ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΘΗΛΕΟΣ Χ.ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ 1ο Εργαστήριο Ακτινολογίας ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΘΗΛΕΟΣ

Ωοθήκες

Ωαγωγοί

Μήτρα

Μήτρα-Κόλπος

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Απλή ακτινογραφία Υστεροσαλπιγγογραφία (ΥΣΓ) Υπερηχοτομογραφία (ΥΠΧ) Υπολογιστική Τομογραφία (ΥΤ) Μαγνητική Τομογραφία (ΜΤ) Ποζιτρονιακή/ ΥΤ (PET-CT) - ογκολογικοί ασθενείς

Απλή α/α κοιλίας

Υστεροσαλπιγγογραφία Απεικόνιση μητριαίας κοιλότητας-σαλπίγγων Ένδειξη: διερεύνηση στειρότητας (βατότητα σαλπίγγων, συμφύσεις) Αντενδείξεις: ενεργός πυελική φλεγμονή, εγκυμοσύνη, πρόσφατη απόξεση, καρδιακή/ νεφρική νόσος, αλλεργία σε ιωδιούχο σκιαγραφικό Επιπλοκές: άλγος, πυελική λοίμωξη (προφυλακτικά αντιβίωση)

Υστεροσαλπιγγογραφία Τεχνική : Υπό ακτινοσκόπηση- έγχυση ιωδιούχου σκιαγραφικού μέσου- σκιαγράφηση μητριαίας κοιλότητας/ σαλπίγγων- έξοδος σκιαγραφικού στην περιτοναϊκή κοιλότητα

Υπερηχοτομογραφία Αρχική μέθοδος για απεικόνιση ελάσσονος πυέλου Ασφαλής, ευρέως διαθέσιμη, χαμηλού κόστους Ενδείξεις: - εκτίμηση ενδομητρίου (πάχος, περίγραμμα) - εκτίμηση μυομητρίου (π.χ ινομυώματα) - παθολογία ωοθηκών - παρακολούθηση ωορρηξίας, ωοληψία (εξωσωματική γονιμοποίηση) Μειονέκτημα: εμπειρία εξεταστή, σωματότυπος, αεροπλήθεια *πάντα και κλινική εξέταση

Υπερηχοτομογραφία Οδοί προσπέλασης: -διακολπική (καλύτερη διακριτική ικανότητα) + υπερηβική (για μεγάλες μάζες) -Διορθική, διαπερινεϊκή

Υπερηχοτομογραφία α φάσης (παραγωγικό) β φάσης (εκκριτικό)

Υπερηχοτομογραφία

Υπερηχο-υστερογραφία Έγχυση φυσιολογικού ορού εντός της μητριαίας κοιλότητας Πλεονεκτεί στην διερεύνηση ασύμμετρης πάχυνσης ενδομητρίου

Υπολογιστική Τομογραφία Ευρέως διαθέσιμη, γρήγορη Μειονέκτημα: - Ιονίζουσα ακτινοβολία - Χαμηλό contrast resolution= δε διαφοροποίειται ο παθολογικός ιστός Ενδείξεις: - επείγουσες καταστάσεις (πχ πυελική φλεγμονή, ευμεγέθεις μάζες) - ανάδειξη αποτιτανώσεων (π.χ τεράτωμα) - σταδιοποίηση καρκίνου ωοθηκών (περιτοναϊκές μεταστάσεις) - ΑΚΘ σχεδιασμός - Βιοψίες, παροχετεύσεις

Υπολογιστική Τομογραφία Τεχνική: per os σκιαγράφηση Γ.Σ +/- IV ιωδιούχο σκιαγραφικό μέσο

Μαγνητική Τομογραφία Εξέταση εκλογής για ανάδειξη των παθήσεων γυναικείας πυέλου Πλεονεκτήματα: Αυξημένη αντίθεση (contrast resolution) μεταξύ των διαφορετικών ιστών + φύση αλλοίωσης (ύδωρ, λίπος, αίμα) Ενδείξεις: - Συγγενείς ανωμαλίες μήτρας - Χαρακτηρισμός όγκων πυέλου (πχ λειομύωμα, αδενομύωση, σαλπιγγοωοθηκικό απόστημα κα), επί αμφίβολων ΥΠΧ ευρημάτων - Σταδιοποίηση καρκίνου τραχήλου μήτρας, ενδομητρίου, κόλπου Αντενδείξεις: Παρουσία υλικών μη συμβατών με το μαγνητικό πεδίο (πχ βηματοδότης, κοχλιακά εμφυτεύματα κα)

