια,να αφανιστούν οι τιμημένοι σύντροφοί μου. Τότε λοιπόν όλη τη μέρα, ώσπου να βασιλέψει ο ήλιος, μείναμε εκεί,να τρώμε κρέας άφθονο, να πίνουμε γλυκό κρασί. [...] Την άλλη μέρα που ξημέρωσε, ροδίζοντας τον ουρανό η Αυγή, παρακινώ και παραγγέλλω οι σύντροφοι στα πλοία ν' ανέβουν και να λύσουν τις πρυμάτσες. Εκείνοι υπάκουσαν κι ανέβηκαν,κάθισαν στα ζυγά και,καθισμένοι στη σειρά, με τα κουπιά χτυπούσαν τη θάλασσα. Πήραμε τότε ν' ανοιχτούμε, με την ψυχή περίλυπη, χαρούμενοι που δεν μας βρήκε ο χάρος,χάνοντας όμως τους καλούς συντρόφους.

10 Η ΎΒΡΙΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ Με μπλε χρώμα, το οποίο σταδιακά σκουρένει, παρουσιάζονται οι προειδοποιήσεις που γίνονται στον Οδυσσέα για να αποφευχθεί η αναμενόμενη ύβρις του. Σε αυτήν την κατηγορία συμπεριλαμβάνω και το σημείο όπου ο Κύκλωπας υπενθυμίζει στον Οδυσσέα το ότι είναι γιος του Ποσειδών. Έτσι είναι σαν να του λέει >. Αυτή η επίδειξη ανωτερότητας, όμως, απ' ότι φαίνεται, δεν τρομάζει τον Οδυσσέα αλλά τον κάνει να θυμώσει ακόμα περισσότερο. Αποτέλεσμα ; το κόκκινο χρώμα ! Με κόκκινο χρώμα, που σταδιακά σκουρένει,παρουσιάζονται τα σημεία στα οποία οΟδυσσέας υπερβαίνει το μέτρο και πέφτει σε ύβρη. Ο Οδυσσέας πέφτει σε ύβρη τρις φορές. Η κάθε φορά είναι και σε μεγαλύτερη κλίμακα από την άλλη. Την πρώτη φορά (''Κύκλωπα...ο Δίας και οι θεοί'' ) ο Οδυσσέας δεν έχει ακόμα υπερβεί τα όρια μα παίζει με αυτά. Αυτό γιατί απλώς του υπενθυμίζει τα λάθη του στον

11 Πολύφημο. Το δικό του λάθος όμως είναι το ότι το κάνει με μίσος και μανία για εκδίκηση. Έτσι πέφτει σε ύβρη. Όμως μετά την ύβρη έρχεται η νέμεσης και τίσις και έτσι ο Κύκλωπας θα οργιστεί και θα τιμωρήσει τον Οδυσσέα πετώντας του μια κορυφή βουνού που μόλις έχει κόψει. Το πέσιμο του βράχου στην θάλασσα προκάλεσε μεγάλα κύματα τα οποία σχεδόν γύρισαν το καράβι πίσω στο νησί. Η τίσις παρουσιάζεται με κίτρινο χρώμα. Αν και ο Οδυσσέας θα ξαναπέσει αργότερα σε ύβρη δεν θα υπάρξει άλλη τιμώριση του, εκτός από την εκπλήρωση της κατάρας του Πολύφημου,που δεν είναι επί του παρόντος. Την δεύτερη φορά (''Κύκλωπα... Ιθάκη >>'') ο Οδυσσέας ενεργεί απερίσκεπτα και αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα μετατρέποντας τον εαυτό του σε έναν εύκολο στόχο για την οργή του Ποσειδών.Ακόμα δεν λαμβάνει υπόψη του τις προειδοποιήσεις και επιπλήξεις των συντρόφων του.

12 Την τρίτη φορά ( ''Άμποτε... Κοσμοσείστης'' )που ο Οδυσσέας πέφτει σε ύβρη, πέφτει για τα καλά. Αυτή τη φορά επαινεί τον εαυτό του και προσβάλει τον Πολύφημο αλλά κάνει και κάτι χειρότερο. Προσβάλει τον θεό Ποσειδών και τοποθετεί το κατόρθωμά του πιο πάνω από αυτά των θεών. Αυτό προκαλεί την οργή των θεών. Αυτό γίνεται φανερό στο σημείο ''... και τον συνάκουσε ο θεός...''. Αργότερα θα δούμε και την οργή του Δία όταν δε θα δεχθεί τη θυσία που του προσέφερε ο Οδυσσέας ( '' όμως... μου '' ). Το μεγάλο λάθος του Οδυσσέα να μην συγκρατήσει το θυμό του θα του κοστίσει πολύ σε κόπο και σε Χρόνο. Ακόμα και σε συντρόφους. Θυσία χοίρου O Δίας από μακεδονικό νόμισμα