ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ (1) Προεγχειρητικοί ασθενείς: αποφυγή λήψης τροφής-νερού 8 ώρες πριν την επέμβαση – πρόληψη αναγωγής και εισρόφησης κ.λ.π Μετεγχειρητικοί ασθενείς: Παρεντερική χορήγηση (Ι.V ). -Υδρική δίαιτα: αποφυγή υπολείμματος στο ΓΕ σωλήνα, εύκολη αφομοίωση, χαμηλός κίνδυνος ΓΕ διαταραχών (έμετος-διάταση εντέρου: βλάβη στις χειρουργικές τομές) – ζωμός κρέατος, σούπες, υγρά -Υδρική δίαιτα: αποφυγή υπολείμματος στο ΓΕ σωλήνα, εύκολη αφομοίωση, χαμηλός κίνδυνος ΓΕ διαταραχών (έμετος-διάταση εντέρου: βλάβη στις χειρουργικές τομές) – ζωμός κρέατος, σούπες, υγρά -Υδαρής δίαιτα: εφόσον γίνεται ανεκτή, μπορεί να χορηγηθεί για μεγάλο διάστημα (επάρκεια θρεπτικών στοιχείων) - κρέμες, δημητριακά, ελαφρές πίτες
ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ(1α) Εγκυμοσύνη: αυξημένη πρόσληψη θρεπτικών ουσιών για την κάλυψη αναγκών μητέρας-εμβρύου. - Αύξηση βάρους/θερμίδων κυρίως το 2 ο και 3 ο τρίμηνο - ½ kgr ανά 1-2 εβδομάδες, ως 12,5kgr συνολικά, 300 επιπλέον θερμίδες ανά ημέρα, ιδιαίτερη βαρύτητα σε πρωτεΐνες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία (Fe, Ca, Mg) - Ανάλογα με το προηγούμενο βάρος της μητέρας(υπέρβαρη,λιποβαρής), προηγούμενες κυήσεις.
ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ (2) Αλκοολικοί – χρήστες ουσιών: διατροφικά ελλείμματα λόγω μείωσης όρεξης, δυσαπορρόφησης ουσιών, υψηλών μεταβολικών αναγκών, οικονομικών προβλημάτων -Χορήγηση συμπληρωμάτων υγρών, ηλεκτρολυτών, βιταμινών, μετάλλων, υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, υδατάνθρακες - Αλκοολισμός: περιορισμός λήψης λίπους λόγω ηπατικής βλάβης, χορήγηση θειαμίνης (Β1 – μεταβολισμός υδατανθράκων, μετάδοση νευρoλογικών σημάτων)
ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ (2 α ) Ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις: -Αθηροσκλήρυνση: μείωση πρόσληψης κορεσμένου λίπους, αύξηση/μείωση καλής/κακής χοληστερόλης (HDL/LDL) – γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, σπορέλαιο, κρέας από πουλερικά, ψάρια. -Υπέρταση,συμφορητικήκαρδιακή ανεπάρκεια: μείωση πρόσληψης Na, αποφυγή κατακράτησης υγρών (οιδήματα, αναπνευστική δυσχέρεια), χορήγηση γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά, φρούτων, λαχανικών, όσπριων.
ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ (3) Διαβητικοί: τύπου Ι (διαταραχή έκκρισης ινσουλίνης), τύπου ΙΙ (μειωμένη δραστικότητα ινσουλίνης-αντίσταση) - Έλεγχος κατανάλωσης υδατανθράκων για τη διατήρηση γλυκόζης αίματος mg/dl - Ημερήσιο διαιτητικό σχήμα με 50-60% υδατάνθρακες, 20-25% πρωτεΐνες, 20-25% λίπη - Σύνθετοι υδατάνθρακες: ρύζι, ζυμαρικά, όσπρια – βραδεία απορρόφηση γλυκόζης, διατήρηση σταθερών τιμών στο αίμα - Κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων, υπέρτασης, ΑΕΕ: μείωση προσλαμβανόμενου λίπους, νατρίου
Ασθενείς με αιμόπτυση: αποφυγή αγγειοδιαστολής τοπικά, όχι θερμές τροφές- υγρά Ασθενείς με AIDS: αναπλήρωση υγρών- ηλεκτρολυτών, απώλειας μυϊκής μάζας, ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος - επιβράδυνση εκδήλωσης νόσου - Αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, λευκωμάτων, μικρά και συχνά γεύματα, πολτοποιημένες τροφές (στοματικές αλλοιώσεις)
ΡΙΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ (1) Σε έντονους εμέτους, σε ανάγκες γαστρικής αποσυμφόρησης (ειλεός, επεμβάσεις στο έντερο), πρόληψης εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου (μειωμένο επίπεδο συνείδησης), εντερική σίτιση
Τοποθέτηση: - Ψύξη καθετήρα: τον καθιστά σκληρότερο, διευκολύνει την εισαγωγή - Εφαρμογή gel ξυλοκαϊνης στο άκρο (λίπανση, αναλγησία), ανύψωση κεφαλής (διευκολύνει την προώθηση) - Ελαφρά περιστροφή κατά την προώθηση, παρότρυνση ασθενή να καταπίνει όταν ο σωλήνας περάσει το οπίσθιο φαρυγγικό τοίχωμα - Επί έντονης αντίστασης, ο καθετήρας αποσύρεται και εισάγεται στην άλλη ρινική κοιλότητα (κίνδυνος αιμορραγίας) -
Τακτικός έλεγχος σωλήνα για τσάκισμα, περιέλιξη Τακτικός έλεγχος σωλήνα για τσάκισμα, περιέλιξη - Έλεγχος θέσης σωλήνα: με χρήση μεγάλης σύριγγας με ρύγχος, είτε αναρρόφηση γαστρικού υγρού, ή χορήγηση 10-20ml αέρα με ταυτόχρονη ακρόαση της κοιλιάς
ΡΙΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ (2) Κατά την τοποθέτηση, πάντα να υπάρχει λεκάνη εμέτου και απορροφητικό χαρτί – επί δυσφορίας, προσωρινή διακοπή διαδικασίας Μαύρες γραμμές καθετήρα : έλεγχος θέσης άκρου με βάση το μήκος σωλήνα – μια γραμμή στο στόμαχο, δυο στον πυλωρό, τρεις στο 12 δάκτυλο
Μεγάλη προσοχή για λανθασμένη τοποθέτηση καθετήρα στην τραχεία (υψηλός κίνδυνος εισρόφησης,ασφυξία) – συχνά τα λάθη στους ασθενείς με μειωμένο επίπεδο συνείδησης Διεγερτικοί ασθενείς: ακινητοποίηση, αναζήτηση βοήθειας. Επαρκής στερέωση καθετήρα στη μύτη: αρχικά καθαρισμός δέρματος με βάμμα βενζοϊκού οξέος, τοποθέτηση ταινίας.
Τακτικός έλεγχος για ερεθισμό περιοχής, νέκρωση Τακτικός έλεγχος ποσότητας- σύστασης αποβαλλόμενων (στην άκρη του συνήθως τοποθετείται (συλλέκτης) Ο καθετήρας συνδέεται με συσκευή αναρρόφησης για την παροχέτευση μεγάλης ποσότητας περιεχομένου
ΡΙΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ (3) Σε όλες τις διαδικασίες: αυστηρή τήρηση κανόνων ασηψίας-αντισηψίας και καταγραφή συμβάντων Έκπλυση καθετήρα: τουλάχιστον μια φορά την ημέρα για τη διατήρηση βατότητας - Τοποθέτηση ασθενή σε μέση θέση Fowler: αποτρέπει την παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου - Επιβεβαίωση σωστής θέσης, αναρρόφηση μετά από χορήγηση με μεγάλη σύριγγα με ρύγχος 30-60ml N/S (ισότονο διάλυμα, δεν επηρεάζει τους ηλεκτρολύτες )
- Εφαρμογή γεμάτης σύριγγας στο άκρο του καθετήρα, χορήγηση υγρού, σύνδεση με αναρρόφηση (απομάκρυνση υγρού) - Προσοχή: όταν το άκρο του καθετήρα αποσυνδέεται (από αναρρόφηση ή συλλέκτη) πρέπει να αποτρέπεται η είσοδος αέρα στο στόμαχο (κλείσιμο κυλινδρικού σφιγκτήρα του καθετήρα) Σύνδεση με αντλία σίτισης: Ενημέρωση ασθενούς, εάν αυτό είναι εφικτό.Ενημέρωση ασθενούς, εάν αυτό είναι εφικτό. - Χρήση τυποποιημένου διαλύματος, έλεγχος θέσης καθετήρα, ρυθμού χορήγησης, ασθενής σε θέση Fowler - Παρακολούθηση έγχυσης, έλεγχος για επιπλοκές (γαστρική διάταση, άλγος, ναυτία, έμετος)
ΟΛΙΚΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Χορήγηση θρεπτικών συστατικών μέσω καθετήρα που τοποθετείται σε κεντρική φλέβα (υποκλείδιος, σφαγίτιδα): υψηλή αιματική ροή, ταχεία αραίωση διαλύματος Ασθενείς ΜΕΘ, με εγκαύματα, AIDS, Ca, βαριά φλεγμονώδης νόσος εντέρου Βραδεία έναρξη χορήγησης: προσαρμογή στα υψηλά επίπεδα γλυκόζης και την υψηλή ωσμωτικότητα
Κατά τις πρώτες 24 ώρες χορηγούνται 1-2Lt διαλύματος – στη συνέχεια ο ρυθμός μπορεί να αυξηθεί (προσοχή στη δυσανεξία στη γλυκόζη) Έλεγχος ανά 4-8 ώρες: ερυθρότητα, εξοίδηση παροχέτευση, ζωτικά σημεία, τιμές γλυκόζης αίματος, ανησυχία/δυσφορία ασθενή, αποβολή ούρων Καθημερινή εκτίμηση ανταπόκρισης ασθενή: αύξηση βάρους, μυϊκή μάζα, λευκωματίνη, ηλεκτρολύτες, ουρία-κρεατινίνη
ΑΦΟΔΕΥΣΗ (1) Λεπτό έντερο: διοχέτευση αναγκαίων ουσιών από τις τροφές στην κυκλοφορία αίματος μέσω λαχνών Παχύ έντερο: επαναρρόφηση νερού, Na, διάσπαση τελικών προϊόντων πέψης από βακτήρια Ορθό: απώτερο τμήμα παχέως εντέρου που καταλήγει στον πρωκτό - συγκέντρωση κοπράνων, η αύξηση της πίεσης δημιουργεί έπειξη για αφόδευση - έξω πρωκτικός σφιγκτήρας: υπό εκούσιο έλεγχο Κόπρανα: ¼ στερεό υλικό (30% νεκρά βακτήρια, 70% άπεπτα συστατικά υδρογονανθράκων), ¾ νερό
ΑΦΟΔΕΥΣΗ (2) Φυσιολογικές κενώσεις: καστανή χρώση (χολή), μαλακές, στερεές – μεταβάλλεται από λήψη τροφής, φαρμάκων Παθολογικά χαρακτηριστικά: - αίμα: μέλαινα κένωση (στομάχι, λεπτό έντερο) ή παρουσία ζωηρού κόκκινου χρώματος (παχύ έντερο, ανάλογα με το ύψος αιμορραγίας) – απαραίτητη η εξέταση κοπράνων - αποχρωματισμός, λιπαρά κόπρανα: απουσία χολής στο έντερο – απόφραξη χοληφόρων - μεγάλη ποσότητα βλέννης: φλεγμονώδεις παθήσεις εντέρου - πύο: έλκος με φλεγμονή -παράσιτα: νηματώδεις σκώληκες, οξύουρος
Ακράτεια κοπράνων: νευρολογική δυσλειτουργία (Κ.Ε.Κ., εγκεφαλικό επεισόδιο, κακώσεις Ν.Μ.) – ψυχολογικά προβλήματα, κίνδυνος διαταραχής ακεραιότητας δέρματος Ακράτεια κοπράνων: νευρολογική δυσλειτουργία (Κ.Ε.Κ., εγκεφαλικό επεισόδιο, κακώσεις Ν.Μ.) – ψυχολογικά προβλήματα, κίνδυνος διαταραχής ακεραιότητας δέρματος
ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ-ΔΙΑΡΡΟΙΑ Υποτονικότητα-μείωση περισταλτικών κινήσεων εντέρου: μειωμένη συχνότητα κενώσεων ή σκληρά, ξηρά κόπρανα (δυσχερής εξώθηση κατά την κένωση) - χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, χαμηλό επίπεδο άσκησης, παρατεταμένη παραμονή στην κλίνη, άγχος - φάρμακα (γενικά αναισθητικά, οπιοειδή, διουρητικά, αντικαταθλιπτικά, αντιχολινεργικά) - κοιλιακή διάταση: συσσώρευση αερίων στον εντερικό σωλήνα (άλγος) – συχνή μετά από χειρουργείο - υπακτικά, μαλακτικά κοπράνων, ωσμωτικώς δρώντα καθαρτικά
Aυξημένη κινητικότητα πεπτικού: συχνή αποβολή υδαρών κοπράνων - επιτάχυνση διάβασης τροφής: μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, νερού, ηλεκτρολυτών - σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, φλεγμονώδεις νόσοι, φάρμακα (αντιβιοτικά), λοιμώδεις ασθένειες - θεραπεία αντιδιαρροϊκά
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΝΤΕΡΟΥ Προηγούμενες εντερικές συνήθειες ασθενή, μέτρα για προαγωγή αφόδευσης (τροφές, φάρμακα) Αναζήτηση μεταβολών στο σχήμα αφόδευσης/ χαρακτηριστικά κοπράνων Διαιτητικές συνήθειες: πρόσληψη φυτικών ινών, λήψη υγρών, δυσανεξία σε τροφές Κατάκλιση / σωματική άσκηση Λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν τις κενώσεις
Ακρόαση εντερικών ήχων (μείωση/αύξηση), επίκρουση για παρουσία αερίων (τυμπανικός ήχος), ανίχνευση διάτασης κοιλιάς με άλγος Απουσία κένωσης για 3 ημέρες: μέτρα αποβολής κοπράνων Διάρροια: αναγνώριση ερεθιστικών τροφών Κλινήρης ασθενής: απομόνωση, βοήθεια με τη χρήση σκωραμίδας
ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΕΠΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (1) Ακράτεια:συχνός καθαρισμός δέρματος με απαλές κινήσεις, χρήση μαλακτικών αλοιφών πλησίον του πρωκτού Διάρροια: χορήγηση υδρικής δίαιτας, αναπλήρωση απωλειών υγρών- ηλεκτρολυτών, φάρμακα (όχι >48 ώρες) – ακολούθως γαλακτοκομικά για την αποκατάσταση εντερικής χλωρίδας
Δυσκοιλιότητα: αύξηση πρόσληψης υγρών, φυτικών ινών, αντίστοιχων φαρμάκων per os - υπόθετα ορθού (κυρίως γλυκερίνης): διεγείρουν την εσωτερική επιφάνεια του εντέρου, σχηματίζουν αέρια που το διατείνουν Υποκλυσμός: εισαγωγή υγρού στο ορθό με σωλήνα, αύξηση περισταλτισμού - επίσης επί διαγνωστικών εξετάσεων εντέρου - 120cc, θερμοκρασία 37,8-40,5 0 C, προσθήκη λιπαντικού στο άκρο
ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΕΠΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (2) Εντεροστομία: χειρουργική εκτροπή εντερικού περιεχομένου, έξοδος από κοιλιακό τοίχωμα - επί Ca, τραυματισμού, εκτεταμένης φλεγμονώδους νόσου - συχνή η υγρασία, δυσοσμία: τακτική αλλαγή, φροντίδα δέρματος - ασκοί συλλογής: ίδια διάμετρο με τη στομία, ζώνη στήριξης - φυσιολογικά, ερυθρό χρώμα: ωχρό υποδηλώνει μειωμένη αιμάτωση