Τ2 ακολουθία Μαγνητική Τομογραφία

Μαγνητική Τομογραφία- Δυναμική ακολουθία

Μαγνητική Τομογραφία-Διάχυση

Συνήθεις παθήσεις γυναικείας πυέλου Απεικονιστικοί αλγόριθμοι Πυελικό άλγος Διαταραχές έμμηνου κύκλου (αμηνόρροια, μητρορραγία) Πυελική μάζα Υπογονιμότητα

ΟΞΥ ΠΥΕΛΙΚΟ ΑΛΓΟΣ

Έκτοπη κύηση +/- παρουσία κυήματος εντός της (διατεταμένης) σάλπιγγας ή ωοθήκης (μετά από 4.5 εβδομάδες) Προσοχή! Ψευδώς(-): Ψευδοσάκος εντός της μητριαίας κοιλότητας αιμοπεριτόναιο * Επίπεδα β-HCG

Συστροφή ωοθήκης Προεφηβική ηλικία, κύηση Σχετίζεται με ωοθηκική αλλοίωση στο 50-80% Διογκωμένη ωοθήκη, περιφερική διάταξη ωοθυλακίων, απουσία αιμάτωσης (αρχικά φλεβικής)

Πυελική φλεγμονή (Υδροσάλπιγγα- Πυοσάλπιγγα- Αιματοσάλπιγγα- Σαλπιγγοωοθηκικό απόστημα) Διατεταμένη σάλπιγγα: σωληνοειδής σχηματισμός (¨λουκάνικο¨) Αίμα, πύον= ηχογενή στοιχεία, αυξημένο Τ1 Πάχυνση τοιχώματος (φλεγμονή) Ασκιτικό υγρό

Πυελική φλεγμονή (Υδροσάλπιγγα- Πυοσάλπιγγα- Αιματοσάλπιγγα-σαλπιγγοωοθηκικό απόστημα) Σαλπιγγοωθηκικό απόστημα: παχύ τοίχωμα +/- συμπαγή στοιχεία +/- αέρας

ΧΡΟΝΙΟ ΠΥΕΛΙΚΟ ΑΛΓΟΣ

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ Παρουσία λειτουργικού ενδομητρικού ιστού εκτός μήτρας (έκτοπα) Σοκολατοειδής κύστη

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ

Ανωμαλίες έμμηνου κύκλου

Λειομυώματα - υποβλεννογόνια (αιμορραγίες) - ενδοτοιχωματικά - υποορογόνια

Λειομυώματα Πολύ χαμηλό σήμα σε Τ2 ακολουθία (ενδεικτικό παρουσίας ινώδους ιστού) Υποηχογενή/ ηχογενή σε ΥΠΧ +/- νέκρωση, εκφύλιση, αποτιτανώσεις, αιμορραγία ΔΔ: αδενομύωση, μάζες ωοθηκών, λειομυοσαρκώματα

Πολύποδες μήτρας -Ασύμμετρη (εστιακή) πάχυνση ενδομητρίου

Καρκίνος ενδομητρίου Εμμηνόπαυση Ο συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος-ισχυρή συσχέτιση με παχυσαρκία ΥΠΧ: για ανίχνευση ΜΤ : για σταδιοποίηση -βάθος διήθησης (>,< 50%) -επέκταση σε τράχηλο -λεμφαδένες Θεραπεία: Χειρουργική

Καρκίνος ενδομητρίου

Καρκίνος τραχήλου μήτρας HPV-νέες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας Διάγνωση: κολποσκόπηση Σταδιοποίηση: ΜΤ

Καρκίνος τραχήλου μήτρας - Μέγεθος - Διήθηση παραμήτριων ιστών, πέριξ οργάνων - Επέκταση σε ισθμό/ σώμα μήτρας -Λεμφαδένες Πρώιμος vs. προχωρημένος= καθορίζει θεραπεία

Συγγενείς παθήσεις μήτρας Ατελής σύγκλειση των πόρων του Muller Κλινική εικόνα: υπογονιμότητα,αποβολές, αμηνόρροια Συνδυάζονται με ανωμαλίες του ουροποιητικού Τύποι: - αγενεσία/ υποπλασία - μονόκερως (σαν ¨μπανάνα¨) - δίδελφυς (δυο ξεχωριστές μήτρες) - δίκερως (επικοινωνία κεράτων) - διαφραγματοφόρος (επίπεδος πυθμένας) - τοξοειδής - σύνθετες

Συγγενείς παθήσεις μήτρας απλασίαμονόκερως

Συγγενείς παθήσεις μήτρας δίκερως δίδελφυς διαφραγματοφόρος τοξοειδής

Ατρησία παρθενικού υμένα - αμηνόρροια, περιοδικό άλγος - ψηλαφητή μάζα = αιματόκολπος

Πυελική μάζα

Κυστικό μόρφωμα ωοθήκης Τι πρέπει να ελέγξουμε: - μέγεθος (>7cm) - πάχος τοιχώματος - συμπαγή στοιχεία/ οζώδεις εκβλαστήσεις - διαφραγμάτια, πάχος - αγγείωση - έλεγχος για ασκίτη, λεμφαδένες, ΔΔ απλή κύστη, κυσταδένωμα, οριακής κακοήθειας κυσταδένωμα, κυσταδενοκαρκίνωμα

Κυστικό μόρφωμα ωοθήκης

Δερμοειδής κύστη Περιέχει λίπος, σμήγμα, τρίχες αποτιτανώσεις (δόντια) Παθογνωμονική εικόνα (ΥΤ,ΜΤ) Καλοήθης - σπάνια εξαλλαγή

Καρκίνος ωοθηκών Ο 2ος συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος ΥΠΧ, ΜΤ (σε μεγάλες μάζες) στο χαρακτηρισμό ΥΤ για σταδιοποίηση (καλύτερη διακριτική ικανότητα για περιτοναϊκές εντοπίσεις) Ευρήματα: Συμπαγής,κυστική, μεικτής σύστασης μάζα + αγγείωση +/- αιμορραγία, νέκρωση Περιτοναϊκές εμφυτεύσεις-ασκίτης Λεμφαδένες ¨μ¨ στο ήπαρ (κυστικές)

Καρκίνος ωοθηκών Μεταστάσεις από -τράχηλο, ενδομήτριο -μαστό -Γ.Σ (στομάχου) -Λέμφωμα -Συνήθως συμπαγείς μάζες αμφοτερόπλευρης εντόπισης Κrukenberg

Σάρκωμα μήτρας Μεσεγχυματογενούς προελέυσεως Επιθετικοί όγκοι Διαταραχή αρχιτεκτονικής μήτρας- πολλαπλές μάζες σε πύελο ΥΠΧ, ΥΤ, ΜΤ

Υπογονιμότητα

Αίτια μήτρα: πχ συγγενείς ανωμαλίες, συμφύσεις ωοθήκες: πχ ανωμαλίες ωορρηξίας, ενδομητρίωση ωαγωγούς: συμφύσεις, απόφραξη Απεικονιστικές εξετάσεις: ΥΠΧ (αρχική εκτίμηση): μορφολογία μήτρας, ενδομήτριας κοιλότητας, ωοθηκών ΜΤ (εκλογής): ανάδειξη παθολογίας μήτρας- ωοθηκών (συγγενείς ανωμαλίες, αδενομύωση, λειομυώματα), ενδομητρίωση Υστεροσαλπιγγογραφία: βατότητα ωαγωγών

Περικωδωνικές συμφύσεις

Συμπέρασμα ΥΠΧ :ΥΠΧ : Εξέταση 1 ης γραμμής ΜΤ:ΜΤ: gold standard για απεικόνιση γυναικείας πυέλου ΥΤ:ΥΤ: αποτιτανώσεις, σταδιοποίηση καρκίνου ωοθηκών, επείγουσες καταστάσεις, βιοψίες ΥστεροσαλπιγγογραφίαΥστεροσαλπιγγογραφία: διερεύνηση βατότητας σαλπίγγων

/3142